Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 40, 19 February 1931 — HE MOOLELO KAAO no MELODIANA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO no MELODIANA

Hoea kei» ma ke āiapll a ko"o I&5, llo'ko a noho līuna o ka noho, aoie nae ola 1 iRe hou aku

i ua poe keikimahlne nei i ke kuku mai e Hke me aa minuke pokole wale no mamua iho, aka, ua nalowale aku la me ka'hiklwawe loa me ka maopopo oīe Laia kahi o ka nalowale ana aku; ua emi p&ha līoko a i oie ua lele liuna.

. iaii. uo 8 auiiu u*4a nie kii hamau maluna o ka noho, !.ke aku oia i maalo ana ae o kahl luahine a aku la rna kahi aoao, a pau aku ia kana ike ana, .** ,-t>- br,i* > kf. hw' hou

ie nae oru. aku ? v.»hi lnnhlne nW e nin?u aku &1 la hoi ala'la oia ihea e noho uei.

Komo mai la na hoomanao ana iloko oiia no na oleio papa r ua. waiii luahlne nei i ao mai ai iaia, mai puni wale 1 zxa- hoowaiewaieift m&i, aka, aoia nae oia i kupaa mahope o ia mau oieio i waiho ia niai imua ona. He omu hora ia hope pauiila ioa aku la oia i ka hiamoe, $ i puoho ana ae ua ahlahl keia manawa, a niuin ae la oia aia la oie ihea e noho nei, me ka alaalawa ana o kona m%u maka mao ft maanei

TT,' t hooi loa la" &k:,! ke pahao'hao o kona i W-na hoomaopopo ana Iho aia no oia ii&ko 0 kona hale mua kahi i noho ai a m&luna hoi 0 keis ko : ki no i maa iaia a ku ana kahi lu'ahlne me na minoaka e pahola ana maluna ona a ninau ana:

"Kai no ua hele aku nei oe e ko makou haku? n

"Ae, ua heie aku nei no au, aka, aoie nae au i hooko eiike me kau i papa mai &i 5a u aole au e puni wale S na hoowalewale ma "ko'u alah«le,_ e!;. riae, ua kapae au i kau mau oīelo e ka lede mstkaf,

"Mamuli o kou hoolohe ole I ka*u kauoha, e hoaumoe hou ana kaua ma kou home i keia po nr7ka lua o ko'u manawa .ru oe, a mahope Iho o ka pau ana o Ha &aua paina o keia ahiahi e kuhikuhi hou aku al au ia oe, a « hele oe e.iioomaemae nou ;ho, iio ka rnci*. ua liala 1- 't ka. manawa ai.

P&u ka > ( i.fon;ufcmae ana 9 ua ko» nei a kaua iaia iho, he?le aku la laua no ka luml aina' e paina ai i ko īaua aina-ahiahi m® na kukai "olelo mawaena 0 iafta iho, no kona hoauwana ia ana ma ia kakahiaka iaia i hoomaka ai e.hele a me kona hoi hou ana mal ihope a hoomaka hou e pii ame kona hoea hōu ema i ka home nie kona [maopopo oie nawai la oia i hoi[hoi mai ame kona ike ana no iiaia maioko 0 ua home nei.

Mahope iho 0 ka pau ana o ka laua paina ana t hoi aku la noloko o ka lumi hookipa, a mahina 0 na ko-ki iholunolu i noho iho ai laua a hooiuolu iki a kuu Iho ka maona oia haupa ana mal

He hapalua hora ma ia hope iho, pane aku la kahi iuahine i keia meu huaolelo i ke.kanaka (Opio:

*' "Auhea oe e kō makou haku, e hoolohe pono loa mai oe i ka'u mau kuhlkuh! apau e hoike uku ai la oe a e hoomaopopo loa oe me ka makaaia pu ma kou -aoao, olai ma ke alahele e heie aka ai he nui na hoowalewale e hiki ole ai i na kahaka opio ke kupaa nona iho elike kou ano, a o kou kupaa ame ka puni ole 1 keia mau hoowaiewaie e loaa ai ia oe ka ie/nAkiin mkluna o na kiai o na aupuni he 12 0 ka &wa."

