Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 41, 6 February 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

lloko o ka' hiamoe ikaika loa 0 Wilamaiki i laweia ai e ka v.n hine _no ana i koho ai o_ka wiuiine uo ia ■■ nanā i lawe iaia c lioomaikeike i na lua huua. i I keia laweia ana nae o Wila-i--īiiaīki. aole oia i laweia i na lua ii.uau, aka, lawe loa ia oia a ka punawai o ko lakou wahi a hootj iho ia ilalo i ka hohonu o ua j punawai nei me kona ike ole uo oiai, ua kaia loa ia oia e ka hiamoe nui, a mamuli no hoi o ka mana o keia wahine kupua hiki; ai oia ke laweia a malalo aku o ka palena v;ai o ka' lua v;ai a hiki i ka aina maloo, a he akea aku ia wahi e hiki ole ai i ka maka o ke kanaka ke ike i ka palena o ka loa ame ka laula o ka aina, i He poe wahine wale no kanaka o ia wahi a oia no hoi ka pqe lawelawe mai no ka. ku- ■ pua nana i lawe i ka kakou koa opio. .i I He aina keia i piha i ka nani |ma o ka. hoopuni ana a na mala pua nani o na ano like ole, a io ■iia wahine iho la ka poe nana (•-. m'alii keīa māu "mlla pua lehulehu o keia aina. Aole he kai e ikeia aku malalla. . .i ! Oiai no nae eia keia aina malalo o ka honua. e ike oie ia ai ka malamalama o ka )a, kā mahina ame na hoku. eia Ao nae, aole i nele ia aina i ka lamalama. He malamalama ikaika i ke ao elike no hoi me ka malamalama o ka la a kakou' e ike nei, a i ka po hoi, he malamalama akahai. mai elike no hoi me ka malamalama o ka po a kakou e ike nei e pa ana ka mahina konane māikai. | Aole ikeia o ke ao keokeo ma la aiha elike me ia a kakou e ike nei i ka holo ae a pāku atu la ī ka Ia a i ka mahina hoi i kekal . Ho malaelae r- i" <i ' aolo h.oopolluluhna e m* o<> o I:a le#a, a o kalii mea kupanaha n|ae iloko o ia ao ole, aole he W(j;la o ia wahi ke hele ke kanaka mawaho o ka hale elike me kakou e ike nei i ka wela o puniu i ka la ke hele ae kak|ou mawaho o na hale o kakouJ a ku ma kahi malu ole i kekahī mea hoomalumalu elike la me na kumulaau a pela wale al|cu A hiki o Wilamaiki iloko o kekahi hale, a oia hookahi wale |no hoi ke kanaka o ia hale; a'o aku la ka wahine kupua i kona mau wahine kauwa ana i manao ai na lakou e hoomakaukau i ko Wilamaiki mau mea hemahema apau o ka noho ana o ia aljna malihini, haalele iho la oia ia hale a hoi aku la- oia no kdna hale ponoi. | Oia hookahi wale no hoi ke kanaka o koiia. hale, a o na knuwa he mau hale okoa aku nolko iakou e noho ai a e hiamoelai. O ka mahawa hana wale no ko lakou wa mai i ka hale o ko lakou ha.ku a i na wa e ae no hoi o lakou apau e kaheaia aku ai. Aolq i lī'uliu mahope o ka liaalele ana ilio a ka wahine kupua ia Wilamaiki, puoho ae la ola mai'kona hiamoe ana, a nnna ae la kona mau mak-a i o a iawel 0 kona lumi e noho ana, aia hoi he malihini wale no na mea apau a konā maka e ike aku ana. Manao iho la oia he moeuhane paha kana e ike ana. Holoholoi ae la oia i kona mau maka' ma ke kuakuai ana me kona Ihna, aole no he loli ae o kana mau mea e ike ana. Ua kamaaina ho! oia i na mea oloko o kona lumi maa mau o ia mau pule i hala aku lie mau wahi mea apulu no. a o keia mau mea hoi ana e ike aku nei, he mau mea nani lua 01 i aoii i ka ike aku a kn naka 1 mea e maopopo io ai iaia aole oia e moeuhane ani a 1 i!e. aole hol he hihio a aole no hol he akaku kana e ike nei. iho inai la oia mai kona v»i>hi ;r.oe u=at a hele aku la nia a wehe iika puka o ka īumi a kiel aku la mawaho, ata hoi. maopopo io iho la iaia, aole ka oia e hiamoe ana. aole no hoī he liihio a r ole no hoi .he akakr, kana i ike ai, afo. he mau mea io maoli no i ifce ai & e nei, • Ua hoano e loa ia mai kona

