Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 37, 13 September 1918 — Ka Ninau o na Aina Aupuni [ARTICLE]

Ka Ninau o na Aina Aupuni

Mr, Lunahooponopono: r Iloko o nu* kau koho balnta a 4>au o Ice'-Toritori o Hawaii, oka uionu pJH 1 na auia aupuni kekabl q ano'-nyj,loa inlaws ia! 112 'sifi'jmtft o'aa naakaainana koho bMts 30 'nV!"*_m*oa'wa lehulenu. c «a o 1 na aoao ka- - laTafaa liTc-e ri)o. TJa pa'hr na ,'ioao' kaljss'aina inaluna o keia jjinnu kor"koi, a h'ki mai hai: j Jt«i a Ja aoi^' no i holo like ka meg pono e bane ai no nu aina aupuni, ;t i ku nana aku i kc kulana o na aoao kalai-j aina koikoi obi a, oia hn\ 71a aoao' kalajaina Repubalika aim- 'Dome-' kalaka, me he la, aolo no paha e' loaa ana he like aria oka manao mahma o keia ninau auo nui no kekabi jjianawa loihi hou aku. Aole keia ninau i mna r, 7iu aoao kalaiaina wale no, aku, aia i waena 0 ua kanaka ma ke kulana pakahi a. lehulehu. Aole rnalaila * wale no, aka aia pu no 1 waena oka poe waiwai ame ka poe i!ihuue. ,Jve hoao nei na kanaka 0 kekahi aoao a kulana palia « lanakila inaluna 0 kekahi, :i hiki mai i keia la, f'ia no na aoao like- ole ke paio nei no rnaluna 0 keia ninau. MamiiJi oka like ole 0 na manao m&lutta o keia ninau, ke hole mai nei na moho like ole a c waiho mai imua 0 na inaua koho balota i ko lakou kahua holo moho a ka lehulehu e koho aku ai iloko o keia «iau mahina aku elua o hiki mai ana. Ma waena o ua moho i hoike ae i ko lakou niau iuoa i ko akea, o Kauka James U. Raymond keriupjilakun, Maui. E alualu ana oia ike kulana filch? Lahui imua o kakale kau kanawaf o[ Amerika JTuipuia ma ki> kulana-' *kauhalo alii o Wakine-kima. Flo! |»nai holoholona kan;, haiui i koia l nianawa, <na hoi ka pipi. puna a pela wale aku. Hi- kulana kona 0! ko keonimana *i ka nrfha aku. 0 kei kahua 0 kona kalaiaina om no **Xaj Aina Aupfmi," a ua hoike ao oia J iiima o ko jikoa o kona akemii oia' HO ka hoihoi ana :tku i na niua auptini o ko Teritori 0 Hawaii, a ma-' la!o oka mana'a honponopono ana o ko Aupuni 3fak\ia o Amorikn. E Mr. LuTiahoopoiiopono, ko unikrmak<? no? ait o hoaiai ao 00 iimia o na ufana fcoh* ft ko Tcrirori. maloko r> *»a kolanm 0 "TCo Aloha «.

