Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 30, 27 July 1901 — Page 6

Page PDF (609.84 KB)

This text was transcribed by:  Claire Hughes
This work is dedicated to:  Violet Leilani Hughes

KE ALOHA AINA,

 

Poaono, Iulai 27, 1901,

@

 

PAUAKA NA HANA A AHAOLELO

 

Ma ka Poaono nei i hooholo ai na Home Rula e hookuu i keia kau kuikawa me ka nana ole aku i na la hana hou a ke Kiaaina i haawi hou mai la no ka noonoo ana i na bila haawina i koe a me ka bila a@e lahui, no ka mea, aole he wahi pomaikai e loaa mai ana ia lakou koe wale no ma ke kahea ia ana i kau kuikawa hou, e loaa ai ia lakou he mau haawina dala hou e like me ke kauoha a ke Kanawai Kumu.

 

A mai hooko ia no paha keia makemake o na Home Rula ina i lokahi pu aku na hoa Repubalika ma keia manao, aka, o ka na Repubalika nae i makemake ai e lawe ia mai na bila haawina a me ka bila ale a noonoo iloko o keia mau la hou a ke Kiaaina i haawi mai nei.  Na keia mau manao kulike ole i ala ae la mawaena o na poai elua e rula mai nei maloko o ka Ahaolelo, o ka hopena i ike ia ua haule pahu ka manao hookuu Ahaolelo o na Home Rula.

 

Ma ka noho ana o ka Senate ma ke kakahiaka Poaono nei, ua akoakoa mai na hoa a pau o ia hale a he hookahi wale no hoa i kaawale aku oia o Papai, ma waho ae o na hoa i huli hoi aku no ko lakou mau home.

 

Ma ia noho ana ua lawe ia mai la ka hoike a Kiaaina Kupa, e hai mai ana ua kakauinoa ia eia ka bila 2 a ke Senate e pili ana i ke kope inu.

 

Mahope iho oia ua heluhelu ia mai la he palapala mai ka Hale mai o na Lanamakaainana e hoike mai ana, ua makaukau ia hale no ka hookuu ana mai i kona noho hana hou ana aku.

 

Ma keia wahi i ku mai ai o Senatoa White a noi mai la e hookuu pu ia ia hale mai kona noho hana hou ana aku.

 

I keia wa no i ike ia aku ai na Senatoa Kikila Baraunu a me Keoki Kaaka i ke ku ana a haalele iho la i ko laua mau noho.  Ua loaa aku o Senatoa Papai i keia mau hoa Repubalika a paa ia aku la iwaho a ma ka helu ia ana ae o na hoa i koe ua ike ia iho la he ehiku wale no, a ua loaa ole ke koramu no ka hoonee ana aku i na hana.  Ua ku mai o Kanuha a noi e hoopau ia ka noho hou ana oia hale ia manawa me ka nana ole aku a hiki i ka piha ana o ke koramu, aka, ua kue aku nae o Kale Aki ma na rula naauao aole e hiki ka Ahaolelo ke hookuu me ka apono ole o ka hapanui.

 

Ma keia wahi ua ku malie iho la ka hale me ka hiki ole ke hoonee hou aku i na hana imua, a haawi koke ae la ka Paresidena i ke kauoha i ka mai o ka hale e hele aku e hop@ i keia mau hoa i haalele iho la i ko lakou mau nohoo.  Ua hoea aku ka makai a kauoha aku la i na hoa e hoi hou mai i ke Senate, aka, ua maliu ole ia mai nae ia.  A iloko o kekahi mau minute pokole mahope iho na huipu aku la o Kale Aki a me Parisa me ko la@a mau hoa o ka poai hookahi a hoi mai la no ko lakou mau keena hana pakahi iho.

 

O ka manao maoli no o na hoa Repubalike oia no ka haawi ole ana aku i koramu i ka Hale o na Senate i wahi e hiki ole ai ka Ahaolelo ke hookuu koke, aka, e hoopanee mau ia mai kahi la a kahi la a hiki i ka ae ia ana o ko lahou manao e noonoo kokeia na bila haawina i koe.  Mahope o ke kali ana o ke Senate no hapalua hora, a i ka ike ana aole e hoi hou mai ana na hoa Repubalika ua hoopanee ka hale a noho hou ika Poakahi.