i "Ua ike oe i na hwwalewuli ftrtua loa' I loftā ia oe t kela kakf»hlaka a mamull 0 kou hoolihe ole 1 ka'u mau kauoha, ua iw>ihoi hou ia mai oe i hope nei a oia keia a kaua e hul nel, no ka o na keikimahhie ui au i la he aka walē no ia a pela no hoi kela haie au i Ike ai n i komo ai iīoko, he aka wale no lakou mai kela\uipi.mi pah.ioh.-,. mai o na kupua nana e malama nei i kela ul o ka " "Nolaila, 0 ka lawe a m&lanm" . na olelo ao mai iā*tt aku na »nea « hookoia ai kou mau ma> j kemake a kun hoi ka iuhi 1

le? kai "I kōu haa(fele ana i kela home i le kakahiaka o ka Ia &- popo a nia ke alaiieie no au .i hele aku nrj. no oē e >-,o- >: .. ;iki' ara IVoe ī kf-i" r ■' a ho oi aku Aiuu iieAin & peia pu no hoi me na keikimahlne ul, a pela pu no hoi me kona

nme na Kuani !i--ke ole i pnl? memele e-kono ofkoa- mai ana i' ka malihini e hoopa aku a !m ae a ai, a pela pn h->i me na wahine ui e haimalulp mai ana imuā ou rne ka piha maalea" nui. me ka lakou ma-u olelo peīo e konolna! nna la oe e komo aku maloko."

"Mal puni lkf oe 1 ka lakou mau olelo, aka, e hoomau no oe 1 ka imnp a hōea I kahi o kela lio krokeo e ku ana ma~ lalo o kahi kumulaau i kukulii ia me konu ;na.u pono hooholo [apau, a 1 kou kau ana maluna lona e aha' i? ?>na oe e 'ua Tio :-rel no kekahi mau la, eia -nae, imal -maka'u oe. aia no he _stau Ikiai me oe no ka. hoopakele a» na la oe mai na akeakea mai mamua o kou alahēle, ' a "hiki i ka wa e haawipio ai o kela lio •malalo ou; oia hol piula hiki ole iala ke nee aku no mua." "ī ka pau Rna o ka"hiki 1 ua 110 nei ke nee hou aku imua. oia kou ws aku ai i kekahi manii e kau ana" maluna o kekahl kumulaau e nana mal ana ia oe, a o ia manu no kou .alakal nana lawe ia oe. a ma kana wahf e kani a.U sia no na Si>iika (nua o ua mau aupuni nei he 12, a ma ia w&hi aku na ka lio ka hana no ka iwi ana no ko olua nono. no hoi kahl manu o kou alakai ia ma kou alahele, a o keia ka hope īoa o ka'u mau kuhikuhi ia oe; o |ke, aloha no kou." f He makemake hoi kona e nif nau hou aku i ua wahi luatili)e |nei i kekahi mea, aka, ua palo e aku la no nae kela a pau aku |la ka ia nei ike ana a koe wale [iho la 'no keia maloko o ua |hale nei, a hoi aku la kei&' no |kona lumi moe a iiaule aku la [hooluolu i kona wahi kino ma! !iaflt malu"hHuhl mal o !a 1a o'kā ana.

Puoho ncr hoi e wehewehe ae ana k&lao; a ala ae la keia a hoomaemae !a!a fho a komo aku la i ka lumf aina no kona palna kakahiaka. a oiai hoi oia e pa~ ina ana aia na olelo a kahi hiihine 1 olelo mai ai laia ke kani oeoe la Iloko o kona nahnkani n mih' T)ii iho la oia no ka hetr lon o k«fia hookul! ana J na olelo ao a kona kamjaalna.

Mahone iho o ka pau ana o kona naina nna. ua liuliu iho la M no h hele ?»na ma kana

no rrma mp kf* mmonn o7p r\hr taln ka nalena o kana hoea hoii oia i kp auwmi honua.

īaie 1 hoea aku.aī, I ka olko o.na mauna nel huli ar■ Ja ois ma,kona aknu a ikp ?o «ku )a no "f ko ku mai o ua hale nei i hnnalu?, like: aku la no kela e iho. a i Kona maaīo ana ae mamua o ua hale nei. ua iob£ aky la keia i na' leo o na e ana iaia e Kina 'aku ma kg lakou home e hooluolu ai a kuu iho ka nae o kamahele. alaiīa heīe nku . Hoomau mal la no ua poe wahine onio nei ! k/>. lakou kahea ī'na ijie na leo nahenahp ka hcgkokokf> loa ;ana mai iaia nel me na olelo wn! mfll e kono mai ana no inir< e Wna maloko o ko Inkou hale no ka wa a hoomau nkn ma kona alahele.

Aole nae o la nel wahl mea,< a ouni aku. me he Ja o ke aka o kahi luah'ne ka īa nel i ike aku i ka hele mamua ona a ukali ak« 'a no ho? kela mahope' me kona alawa ole mai ihope.!

