Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 36, 6 September 1902 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA -:KA:Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

MOKUN/i XXIV. i Ka MOl KtEWA o na Pelekane—Ka ] Paahao'ma akela Hrsi. ! O k*s ki a na pxjka-| ninhi « na kipi, rae ka n«i o kft | poino i lo»ft i ka aoao o ke hulanakaiihale, o» nnenne hfki ol€i i na koa aupuoi ke b<opßkf le ae rnai ka lihi aea i puukliu na na lapalapa ahi, nolaila, o ka wehe ana akp i "ka lakou mftt» poka pukuoiah» o ka panai a hoolele malnna o ke kfih >a t> na enemi, o ia wale no ke alnhele | pokole e hooko ia ai ba hopenn o keia kukalft kaiia o ka po. E like me ka leo haawi kauoha ki i na pukamahi, u« !uat aku 1« oa batan roe ko l»kou mau leo pa-i Uaainae hoonaueue ana i kn honna. j Aka. no ka poul> o ka po ua hiki ole ; i na koa aupunj ke ike aku, pt j hea | la ke,kulana hoonee knua o na ene- ; tni, a o keia hoi ke kaua pale a na | koa aupuni imua o ka ikaika kue o ua enemi i olelo ia ai he kulena kaua nawaliwali, oiai ua baa 1 ka aoao o ka poe k:pi he kulana kaua maikai loa e hoolele ai i ka lakou mau poka maluna o ke ku!anftkau bsle me ko hala ole. Ua hooiaio loa i« mai keia mau elelo me ka polnlei kekee ole ma ke auf.ee ana o ka aoao aupunl ma iia po ala, a o na manaolana hou »na e loaa īa lakou he kuleana n kapa hou la ai he puali koa aupum ua welpwelu loa ia a nohaha liilii. Alaila, h;ki mai ia ka hopena i gila la maluna o ka Moi Kale o na Perehe naoi Kuewa ia ma keia po. Ae—'iloko o na hooho ikaika ana t) se kaua e lohe ia ana e na palena apau o ke kulanakauhale, aia hoi ua uina nakolokolo ae 1h rne ke ka* enahao ka pukuniahi boailona, e hoike ana ua auhee kona aoao ma keia po, a ua makemake pu ia hol oia e ka feo o kela pukuniahi hoailona e haalele koke ibo ī ka halealii toe na waiwai. Alaila, U8 ku ae la na moi la a haalele ī ka halealii; a holo iloko o ka pnuli maluna o kona X,io KeokeO maUlo o na pa'-lak» i\na a ka Pua Lilia Ahiu oSan»de!a. O ka eooi hookahi wa'e no km bolo aku me k| ukali ole ia e kf-l: hi kftn.ika lawel:;we, a o ka hotrce ' kela Ulnul/o ka PohTjil t a Ah:*,i k >

' puuh>'i,ui iī:aw:i«'n:t o ! kuewa, m*mui o ka hoomau ana j I aku o ua enoi Kuewa la o oa Peie- j ' k»n<* umi k,*n!i nl>>hele «e«v a kuewa mai aona uoUoaiii mai e lilo aku , a nana aku i kona hae nani e j ana maluna o kona patiu, oiai kena 1 auu koa e auhee ana. o ke Kuewa | no īa o Lihef«,di. E paa ana oia 1 ! kaua pahiki.ua uie ka hiehie nui, a j he kulana ltlftktla ho( k< na a nie ] k» haaheo i«ia e ku an» malalo' o 1 • kelM pnhu hne, ia a paa ma ka lima o ua kuewa nei kona papnle, a mo he la o k« kuhiea u ua koa opio ala ihia e ku ana e haawi »ua oia i k*pa m»u hoomaikai hope ana malalo o na hoomalu ana a ka «ana o kona mau eoemi, ' 0 &eift ka makamua loa o ka iilo ana o keia rooL aloha i kuewa aaaloko o na uluiaau o kofitt ama pon.ii, ma ke ano he mo< i nele.me ka nohoalii a maluna o liytv» i>oo ke k«u ala ke kike eleeU: (> u. * hoino o ke —kipi.