 

Nolaila, ma keia mau hana pauaka a na aoao a elua ua hiki ole ke hookuu ia ka Ahaolelo ma ka Poaono nei.  Eia no na Home Rula ke kupaa nei ma ko lakou manao iho aole e lawelawe ia kekahi hana a ke Kiaaina a me na Repubalika e makemake nei i keia kau, aka, me kekahi ka@ kuikawa wale no, a oiai keia mau manao paonioni e uluku ana mawaena o na poai kalaiaina elua, ua manao ia aohe no he wahi maa e hana hou ia ana e lakou, no na la he 14 a ke Kiaaina i haawi mai ai.

 

MAULE KA MOIWAHINE O BERITANIA NUI I KA WELA.

 

Nu Ioka, Iulai 17.  Ua loaa ae he mau lono ma Ladana, e like me ka hoike a na nupepa Journal a me Advertiser, a maule ka moiwahine Alexandra i ka wela o ka la, a o kona kipa ana mai i Ladana nei ua hoopanee ia aku.

 

He nui ka wela i ike ia a ua wehe na lunakanawai o na aha hookolokolo kiekie i ko lakou mau lauoho kui.  Ua ukali pu aku na loio ma ia haawina hookahi, i ka wa e malama ia ana o ka aha hookolokolo, a ua lilo ia he mau nanaina pahaohao i na poe makaikai, a o ka mua loa hoi keia o ke kaawale ana aku o na lauoho ku`i mai ke poo aku o na lunakanawai a me a loio i ka wa o ka aha e noho ana.

 

Ladana, Iulai 17.  Ua hiki mai ka Moiwahine Alexandra i Ladana nei ka hora 9 o keia po.  Ua makemake oia a hele mai ma ka la inehinei, aka, ua kaohi ia aku e ka wela o ka la.

 

 

E lawe hi Ke Aloha Aina i ike mau i na mea hou o keia mau Ia e nee nei.

 

 

MAKE ILUNA O KA WAA LAWAIA.

 

Ua make o Petero Kaluna mawaho ae o ka mokupuni Mokuumeume mawaena o ka hora 11 a me ka hora 12 o ka Poaono nei, Iulai 20, 1901.

 

Ua haalele iho o Petero Kaluna a me Kauwalo i ka uwapo maluna o kekahi waa, a holo aku la no kahi a laua i manao ai no ka lawaia ana, ma ke kakahiaka nui o ka Poaono i hala.

 

I ko laua hiki ana i kahi o ka lawaia, kuu ka heleuma, a hoolei ka upena i ke kai, hoopuni laua nei i ka i’a, a ia manawa i hoomaka mai ai oia e loaa i ke anu, a haalele aku la oia i kona kokoolua no ka ohi ana i ka upena a me ka i’a no ka hooili ana iluna o ka waa, ia Petero i kau ai iluna o ka waa, oia ka wa i hoomaka mai ai ke kunu me ka ikaika, a no ko ia nei kunu mau me ka hoomaka ole, oia ka wa a k@na kokoolua i kahea mai ai iaia nei e hele aku e kokua, oiai, aole kaua i hele mai nei ianei no ke kunu, aka, i hele mai nei kaua no ka lawaia.   

 

I ka pau ana o ka upena i ka hooponopono a kau iluna o ka waa, akahi no oia a kii aku iaia e ninau, heaha hoi keia ou e kunu nei.  I ko ia nei kokoke ana aku, akahi no oia a hoomaopopo ae he kunu io ka kona, a iaia i hoala aku ai, aia hoi, ua haalele mua ke ola iaia mamua o ka ike pono ana o kona kokoolua i keia pilikia.

 

Hoihoi ana mai i ke kino make ao Honolulu nei, haalele ia Mokuumeume i ka hora 12 ponoi a pili i ka uwapo waapa mawaena o ka hora 3 me 4 p.m., i ka lawe ia ana aku o ka lohe i ka halewai, hiki ana he mau makai, eia ka pilikia, aole i hiki i ke@uhi o lakou ke lawelawe i ke kino o ka mea i make, oiai, he mau paa lole maikai ko lakou, a e ole ka o Mr. Nakai, loaa ai ka mea nana i hapai mai ka waa ae no luna o ke kaa no ka halewai, pela na lohe mai, wahi no a Mr. Nakai.