Ke lohe mai la no nae keia 1 na leo o ua poe wahine opio

nei e kahea aku ana iaia e hol hou aku ihope, aohe.no nae o '•\ nei wah.i mea a huli aku e nana 1 ka iakou la mau kahea mai. a ot lohe aku keia a pau : kona iohe ana i ka leo o ua poe wahlne onīo nei a inanao iho la keia ua pau uui 1 ka hoi iloko o ka hnle. He 'hora ma ia hope iho huli hou mai la oia 'hone, aolie ona wahl mea a ske mai i ke ku mai o ua hale nei, a manao !.v iho la kela i kona pakele mai komo hon iloko o nn hana e nele ioa aī oia » poho hoi ka manaolawa. • lala no e hoouu\u ana i kana «-» hoe-! nku 1a ola u.'.a j' t k \ " kokahimulival akea O ru apiki nae. aoliē "he

nie. pope-iāin pehea la oia e hoea ai ma lihkahi aoao, no ka mea, aole he\.lanui ir.a kKna ike aku, hoi oia. e haomau ana i ka pii iuka me kotm manrs'» loa 'e pii a hiki iuka o ke i-ii—n o ka wai, malia o ioaa iiua m- a'anui e hoea ai ma ke--kalii aoao. O kahi apiki nae ma kana hormaepopo iho, aia no oia i kani hookahi i ku ai me ka nee ole aku imua, oiai nae kona mau wawae e kikoo ana no mua a na ia mea i kono mai. iaia e hoomaha ma ia- wahi, oiai ke hele loa aku la i ke ahlahi a ke ma~ loeloe mai la jio īīoi kona mau weiwae. īaia nae e hoomaha ana kaia nku ia- oia e ka hiamoe, a i ko~ iin puoho ana ae* aia oia Iloko 0 kekahi hale a ike pu aku la no hoi oia i ka muliwai mua no a-na i'ike ai, a o kahi mea nana 1 hoohauoli mai i kona naau oia. l*.ona Ike ana aku 1 kekahi waa'pa e lana ana mamua aku o kona wahi e noho ana, a hoo'manao ae la keia 1 kona pae ma kekahi.aoao, a ua lako no hoi keia waapa i na pono e pili ana i na lako e hoohana ai laia.

Mahope iho o ka pau ana o >ana paina ana, ,ua liuliu iho oia no ka ee ana aku maHma o kahi waapar a hoe aku no kekahi aoao, a iaia i kau 'kn ?s hopu aku la oia i na hoe f. hoe aku la no mua me ka hav\oli v/ale o'kona naau. He hora ma ia hope iho, I kahoomaopopo iho, aia oia ke nolo nei no kai aole no kekahl 'oao o ka muliwal, aia oia mawaena o na aoao a elua e holo ~iei, a hoolana iho la o4a, a he mau minute pokole mahope iho, ua aneane loa oia, e pae aku ma kekahi aoao, a me he la i pahuia mai, hala hou ana oia ma kekahi aoao. O ka pili aku no hoi koe ma kahi ana i hoomaka ai, hala hou a&a oia iwaho. a pela wale no oia i hanaia ai a. hiki i ka uhi" ana mai o na eheu o ka po. / Hooholo iho Ia oia e liooaumoe maiuna o ua wahi halelana ona, no ka mea, he wai walē no ma kona mau aoao apau a i ahona i£i L iho o na maka o na laa^

| luna ona. - - ? | Hoaumoe īho* la oia maluna 0 ua wahi halelana nel i ka wal no ia po. a 1 kona puoho aria ae, ma kahi o kahi w.aapa, ajaj [oia iloko o ka haie kahi i noho iai ma kekahi aoao o ka īliuli(wai, a ke hele makaikai la ola 1 ka aina me ka maopopo oie I nae iaia mahea la oia i hele lakn ai, a iohe ana no oia he leo |i ka ana mai; i " E hoomau aku no mua ma : kou Skau a Sie mau la au e heleaku ai a hoea aku no kahi o lea , Uo keokeo e ku mai la, mai paur ; pauaho a pihoihoi, e hoomana[wanui, no ka mea, aia aku imua ike oia." A iueha iho la ua ieo nei, na~, ina aku la oia ia mua, ya alai ia niai o mua e keia pali kiekie, ia hoon.anao ae la .oia, e ,hou ana no oia a īho ma kela iaoao o ua pali nei.

O ka iioomana tca manawalea ma kau hana.

O ka hoaioha oiaio oia no kau. wahine.