Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 21, 25 May 1901 — Page 7

Page PDF (683.58 KB)

This text was transcribed by:  Marchia Morey
This work is dedicated to:  Michele Morey

KE ALOHA AINA

POAONO, MEI 25, 1901

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

:NO:

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

 

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA VIII.

EEA IU WELA E KUU HOME       KA ULUWEHI  O LANDANA      KE ALOHA HOOLUHI I KE KINO             KA HAKU O DANEKOTA KAEELA

  Na kela huaolelo wahine kanemake i hoohikilele ae ia Silevia iloko o na helehelena haikea, a me he pahikaua ala i hou ia aku iloko o kopa puuwai ka w@lania o kela hua olelo, hoomanao ae la ia aole loa ia he wahine kanemake, aka, he wahine ia i mare ia, a eia no kana kane ke ola nei a o na lani wale no ka mea i ike ia mea huna mawaho ae o Ladana.

  Aole au he wahine kanemake e Mr. Makai, aka, he wahine au i hanau ia mai i keia ao e auamo a e hapai i kona mau koikoi a me na luuluu, a pela oe e ike mai la ia’u.

Aohe au elua he hookahi wale no

I koolua hoi i ke aloha a ka manao,

A mana e aloalo ae nei,

Me kuu hoa, i ka makani.

  Na kela pane a Silevia i hookaakaa ae i na maka o ka makai a hoomanao iho i kela olelo poina ole o ke kaulana, o ka mea a ke Akua i hoohui ai, mai hookaawale ae ke kanaka, a oia olelo nae, ua kue a uhaki ke kanaka, nolaila, wahi a ua makai ala iaia iho, he lede keia wahine i haalele ia e kana kane, a o ua kane ala owai la ia, a malia oia paha kana misiona i hoea a hiki aku ai i Ladana.  Ua haawi pu iho la ua makai ala i kana olelo hooholo iloko iho no ona e haawi ana ia i kana mau kokua mahope o keia wahine poino elike me ka hiki iaia i

mea e hoopau ia ai kona mau kaumaha a ehaeha.

  Nolaila, me ka leo o ka makua aloha keiki pane mai la ka makai.  E ka lede kaumaha a ehaeha iloko o kou mau hora o ka luuluu, e hahai mai mahope o’u a na’u e lawe aku ia oe no kahi e loaa ai ia oe ka maha a me na hooluolu ana ia i keia po, no ka mea, ua ahiahi loa oe.

  O keia kono ma ka aoao o ka makai, oia ka Silevia i hooko aku ai.  Hahai aku la ia mahope o ka makai, a ma kekahi hotele haahaa o ka papa elua malaila ua makai la i haalele iho ai ia Silevia me ke kauoha ana aku i ka wahine kauwa e nana a e haawi ia na mea a pau e pono a e oluolu ai ua Silevia nei.

  Elike no hoi me ke ano mau o na wahine kauwa e hana ana no ka pono o kona haku, ka miki a aie ka eleu i na malihini kipa aku, pela no oia i miki mai ai ia Silevia a hookipa aku la ma ke keena hooluana o na wahine, a mahope o ko Silevia paina ana me kana bebe, ua alakai loa ia aku ia laua no ko laua rumi moe ka rumi hoi a ua Silevia nei i loaa ai oluolu no ka wa mua loa mai kona haalele ana ia Lokowai Home, no ia mea, ua haawi ae ua Silevia nei i na hoomaikai ana i na lani no keia lokomaikai ona i aie nui ai i ka oluolu o kela makai.

  No ka ui a me ka waipahe o na olelo a Silevia, nolaila, ma ke kakahiaka ana ae, ua apo mai ia o Mrs. Kasona iaia, (oia ka inoa o ka haku hale) me ka hoihoi nui, a ho okipa malalo o kona malumalu hale ma ke ano he malihini i kiekie nana me ka lawe ole he hookahi keneta no ka uku hoolimalima.  O keia lo komaikai ma ka aoao o ka haku wahine o ka hale, oia ka Silevia i lawe mai ai a haawi aku la i na mahalo ana he nui, a ma ka aoao hoi o Mrs. Kasona, ua lawe ae la oia i na minute o ko laua kamailio ana ma ke noi ana aku ia Silevia e hoike aku imua ona i ka moolelo e pili ana iaia a oia hou ka Silevia i lawe mai ai me ka hauoli nui o ke kunou haahaa me ka hoomaikai.

