Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 10, 5 July 1934 — HOAO IKAIKA LOA IA E KULAI I KA BAIBALA AKA HOIKE MAI NA MEA IKEMAKAIA I KA OIAIO O IA BUKE [ARTICLE]

HOAO IKAIKA LOA IA E KULAI I KA BAIBALA AKA HOIKE MAI NA MEA IKEMAKAIA I KA OIAIO O IA BUKE

! I }f€la a^^^^Tfitlcayk loa maLtfli ke ka-l 3epa i ka .nlluowale ioa' aku nei ia m>a hc ku ■ } pakahi i liūfl&ilikua e'kukuluia nei a i kuku- 1 ' luia me ka līiīii i hoohuihuiia iloko j u iia hui nunui ki^sik§jijL, oka mana oke dala, ke hoij hoiia nei ia iloko,#na na kakaikahi laa. Oiai o ka au'o lfk manawa ma keia ala'hole ua hooli!!tTfete nHPm'f ka īehuīehu, eia nae aole ia i nele i ka hoike itiuajg|fe, he Jamikurifemafwa haneli makahiki i halā e jkkobo, malalo o na olelo wanana #ie Ta¥ofeo 5:3 pei nei, e hooiliiJi (hoahu)jja ana na waiwai, Ina la hopā j Oiai no ua«k&u laiina ole maluna ° ka i | hapanui ioa o k$ honua,ne| i SeU maū la, ia manawa hoo-j I kahi no nae, u# hele wawai oka pōe waiwai ika j : nui ioa, e hooko ana .hoi.'i'keia,'wanana a lakoho. Ke j hooko kamahao loa ia nel keia m|tnawa i keia au a kakou | e ola nei, ma ka ana o ka ia lakou I iho iloko o na hui nunui kakaikahi i alapoho ai i na hui | liiiii lehulehu wale iloka o na makahiki pokole loa i hala! ae nei, ake hoomau miij?o 1&a hāna pela. Aole anei keia he hoike maop;opo i ka oiaio o ka Baibala, ka olelo a ke Akua? Pela! E pana ae kakou ina halekuai maialo oka inoa hookahi a lie mau MlekuaiJsakaikahi wale no o ia' ano apuni kekahi hapasxiro ka lioua nei, elike me hookahi; i o lakou e ku nei ma Papu a'e nei, he hookahi i wale no ma Hawaii aka lre lehulehu wale no nae aj puni ka aina mākua. ĒiA k%" haīe inu ti Aleelanika me | Pakipika, i kinohi he wale no, aka he 16,000 ko lakou heiuna, e i ka huina pikiniki o hookahi biliona dala o 'hookahi. He pa-ono iho kela huina i ka wāiwal Mlookoa o ke Teritore nei i keia wa. Ke hiki māi la 6nef fli kakou ke hoomaopopo ika nui o keiā huahalu he hiiipna? He mau makahiki loihi i oni ai o Hawaii «ef a leoiia waiwaio i ka haneli miliona a oi, aka o k£ia mau haleinuki he 13000 apuni oAmelika, he mau wale no. Eia hou: ka laina! halekuai o o 5,000 ko lakou he- j luna, e hiliona dala t)ikiniki i' ka makahiki O na laina halekuai neaai' e ku nei i keia he 67,000. O na laina j pikiniki e ae, >, ha īaina like ole, e laa na laina o na hateKa«i mek iiilil elike me ka Woolworth, e lawe ana i ke ; ana, ka paka ame ke ko omomo, ke ula iakou heiuna elike me ka ulu ana oka Ka ua mea oke ki|rikini. Oiai he mau kaukanl lehfflS|d w keia mau halekuai"" laina. eia nae helhau no ka po;e no īakou ia mau halekuai he mui ks^raiHf|rtilehu. Haawi ma> :o iloko o ka nupepa Current f Nowemapa"āku.nei i'leeia mau huahelu o ka ulu lohlmMKp' o ka hoohuihui lana o na bs;ftako liilii lehlulehu iioko' o na laina banako j nunut me ko lakou māu l&la: ' ! "Ua ultt: Jahui a hala loa aku mao o na mea i moeuhāneia eWa^oe^nālakou tkukuTu Mamuli o na haiia 0 ka Banako L'ahui Chase, me kona mau £toko' o Malaki, 1931, i oi aku mamua o lā oia ka banako nui loa iloko oka hoiiua iiei* ol aku no mamua oka Banako Midland o Enelapii. O Banako Kulanakauhale Lahiii o Nu loka me lfā Trust o Nu loka ua hala mao aku o ka lalnl^'^^^WO^ooo, oiai kekahi mau pilikua dala eae ūā. Ufidjae' rna na wahi like ole iloko ona kulanakauhale 0 Alnelika. O ka hopena o keia hoohuihui, aia ka hapalua| o ka mana o ka oihana banako malalo o ka hoeikahi pakeneka o na banako o ka aina, a malalo hoi o 24 mau:bamako o Nu loka, ma kahi o kahi hapaumi pākeni!ka d ka huina holookoa, . Iloko o «a iiakahiki |he umi, 1919-1929, oi aku mamua o 7,000 hoolmihui o tia hui hana wale no. Iloko hoi o ka oihana hoolako pono <S ka lehulehu, e laa na hui kukuiuwiia, gas a ]j>ela aku, pa pii ae ko lakou oi mai ka 22 iloko oka 1919 āike 66 pakeneka ika 1926. O kekehi o na hui hoolako pōno o Ipa lehulehu, ua ulu lakou a lilo maoU i mau hui piiikua mjacli. O ka Hui Kelepona Bell,j oia paha ka hui monopolk nui loa ma ka honua riei. Oi! aku mamua o*elima bilioW dala kona waiwaiio, a ua e ia hui ekolu kelepoiia p kelā ame keia eha kelepona' iloko o kā aina, a ke ohi jifei ?7 o kela āme keia $8 iloko o kā oih.ana kelepona, O kona lala, k'a Western Union Telegraph Co, ke lawelawle nei ia ī ka ekolu hapaha o na hana kelekalapa o ka ainā. . i Iloko o ka oihana ūWila, o ia paha kekahi o ka hoohuihui nui 'oa iloko o na makahiki pokole loa i kaahope ae nei. I keia la, eha miu puulu pili <lala, —ka Banako Lahui Chase, ka Umte& ;Founders ? ka' North Amevican jr ro up,—uā kohoia ke mana nei lakou maVuna o 95 pakeneka o ka mana uwila o| ka lahni. O ka mana o na kukai olelo ole, he 95 pakeneka eia iloko o ka lima o ka lßadio Corporation o Amelika.'i noho manaia e fta liui Westinghouse amo Gei\erai Nalulu paha ko kakou poo i ka nana ihj> i keia mau huahelu nunui l kamaaina ole ia kakou i ka jnana ameka noonooia, aka aole e pau ana ka pinana ani o keia mau huaholu elike me ia a kākou < ike māi la, a]ca e mau aku ana ko lakou pinana ana ahiki i ka la a e hoohiolo ai i keia mau mea apau tne ke ahi o kosa nani i kona %va e hiki hou mai &i i ka lua o ka manawa;