Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 10, 9 July 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

No ka hele koke ole 9 Wpamaiki, hoohōlo. Hke iho Ik ■ wahlne ua la~w& 'ko ana a he pono ta laua e iae la'īāwi g h<>i, a 'i ana, e may. ana nb"taua T hope e nana al, me ka mlha'o o-hel** r-o r> Wlkmalki' J,V po mamua o ko laua' nalowale loa ana aku mai ko hale aku a 0 ko lau'4 wa la 'e pelu hou al i hope a fiatial lab He oiaio, aole laua I/mamao loa aku mai kahi a laua 1 pee $1 ike aku la laua I ka plo ana' iho o kro Wilamaikl mau 'kukuī a pelu awiwl hou laua' 1 hdpe"rīo ke ake e lohe i na kkp#a'f wa-" wae o WHamalkl. Malia 'paha" puhf*bīa i kona kukui'no "ka hiamoe aku, alalla he Ihoi no 'ko laua. Aka hoi, iiia la : ua e loHe ana 1 ko Wllamaīki ka'puai e haalele ana 1 kona hale'a aLaila, he ukall wale aku no ky laua hana mahope on'a. oi hoolohe aku laua, e lohe aku i ko Wliamaikl kapuai aoie he mea a llohe ia aku. Manao iho'la ha 0pio wahine ua haule &,ku Ia paha ka kakou koa e hiamoe, nolaila, emi iho la ko laua ihanaolana a manao iho hookahi wale no hana pono j koe ola ka hoi e hoooiuolu I ko laua mau mau kino i Toaa ka ikaika no ka laua hana o ka la apopo 1 TJa maalea loa o Wilamaiki. Aole oia i komo i kona kamaa, nka, ua paa no oia i fcona kamaa ma ka Hma, nolalla i iohe ole ai na opio wahine i ke kamumu 3- kona mm kapuai. Aole no otpj ; i manao ke hoomahua ia mai nei oia, aka, manao wale iho la no he mea pono iaia e komo ole I kona mau kamaa po a hele, aka makemake iho la no oia e paa i kona mau kamaa ma kona lima a komo aku i kahi ana e makemake ai e komo. Nolaila. pahua ka lohe o na pepeiao o na opio wahine hoomakakiu. Koi mai la kekahi 0 na opto wahine i kona kokoolua e heie laua e kiei ma ko Wilamaīki puka aniani i ike maopopo laua ina paha ua haule aku la oia e hiamoe, a i aku kekahi, "pehea e hiki ai ia kaua ke pinana a kiei aku ma ka puka a^-1 niani no ka mea he kiekie ka j puka aniani?" j Olelo mal la kekahi: "E noho' kienenel oe a e ku iho au ma+-l luna o kou matl |«>ōhiwl a klel aku ma ka puka aniani." Olelo mai la kekahi: "Ua pof r no kou manao. Ē haele kaua." ] Hele hoonene mai Ia na opio ' wahine a hikl mawaho 0 ko Wi'lamaikl puka aniani. Noho kii- ' enenei iho la kekaiii o laua iiaio a pinana ae !a; hoi kekahi 0 laua ma na poohiwi o ka mea • e noho ana ilalo a kiei r\.ku la ma ka puka aniani. la wa i kunu mai ai o Wilamiaiki ma ka lanai o kona hale liia ka āoao fi kokoke ana i ka puka anianl , a keia mau opio wahine e pii nana ana. Na ia kunu' kokoke |loa ana mai a Wilii"paiki i hooipuiwa loa i ke keilKimahine b |.noho ana ilalo a on| naaupo ae ia oia uie ka mauao e holo koke nie ka nana ole m&i i kona kokoolua, a i kana hana ana peia, haule mai la ke kokoolua mailuna mai me ke kup.! hele ana 1 ka paia 0 ka hale a'iohe 0 Wilamaiki a ia oia e nana i keia mea r ! nakeke aku la a loaa pono na opio wahlne iaia, a hiki ole ia laua la ke holo a lilo Iho la laua i pio na ks kakou koa. Laweia aku la a ka lauai 0 ko Wilamaiki liale 0 hookolokoloia ai. Hookahi manao iloko o na opio walūr.e oia ka m|hi i ko laii.i hana ana 1 kela hana a loa pono laua i ka ma|ihinl 1 Maopopo ole ia wilamaiki k\ I manao 0 ke:a mau pplo !o_ka hele ana mal i ke ?iunv.v i koiia hale, Aole I maopopo inin mai ke ahiahl okoa,mai k", peo |ana 0 kefa mau ōpio wah'no a ;htki wale I kela wa $ tauj i ī<.v,a ! pono ai laua Hoc3tah! m<?a S [ maopopo ia laua, ufe loab po-.\ 1 ;laua iala a e hookoiokolo an ; s ; [ola ia iaua i maopopo ke ' o ko laua hiki ana { hale i kela wa* o ke aunuv | j A noho lakou m* ka lanal e!