  Wahi a Silevia:  He moolelo ko’u iloko o keia ola ana i pihe me ka ponalo a me kia ehaeha, a me he mea ala, owau paha kekahi o na wahine a ko na lani i ahewa ai me kana mau hoopai koikoi o ka ehaeha.

 

  Aka, ua makaukau nae au no na hana a pau e haawi ia mai ana ia’u i mea e loaa ai ia’u a me kuu bebe nei ke ola o keia noho ana, alaila, hoike aku la ua Silevia nei i kona moolelo mai na la mai o kona launa mua loa ana me Ailika Lewa iloko o na wiliau a ke aloha a hiki i ka la a ua aloha nei i kumakaia mai ai ia laua me kana kamaiki bebe.

  Poor Girl, oia ka leo malie o ke aloha a me ka walohia a Mrs. Kasona i hoopuka ae ai, alaila, hoomau hou mai la ia i ke kamailio ana:  Lokoino, lokoino maoli na hana a kela kane, ua haina, a ua pepehi kanaka maoli no oia ma keia mau hana ana, aka, e hilinai mai maluna o’u e Mrs. Lema, a na’u no e kokua ma ka huli ana i hana nau: Nolaila, ma keia la e haawi i kou kino i na hoomaha a me na hooluolu ana, a ma ka la apopo e hoouna aku ai au ia oe no kahi o Mrs. Kakiana, ka lede opio ona miliona, e aka loa nei e loaa kekahi wahine opio i hoahele, a i hoa noho @u me ia ma ke ano he lede lawelawe nona, a oiai, o oe ka lede kupono a’u i manao ae la, alaila, ke hauoli loa nei au e lawe aku ana oia ia oe me ka kauoli nui.

  Aole huaolelo e ae ma ko Silevia aoao e panai aku ai hookahi wale iho no o ka mahalo a me ka hoo maikai no keia lokomaikai nui i loaa iaia mai ka haku wahine mai o ka hale, a hala ae la keiaia a ma ke kakahiaka o kekahi la ae, aia ua Silevia nei e kau ana maluna o kekahi kaa a holo pololei no kahi o Mrs. Kakiara me ka leta hoolauna mai ia Mrs. Kasona aku, a imua o kela lede hanohano a waiwai i haawi a waiho aku ai o Silevia i kana leta hoolauna me na huaolelo waipahe o ka hoolauna ana:  O oe anei o Mrs. Kakiana?

  Ae e ka lede opio, owau ua mea ala au i ninau mai la, alaila, me ka awiwi, nana koke iho la ia i ka leta, a i ka pau ana, huli hou mai la ia a maluna o Silevia a kamailio mai la.  O Mrs. Lema oe ea, a e makemake ana i hana malalo o’u?  Alaila, e komo mai e kuu hoaaloha no ke keena hookipa, a malaila kaua e kuka a e kamailio pu ai no keia kumuhana.

  Ua ukali aku o Silevia mahope o na kapuai o ka lede nona ka hale ana i kipa aku la, a o kela lede hoi nana na olelo mua o ka hookipa, ma ke kapa ana mai iaia he hoaaloha, a ia laua maloko o ka rumi hookipa, ua hoohala ia e laua he manawa o aneane elua hora ma ke kamailio ana, alaila, hooholo ia iho la ka laua aelike e noho hana ua Silevia me Mrs. Kakiana no ka uku o hookahi haneri me kanalima paona o ka makahiki.

  O kela uku kiekie i loaa mai la ia Silevia, ua hiki ole iaia ke uumi iho i na pana hauoli ana a kona puuwai, ae koke aku la ia me ke kali ole, a ma kekahi la ae aia ua Silevia nei e noho ana malalo o ka malumalu hale o Mrs. Kakiana, aole ma ke ano he wahine kauwa, aka, ma ke ano he lede ukali a he hoahele a kuka no ua lede ona miliona nei o Pelekane, a ma kela home oia i noho ai a hiki i kona ike ia ana e ka makaikiu Beleinehama elike me na mea i hoike mua ia ma ka mokuna i hala, a oiai, ua Silevia nei a me kana kamaiki bebe e noho ana ma kela home a ka opu aloha, aia hoi, e kamailio ia ana na mea pili i ka haku opio o Danekota Kakela, ka haku opio hoi e nohoalii ana maluna o na aina a me na waiwai o Danekota Kekela.  Iloko oia mau la e kamailio ia ana ua haku opio ala iloko o ka hoopalau mare me ke kauna wahine o Kelausia.

