Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 33, 16 August 1902 — Page 2

Page PDF (668.67 KB)

This text was transcribed by:  Iini Patelesio
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

CHARLES EDWARD HAPAI

 

He mau Olelo Hoomanao ma Kona Anaina Hoolewa ma ka Lua kini o Haili, Hilo, Aug 2 1902, i haiia e ke Kahu S.L. Desha.

 

            “Owau ke hele aku i ona la, aole ia e hoi hou mai i o’u nei.” II Sam 12:23.

 

            O ka olelo keia i hoopuka ia e kekahi makua aloha keiki, no ke keiki ana i aloha nui ai.  Ua hoao ka makua makee keiki e hoohaahaa imua o ke alo o ke Akua, me ka manao iini aloha, e lilo na waimaka helelei, ka hookeai ana a me ka noho ana iloko o ka lehu i kumu e maliu ia mai ai e ke Akua; aka, ua paa ko ke Akua manao e lawe aku i ke ola o ka mea i minamina nui ia.  Me ke kiaiia no e na koa o ka puka o ka halealii o Davida, me na kauwa hoopono e kiai ana ma ka moe nawaliwali okekama aloha, aia hoi, ua kula palanehe mai la ka make a o a ae la i ke ola o ka mea aloha i minamina nui ia e ka makua aloha a makee keiki.

            E na makamaka aloha, ua ano like no hoi pela ka hana a na makua aloha no keia keiki i minamina ia ai a loha nui ia e laua ua hoao ma na ano a pau e imi i na mea a pau e hoopakele ia ai ke ola o ke keiki,aka, iloko o kekupanaha o ka ke Akua mau hana, ua kikoo mai la ka lima menemene ole o ka make, a lawe aku la i ke ola makamae o ke keiki i minamina nui ia, a waiho iho la i namakua, na kaikuahine, ua hoahanau a me ka wahine aloha iloko ok a pilihua o ka luuluu.

            “O kona makemake no nae ke hana ia, aole ko kakou.”

            Eia kahi moolelo pokole e pili ana no ka mea a kakou e hoomanao aloha nei i keia la.  Ua hanauia o Charles Edward Hapai ma ka la 9 of Sept. 1874, a ua hookuu iho la i keia ola mauleule ana ma ka la 2 o Aug, 1902; a o na la o kona ola ana ma ke ao inea nei, he 27 makahiki, 10 mahina me 13 la.  Ua hoonaauao ia oia i kona mau la opio ma ke kula Enelani i noho poo ia e Miss Coan, a i ka pau ana o kona noho ana malaila ua ulu ae iloko ona ka iini e hoonee aku imua kona imi naauao ana.  I kona ike ana i kona hanau mua e hele ana i ke kula o Punahou, ua hele aku la oia a hai aku la i kona makuakane i kona makemake e komoi ke kula o Punahou.  Ua hoike mai la kona makuakane he aneane hiki ole i ka makua ke hookomi iaia, oiai, aole i lawa kahi mea loaa mai no ka uku ana i kona mau lilo wa ke kula, aole no nae ia i lilo i mea hoonawaliwali i kona manao imi naauao.  E malama ana oia i ka luakini haole ia manawa, a ua hoomaka koke oia a hoiliili i na wahi kenikeni e loaa ana iaia, a i ka wa hoomaha o ke kula, ua hele aku la oia e noi, hana i kona makuakane hoohanau i hala mua aku nei ma kela aoao o ka muliwai o ka make, C.E. Richardson, i hana nana, a ua komo pu oia e la pai papa ma ka pa o kona makuakane hoohanau, a hoiliili oia i kona wahi uku no kela manao imi naauao, a ua noho kahu lio oia i kahi manawa no Capt. Matson, aole oia i hilahila i ka hanai e haawi ana i kona kino opiopio i mea e ko ai kona iini e hoomahuahua i kona naauao, a i ka hala ana o kahi mau makahiki na loaa iaia he mau haneri dala, a me ia mau dala i uku ai oia i ka hapanui o kona mau lilo ma ke kula, a e haawi pu ana no i kona kino opiopio iloko o ka hana ma ke kula i mea e uku ia ai kekahi hapa o kona mau lilo.  I ka hala ana o namakahiki ekolu ma ke kula, ua pau loa iho la kana mau wahi dala i hoiliili ai, a he hookahi no nae ona makahiki i koe e noho ai ma ke kula, a aole oia imakemake e hoopilikia wale mai i kona mau makua, oiai, ua hoomaopopo no oia i ka nui o na lilo o ka makua hoomanawanui no kona mau pokii, Heaha ka Eddie i hana ai?  Ua hele aku la oia a noi i kona kaikuaana Henry e koku mai iaia, ma ka uku ana i kopa mau lilo kula no ka makahiki hope ma ke kula, a ua ae mai kona hoahanau ia noi a ka pokii aloha, a ua noho oia i na makahiki eha ma ke kula, a puka mai la ma ka la 16 o Iune 1896.

            A i ka loaa ana o kana hana a loaa iaia na dala, ua hookaa aku la oia i na dala a kona kaikuaana i kokua ai iaia i ka makahiki hope loa o kona noho ana ma ke kula.  E na opio imua oko’u alo, eia kakou ke nana nei i ka hora hope o keia kanaka opio i aloha nui ia, “a mailoko mai o kona ola pokole ana, ua a’o ia mai oukou e na opio imi naauao,” o ka hoomanawanui ke alahele o ka lanakila.

