Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 32, 10 August 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA -:KA:Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

MOKUNA I. *MK'S4'Binn I «A «* A — 14 KAHA HoooLCM4*r*|[lE i K* aloha. Q fca puU k*um»ki o kt Hakn o Lanafoda, no ka lib a eo «M i*i« o o ka Paa Lilia Afcit o SaDadelt, nolaila, ma keīa » stie keia, auma la, e ike mau la ana :■» Hakm Opio nei e kaa ana enalao k«U iio hulu pala nani, a holo £%xi m« ka kīehie nui a nalo'wale fieko o ka malu o na laa* o ka paka * i &a hora li'ula ahiahi e boea a iookiki hou mai ai oia no ka kakela. &la!la. mal na kora li'ula mai o ke skiabi, *a pahee aku la ia a i ka «oleholehu, a mai ka molehulehu *lo hoi ua kapoo aku la l& iloko o ta peeleele uenelu o ka ponli, a o 1* herA umi a umikumamakahi o %% po oia na hora » Haku. Opio w i»i e koaa aku ai no ke Kakela La- '' 0, na ninaia hoohuoi e haawi ia 18*1 ana e kk Hak* aoo o ke kakela ♦ p%na ia gku no ia e ua Haku Opio ala me ka wahahee nui, ua hoohala eia ia xuajawa me na hoaloha »aloko o ko lakou matt hale hui o & poe hanohano a waiwai o ka aīAka, no kaua nae e ia mea aole ioa pela ka oiaio, eia •ia ke hoohala manawa nei me ka Liha Ahiu o Sanad«la, oial, ua ihi lou ia mai «a Haku Opīo ala e ap pa leo oluolu a nahenahe a ua iilia Ahiu nei, a o ia ka ua Haku nei x wehe mua loa aka ai i ka ©klo o ka hookam&aina. —O oe ka Jpoie i ka ike a k a «aaka, a o ka na»i,hoi a kuu uhane i hauoli nui ai, » fela paha i hooheno ift ti ke ka3m#iU6 & ia poe kmi i hala< i noii nowelo aku, Halakau o« ī '«.a ihu lio hulupala Ae, e ka me ft heluhelu, na kft Au » kela lio hulupala o kft Haku Opio JTeiemoneka i kii h&aheo aka ī ke pali mhinihi a laumania o 1» Pua Lili» o Sanadela i nohō ai H j ka hopena, ua loaa i ua Haku »la ka hanohano iloko o ka laoakila eo a ua Hlō iaia na manao kupaa ta oiaio o ka Pua Lilia Ahiu. k* ma * o k°°* «•*» <kna a hiki i ka mole a Hwowo ana o na manao aloha o kahi a* kekahi, e hoopaa ana i na manao fcfcabi • ke kuikahi hoohui ain»,! #joa»ole*i* • HakuaooWele»®nek* La'£mfoda.

»/ a lr« p r,no ona f|>o «I * pa* ko l b Ua e 1110 k«kab} rt | fc#kahī, iok« nrjfilre kft mflft r.«tja « j hookaawAle »© ia aloha o h«a i po» i Un* 1»! «k*. o k» 1* oae o fco latt« lilo aaa I hpokabi io a i hookahi, ke | ku mamao m£īi la ir a taopale mal la i kona mau iima o ka papa me keia mau huaolelo o ke a'o mna.—ls ke kenkl a ka kanaka e baawf f koo oau nooooo opio i ke akahele a me ke akah»i, mamua o ka hiki »tift mal • k« kuaua b ka hoo!lo. AlaUa/ keaha tia knana lokoino ala 0 ka ! hoollo? Aola iaei o ka lnama nuH wel!w®li no ia o kona makpnkane t ka iekoaa nua loa a ua Hako Opio a«i e hoao sho ai rr« kona oaanao ponoi o ke kuokoa a kue a e pale aku i kona (m&kua) mana, oial. koaa mau makahiki aole i lawa a plhs ma ke kanawai. 'A i k» wa o koha makuakane e lohe eku ai ua hoōhni ia kana keiki īloko o ka m«ra ī kekahi wahine haa-' haa me na helehelena ni, alaila, a'ole anei e poha koke mai kona leo ahiu weliweli me na hnaolelo okalakala ! 