Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 12, 28 March 1919 — Ka Inoa o na Pana Kaulana o ka Mokupuni Oahu [ARTICLE]

Ka Inoa o na Pana Kaulana o ka Mokupuni Oahu

1 Xo ke kokoke loa e kakahiaka, ua 1 hoopau ia aēl'a na lealea i loaa ka 1 mauawa e hooluolu āi ua malihini ' nei a kakou; a oia ka manawa i pahola iioū ia mai ai, na mea ai ono ' tio ku malihini a me na poe a pan i liauoli nin ia po. ' ... "\fflTnim o ka noho ana iho o na" poe ma ka papaaina, ua hoomaka mai la ka ona hale e mele i na mele iioalohaloha mā ke ano kaukau uo ka . nuilihini; a i ka pau a«a o kana ' aiau kanaeaae, ua panai akula ke ' kainahele a kakou ma ke olioli. Me Qta hoomaikai ana aku i )fa ona hale, a me na poe a pau i hiki ae ma ia po lealea i hauol iia ai; iloko o na ohohia o ka hauoli, me &a ohaoha o na hookipu pumehana ! o ke aloha i pahola ia mai nona. I ka pau ana ae o keia mau kukai ana maloko o na naele, ua uoho iho ia na mda a pau; no ka ■j hoopiha apa i ka lua o ka inaina. ( Ua eleu mai la nohoi na kamaaina, t i ka pauee aua mai i na mea ai ono , a ko ia nei wahi e noho nei. Iloko o keia wa e \vili nei na mea , a pau i ka lakou nau, ke aka maila t kekahi poo ma kela aoao o ka papa- > ama. Nina& aela keia i ko ia nei ) hoa e noho pu ana, ea, "heaha hoi k>eia e keokeo maiia ko lakou als j papauiho a huki na io papalina f* j Pane maila ka hoa e noho pu ana, | "o ka la litMU nohoi a kakou i ai aii * i ke ahiahi neiua aha ia hoi! I He inoa okoa kela e kahea ia inails

e na kuene, ia manawa kahea ia aku ila ke kuene, e hele mai ma ko laua nei wahi e noto nei. Ku ana ke kuene ma kō lana aoao, ninau alhi la ua kamaheīe nei o K&huku] ea, *fceaha ka inoa o £eih limu ma "Waialua neit M HaaW malla ke knene i ua mino aka, a liulin iki paue mailā; tf ae, ua kamaina a*o i keia limu; aole nae keia o ka inoa." "He okoa īoa leia inoa a*u e īohe nei, a oia ka mea e aka maiīa kela poe ma o; w "heaha ia inoa a lakou e aka uui maiīaf" "Elua inoa a lakou ala e kapa nei i kelā Kmu; WlkuMiīuwaena, a he huluhuhiwaeaa;** ia manawa ua hoomaka aeī» keia e aka, ua Klo ia i mea e aka ai sa poe a pau i lohe i keia inoa. Elike no paha me k» ano o iia poe kahiko, o kakou, aia no a īoaa he mau mea e aka ia ai; alaiīa Ono ka ai ana o ka papaaiua. Pela ma ko lo alii, he makemake īoa ia na kanaka ike oleīo, me na poe ike i ua oīeīo ki-ke. Pela na poe ike i ka huīa, he poe malama loa ia keia i mua o ke alo aīii; heīe pu ma na wahi a pau, a alii e hele ai. 1 ka pau ana o ka ai | ana, ua hookuu ia na poe a pau ej h®i; ua hoi skula r»o hoi kekahi, a ua noho no hoi kekahi poe. ī ke kaa\raīe ana aku t> keia poe, ua hoi «kula ka maīihini e hooluoīu, i e like no me ke ano mau o lee ia uei fkapa i paa mau o ke aīa, ia iawi no ! si ao ai o ka hoomaka aeīa r*o