            Ua ninau ia e kahi poe, heaha la kek umu iohohia ia ai o Eddie e na mea a pau?  Eia ka pane a kekahi wahine mawaho o ka puka pa o kona mau makua i keia la; “o Eddie Hapai, he wahi keiki hookae ole, e ike ana i na me a pau mai ke kiekie a i ka haahaa, a ina no oe e hui aku me Eddie ma na anaina oka poe hanohano e ike mai ana no oia, a ua like kana hana i na mea a pau.” He oiaio ane keia?  Eia no ka hoike o keia anaina nui i hele mai nei e hoike i ko lakou mau manao aloha nona.  Eia hou kekahi mea a’u i hoomoapopo ai no kona ohohia ia, a aloha ia e na mea a pau.  “Aole ana mau olelo hoino no hai, he mau olelo maikai kana no kona mau hoa” Ke halawai aku oe me ia ma ke alanui e pii ae ana kona wahi lima a haawi mai la i ke aloha, a ma kona helehelena he wahi minoaka oluolu, a ua lilo ia i mea ohohia ia e kona mau hoaloha, a ua poinolakou, a o kakou a pau, ma ka hala ana aku o keia kana ka opio i manaolana ia.

            He mau mahina wale ae no kona lawe ana mai i kokoolua no@ @ o ke ao luhi nei, eia ka, e moku ana ke kula dala, a e noho ana kekiaha gala ma ka punawai, a ua wehe ae la i ka pili aloha ana mawaena ona a me ka wahine aloha, a ua haalele iho la i kona mau makua aloha, a me na kaikuahine makee kaikunane e uwe paiauma aku ma keia aoaoa o ka muliwai.

            Ke hoomanao nei au i ke apo ana ae o kona mau lima aloha i ko’u a i, a huli iho la, a hawanawana ae la ia’u “e pule oe i ke Akua no’u,” a ia’u e kulou ana ma ka aoaoa o kona moe nawaliwali, a kanaenae aku la ika Makua Lani, aia pu no oia e pule ana i kona Akua, “e ke Akua, e aloha maiia’u, he keiki hewa.” E manao anei kakou, aole i lohe kona Makua Lani i ka leo noi o kana keiki ponoi?  Ke manaolana nei au, ua aloha mai kona Haku iaia, a ua hookipa aku la iaia ma kona poli aloha.

            Na ka Haku aloha e hoomama mai i na luuluu o ka wahine kane make, a e hoomaha mai i na ehaeha o na makua i hoonele ia i ke keiki, a oia maha, e kau pu aku maluna o na hoahanau a me na kaikuahine aloha kaikunane, a e hoomanao ika olelo o kela makua ehaeha no kana keiki aloha.

            “Owau ke hele aku i ona la, aole ia e hoi hou mai i o’u nei.

 

 

KUAI HOOPAU NUI KUIKAWAI

O NA

KAMAA WAHINE

HAAHAA a me LI

OXFORD NANI

 

He heluna uuku wale no i koe – Eia me makou ua helu like ole o na ano i  aheahe e pau loa – Ina eia maanei kou kamaa o ka wa kupono wale no keia e kuai ai i na kamaa haahaa a me li no ka hapalua o ko lakou mau kumukuai.  Ua hanaia lakou e na hale hana kaulana a no keia au hou.  O ko lakou kumukuai maoli mai ka $4.50 a ka $6.00. E nana iho i ka makou mau kumukuai malalo iho nei.

            NA KAMAA LI OXFORD, LOUIS HEEL

            Kuai kuiwkawa $2.00 a me $3.00

 

            NA KAMAA HAAHAA LOUIS HEEL

            Kuai kuikawa $1.50 a me $2.00

 

            NA KAMAA LI OXFORD

            Haahaa o ka Hila $1.50, $2.00, $2.50

 

MANUFACTURES’ SHOE CO., LTD

1057 Alanui Papu.

 

 

HE HOOMAIKAI.

 

            Ke haawi aku nei ka wahine kanemake, ua ma@na a me ka ohana holookoa o Charles Edward Hapai i ko lakou hoomaikai i na makamaka a me na hoaloha a pau i hoouna mai i na makana pua a me na lei no ka hoowehiwehi ana i kona kino wailua a me na poe hoi i komo iloko o ke kumakena ana nona a i ukali pu aku ma kana huakai hope.

 

 

Make o Kauka Rikeke Oliva.

 

            Ma ka hora 3 o ka auina la Poalua nei i haalele mai ai i keia ola ana o Kauka rikeke Oliva, ma kona home mawaho o Waikiki.  O Kauka Oliva he kauka oia i kamaaina nui i na Hawaii, a no kekahi mau makahiki loihi, ua noho oia he kauka no ka Papa Ola ma ke kahua ma’i lepera o Molokai.  O kona kaawale ana mai nei no ia mai laila mai ma kela mau mahina aku nei, mahope o kona hoopii ia ana mai e na ma’i e hookaawale ia oia mai ke kahua ma’i malalo o kekahi mau kumu kupono.

            Ua haalele iho o Kauka Oliva he wahine me ke keiki.  O ka nui o kona mau makahiki he 63, a ua hoea mai oia ianei he 30 makahiki i hala ae nei.  Ma ka auinala Poakolu i malama ia ai kona anaina hoolewa ma ka halepule o Sana Anaru.  Aloha no.

 

            E haawi ia ana e na haumana kahiko a me na haumana hou o ke Kula Kaikamahine o Sana Anaru, he anaina ike no na kumu Wilikina Sister Albertina ame Sister Beatrice, oiai, laua e waiho aku ana i ko laua kumu ana.  O lana na kumu kahiko loa o keia kula kaulana a ua aloha nui ia hoi e ka laua mau haumana i a’o ai.