noonoo a ua lioohikilele loa ia mai kona hauli e na mea ana : e ike ana;_Puka oia a mawaho o ka lanai o ka hale nana ai i ke ano .o ka aina a kona maka e ike ana, a ua hoopahaohao Joa ia mai kona manao no ka he. aina hou loa keia ana e ike nei, aole hoi e like me ka mea i kamaaina i kona mau niaka i naila 1 hala koke aku, aole no hoi i like me na hiohiona o na wahi e ae a kona mau mak'a i kamaaina ai, a aole no hoi i like me na hiohiona o ko lakou wahi. . Noke iho la oia i ka noonoo me ke ake ana e ike pehea la oia i hiki mai ai i keia wahi a aole hoomanao iki iloko ona. Hoohele loa aku la oia a kokoke i ka mala pua mua a kona maka i ike mua aku ai, a i kona kokoke loa ana aku, aia- hoi ku mai la kekahi keikimahine opio ui me na papalina nohea ma kekahi aoao mai o ka mala pua, oiai he wahi pua uuku |wa!e no ia, me na mino aka ma | kona"~māū~pā"palina "a T mai la: "Ua ala mai nei ka kou hiamoe?" "Ae," wahi a Wilamaiki i pane aku ai me ke ano hoomeamea. Aole no hoi he kamaiīio hou mai o kela keikimahine, aka.. kulou iho la no oia ilalo a hana i ! kana hana oia hoi ka hoomaemae i kela mala pua. I ka ike ana o Wilamaiki' i ka emi ana iho o ke kino o ke keikimahine ilalo ma kela ioao i o ka mala pua, hele aku la oia i ma ia aoao e nana ai i ke kumu I o ka iho ana iho o ke' kino o ke [ keikimahine ilalo me kona manao la e ako pua ana paha oia. a i kona hoea ana aku malaila, aia hoi, ua hoopuiwa loa ia mai kona manao i ka ike ana aku e mahiai ana ke keikimahine, a I konio koke mai la ka manao iloko ona e haawi koke aku i na Ikokua ana ia iala a olelo koke |aku la oia, "Homai na'u e hana 'ka hana a kaua; aole pono nā |ka wahine e hana i keia hana au e hana mai nei." Leha ae la 11 a maka o ke keikimahine iluna ia inei me ka minoaka ana g i mai la: "Āole e hiki ia'u ke haawi aku naū e hana keia hana, no ka mea. 0 ka'u hana no keia i haawiia mai e ko makou haku. Aole no hoi oia wale, aka, he malihini oe na ko makou haku, a he mea hoounauna ole ia na malihini, a 0 ka oi loa aku hoi o ka malihini a ko makou haku." Olelo hou aku la o Wilamaiki: "Kupanaha no ka hoi ko pukou haku i ka hoounauna ā hoohana i ke keikimahine opio u/ elike me oe. Heaha kona meaihaawi ole na ke kane e hand keia hana?" I Pane mai la ke keikimahine: "Aole he kane hookahi o ko makou wahi nei, He wahihe wale no kanaka o'ko makon aina nei. O oe wale no ke kane onei i kēia la." Ku malie iho la o Wilamaiki me ka ekemu oie no kekahi mau minuke, a hoomau aku la no hoi ke keikimahine i kana hana he mahiai. Noonoo nui iho Ia o Wilamaiki no ka olelo ana mai o ke keikimahine iaia, he wahine wale no kanaka o keia aina a oia ponoi wale iho la no;ke kane olaila ia ia. Olelo iho la oia Uoko iho ona; aole au i lohe iki mamua no k«.kahi nina e hoho ta ana e na poe wahine wale no. Ua liio keia i n\ea hoopohihīhi loa mai i kona nOOllOO a lilo ta i mea nui'loa nana e nalu ai iloko iho ona, ACLE I PAI* Ua olelo ae, o Kauka Laird. he kanaka him a imiakeakamai. e ka hanakuli he mau mea ia 0 hoohikiwawe i ka ulu ana o na keiki. OiKana kumu hiwhaUke inalun&lo ka iole, ma kana hnli ana m»popo iaia ke ai nei !ia iole mai elua a ekolu pakeneka o 1» mea-ai, maimm o ka nui o kq |\ana kuli, a mamuli §jfc, ua ka ulu anWnai a liiki i ka „umi-v>ake-neka. o nft hoi o na kuaaina he aanaiil ko lakou ulu ua mamua o na keiki o ke kulanakauhaaa. Haua no hoi ka haole.