— ~v y a Un po «i»i, lineane hapalua o ke kulanakauhaie o h d <ua i }ilo i "puuieno, a o na koa aupuni hoi ī j hilinai ia ai ka lakou mau hoopa* j keie ana ua aahee loa aku lakou mai ke alo aku o a« enemi kipi. O ke D)ike o loka ka Alihinaua nul o na puali koa aupuni, ua m&huka pu aku oia ma uapoala aholo no ka h'opakele ana i kona ola īho nO na | hilana o Wale. O ke kanaka koa | )oa i ku h« okahi iho maluna o kela | kahua kaua auhee o na koa aupuni, j no kona hae aloha mamna o kona | «'hwe" haule ana ī ialo. i ■■■ ■ • 8r Gener*la; Ke hnawi nkn nei ftja ia'u iho t»e paahno ho ge kahua kaua iloko o kou malu, a eia kuu pahikaua he pio i hopu ia me kona haku. £ haawi mai ī kau hoopai maiuna o'u, a ua makaukau au e auamo la mau ehaeha apau.. | O keia na oleio i hoopuka ia aku e-ke kanaka i ike mua ia ae nei j j e ku ana malalo o kela pahu hae, i : a o ka panai tna ka aoao o ke Ge-1 ; ner«la kipi, ua hoihoi hou mai oia { i ika p ihikaua a ke kanaka opio, a | o kaoa mau olelo o ka hoopuka ana i mai. He paahao nui no ke kahua kaua, a na ke kanawai koa e ahewa a hooholo i kou h: opai. Alaila, lawe ' ia aku la ua koa Kuewa nei o Laua j foda he nio no ke kaua a kall no'i kona hookolokolo ia ma ke kakulii l aba apopo. Mamua o ka hoea ana mai o ka mahawa e houkoiokolo ia ai ka paa hao, aia na kipi e hauoli ana no keia lanakila nui.i loaa ia lakou, ua ki ia na pu, ua hookani ia na bele, a ua kahea koke in he kuikawa maioko ona oaia o ka halealii W«Beminiseta Abe. Ma ka noho Hua o kela halawai kuk«/ a uialoko o ua halawai la o ka olelu hooholo kai>viKi \ hoopuka pnpuahul'-' ui, e hoopachso ;a lie alnkm - n-. I<au aupnui ma!oko o ke : ■ ... - ?« o

| a hiki i Jīb wa e loaa ai o ka Moi j rae ke o loka, i.l alp, | ia wa e lawe hou ia uaai ai oia no Ka huokolokolo ia ana īmun o ko Pelekane aha hookolokolo kanawai kietie loa, ma paha ua ku ka hewa iaia e make ai oia a i ole, lioop.ikele ia. Ua hoopuka pu ia j ke kauoha no ka hopu ana 1 ke itiuo 0 na luua aupuni Jkiukie apuu 1 noho malalo o ka Moi liaie, a hoopaahao'ia lakou maloio o na paia ' o ke Knki I>» H'ua». | O keia kauoha, ua hooioia me ka 1 . awiwu a ua kwe iu a'ku Jto Kuewa i | o Lamfi/da a hoopaahao ia nuaiwko ] | o ke Kaiiela a o ua ne.toa j | oielo ma ka lehelehe o na kanaka» e ] kamaiU:) uaau aua ,iā no ka hoopaa | j hao īa o ke kanaka koa aUkai opio i j o na ko& aupuui. O aa poe i ike ! , maka i na alakai a xne na lawelawe ! I kaua ana a au kanaka opio ala, ua ■ | haawi ae iaieou i n* uiahaU) j ana noua, a ua hiao ae lakou e nj | noi « huikalaia a oualia ma sa j hana an» e hoohuli ia aku ao ia ma i ia aoao, Aka, uo na poe i pihii lili | maoli me na manao īnaio», ua kue | loa lttkouJ kela m&wajīo ae o ka olelo hooholo a ka Aha hookolokolo. : MOKUNA XXV. * . :- -r-i' Ka Makua MonEha o ,ka Manaoio. O ka w>hine nje ka puuwai aloha o>aio no kana kane he waiwai la i 01 aku īmua o na momi, a ka mana 0 na lani t haawi mai ai ma keia ao bonua e hoonani ai ia kanuka a boo nani 4io.u iho, a iwaona oia mahele piii i ke aloha i lekomaikai ia mai i ai i na wahine, p ka Lede Ljinafoda a Pua Lilia Ahiu kekahio Sanadela 1 loaa ia haewina maemae, ua ho ike inai ke aloha oiaio o keia ltde . opio no kana kane i ka pipilī paa o ka hoio ana o ke koko mamua o ka | wai. a o na waiwai o keia ao aole j loa i helu ia imua o ia aloha. j , Nolaila, ma kela poana i haalele aku at i ka halealii, a holo m.ai no ka booDakeis ana i ko laua mauola oiai ka apao aupuni e. auhee ana, aole loa oia i poina i ke aloha t a me na hoomanao ana no kana