Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 33, 13 December 1928 — HE MOOLELO WALOHIA OIAIO KIPAKUIA E KA PUUWAI I PIHA ME KA ALUNU [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA OIAIO

KIPAKUIA E KA PUUWAI I PIHA ME KA ALUNU

I kekahi po mahina laelae, ku ae la kekahi keiklmahine opio nani a maemae mamua a ke kuahu e papekiko ia ai e hoike ana i kona makaukau e Vu pu me ko'na Haku, *Elua-wale-DO mau~ mMkaMki mahope māi ku hou iho Ia ola imua o ke kahunapule, aole e hou ia, aka e male ia ai me kekahi kanaka otwi kilakila a maemae, ke kanaka hoi Eupa i holilo, ai laia iho i makua no, ka home hauoli Waiho iho lī oia V konā mau hoaloha o na la opio plli aku la oia i ka mea nna ' i manaolana ai, oia kona m&kua ma ia hope aku a hiki i ka ana o na iwi, ( a hele 'aku la hoi ho ka home S ili mai ai maluna o ke kane mai kona makuakane ma? Elua kakahiaka mahope mai, ia laua 1 lele iho ai mal'ko laua okomoplla mal, ma ka ipuka o ko laua pa, elua mile mai ka hale hoolulu kaaahi mai, olelo ae la ke kane: "He oiaio, aole o kaua hemahema, ua lako kaua i na mea a pau e oluoHi ai ka n<* ui he lani iluna a he honua ilMo " Mawaena o ko laua nei 1 oute nani me na n\ala pua aala amp ko laua aina hanai holoholona, e ku ana kekahi hale kuai lama pelape'a, kahi h6o!ulu o na poe | aeahaukae a pau o ka āina. a j malaila no hoi e lu ai na lima- ! h&na i ko lakou mau uku o ka: lakou mau wahi e hana ai, a hoi | aku i ko lakou mau home, kahi' a na wahine me na keiki e kali; mal ana n ka hoi aku b na kane ! aiy»e na makuukane me ne kt»ikenS ai ole me »a wahi { puolo mea ai a uiaaao ae la ka! ptha o ka lua o kainaina a haule I sku hooluolu na, kino maluna o j na wahi moe i Ao3e i maaio iki ke kanaka' oplopio kilakila i lawe ai i Ua opio wahine ui ma na ipuh.i o kfia hale mimilo, Aka hookali. po kipa ae la ola maiaila mc I kekahi o kosta mau lioalohaO ka hoomaka ana keia ona e P&kSka i ke kawa a ka lokoiiw,!

' Kamaaina aku la oia i kela mau : lumi puanuanu a ke aloha ole s a j jhiki iho la iaia ke heie hookahi. | * Lilo iho la kela mau lumi pui anuanu a pouii 1 wah nona e j lioomaaio mau ai. ?le f kiaha ! hookahi wale no i kinohi, a i ka j lua o ka. manawa, kamau elua ! kiaha, Ke maa 'aku la oia i ka, ! wai 'hoomalule kino. I kinohi, ! iimo kona mau maka i-fca wa e: iho al ka K. - a; o Paieie iloko o j ! kona puu. aka mahope pau ka j 1 i-;ron ?n? n kona mau maka, a j | īilo iho la ia wai i wai auau J ! nona. I na po mua. aole oia ae 5 ■ ke koi a na hoaloha 1 '?.) hou ona !e hooloihi iki ?ku ka hoōnaneaJ 'ana mc Inkou ma ka hale hnokipa o na (leal'aukae; aka maho- ; ■ipe/aohe a lakou'la' koi ana mai ' oial ua hookalii wai aku la a ka | like I kinohi inu keonimana oia,- \ anle wa'aau. pau no hookahi a ! elua kiaha, o ka home no ka pahu hopu oiai aloha mai'l'a no ' hoi ka wahine,a oiai hoi, ua ;hua ka laua. kihapai maemae | a loaa ka mea makamae he ; kulaahlaHook keiki, akamawain jlei;a he kama, uhu aku la no kona 'mānao e hoi e ike i na ' milimili'aloha, "a'ka'a hala he 1 manawa, maalili mai la ke aloha ' no na milimili a lilo aku la ka 'manao i ka" aihue ia e ka wai : lioomālule kino, a poina ia aku i la na milimili o kauhale. Ulu ac la no ka manao i keka- 1 ; ht wa ana e milimili ana i kana ] : ipo hou oia hoi ke kiaha e ula : !ana, aka, me he mea la "he leo | | e hawanawana ae ana, 'O aole j i o lakou pilikia, aia no hoi iakou j ! iloko o ka malumalu hale kahi | j i nōho ai, e nana iho oe i kou | j hauoli, aole oe i maopopo i kou j f wa e ma'l ai paha, a i ole e ! • hele ai paha he wahi okoa a j ! pau kou htii ana me kou mau ] j hoa,!oha hou. Aole oe he koa ■ ! hohe wale e haāieie koke ai i' | kou ma» hoaloha, Pela iho ao \ ' hoi a hoi aku, no kauhal»- aku ; ; no ka nui o ka manawa." Peia : oia i hoomaka ai e nawaliwaii a hiki I kona lawelawe ana 1 ka puu pepa, a iioomaka e pui waiwai. O kela kona iho'ana ii kc aia o ka neie ame ka hune. I I kekahi po, me kona: moe ! uhane mua ole nme ka hoohuoi | i\; oie hoi o ka wahine e noho ; iiuiu iCna me ka manao kaumaha •

