Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 10, 8 March 1902 — Page 3

Page PDF (769.08 KB)

This text was transcribed by:  Kehau
This work is dedicated to:  Mahalo Ke Akua i na alaina i ho'okau 'ia i ke ola no ka holomua o'u!

KE ALOHA AINA POAONO MARAKI 8, 1862

 

________________________

 

NA LETA

________________________

 

            Aole e ili maluna o makou na koikoi o na ahewa ana no keia mau ma-nao i hoopuka ia malalo o keia poo aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai. L.H.

________________________

 

HE PANE HOU NO IA WAHA MANAIKAPUAILIMA.

________________________

 

Mr. Lunahooponopono o Ke Aloha Aina,

                                                                        Aloha oe:

            Ua ike iho ma Ke Aloha Aina o Feb. 15, i ka pane a Waha paika-puaili ?, ua hele a

Nau ku i a ka na Apuakea,

Hehi ka puluhi i ka houpu'ke kai,

Haki ke one ke koa o Malaukaa,

I ku i ku i ku ia ka Holi'o,

Kaahe ke ko a kea o Heeiakea,

Kea we la i ka ua Poaihala,

I ka aea mauka o Moelana,

            Ai---a---e---a.

            E olelo ana i kuu hilahila ole. A he mau olelo hakukole ka ka'u i na 'lii hanau o ka aina. Auhea oe e Wahamanaikapuailima, aole paha na'u i hakukole na 'lii, nau, ma kau mau wehewehe ana o Dec. 21, 1901. Ia oe e hehi ana i kekahi mau alii, e pai ana oe i na maka o kekahi mau alii. Ua hapai a hoala oe i keia mau hana au me ke kumu ole, oiai, aole he mau hoopaapaa no na pili a ulu ae mawaena o keia mau alu, oia hoi na moopuna a Kamaka-helei. He okoa no hoi ka poe e pane ia ana, kikoi wale aku nei no kau pane i ke 'lii Palekaluhi, me ke kuleana ole, e palepale ike ole ai o ka pili o na alii.

            Aole loa au i olelo ua haahaa o Ikekeleiaiku ma o Kini ala, koe wale no paha. ko'u apo a hoomao-popo ana aku nei heahe o Kini ma ke ano lahui, elike me kau mau hoakaka o ka la i bai ia maluna.

Owai kai ike? Owai kai ike?

Nau i hoaiai a ike au,

Ike au mahui lana iaia,

Hoohali ana i kuu manawa,

Wae wale ana au o ka lua o ka ike,

Ike aku ia Puna uluna i ka hala,

Hana ka haape ka lehua noho ilaila

Lewa Kawaikini lalau Kahalekua,

Kano Kawaikoi li Maunahina,

            Eia nae he weliweli ko niniau, i ka hoopa wale ia aku no o ka heu oia laau.

Niniau eha ka pua o koaie.

E eha i ke anu ka nahele o Waika-e

O kou mea hooinaina loa iho la no ka ia,

O ka lawelawe malie ia aku no,

Pau hewa e ka waimaka a o i-e-ha.

            Aole nae ou nana iho i ka nui o kau mau olelo, i ka hele a ku ke a na hale o Kaupo. No'u iho wahi au ua ike ia na 'lii o ka aina, aohe nalowale. Ina hoi ha he ike; aole e lawe kapakahi, a hoole loa hoi i ka pili o kekahi, no ka lawa ole hoi paha i ka ike ka mea i olalau ai.

I ahona i kahi pu a Paiheke,

Hookiekie iaia i Koalana-e,

Nunui no ma a i ka waiwai ho-i.

            Kau pane no ka'u olelo, he mau keiki e ae no kekahi a Kaumualii, aole o Keliiahonui wale no, e like me kau, ke kumu ka o kou hoole ana, no ka mea, aohe keiki e ae a Kaumualii e ola ana, i ka wa i make ai o Keliiahonui. A pehea ka hoi na moopuna a ua o Kaumualii e ola ana i ua wa la? Aole no e ? ke koko o Kaumualii ilaila? Wahi au aole ka i hoole ia o Kapule, aole no i olelo ia aku nei, ua hoole ia, aka, aole nae iloko o kau papa ku-aumau pili o Kaumualii! Me ko ninau mai i kekahi ninau hupo, me he kamalii ala. Ina he pua ka Kapule e ola nei ka! ua ike no hoi kakou a pau aohe ana keiki. Ola iho nei oi, a hiki i ka huli ana iho o ko kakou aupuni komo, aole no i ike ia he keiki kana. A i keaha. E manao ana oe e hookomo i kou pili ma ona la? ina e haule io ana keia palapala hooilina a Keliiahonuui au i olelo mai nei, he palapala apu-ka, ka hewahewa naauao no, e waiho aku la hoi ke akamai a hea. Iluna no paha ka ua wehe e ke pule o lalo, wahi a kahiko. Hookahi ke komo pu ana me kela poe pili o Kaumualii au i hoonohonoho mai nei.

