Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 17, 27 April 1901 — Page 1
This text was transcribed by: | Marcus Quiniones |
This work is dedicated to: | To Theodora S Quiniones and Raymondo S Quiniones |
KE ALOHA AINA
HILO BAY, HAWAII
UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO
HOOKUMUIA I MEI 20, 1895
BUKE VII HONOLULU, POAONO, APERILA 27. 1901 HELU 17
HOOLE O KIAAINA DOLE I KE NOIA KE SENATE
Ma ke kakahiaka Poaha nei i hoike a maka mai ai o Dole i kona manao kue loa i ka hooloihiia ana o keia kau Ahaolelo a i ole ke kahea ia ana i kau kuikawa, mamuli o kona ike ana ua hoonui ia na hoolilo me ka hoopau wale ia o ka manawa, aka, aole, nae he wahi pomaikai i loaa mai i ka lahui, a o keia malalo iho kana leta i ke Senate e kue loa ana i ke noi e hooloihi ia keia kau no ka noonoo ana i na bila kanawai i pau ole i ka hanaia. E kahea ana no oia i kau kuikawa no ka bila haawina wale no nae.
I ka Mea Hanohano, S.E. Kaiue, Peresidena o ke Senate.
Aloha: O ka olelo hooholo a ke Senate e noi ana no ka hooloihi ana i keia kau o ka Ahaolelo, ua waiho ia mai iaʻu e kekahi komite kuikawa o ke Senate.
Ua hookaawale ke kanawai i kau kuikawa no ka Ahaolelo i ka wa e hookuu ai o ke kau mau me ka loaa ole o na haawina dala e hiki ai ke hooneeia aku na hana o ke aupuni no na makahiki elua e hiki mai ana, alaila ua loaa ka mana i ka Ahaolelo e kahea i kau kuikawa no keia hana. O na hana nae a keia kau ua hoopau wale aku ia i ka manawa a me ke dala a he mea uuku loa hoi na mea i ike ia no kekahi hoolilo nui o ka lehulehu.
Malalo o keia mau kumu ua manao au he mea makehewa no ka Ahaolelo ka nana aku i kau kuikawa a i ole ka hooloihi ana aku hoi i keia kau mau me ka maopopo loa e ukali hou mai ana he hoolilo nui kuahewahewa.
O ka hooulolohi ia ana o ka haawina ua hoomau ia a hiki i keia mau la hope, a o na manaolana no ka holo oia kanawai mamua o ka pau ana o keia kau ma o ka pokole o ka manawa i koe i kaupalena ia ua poho ia, a o ke kahea ana i kau kuikawa ua hiki ole ia ke kaohi ia. O ia manawa i kaupalena ia, e waiho aku ana au, a e mana ia ma ka la 30 o Aperila.
Nolaila, aole e hiki iaʻu ke ae aku i ke noi a ke Senate, koe ma ka haule o keia mau haawina.
Kou oiaio,
SANFORD B. DOLE.
Sans Sonei, Apr. 15, 1901.
KEIKEI KULANA HALE WILI WALE IHO NO AOHE MEA HANA O LOKO
Ma ka po Poakolu nei i malama ia ai he halawai makaainana nui e ka Elele Wilikoki, Senatoa Kalauokalani, S. K. Pua, R. N. Boyd a me J. E Bush, ma ke kahua paikau koa o Haimoeipo. He nui a lehulehu na poe i hoea ae malaila o na aoao kalaiana like ole ekolu oia ke Demokalaka, Repubalika a me Kuokoa Home Rula Repubalika.
Ua wehe ia na hana oia ahiahi a ka Lunahoomalu Kalauokalani, a nana hoi i hoike mai o ka manao o keia halawai i kahea ia ai no ke kono ana aku no ia i ka lahui e akoakoa mai i keia po, no ka noonoo ana i ka Bila Okana Aina e hoapaapa ia mai nei maloko o ke Senate. Eia keia bila i ka heluhelu elua ana, aka, ke ike ia nei na hana poholalo no ka pepehi ana i keia bila maloko oia aha, Nolaila, o ka hana kupono wale no i ka lahui oia ke apono ana i kekahi olelo hooholo e lawe koke ia aku imua o ke Senate, a o ka leo o ka lahui oia ka lakou e hoolohe ai. A i ka pau ana o kana mau hoakaka i na hana oia po ua hoolauna mai la oia ia S. K. Pua, ke kakauolelo elua o ka Hale o na Lunamakaainana.