jAnia/' a e ao ia lakou e akahele 9. makaala i ka wa/e ana i Elele La'hui Tio'keia Teritori, nfa 'Wakjne-" jkorta' ka ao mai- nfei o" hnona c hojhoi, a"ku ua Jijca 0 ke aupuni i na ama a]oa aiyjimi ia no i vaiho mal'ai 510k% ■o ko kakou lirna. TVla'o /112 kanawal •la <• kll m-i 3 k»;ia In, 0.0 m ke kupa o kit n'wH, o no. t> kn moa o, paa ana i-ka miiiiH koho balota, aia iloko o kou lima ka jttHtia u hoopouopono i k<-ia man aina aupuni. Ua haawi I mai ko aupuni makua ia 00, a ia'u a ia ia la aku, no kakou ka huina 'o iwakaluakuinamalinja, e koi aku e wobeia na aina aupuni no ia hookuonoqno ana, a aobe he kanao papa mai ana "Aole, e hiki ia oukou ke haua i koia." A 0 keia pomaikai nui i loaa ia oe ame a'u, a ia kakou apau, oia ka Kauka JX'inona'e noi mai nei ia "kakou e hoihoi hou aku a waiho ma na wawae 0 Anakala -Samuela, a 0 Kauka Leniona ka Elele hanohano (?) nana e h'ana i keia. E oia ana na iwi iaia nei I Eia no ke ku nei i keia la na aoao paio kahiko loa, oia hoi ke kanaka waiwai ame ke kanaka ililiuiie. (Ja haawi mai ke kanawai i na kanaka apau e loaa Ifbe at ka aina +ma ke kaulike, aka, ke olelo mai itei ke kanaka wafwal, "Aole pono" 0 keia, aole i lawa kahi o ko'u man wawae e ku aJ, ame kahi 0 ka'u mau pipi e holoholo ai. Ma ka la 9 0 Dekem/iba, 1909, ua ku aku 0 Tikana Kliwai i mua o kc Komiie o na Teritori oka JTalo o i.a Liinainakaaiuaiia, a hoike i kona manao rnaluna 0 ke kanawai kumu 0 ko Teritori ame na jaina aupuni hoi, a 0 kekahi 0 kann n.au h<'(;pnunpono a hoololi i nonoi • ai, oia koia: *'Ke kuleana r koi 'aku aoh <■ hoolinialima hou ia'ku .na ;ij>,".n;i aina aupuni nunui, aka, :i' pa;i ia. ana ia a wehp ia no ka jh'iokiio"onno .Mia, a e hookaawale jk« kii'i.-iwii i ko kuleana o hiki ai jk" hniknia ua koi ana la imua 0 .ua Al.a Ilmikylokcilo, ina ho moa ia '■ poi.u ai. K like me koia: Ma ka .waiho ia ana mai oka palapala noi i k:ik:iuinoa ia 0 kanalima a i ole s-lin.a hanori poo knpa o ko kalana kahi o ua apana aina aupuni la i waiho ai, alalia na ko Tviaaina, ma ok kuahaua la, o uuuhi mai i na apana aina la no ka hookuonoono, /

a iloko 6 liookabi mak.abiki mabojpe "mai'e anala a "weiela" ua apdna'' aina la no ka bpokuonoono ana. a "**>*■'*'■•*''* • Fa fewaaw , %«&##-ffloi&PP, m,ai o joo kupa a i wale ,wo, he lieluua lioi- eluki ke ]oaa me hakalia ole' Ma 0 keia hoololi !* Jiooikaika ana a Likana Eliwai ,ua lilo oe ko kupa Hawaii ilihuno p i inaua nui e hooholo ike ano e | liooponoi>ono ia ai o na ama au|puni iloko o ko Teritori 0 Hawaii. ,A 0 keia maua ka Kauka I Leniona e koi mai nei ia kakou e kioia i ka makani. 0 keia nohoi ka puu pohaku a Kiaaina Pinika,hame i akenui loa ai e lele mai kona alahele ae, me ka manao makee, i ka aina no ka pomaikai.o na mahiko, a hookomo aku ai i bila kanawai iloko 0 ka ahaolelo kuloko |o 1917, a hooholo ia e ka Aha Sejnate aka haule wale nae. 0 keia nohoi ka bila kanawai a Kuhio i j waiho aku ai imua 0 ka. Ahaolelo iLaliui ma Wakinekona, no ka' umiIhi ana i jia iuoa he iwakaluakumajtualima. Eia no imua 0 ka Ahaolelo r,ahui e waiho mai nei. I Oka hoololi a Likana i hoike ia ae la. rnaluna, aia no ia ke paa Ia iloko 0 ka moolelo oka Hale Kaukanawai o Amerika, a ua pai buke # ia nohoi, a e ike ia no ma kona keena ma ke alanui Pauahi. 0 Likana Eliwtfi nohoi kokahi o ua moho e aluflu nei no ke kulana Elele Lahui. O kona kulana rnaluna 0 ka ninau "Aina Aupuni," i ka M. IT. 1009, oia kona kulana hookalii no i keia la. Ke makemako nei oia e mau keia mana iloko 0 ka lima 0 na kupa 0 ka aina, aka aia ka poo waiwai a maker 0 moi> ole ana ka p<> r lilo. aku ka mann a l>au ma ko lakou lima. Fa hoi mai Ja ka ninau'« imua on r ko kupa 0 ka aina a mana koho balo'ta, hoi 3 oka ol loa aku ike knnajca Hawaii. Owai la 0 keia inau kanaka eliukkau e war ai i moho Elele Laluii ma ka aoao Deuiokalaka, ko hiki aku i ka la 5 0 Okakoba ac noi 112 E koho ana ano! oe ia Likana Eliwai, ka mca nana i hookomo i koia umiia iloko o/k.ou lima, ka moa hoL nana i paa i ka aoao kalaiaina hcleloi ana, ka nau lioomanawanui i na hoiuoia n ka aoao