  He ano haweo a me ka hiehie maoli no ke kulana o ka haku opio o Danekota Kakela, a he kapukapu a ihiihi alii no hoi, a iaia e maalo ae ai ma kona kaa alii i paa me na lihilihi, e loheia no ka leo o na kanaka e hooho ana ke Duke o Danekota Kekela, a i hooi loa ia aku kona kulana kapukapu i na la mai o kona mare ana me ke kauna wahine Kelausia.

  He wahi kanaka ano ole wale iho no ua Duke nei o Danekota i na ia e ola ana o kona makuakane hanauna ka haku oiaio o ke kakela, aka, i kona make ana aku la, alaila o keia wahi kanaka ano ole a i hoomaopopo ole ia hoi kona kulana ua pii ae la oia ma kela anuu haahaa loa ae o ke ano ole a i ka nuu kiekie loa o ka hanohano a me ka waiwai, a iloko oia mau @ o ke ano ole, o ka olelo mua loa o ka hoopaa a ua duke a huku opio nei o Danekota Kakela.  E lilo oe na’u e ka makemake:  I hookahi pana iloko o ke aloha.

  Ua hooko ia keia olelo hoopaa a ua duke opio ala, ua lilo nana ka mea a kona naau i makemake ai, aka, a hiki mai la nae i keia la, aia no kela olelo hoopaa mua o kana hoohiki ke hea mai la iaia.  E ke Duke Opio o Danekota Kakela, penea oe i hooko ole ai i kau hoohiki, a e ke kanaka opio manao luli wale, heaha keia mau hana au?

  Ae, he kanaka opio ua duke a haku nei o Danekota Kakela, i keia mau la no ka waiwai a me ka hano, hano, aka, i kona mau la nele, he makaainana oia ma na ano a pau, a o na makaainana oia kona mau hoa kuka iloko oia mau la i hala, a iloko oia kulana makaainana ona ua hihia iho la ia i ka upena kuu a ka lawaia, a mailoko mai o kela upen@a ona i hihia ai, ua pakele aku la ia ma ka apua, a holo aku la ia iloko o ka hohonu lipolipo no ka hoopakele ana iaia malalo o ka malumalu o ke Kakela Danekota, aka, e hiki mai ana nae ka la ana e ike iho ai i kona kuhihewa nui, a o ua la ala, oia no ka la a ka makaikiu Beleinehama, ke kupaianaha e lawe mai ai i kana hoike pili oihana a waiho imua o Mrs. Silevia Lema, ka wahine a lede opio i haalele a kumakaia ia e kana kane.

  Nolaila, ma na mea a pau, he kanaka a he duke opio ke Kakela Danekota i lako ma ke kino a me ka noho ana, a o ka loa aku, oia no ka loaa ana he kokoolua nona ma keia ao e hoohala ai i na la maka poniuniu o ka noho ana mehameha a ikiiki.

  Aia na la o ka makaukau mare ke nee awiwi ami la, a o ka Stan@ila Hale o ka Haku Waisa e ku ana ma Haida Paka, aia pu ia iloko o na hoohiwahiwa ana ia, a wahi a Haku Waisa:  E lu aku ana au i ke dala no ka la hanohano o ka’u kaikamahine kamakahi ka lede Kelausia, a o ke kauna wahine Danekota hoi o keia mua aku.  Aka, iloko oia mau liuliu a me ia hoomakaukau ana no ka hauoli o ko ke kanaka nohe ana ma keia ao, aia he hookahi kanaka me na helehelena kaumana e huli a e imi ana i kana waiwai nalowale, a o ua kanaka ala o ka makaikiu Beleinehama no ia.

  Ua ike mua kaua e ka mea heluhelu i na la i hala, ka nele a me ke poho o na manaolaua o ua maka@kiu nei no ka holopono o kana ilawelawe oihana ana, aka, ma keia la iho la nae o kona ike ana ia Silevia, ua omam@@a hou mai la ka hauoli iloko ona, a olino ae la ua hauoli ala a i ke ola hou o ka maoaolana, aka, ua loihi nae na la, a ua nui hoi na luhi o ka hoomanawanui ana, a o kana hoike imua o Silevia na ke au no ia o ka moolelo e hoike mai ua loaa iaia ka mea huna pohi@ihi o kela kii hooleleaka kama@@ao a kona noeau i kaha ai.

Aole i pau.