Ua ku mai o Pua a haawi mai la i kekahi mau olelo oolea e houhou ana i ka iwihilo o kona mau hoa Home Rula. Wahi ana: I hoea mai nei kakou i anei i keia po maluna o keia kahea no ka noonoo ana i kekahi kumuhana ano nui oia ka Bila Kanawai Okana Aina e hoapapa ia mai nei maloko o ke Senate. Ua hooholo ia keia bila e ka Hale o na Lunamakaainana, a i keia wa aia oia iloko o ka Hale o na Senatoa. He elima wale no la i koe a pau ka ahaolelo ma ka helu ana a kekahi poe, a o ka kahi he ewalu la i koe a komo mai o Dole a kipaku aku i keia kau me ka holo ole o keia bila, ka bila e oia ai ka lahui. Aka, o ke kumu no nae o keia ulolohi mamuli no ia o ka nawaliwali o na Senatoa Home Rule, a ae aku la hoi lakou i na hana hoapaapa a na Repubalika kakaikahi. Nolaila, e hooko koke aku kakou i kahi e loaa ai ka Okana Aina ia kakou, a he mea makehewa ka hoopau manawa wale ana, no ka mea, na haiki loa na la i koe, a he nawaliwali hoi na Senatoa a ka lahui e ike ia aku nei.
Ma keia e ike iho kakou he keikei kulana hale wili wale iho no ka aohe mea hana o loko. Mahope iho o ka pau ana o kana paluku ana i na hoa Senate Home Rula i ka puniwale i na hana hoolalau a na Repubalika kakaikahi, aka, me he mea la nae, na oi aku ko lakou mana ia keia poe ia lakou ka hapanui o ka hale. Ua hoolauna ia mai la o R. N. Boyd (Baba Boe).
Wahi a Boe: O ke kumuhana a kakou i akoakoa mai nei i keia po oia no ka Bila Okana Aina a ka Hale o na Lunamakaainana i hooholo ai mahope hoi o ko lakou hana ana me ka hoomanawa nui no kekahi mau la loihi. Ua hoea mai la kakou no ka apono ana i kekahi olelo hooholo no ka waiho ana aku iloko o ka ahaolelo e koi aku ana e hooholo ia keia bila, a ma ka hora 10 o ke kakahiaka la apopo e waiho ia aku no iloko o ke Senate, a penei ka manao o ua olelo hooholoia:
E hooholoia: Na na makaainana o ke Teritori o Hawaii ma Haimoeipo Kuea (kahua paikau), ma ke ahiahi Poakolu. Aperila 24, 1901, ma ia apono lokahi ana, ke kakoo nei makou e hooholo koke ia ka Bila Okana Aina e waiho nei i keia wa imua o ke Senate, ma ke ano o ko makou makemake ia a me ko makou hoola ia kue i ka mana kuw@ena.
E hooholo hou ia, e hoouna ia he kope o keia olelo hooholo ma o na komite la o ekolu
O B. Maile,
S K. Pua,
B. N Boyd.
I ka Hon. S. E. Kaiue, Peresidena, a me na Hoa Senate.
Ua haawi ia na apono @a ana o keia olelo hooholo e ka lehulehu ma ka @uro ana. I ka pau ana o ka Boe, ua hoolauna ia mai la o J. E. Buki, a kakoo mai la i keia bila e nana koke ia keia bila i
(E nana ma ka Aoao 5.)
NA KOI A KA MOIWAHINE LILIUOKALANI.
Ma ka noho ana o ka Hale o na Lunamakaainana ma keia kakahiaka Poalima, ua hapaiia mai la ka bila 121, e pili ana i ka uku i na koi a ka Moiwahine he $250,000,000, no kona mau pono i lawe waleia e ke aupuni o Amerika Huipuia, no ka heluhelu ekolu ana. I ka wa i hoomaka ia ai keia bila e noonoo no ke kohoana ua ikeia aku la kekahi mau hoa i ka haalele ana i ko lakou mau noho a puka aku la iwaho me he mea la e hoike okoa mai ana no aole lakou i makemake e kakoo i keia bila. Aka, mamuli nae o ka huli ana o ka hapanui o na Home Rula a koho i keia bila ua holo iho la ia ma ka heluhelu ekolu a lawe ia aku la no ka noonoo ana o ke Senate. Na W. B. Nailima i lawe mai i keia bila.
Lunamakaainana. Apono. Kue
J Ahulu, 1
J A Akina 1
W Aileti, Holo iwaho.
F W Beckley, 1
C H Dickey 1
J Emaluka, Holo.
J Ewaliko, Maʻi.
A F Gifilan, Maʻi.
S H Haaheo, 1
J K Hihio, 1
W H Hoogs,
I K Kaauwai, 1
G P Kauimakaole, 1
H M Kaniho, 1
S K@w@@h@a, 1
J W K Ke@ki, Holo.
J K Kekaula, 1
J W Kel@ikoa, 1
Jonah Kumalae, 1
S K Mahoe, 1
J P Makainai, Holo.
M K Makekau, 1
J Monsarrat, 1
W Mokumana, 1
W B Nailima, 1
J K Paele, 1
J K Pouikalaka, 1
R P@@@i, 1
A G M Robikana, 1
S W W@@kok@, 1
Huina 18 5
E ole kekahi mau lede a na Senatoa Home Rula Repubalika i hiki ae ma ke kahua halawai makaainana loaa ai na poe nana e kakoo na olelo h@@nui a ka Elele Wilikoki. "Ae, Pololei, Sure," wahi a lakou i hooho mai ai.