Hoi hou oe i kehu me he moi la,

            Ua i---ke--a---u.

            Ke i mai nei oe, i kuu ike he 'lii ka ai puupuu. No kuu ike hoi kuu ike hoi kuu mea i olelo ai, a ua wehewehe pu aku no hoi au i na kumu, lawe ai na 'lii ia kulana, i ike ai na poe ike ole a pau, e like me oe. Ina paha ua pono ia oe, ina la ua ike oe i na loina o kahi alii. Wahi au, aole oe i hoole ia Kapiolani. Ina hoi ha aole oe i hoole, ina aole kaua e ku i kahua i keia la kai no hoi no ko hoole. Pau pele, pau ma-no, aohe koko, aohe pili, o Kapiolani ia Kaumualii.

            Pau ka lili a ka ua Kapaahoa,

Kikikoele i ka uka o Kahana,

Ua ku ae a hina i Kawaipio,

Aohe au wahi noho iho Waimea,

Ua hehua mai e Kawaiahulu.

            Kani ke u, i kou hai ana mai nei he Kaumualii okoa hai ana mai nei he Kaumualii okoa aku no kekahi, mai poina io no. Aohe no he pili o ka kakou e paio nei i kela Kaumu-alii,

Hoolalau ana ke aloha i Kualoa,

Pii ana iluna o Kenehoalani.

            O ka Niauhoe Kaumualii hoi paha ia nona ke mele o

He'lii Kalani he moopuna na Lono,

He hiapa na ke Kini hoololohe ua,

Na ka ua nahoa i hana Hanalei,

            A---eaha? He

Hapuu ko'u kini no Honokohau,

Lu iho na kanaka i Kalaulaolao,

            O Kapahuilima ma e noho mai la ia Kauai, aohe hoopaapaa ana no lakou. I mai nei oe ina aole au i ike i ka moolelo o Kini, o ko'u na-aupo ia, a ike ole i ko hai poopoo. Aole na'u e loi a e wae ia kanaka aole paha owau wale no kai ike ole iaia, he lehulehu paha ka poe ike ole e like me ko'u nona e noho mai nei. Ina paha oe e hoomaki/ mai ana i kau wahi ike ou, alaila hoi paha pau keia pohihi. Ke ninau mai nei oe ina he alii o Ake, nana o Kaiulani. E kuu hoa, hala kaua mawaho o ke kumuhana. I mai nei hoi oe, ina he 'lii kiekie ka makuahine a he kauwa ka makuakane, ua alii kiekie no ka laua keiki, no ka

________________________

 

            E nana ma ka aoao 2.

________________________

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

________________________

________________________

 

HOOLAHA KUAI A ME POOPAA A KA MEA MORAKI

                                           ________________________

 

            Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka ? o ka hooholo ana i kekahi moraki i kana ia e F.I. Cutter o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, i ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii ma ka la 16 o Okatoba, 1897, a i hoopaa ia ma ke Keena Aupuni, Oahu, buke 171, aoao 392 a me 394, ke hoolaha ? aku nei ma keia, ua manao ka inea pau moraki e paa i na moraki la i ? no ka hahaki ia o ka aelike, oia, ka uku ole ia o ke kumupaa, ukupanee, auhau a me ka puka i ko lakou wa uku a o ua moraki la i oleloia, e hoolilo ia aku ana ma ke kuai kudala ia ana ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma ala-nui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poakahi, Maraki 10, 1902, ma ke hora 12 awakea. O na waiwa? ho-akakaia maloko o ua moraki la, oia kela pa hale e waiho la, ma Puunui, Honolulu, penei: E hoomaka ana ma ke kihi Hema o alanui Puunui a me alanui Park e holo ana.

1. Hema 52˚ Komohana 310 ka=puai ma ke alanui Puunui,

2. Hema 38˚ Hikina 200 kapuai ma ke alanui.

3. Akau 52˚ Hikina 310 kapuai ma ke alanui.

4. Akau 38˚ Komohana 200 ma ke alanui Park a hiki i kahi i hoo-maka ai. He mahele kela no ka aina i hoakaka ia ma ka Pala-pala Sila Nui 2593. Apana 2.

THE PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII

            Ma o kona Loio ala:

                        A.G.M. ROBERTSON,

            Hanaia ma Honolulu, Feb. 14, 1902.  feb 15, 22, mar 1, 8.

 

                                           ________________________

 

HOOLAHA KUAI A ME HOOPAA A KA MEA MORAKI.