0 ka haakei a kapa mai i kana keiki 1 me na olelo hoine leholehu. He mea oiaio, e puka mti ana ia mau olelo inaina a me ka hnhu, a o ka hopen'a e loaa ana i na kanaka opio 1 hana ole i ka ma&em&ke o ko īa- ' koa mau makua, he nele a me ka i hoowahawaha ia, a he kaili ia akn [ hoi o na pomaikai mai iaia aku me ka hoohilahila'pi ia mai. Aka, aole sa« pela na noonoo i j | ulu mai iloko o ka Haku El& Opio ' j Welemeneka, ao!« no hoi i u!u' mai | na noonoo iloko ona peia oia e hana ! : ia mai ai « kona makuakane. O na j ! mea wate no i ulu «e iloko o kona j | mau noonoo opio, oia kona mare ana ! 1 1 ka wahme iloko ona la aole i lawa j na makahiki, alaila, i ka wa e lohe | aku ai o kona makuakane piha haa- ' heo a m« ka haakei, alaila, e lawe koke mai ana oia ī kana kue e hooI I j noa īa ai ko laua mare ana ia, a lilo 1 | kela mare ana i mea waiwai ole. I Nolaila, o kona kali hoomanawanui i ana i nā uhakoi a kona mau manao [ opio, a hiki i ka piha an» o kona ! ' mau makahiki, alaiia, aoh« mana I ( maluna iho o ka honua a malalo 1 iho hoi o ka lani e hiki ke hoomoa t e koopau i ka laahia o k'ela berita i koohui ii ai lau». Aka hoi, i aa paha i ala a ulu mai kela noonct> īioko ona o kona mare ana m« keia lnilkamahine ui o n» helehelena o ke kulana haahaa a makaainana ha mea ia nona e hoonele m ai i na pono a pao, alaila, aole paha auanei e nele ke ku nana ! iho o ua Haku Opio ala a haawi i kana noonoo ana meke akaheie loa, aka, ua hoike ia no nae ua haawi I ua Haku Opioioei I kana kaupaona ' like ana mawaena o ke aloha o ka j makua a me kana mau pono, a me t ke aloha ho! o ka ipo a me kana mau hana, a ua eo a l!lo aku 1* ka puu * 1 Wki o ua Haku Opio ne! h$ ltiahi na 1 ke aloha o ka Pua LHia Ahiu o Sa-' 1 -«. . ~1

n rVog (ilōh& wrla#«l.i nU 1 0 ia ipo | fro/iO fāfa ē If*p» » elioen mRu «llcq n'"» na oawai <!e j !a no ka halawai pu ana me kana, ipo * hoohala i n* h*na hooulumaa ke ato!i#/afaf!a, tn!fßor! nlt'3 a holka mo*a fmoft'o konr, mau makua, ma na en%tn&| tooTauTeft ja * n« lioaloha, a lsa pa-' ha he mea %etahf © ku hoc!a mai ana a holke 1 na Satu aoo e?a Tatia lte aa ke «pnhi ia » fea lana kefkr, a!af!a, e naka hK'alnln no na kalf o ua keiki hooponipnnī iifti ifoko o ka hopohopo a me k» wellweli nui. i Ona haawina kala a na Haka Opio nei « «'o la mai ana e kana 1 knnmao kakapahi, uaike !a ka tuaI kankau » "ra# fc« ākamai, a o*na iii» I na a me na onlo m&kakila ana he I hwb«o maoli no ia o ka hīehie, a |na manao ka Hakn aoo a kā īa o f Sena Keoki a me iāena BTfkaela oia I ka la e moha a e alaea ia aku ai ua I Hakti Opio a!a iluna o ke kahua I leale* no ka hoike anft i Kona mai kiaiikau imua b keīa ā m6 keia mo-! ho. Aka, ua io ole iho !a nae ia I maw uptt ana. Oka mea i hauoli *-* ¥ I loa no loaa iua Haku Opio nei | he lanakila nealūna a kona mu hoa pa!o, oia no k*na kumn Monaiua Kaīauda, asa, ma ke ahialii nae ana 1 kn lioike aku ai imua o ka lunaka- J nawai (kahunapule) o ka aha hookoiokolo hoohui aina (mare) ike iho la ia m« ka hoohewahewa ole, ua hiolo ft oohaha kana pula kaumaka i hauoli loa ai, a o ka īini hoi a kona , mau maoao i kaeoa ai, -ua waw&hi j ia iho la ia • kana haumana alii opio a weluwelu liilii. Aka, o ka olelo hoopaa nae a u» Haku opio aei aole io» oia,e kumakaia & haaleie ī ua kumu aioha ala ana a hiki i kona n«le ana, a o kana noi hope i kana kumu mamua o ko laua kaawaie ana, e hpokuu mai iaia e halawai he aio a he alo me ka inama