iue a<* %ou pono, a i ole, e koto an* turn oe ia Kaukak Lemona, ka niea e makeinake nei e hoonele ia" oe i keia pomuikai a mana hoi, ka •laea i IjJUi luuuu ole mai iloko o ua Jiooporoofpouo ana oka aoao kalaiaina, aka noho akn ma ua kapuaf .wawae oTiuikahauic a hiki wate i ie paxiiia ami mai oka puka oka luq»i kiaaina imua o kona mau mats, oia anei ka mea au « manao nal e wae i rnoho Elele Lahui na fea aoao Demokalaka, ma ka la 5 o Okakoba? „ E MJf. Lujiahoupunc/ponu, Iloko oka xa&olelo o ka lahui Hawaii, nofeookAbi haneri niakahiki, he ekolu kanaka 1 hiki ole ke Iran a ia ko !akuu uuau iiioii inuiulo w ke poi. O ka jtaug. o iutmeh&uieha 1 A ka .mea *»aft.4 tualmiii. ,C E hole ka _el§matoQfeJtiji luahine apiejke keiki a ala, a'jliy mea nana e &00a ) J Kamehameha 111, ka' k$M &.« i* no oykou, 1 /imiMuamo nojfc'a'waj ,iuaij, oka maopopo, olejune, kfif ua lilo wale afeu ua mau kuleana Ia ike kuai, ka molaki a hid ajoha wale no. 0 ke kplu. o na kanaka, ,oia no o Xikana Eiiwai, ka mea nana i' hookomo i ka Ebololi ume na boo-! pouopono ana iloko .o ke kanawai kuniu o ke Teritori o Hawaii, a loaaliou ia oe eke kanaka kupa ilihune ka mana e paa i ka aina iloko oka 'poho o kou lima, 0 keia anoi ke kanaka au e hoohemahema ai, ke_kanaka' 'an i kamaaina ai, a e koho akn oe i ka mea i madpopo ole ii oej Aole iie Jtainailio ana no k«-Elele Kalaniaoaole. JSTa ka aoao KepuLaiika no e noonoo nona. Aka o ka mea maopopo nae na na mahiko 1 ame ka pee waiwai oia i koho aole) palia lie jpohihihi no kahi a kona mau kapufti e ku uei. Aka? ke ole au e kuhihewa, inanao au ua puanuanu ke aloha p via poe alunu nei no ka Elelc a lakou, Aole nohoi i manao kou, mea kakau, e Mr„,,Lunakooponopono, e lilo keia i mea ijapala wale aku i ka inoa Muaikai Kauka Lemona, a e mauaoia iaai'he hoino pilikiuo keia' iaia. K# uei keia makapeni i ka mea pi|^ji paa iloko oka moo-' Iclo o kanawai o Ame-lii-a. Bl|.jkj|kaiii poe ke ohi n«i i na pojaaj|sp*o keia hoololi a Likaua EUw|i |» Jiooi'kaiku ai. O pilikiu i tii&ki i keia maiiawa, uirt no ia ma ( aoao oka poe luahikb ame ua agena ous milioua o lakou mainuli o.kQ.laXoii *« oe, e hookauike ia ua me\a poe c paa ana i na ailia U'>okuonoono. jtfa kekalu a»Att,wa])i ua hoolilo « ift na pouo viA\ e,Jm kiaaina jmin, & i ku na t> mai ai oka aina r xa Uookuouo, oia ka ua o iioiko ia mai ai, aolie poni) wai o ia aina, ti uu»i "vuli o ia ipiu hana un« kiaaina l ihnlii ua hot, hou nojku ains i na lnahiko malflo o ktJ«kn hoolinuijiiina haahaa, loa. J j ilatnuli o.keia hoikclko «na , maluna ao hia kc ike ia aku he haun naauao na na mana koho ■I '

balota p wae ia Kauka Lomona i jFlelo Lnhui no Tpritori, ma ka jaoao Domolialaka. - " TCp wailio akn nei au i' keia kalaimaiiflo iloko oka poho (J kou lima e Mr. Lunaho'oponopono, a nan hoi ia o pahola aku ma na kolamu o "Ko Aloha Aina/' ka EleV mama' a ka !rhulfhn ? kn hiwahiwa hoi r kaua • * "Sfe ke aloha, * * • Honolulu, Sept. 9, 1918.