kane i haaiele aku la. £ kuko mau ana | oia no ka palekana o kana kane, a je eb»ehaana hoi me ka luuluu, ke | hoomanao pu ae o kana kane aloha | pu kekahi i haule make pu iho la , i me kiuia oaau hoaloha ' koa" e like , j ine ia ana e lohe pinapine ai iaia ; "kane" i ke kamailio, e hhpiilo ana j j kona roau,koa o kona mau hoāīo j ha no la. No keia enanao ikiiki iloko o ka \ puuwai o ka wahine aloha kaue J oiaio, u<\ i-i mea f hoopiliLua mai. iaja, * ia Itua i hoea aku ai ao ke i Kakela lUaula, a ielo mai ko laua ! mau lio ihe, ua huli 'koke ae la ma luna o kekahi nailA īuiuho o k<?na makuakane a hoouna aku la i kao*» uiau ohlo; Sir, ua hoi>iUiUui i* oe e kau a)§luua o kekuhi Uo hele loa o

ke kakela nei % a in l<> ka boy' uiaUa ole no.J>sgNa i ka|i uaau Moloiie aua u*e ko okahele lu9 t tio ka liopeua oke kaua mawaena o na kipi u eae ka, aouo % e huU l'oi awiwi mai mo kuu. boike pili oihana. E haawi pu i kau i DQttu hoolohe ana no na mea, e nna i eukou Haku Opio; Nap i?ir e hele a.o palampu kahiaaeoei* Ūa hala aku U ka eī.ele, a o k|* moi hji na houk<pa iaaku ia e 03« ka.hanohauo a eoe ka iliiilu q kona kulaun, jA.me.hd la eia no. , ra» kt»ua halea.lii, 1114. tua Uft mea a pau, oka lona muike ka« | - ./' ~ • "'1 - hua kaua euai. oia kani a me kft haku wahiae 0 ke kakela i kaii ,ai no ka huli hoi aku ,0 ka elēle, a ma ke kakaniaka 0 kyk*hi ia ae Uj» h»ea aku u» aia a hoike oie keia mau oleii o,ka hoouuiwa, — ; auu6e a pio ka apeo aup/ani, a 0 ka i Haku 0|)io o ke ila.keu Ulaula u>i .hoopaahao ia oia ni,a ke Kakej^ HiiBa, a kali 1 kona hookolo. 1 kolo ia aua a liiki ika wt. e paa ai j0 ka moi a oae ne puke 0 lota. t Ht»!. Ua ia. apei ke Haku Opio o a ke ku|^ nei'kona haokoiokolo ia & paa au i ka iiopn i&? wahi B ku moi uie ka hooho pihoiboi t»na ne. Ae e moi, oia ka olelo hoohulo 1 ho«pukft īa e k* haiawai a kekahi'aha kuk» i neialama pupuahuluia ma ka la mehinei. Alaila, e hōokou mai ia Ks le Ku aka ka Moi Kuewa o na Pe'ekane e h'ih hoi aku no Lad <na, a haawi pfo laia iho ina»he mea !a e huikala ia ai ke)a kanaka opio a na milion% knnaka Pelekane i aie nui ai, wahi hou a ta moi. Aole, ao!t! Mai hoolilo ia oe i hehena a 1 pupule naaka haāwi aku ia oe iho Iloko o n* lima 0 kela ! poe kipi, 0 kon paa ana iloko 0 ka i oiana ona kipi; 0 ka hookoia ana I . , v . " 1 " "' I i no ia o ke'a hoopai weliweli nou maluna o ka paepae oki. E hoo- | pakele nou i&o maloko o na puh* | iaau n me ana, ana kekahi a kola i nunn kanaka e alakai aku ia oe na I ia mau wahi buna, a hala ae na 1» [ kupikipikio a onene o ka aina, alai īla, e hoouna hou aku no au nou. i No ka'u kane ka Hakn Opio 0 Lana i foda, e haawi aaa au me ko'u 'kaika a pau e hoopafeele la ai oia. Ano e ke alli k5 m>M, ke hoomaopopo m^i ia anei oe i ka'u mau olelo? ]Sfa keia mau ohlo ma ka aoao a " I I • ka Loele rt ke KafeeU XJla«l«. ua aō * ' ! raai ia klgtooi n>o. ki .hola aku la e pee maloko o ua aaa po^ haku, no ka n>ea, ua maopopo |a hoea mai ana ka huli noa» ma mau wahi. Noiaila, on^hHilial^ me na panlele ana no kona pulekana, aia no ia malalo 0 ea alakai a ma f ā pailaka ana a na kanaka 0 ke Hkela. a ua mnlama ma\ee ia keni kuUna palekana 0 ka pse ana mī UvkQ q &<* au» ua m n *ls* ! kumakHia »-e jaia iho paa vka hopu ia h« p ahuo jio k4 Kaie'.A Q Uosu.