Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 33, 16 August 1902 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA -:KA:Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

Ka Leo Eauohn o k» Mea Make— Na Luuluu i ia—Ma ke P(K) o ka Pu&li a alaK»i no ka L^nakila. I ka wa a ui eheu ūama o ka taan®wa e ahnii hikiw*w« at»a mao a Hiaanei i ka nunou n » ke auhee Ō kek» bi puall a'»puni nu ka wa mua' Joa a me ka makamna hoi o ka !ona aoa o kft laf»n6iU i dr kipill Ko o ko k i Moi K'le hu n'ihO ilii, me he ]a, ua like u mau mitiute { ka aoao'" aloha ahi o fee B°kona hore !rta ia o ko lakoo ola ana, a o na kTpi hoi aia lakou ua piha me ba hauoli, oa a ae na puu ahi ma n» kahua hoo' HiOana o na koa-kipi ma ua po at« a ua ki ja nn pukuniahi-ma kft ar,o 0 ko lakou ift kulaia mu<i loa 'a, • 0 na hoa hanehano o pa hdle Ehaolelo elua e noho pee anami kela a me keia w§hi eia pu lakou ke hauoli kulaia like nei, a ma ko 1. • kou mm kiaha o kaolioli e kalnkalo la ana na hua olelo hailiili a hoino eeialuna o ka Moi, tpe kn leo noi! ko lakou mau maī rfej iea lakou mau upu a kuko aria e'ko ole. Aka, e n«na aku i na ka manawa i na e hooko ia ana l[a lakou mau noi aole paha. Koiaila, i ka makee ana i ka ha Uohano a me kft ihiihi o kona aoao e hoino waleia ana, alaila o ke koa Kuewa o L«nHfoda ka hikimua ma lft kahua o ka hooko ana i haaoliano ala. Me na maka hulili o ka jnaina, me na helebeit j na e hoike an3 i ka huhu aia feana ole hoallona ua haawiia akn la a imua o kona toau eono t«ugini koa kau lio ua haiolelo pokole aku oia no kela !ofio 1 loaa mai la o ke auhee ana o ko lakou hoa aloha, wahi a kuewa nei. ■ : ; j 0 oukou ko'u mau poki) ma ka j hana.aokeia uaau s helu;ia tai-s*ni ! kiekie a ko oukeu maka e Ike ] nei o ko oukou ma» hoalohA no ia. o ke kanaka e hapai kue ana i kana pahikoua ia oukou o ko oukou j ruau enenii no ia. Ano j keia la \ia | h )okaheia ke kofco o ko oukou mau | hoaaloh *, a o ke ola o ko oukou ho* ahanau ua a aluna ia me ka . i maka o ka peh-k*o* a n e na ' Aiaiia no iA m-iu k->ko * >Pe Da ola o ko kakou mau h»a a!ch » «laila i keia lama he mea e

i'-.i-.H? -k'i nft'i ia uuaa p kp kahoa k«ua a'u e manaolana kahihewa ole noi he knhua kpma '' l •■!' I kil 1 l O I».1 UWhM pti' v diameke koko q na miiioua kana&a i hookahe \{ mamua o na kauae ae a ou'«cu īkomo ai. I Ano e na pokii e epakaukau 3loko o [ kooukf>u mau īimn no ka uuanawa hop« a maki>ku kakou. 0 keia mau oltlo pokole a ke ā!«tal opio o» hoQpiha aku ia i kn puuwa r o djiioku«u kuA tuc ke ah i ialapa o ka wiwo ule, a pa*' iakuli *(s la ko lakou leo buto * e—Ola ka Mo? i fce Akna— nliiila, maki aka la iakou t»6 ka hui a h lawai me ka enern>. O ka elelje lawe kuuoha a ke kō-a imiia o ka Alihi'kaua Noi, ua |ia]a aku ia me kana tuisiona no ka haalele ana iho o ke Kenela Opio nie kona pu» Ii i kona kiihua a pii In no ka halawai pu ana me ka eneiui tn>i fthtah!. Ole i mnli. »».'