!a pele. hoi me ka laua kama, aia j hoi, manele ia aku la kona kiho ; ; wailua i ka home, ua pau ka ike | ' a ua pau ka lohe, kanu ia iho la no hoi oia iloko o kekahi o na 1 malapiia o kona aina"hooir!h'a p ~~ j He nmikumalua wale no o laua jmau makahiki i noho male ai, a ! ma ka hapa hope o ia. mau ma- ! kahiki ua noho ia iloko o ke! ! kaumaha ame ka īu iiu ! Ike kakahiaka o k la ]pphope !o ke kanu ia 'ana o kane. al > ! iho la ka wahine «me na lei he ! wahi aina mama loa, 1 ! aole no ka ono ole mai o ka puu j i ka ai, aka no ka mea aole he : mea e ae maloko o ka hale pa, j oiai ua lu ia ka hapanui o ko ke I ! kane loaa iloko o ka panako | : hoilihime hou. Ua. malama iho ; hooiiihi ne hou. Ua malama iho I !la ka makuahine i kahl rnea ! kupono iki na kana wahi keiki- t j mahine o elua & oiai 1 oia e ku ana ma ka aoao o kona i makuahine, aia hoi hiki mai lal 'he elele a onou mai la he leka , i ka makuahine, a na na manao ■ hoi o ia leka i ho<}poniuniu loa J ; mai i kona poo a haule aku la j ! oia iluna o ka papahele me ka < ! nawaliwali. ' ! Penei ka heluhelu ana | ua leka I nei. a he wahi leka pokole loa Ua: "E ka Wahine,: Ma keia, ke ! hoike aku nei au ia oe. ke paa ! nei au he molaki maluna o ka ! home a ko kane a me ka ahm ] hanai holoholona, a pela me na ! waiwai e ae a pau e waiho ana ; maluna o ia mau aina, pela hoi | me na )xmo mahiai ame na pono ! hale, na pahu lole ame na lole 1 pu a pau oloko o ia mau pahu I lole. Oiai ke makemake nel J au e lawe mai a paa ma ka poho s o ko'u lima ko'u mau waiwai a ! pau, e oluolu oe e neē aku mai | ko 4 u hale aku, a e waiho hoi i : ko'u mau waiwai a pau ma ka ! lima o ko'u hope. Nolaila oluolu ; oe e haawi mai i ke keonimana nana e hapwi aku i keia leka ia oe i ke ki o ka hale. <Aoio i pau)

Mai makiu» a huhu no kou hc ! ohenehene i& a uema -e nema pmepiiu l oe ia oe liio. liahai na hana maikai J ke kan&ka e aa ana e hana i ka hana me ka paupauaho ple.