ko Wilamaik? hale, ninau aku la o Wilamaiki i na opio wahine: ko olua' manao o ka hele" ana mai nei t ianei i keia ke aumoe?" f T /(lole ekemu o na opio wahine. kkil ikl aku la 'n WHamalkl a o •ko Inua "pane" oleīo aku'la oia: "Mal huna mai olua ia'u 4 m ka mea, aole au e hooaku ana ia oīua, aka, ina olue e huna mai ana' &'u l 'ke" kiimu 6 ko oīua hēte ana "mai i keia wa aumoe; e hOīke la ana keia mea e a*Ul ka haku 6 oīua ke hoi māi' oia." Ia 'la pane mai la kekahi o na opio wahine: manao oe e o be wale no ka hiea i loaa ke [kumu hoopii e waiho aku ai imua o ko kakou haku? O maūa ho'kekahi Moaa kfe kumu hoopii hou' e hiki ai no ia maua ke wa» Iho aku imua o ko kakou hāku." Ninau aku la o Wllamaiki: "Heaha auanei ka olua kumu hoopii no'u?"

Olelo mai la na wahlne: "Ua loaa pono oe ia maua e kamailio pu ana me ki wahlne moo ma kahi o ka moo I ka wanaao nei . Na keia pane a ka opio wahine i hoopahaohao īoa mai i ko Wilamaiki manao a hiki ole iho ia iaia ke hoomau hou āku i ka hookolokolo ana i na opio wahino ka mea, ua hewa like !ajkou. Aole hoi oia i manao iki ua [ahu Tvale ka mea e pili ana J 'kona haiav;ai ana me ka wahine īaoo ia po iho, eia ka ua ahu wale. Oiai uo nae aole i lohe ia na olelo a Wiiamaiki me ka moo, a aole no hoi i _lohe ia ka ka

wahine moo rnau olelo ia Wiīamaiki, oiai, o ka leo wale no o Wiiamaiki kai loheia, aka, nae", naanao loa . ; ho la no o Wilamaiki uu lohe ia no ka laua tnā?i oielo. Na ia mea i hoonawaliwali loa mai i kona manao a hiki ole iaia ke hoonana hou ak.u imua o na opio wahine. He niakau kai noho aiii mai la iloko o ka kakou koa. Aole onā niakau nona iho, aka, no kana hana i inanao ai oia hoi ka hemo aku ona ame na poe apan e paa ana xna kela wahi. Mahope o ko Wilamaiki noonoo nui ana i ka mea pono e hana ai a e olelo aku ai i na opio wahine, i aku la oia i na !ōpio wahine: "Ae, i hele hoi paha au i ka moo e kuka ai i mea e pakele ai kakou apau e hui pu ana me olua. Aole anei o olua makemake e hemo mai keia wahi aku?"

; Pane iike rr>ai la na opio waiiine: "Owai hoi ka meā makemake ole e hemo mai keia wahl aku? o ko makou makemake paha ia apau e noho nei ma keia walii. Ua hele makou a uluhua e noho nei ma keia wahi, oiai no nae he maikai 110 ko makou liaku la makou, aka, aole pahō keia o kahi e.noho ai o na keikimahme npio ehke me makou, a pela »o "iOi me oe." "liia peia ko oukou manao,

aiaiia, ua pono, a pono no keia heie ana mai ia o olua ia nei i ioaa pono iiiq ia olua ia'u. Eh l;a he u:ea keia e hoahikiwawe ioa ia ai o ke|a manao a'u e kanalua nei aoie e. kuikahi f»na kaieou," wuhi a ; Wiiamaiki i pane aku ai. ■ . ; . . . f