■ !amft o na puu ke kani o na pukunīnhi a me ka o nā !eo h 1 ro o na_ kahua hoOmoana o kipi na ia mea i k'>koa noi mai i ka huakai maki a na f p'ia!ik«ua ft'o aupuni il-iko o ka po ' uli, »i ni«m'ja ae o ka wehw ana mhi | o ke alaula o kā m&iamalama o ke' kHkMhiHka, ai» likou e hoolula ana ! he eha wale no rnife k,'i mamao xfafii | nn kipi alstf. O k&haawiHnai wa ! hoomaha no ka puali mats»a o k'a | halawai ana me ka enemi, 6ia ka ke ! Kene-la Opio i haawi knke ae'ai i 1 ke knuoha me ka hoouna un ana ' aku i konn m<iu k!u no k<* nna e "hAttifo i ke kulana m>ik»ukau a vkaifc« kaua o Ka enemi a ia !«kou ī huli hoi mai ai, loaa mai !a [na $r<fke e luMuli ai ke poo o ua Ke- > 4*i' neia Opio nei, a h-ili ae I* oia a leha hope no Inna 'o na kula" laula ina «ia ke alihi'k'aua nui. me kona nnali ke hfee aku nei, a no ka ikeoleīa *ku, oa hr u ae la ia maluna o kofc« mao koa a hoike pololei i keia uiau olelo;Ena kOa: TTa loaa !» ia'u ka hoike piha mai ko kakou mau kiu mai no ka ikaika kaua o ka enemi. O haole hope a me ka i o n« puall malalo o ke ali}iik*ana nui, aole loa he alaheīe e <ic a ko oukou-mau manao wiwo ole e kauoha ia »i, he hooknhi wale no o k<> ti*kou.pii aku e hoonka i ke kaua no ko kakou lanakila a i ole aufiee ilr,ko o ka nohaha. O na mnnaolĒftia o ka lanukila aia na hi linni ia ana maluna no o oukoi;, Ano, e na koa e kakua iloko o ka mak«ukau e haawi i na mekaala aha maluna o ka oukt)U m»u mea khua. a e hool' he no ka o ,1-j hooko katioha. Ua wawalo I.on ae ka leo hurj o n& !co,i kanllo e uua i paia lew i, na isi kiau leo ī hi l > aku me kft ikaika n hoea i!una o ke kahun hoomoana o na Ua liuliu koke ue Ukpu no ka hOi a Uata ' \ . - t *• * * > L : t

j wni mai me ko& aupupi. 0 j | hAuwl lihUulia auu iloko ju.ua. iuau ; | buVft!a o ka eueoii na hoo&o ia aie : kft nw.iwi nui, a a»»mua o kela a me 1 keia p')oti, e haeoaaoa mai ana ka | waba o na batiri pukuuiahi, a taa hop« iho o ua mau bat*r*' pukuouhi ala, e.ku ana na alai;ai o ko ]»knu mau IIo f a oialuna lo« ae hoi o ko lakoU mau poo e 'wela »na lea b»e uiauta o ke Kuokou aio kopa nni. Wahnpe o ka W huro o lioa ' knw!to e haehne alo iloko o ka, lewā ' ua kani wawalo koke ae Ia ka o la ; ' hwawi kauoha, a ia vra no i "huli ae j J ai ka Hiiia o na toa kaulio' a pii 1 imua ma'ka eha'mahele e maki ana ! J hoi me "kft haaheo māīalo o na alakai āna h ko lakou keeela a ; me kona mau iiEali, uo ra minute i koe a hahwai ae la lakou he alo a > he a!o me na kipi, maluna o kē _kfihua kaua e g;la 5a ai ku lukou hopena. Ae—o keia ke kahua kaua e kukala iu ai ka $iaau hopmau i ka , Moi Eale ma fca (>oho &In a i ole ia aku palia oia mai keia kuUna al£u «na e peia ala, 0 ka loaa o ka lanakila i na koa aupuui qi& ..wale no k'a olelo kuahaua e j hoomap ia ai o Kale Kuaka aia ke kiilana* Moi no Pelekane, aka. ke j.auhee. a pio iakou, alaila, ua paa ka ] I olelo i a ia ia nona be paahao, o!a | melalo o ka* hewa .kipi i ka noho j iokahlanao na makaamana, ,Noluila, ma' ka haule hope a me ka haknlia loa o ke Puke o Iok» mo kona puali kaua nui» ua kaa a iiio ī ke Kuewa 0 L«nhf drt me koaa mau puali ka<ilio wale no ka hanohano o ka hooko ana i keia ninau maluna o ke kaliu* kaua i keia la. O.ka lwrft XI ponoi īa o ke awakea oia ka minule a me ka manawa i,j hooko la ai ka hanohano o kela i ninau eaawaen» o na koa kauho o • ke kenela Kuewa a me Oliva o na | puuli hui o ka ensmi. TJa wehe mu» mai fca aoao o n.a kipi i ka leo o kalakeu maa jnikuniahi ma ka lqa? ana'mai i ko lakou maa poka wela lie iuau haneri .maluna o $a koa kaullo a hoouna ia L»kou e haule oaake me ka mainoino nui he mau luahi na kela wau jjoka lokomo. Aka e l;ke me ka hikiwawe o ka ana ae o ka ula ahi ma ka w*ha q na p«kunuhi ī ki ia m&i U, uela no. ka o le haawi kauoha i wawalo koke ae al« a ifce ia aku la na laina koa kaulio e holoana imux | me ka ikaika, a o keln a me keia | koa i haiawai pu mai la me kona j naau pakalaki mai ]it;la aiau poka . pukuuiahi i fci ia mai la» eia lakou ke waUwala nei ināi laua aku o na j lio a o kekahi yoe hoi ua liaule uit.ke pu iho &o u\e ko lakou mau ,lio. He mau minut9 pokele aia ka hapa mua o ua puul! kaul o nei ua lioea aUu ba waha o ua

Bufcun ( ial}i, o ku t>ap&. he mm hooww*^ ole ia ke iaau kiao lakou e puh|L ia a> u »na iloko o ka lewa ( ke oU ; .JitofcJ»9 «nlnuie xa ttjt lakou muu ol&.. paal&Lo ku o-le uo»ijona aia kql» laau.iUe kt'U laau ihe. a lele aku iuiua m« ka ,liikiwa«e % booynai ;ia koa o u* b/tftri^fc;!Lia^, aW ē h J uhao# ap, lU»*"* n o o*e j £aule hope ua poe ko* pu§uniahi ma Jy* w?ai I ka lafcou miu pu mauiua o lup. lakou h(iuie aua imu* o makk īhe a n a ko» k£»uliq. j o feeift eanu alakai a laweiawe kftuifc e!eu ana a kV kenela opio, ua hc,o* pakele U he ekolu hapaba o pnali, a pualji uufcu 4 ua akū oia a paij> me ka a iui jL ka wa, i hoea oaai ai o ke Duke o 6 hoppuipuj 7aia, , j Ar'le wale o kh pakele āna o k* - <<#££) ' 1 ' -T '. puali 0 u6 opio nei oia k% hanohano kiekie i !oat* i/ua j n a 1* mua o ke kuknia k'auu, aia; o [ IHo' pio 'ana mai maialo o koua na htari o ka mahel^ mua o ka enemi k.eka'h'i, a me ia 'mau». batari ua panai' j a m kipoka an^ ona aoao elu?i t āna lakou mau kolamu uwahi i huu^ iho" i ke kahua kaua i euaena me hohono paūd i, Ma"ka aoao o" q% kipi e hoopuipui mau ia ana v lakou ikaika kaua e na koa pakui na puali pale hope, a ma Ita 4 up^o na koa «upuni aia waje no ko Uko^ . hilinai ana maluna o kela mau wa&i 'koa oka k'auīio, oiai na ma* naolana no ka hoea aku o ke puk^ me mau koa. O ka hoomau ia ana o na k|l pukuniahi mai ka aoao aku | koa kaulio, me ka pouli o ke>#haa^' leaua me ka uwahi pauda na*ja me% i hookomo aku ī ka manao i na alakai tipf, o ko ka aoao aupuni pualī holookoa no keia i pii hoouka i ke kaua, nolaija* o hoomau ana i ke ki i na pukuniahi a <ne ka hoeuna i kekahi mtg mawHho ae o ke kahua e hoouka atia ke kaua he mea ia e nall koke ta a; ka ko lakv<m enemi, aka, oiā mau hōolala an.a h*jt knhihewa nnt i», no ka mea maipmi, ae o ka hora, eha o ke ahiahi» k* manawa hoi i manao ia a i hooko ana, aia hoi, ua ke Duke o X.)ks me kona puali no ka hoofluipui ana ! na ko%"uukjji oke Kuewa, Alaila, ika a u <i fti%kf>ia mnu puah kaua oui hewahewa o na aoao elu** a hoouka ī kana ro ka manawa hope loa he m«s|! hewk ole ko olelo ae e in lina lra hoxjua e k$ h&lulu o ta k sanī ona kapuai wawae ame k% !fco nakolokolo o hii puknmahi^ " V * 1 " Eia ke <q«U(q«i |a aei hd ks»i hoopao qq! o iMk k*coa*. ma haUkaai kauaaa Rqaolultt aiaaa» i^ela^ea 1 SUod Cq« jUfel* aiauui •' ' ' ,