                                           ________________________

 

            Ke hoolahaia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o ka hoolilo ana i kekahi moraki i hana ia e James H. Hunt o Honolulu, Mokupuni o Oahu, i ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii, ma ka la 24 o Sepatemaba, 1826, a i hoopaa ia ma ke Keena ? e Aupuni, Oahu, buke 163, aoao 400 a me 402, a e kulike me kekahi ? ? ano maloko o ka moraki elua i hana ai e James H. Hunt i olelo i ? ka Pioneer Building and Loan Association of Hawaii i oleloia ma ka la 23 o Augate, 1897, a i hoo? ? iloko o ke keena i olelo ia ma ka buke 171 aoao 184 a me 185, ke ? ia aku nei ua manao ka mea paa moraki e paa i ua mau moraki i olelo ia no ka hahaki i ka aelike, oia hoi, ka uku ole ia o ke kumupaa, uku panee, auhau a me ka puka i ko lakou wa uku, a o ka waiwai i paa maloko o ua moraki la i olelo ia, e hoolili ia aku no ia ma ke kuai kudala ia ana me ke keena kudala o James F. Morgan ma alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poakahi, Maraki 10, 1902, ma ka hora 12 awakea. O na waiwai i hoakakaia maloko o ua mau moraki la, oia kela mau pa hale e waiho la ma Punahou, Honolulu, Mokupuni o Oahu, penei: E hoomaka ana ma ke kihi Komohana o keia mau apa-na ma kekahi wahi ma ka Hikina o alanui College, ma kahi Akau 45˚ 00' Hikina a me 300 kapuai mai ka huina Hikina mai o na alanui Do-minis a me College, alaila, holo i ka Hema 41˚ 50'. Hikina 125 ka-puai; alaila, Akau 45˚ 00' Hikina 150 kapua; alaila Akau 42˚ 00' Komohana 125 kapuai; alaila Hema 45˚ 00' Komohana 149 kapuai, e holo ana ma alanui College no kahi i hoomaka ai, a nona ka ili aina o 18687 kapuai kuea me na pono a pau maluna oia wahi.

THE PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HA-WAII.

            Ma o kona Loio ala

                        A.G. ROBERTSON.

            Hanaia Honolulu, Feb. 13, 1901. Feb. 15, 22, Mar 1, 8

 

                                           ________________________

 

            OLELO HOOLAHA

                                           ________________________

 

            E ike auanei na kanaka apau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho. Ke hookohu pono aku nei au ia Mr. David K. Kamakea i Luna ai Hope no'u, no ka nana ana i ko'u mau pono maluna o kuu mau aina hanai holoholona e waiho ana ma Waipio, Hamakua, Hawaii. O ka poe a pau e makemake ana e hoolimalima, e hooponopono ae lakou me ka Luna. A o na holoholona a pau e komo-hewa ana maluna o ka aina i olelo ia ua loaa i ka luna ka mana e hopu a e hooko e like me ke kanawai.

            Me ka oiaio,

            MRS. KAHINU PAAHAO.

Waipio, Hamakua, Hawaii, Feb. 20, 1902.

                                           ________________________

 

OLELO HOOLAHA.

                                           ________________________

 

            Ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na kanaka o na ano a pau, aole lakou e hele maluna o kuu aina e waiho ala ma Kalihi Uka no lakou na inoa i kapaia oia o Kapo, Namahele, Kuaiula. O ka poe a pau e loaa aku ana ia'u a me ko'u mau hope e hele ana maluna o ua mau aina ala mahope o ka puka ana aku o keia hoolaha ma ka Nu-pepa KE ALOHA AINA; e hoopii ia no lakou a pau e a'u ke loaa aku la koe e hele ana maluna o keia mau aina i oleloia. Ke papa pu ia aka nei na holoholona o na ano like ole aole e hele maluna o keia mau aina i oleloia, ke ole he palapala mai ia'u aku. O ka mea e kue ana i keia e hoopii no au ma ke kanawai. Ua kapu na aina a pau loa ma Kali-hi Uka Honolulu, mokupuni o Oahu. E hoolohe i keia o pilikia auanei.

            GEORGE H. HOLT.

            Kapalama, Honolulu, Ianuari 8, 1902                                     3m

                                           ________________________

 

            Wm. RINGER

                                           ________________________

 

            Eia au imua o oukou e o'u mau hoa lahui Hawaii, ua wehe ae nei au he halekuai kika, kikiliki, pakanau o na ano a pau, kini mea ai o na ano like ole, wai momona, paka Hawaii o Kailua Kona paka ona, a pela ma na Opelu maloo. Ua hiki ia'u ke hoolawa i na makemake o'u mau hoa hanau o na mokupuni. E loaa no au ma alanui Muliwai, kokoke i alanui Kukui.                        P.O. Box 483