 

I ka laweia ana o kona kino i ka Papa Ola, ua nana ia kona wahi i poino, a ua olelo ae na kauka, he kanaka kino ola maikai oia, aka, mamuli o keia pilikia i loaa iaia makahi pilikia hiki ole ke loaa na kokua ana, nolaila, i poino ai oia.

 

Lawa ia ke kino make no kahi o H. H. William, ma ke alanui Papu, no ke kii ae o ka ohana i kona kino no kona home.

 

Ma ka hora 5:30 p. m. ua loaa ae no lono ia Mrs. Kaluna, a hoomaka ka wahine e huli, i ka huli ana o ka wahine, aole he mau hoike nana e hoike mai iaia i kahi i waiho ai o ke kino o kana mea aloha he kane, a hoi nele no ka hale i ka hora 6:30 oia auina la, ua hoopilikia loa ia ka wahine me ka maopopo ole e kana mea e hana ai.

 

@ oiai no e noonoo ana, ua hoohauoli ia ae mamuli o kekahi manao maikai mai o Moses Palau mai, oia hoi, wahi ana, o ka hana pono wale no o ko ae mai o oe a me a’u o hele kaua i keia wa i kai e ninau ai malie o loaa no ia kaua, nolaila, ua haalele au a me ka wahine a ka mea i make ma ka hora 9 oia po @o ka halewai, ninau, ua hoole la mai.

 

Pii no ke keena o ka Papa Ola, aole ke kiai, ninau i ke kauka ma ka uwea olelo, hoike ia mai ana ua hele ke kauka no Koolau, ninau owai ka inoa o ka mea nana e kiai kahi e kaha ia ai na kino make, hai ia mai ana ka inoa a me kona wahi noho.

 

Imi no a loaa ke kiai ua hiamoe, ninau, aia ihea ke kino make o Petero, hai ia mai aia ma kahi o H. H. Wiliam, hiki i ka hale moe a haawi i ke kauoha e hoihoi koke ia ke kino o ka mea make i keia hora ano a o na hoolilo e hooponopono oe a hai ae i ka wahine mahope o ka nalo ana ke kupapau, eia keia manawa o ka po i ka hora 11:30, hiki ke kino i ka hale i ka hora 1 ponoi.

 

Nolaila, o Petero he kanaka oia i ike nui ia e ko Honolulu nei poe, a he koo ikaika hoi no ka ekalesia Katolika Roma, a he hoa hui no ka Papa Hooko o ka Aoao Kuokoa Home Rula.

 

Nolaila, ua make o Petero ka kakou hoa oiaio, a i mea no kakou e hoike ai i ko kakou aloha nona.  @he mea pono e lawe kakou i na koikoi o kona mau hoolilo maluna iho o kakou, a e waiho malie ae hoi kakou i kana wahine, oiai, he ilihune ma ka noho ana a he nawaliwali hoi ma ke kino, huipu iho la hoi me ka haalele ana mai o kana kane, ua hooi loa ia ke kaumaha i loaa iaia, oiai, ua hala ke kane ka aoao ikaika ka mea nana e malama mai ke ola o ka noho ana o ka la inea.  Aloha no.                         M. P. K.

 

 

HE MAU IPO MAHUKA.

 

Aia maluna o ka mokuahi Nippon Maru i kipa mai la a hala loa aku la no Iapana a me Kina he mau ipo mahuka malalo o ka inoa hunahuna o Mr. a me Mrs. Smith.  O keia mau ipo oia o Mekia P. B. Strong a me Lede Frances Hope, ka wahine a ka Haku Hope.  O Kobe, Iapana ka pahu hopu o ka huakai a keai mau eueu e hele nei, me ka manao ana ilaila e nalowale ai ko laua hilahila, oiai, ua ahuwale k@ laua hewa i na nupepa a me na kanaka o Amerika Huipuia.  E ukali pu ana me laua he elua mau paele lawelawe, eha iho a me umikumamalua p@hu lele.  Ua olelo ia he wahine uhauha keia Lede Hope, a maloko o hookahi makahiki wale no o ka noho mare ana ua banakarupa kana kane, a me kahi he $4,000,000 hooliloia

iloko oia wa pokole. Ko makemake nei kaua kane e oki ia laua mai ko laua noho mare ana.