ia o ka holo o ke ala a puni ka liale. 0 keia ka mea nana i hao piau i ua kamaaina o keia uka; a ua- lilo ia i mea e naīu nui ia ai e koiaila poe. TJa manao pa hana ia keia mau kapa paupan, me keleahi mau īaaū aīa o ke kuahiwi, eiike me ka iiiahi. No ka mea, oia kekahi o na laau i maa i ko kahiko poe, i ka hoohuhui'a i waena o na mea ala oia au. Ua olelo'ia, o ka mokihana o Kauai, oia kekahi mea ala e hana ia ai a me kekahi mau mea aīa e ae e h«o- : haihui ia ai. A o keia mau īaau ala, oia ka mea e hoohuihui ai, alaila, hoomaka e kuktt i ke kapa; a mehemeala o keia ka mea ihana ia ai, ua kpaa o ke kamaheīe o Kahuku. I ke ala laiiua ofe mai; a oia aīa ua hookupanaha i na kamaaina o Oahu nui. I O keia mau ike nae, ua ualowale ak\i ia rntoi keia hanauua hou o keia manawa * a o k" poe e uoho nei he 'W&hi ike' iki kekahi me lakou, o lakow ana ka poe nana e hoikeike aku keia mat» ike waiwaī nui e makemake ia nei i keia mana^a. A i ke aīa aim mai o ka hiamoe o: ka kamahele, aia ka īa i īuua o Kaala e iho aku ana i ke &uo &hitdii; a ua moa uo hoi ka imu puaa i kamaaina, uo ka paiua hou aua, heīe akula kei* i waho pipiwai maiīa i ka maka a Imaemae, hoi maila iloko. 1 ke komo ana tnai } ua makaukau ua mea a pau e kali vaīe aua uo ia ia; hele aeīa uo*keia ma ko i& uei wahi» »oho man ai, oia ka -wa i hek ' mai ai ka ona hale aku pu ihola me ia uei ; no kekahi manawa Kuīiu iki, hoomaka maila e olioli.

A oiai, oia k« papaama bope loa a ua malihim nei a k&kou e ai iho ai, iuamaa o kona haalele aua ilo. uia kana huakai iiuli i ka i>apa kuku| kapa. I ka pau ana o kc 'aīioli aiu ii i<t oni> Laie, u noho iiiola iut'jpoe u pau iio k& papaauia. I ko Lakou nei wa e ai nei, ua ninau ia maila keia e ka ooa hale, i iui i-iaLa e lioho iki ilio ana oia i maui la iae ua kamaaina alaila, e hele pu me kekahi mea i kamaaiua i na ala-] hfilfc oia uka; i hoaa ole raa kona ala-] hele. j Ei» nac «a h<x>h akula keiu ijui lokoLuaikai o ku o«a hule, tuc ko ia uei luahalo j»u aku i ku uui o kmui tnau huua kokua ; ua olelo xuaila kauiaaiua ia itt uei, e hooauuue hou a ao ae aiaila, hele ma kaua huakai I mauao ai. 17& ae akuia keia no ka moe aaa ia po a wauaao, a!a?la,hoomaka kana

liuaka: hele; oia ka wa oluolu e liele ai. Nolaila ua moe hou ihola keia ine-kamaaina ia po, a i ke ano wehc~ wehe ana ae e kai ao, ala aela keia e hooinakaukaui kahi opeope. I ka makaukau aua ae o ka iaoei wahi oia ke iaimi \vu i he]<; aku ai e jhoela x kamaama. Ala nwiila na teiiuaaiiia" a pau, kaua ana roai e noho a hookomo wahi manaai i kaumaha ka waihona ai uo ke. alaloa e ele aku aL Aole keia i ae aku ; aka, ua owili maila keia he piau uala niyjui me na a-o luau, a mela opae niaīoo mo kftkahi mau walii ia lawalu; owili aela i ka lai mawaho a j>«ul pouo uikiniki 1 ko kauīa a hooaiakaukau maila keia uo ka haalele &m aku ia Oahu uni. I keia wa aia nei e hooioakaukau uei, aia na kamaaina ke pahaohao uei i keia hele kakahi&ka o ka mlihini; no ka mea, aole oia i kamaaina i na alahele oia uka. Aka, ua lilo ia malihini oia \iVft l& ia i mea ole loa. ka mea, ai ka manao i ka. punahele ana kahi hooipo ai; o keia mau la ana i noho ai ma keia mau uka, ua loihi loa ia, a oia ka raea nana i hoeueu hikiwawe ia ia, e hoomau ma kana huakai huli i ka puua» hele aloha ana i nalowale. I ka makaukau ana ae o kahi opeope, haawe aela keia mahope o ke kua a hoomaka a'ela e kaukau i ka punahele ana, nie ka haawi aloha ana ina jH>e a pau oka hale; a ko ia n»i kaha akula no i e hele. Ia ia i hala aku ai, aia na poe o ka hale iloke o na hoomanao ana rne ke aloha nona, Oiai, ua hikiwawe loa keia halele ana o ka lakou malihini, me ko lakou mauao, e hala hou ana he mau la me. lakou. Eia nae ua ahai akula ke akule i ka hohonu, o ka mea apiki aole i loaa ia lakou ka inoa o keīa malihini; a hiki wale i kona haalele ana iho ia lakou, a oia ka laiou e mina-i mina loa ai, no kb lakou hemahemai ma ia mea.