o kona makuakane haku. Iloko o na hora knlu annaoe a uā Haku Opio nei e pahee ana I ka welowelo o na hana hooulumah!ehie a ke aloha, afa na Haku opio nei v» hoike aku inua o ftana Pua Lilīa aloha i na mwa e pili ana iaia, a pela no hoi ua m aīa o ka n?.ni i Vehe maī ai 5 kahi moolelo uuku e pili ana iaīa. Wahi a ua Pua Lilīa A.hiu nel, 0 na eawa ahiu o* nei ko'n ■ aina a home kulaiwi, a maanli no hoi au i hanau a i hanai ia ai ft hiki i ko*u nui ana, O leo'a mau makua, wahi a Wu kahu hanai i hoike m*i ai ua hala kahiko aku laua i ka make, akV o ko'n mftm» nīoha na* ka mea i kikoo mua ia raat e ua anela ala o ka īaake he mau hora wale'ao mahope iho o kona hanau ana mai ia'« s a aia iwaena o kela iiao luhiehu o na ptin Iili» e lana fohai mai īa naa kela wahi kiI i waiho a kanu īa ke o knn makniliīne aīofcaJ a o k|na ilina a me kona ht ua lilo'

— 1 « VUI."' 1 'I»*',1»*', , !« i nn*ii e «*, '%rr« n i a r*)«f «! imna o'n, n o'in'a ' n« ho!, ua hala nifa !a mi ni«!ot]a twiwi !o* mahop# 1%0 *fc+ !* ana a nalo k'e kino M"' ki ma! f fi:«U U aole !oi ! tc.h« 14 maT Vēlc'Rfef niisa e pit! inn ' He umiltimAD3fiMkb •« n«; m»W J » <e •» t- i !jffe! o lrona fce!6 fn'a āo!fi Jo* hof loii » "ke »6} ati f U hom« o'u ! hinau !» fc*{fc»*A~ hino oiakoa 010, w*l*' '&Oo no makua o to'u m*% mo«*! * • TJa fcfenfti!m n«t) iho aiī fa # u'""ifck'*" no ke ah* la wau i wa)ho i» iho ai t I keia ao e īke ī kon» aoau auwe a m« ' na ehaeha, a e ike hoi! aa ht>»wso* oka nelea me ka huoe, aka. Wake*' f '-s ''f - . *''36L «•* ->' - i hiki ole oae i ka ne!e «i-ie ka htuk« ' | ke haawl maī i loa», nc ka mea,. | nele a uā hemahema mai no rfca,v|jfci»akua»ai. * f Aka, kahPike unki* ī, loaa iahi mai ko'u kahu £anai unsi± a me ka hoomanawfiTftui anAlien r pilikia, tta loßa mai la ia 4 u te m*.kaukau a he (ke '?» ana mal e *o Sanndelft hei. Ow»ii ka wahitte hololio kamahao b ke!a c6ttt "kualono a o «a oaw& ahiu o Sanf>do!a he kula holo lio ia na'ū V aloha fe)A ai, a o kona mau pal! nfhfn!hi liwāmania a ie na alu kMkiiii, aoWlo* he hookahi o lakou e ana īa'n, aka, eia ana paha k""' maaawa e hoohewah&w* iho ai ka hoohuoi o ka niaau i ua au-%, kaawale aku ana ma ke aoo »■»» kau wahine, alilf e kuu hnku e mai ia*u, no ka mea, he alii oe haku kiekie, a owau nei la, lilo o ka haahaa a he hoi, a aele loa i kapono ko'u kulao* e lilo ī leds a i haku walim» no*lts l!akela Lanafod a . e pau ae i kou mau noo'noo aea boV nel i wahine nau, a e hookuu ia'u e noho no pela, a malia aia he kane i kulike ko maua maia la»a e hiJs,i ai ke hoohui ia me kfc. maemae e loaa oie r ai he mau nema o ka hoohilahila ia» mai liope. Aol» loa pela! ina he tauaaai j <iegere g kou haah|||\alalo iho aol c ioa uo ia ha mea jxo% e kaat**k aku ai uiai ia'u aku. 0 ke aMtfk. oiaio ma ko kapaa, e lauakila maluoa ona hoīno apr e hAiiuka ia mai ana, E uana mai maiana qTo. e kuu Paa Liiia, a • hHinai naailipi aae ka paulele, owaa nei he«i*M ( kou kul«aaa paa, a pala koi a» e aana *ku ai maluna ou, a o io ltsns maualoha i kui ia i hoekaki, *#!*.; loa auanai ia e mokuhila e na kahe he nui, Aole i pa*» E iawe eai i JĒU Awha Aisa l ika uiau i ua mea hoi o keia v la e uee noi, Ua htla aku la ma ka moknani | Pekiua o J. luka mekani īml»uo | Hflaerika Huipūia.