Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 50, 25 April 1935 — MAKEMAKEIA E LOLI KE KULANA HOME HAWAII KE KAKAUOLELO MA MOLOKAI [ARTICLE]

MAKEMAKEIA E LOLI KE KULANA HOME HAWAII

KE KAKAUOLELO MA MOLOKAI

Ua kaaleie iho no Moloeai i kn auina la Pemono uku nei, Ai;trila 13, ke komiie o hn aiiia aupuīii, malalo o Mea J]aiiohaao mai Kauai mai Cleni Gomea t iunahoomalu, uo ka huii pono ana I ke uuo o ka nyho ana o na poe Hookuanoono maiuha o ko Jakou mau aina, ame ke ano maoli o ko iakou kulana malaila, Ua huli hoi nui mai no i ka Lapule ae. Nui na loli o ke ano o ka lawelawe ame ke ano o ka hoohanaia ana o ke Komisina o na Home Hawaii, elike me ia i hoomaopopoia, i ke kakoo ana a kekahi hapanui o na Hawaii ame kekahi poe e ae i ohohia mai i keia hana Home Hookuonoono o na Hawaii, a ua hookomoia he oielo hooholo hoohuiia, iioko o ka Senate ame ka hale o na Luimmakaainana o ka ahaolelo o ka Teritore i keia ia.

O na Hoa Hanohano Herbert N..Ahana ame Walter Macfarlane, na makua o ka olelo hooholo iloko o ka hale o na luioamakaainana, a na ka Senatoa Joseph E. Farrington he olelo hooholo i kulike loa nie keia i waiho aku imua o ka Senate. 0 kekahi mau pauku anonui loa iloko o keia mau olelo hooholo huiia, e kukuluia i Komisina no na Home Hawaii i kulike loa elike me ia e ku nei i keia manawa, i mau haukipila ame na wahi i hookaawaleia. - 1 ka lawe ia ana mai o keia olelo hooholo hoohuiia imua o ka hale o na lunamakaainana, ua hooholoia ma kona heluhelu mua ia ana, a ua waiho koke ia aku la iioko o ka lima o ke*komite o na aina )lupuni, malalo o ka noho lunahoomalu ana a ka Mea Hanohano Clem Gomes o Kauai. Mālalo o kekahi pauku o keia olelo hooholo hoohuiia, he elima lala o keia komisina, e kohoia e ke Kiaaina elike me ia o keia manawa. O ka lunahoohana nui aole he laia o ke Komisina, i kanaka kekahi e kohoia mai ke keena kalaiaina mai ma Wasinetona, i makaukau ma na hana huli i ke ano o ka waiwai o ka aina no ka hoopulapūla ana, oia kekahi lala o ka papa o na lunahoohana nui.

O na lala apau o keia komisina, i poe wale no i noho ma' Hawaii nei a oi aku maluna o ekolu'makahiki mamua o kona hookohuia ana, a i <-kolu lala o keia komisina 'he poe hanauna wale no, a i ole, he poe wale no i emi ole iho ko lakou koko malalo iho o ka akahi-hapa'ha o ka lahui Hawaii e hoopulapulaia ana mamua aku o fca Makahiki 17TB. Aole e lilo ke Kiaaina i luuahoomalu elike me ia e ku nei i keia la. NA HOOKOHU MAI KE KiAAINA MAI lia hiki no i ke Kiaaina ke koho aku i kekahi lala i lunahoomalu no ka papa, a he luna hoohana nui hoi no ke komiaina, a e kohoia i kokua kakauoleio eiike me ka manao ana o ka papa komisina, je paa a e hana elike me ka | loihi a iakou i makemake ai. j Elike me ia i hoomaopopo|ia i keia manawa, o ke poo i lunanui o ke komisina, he lala no oia no ke komisina, a i kohoia e ke koena iho o na ; lala oke komisina; aka, oke iano hou malalo o na hoonohonoho hou ia ana, o ka lunahoohana nui aole he lala o ka poe i kohoia. E hoomaopopoia, o ka uku o keia luna hoohana nui, he $6,000 no ka makahiki, a e nohopaa mau ana ma na aina hoopulapula a ma na aina i ikeia ke kahua o na Home ;Hawaii, oia hoi ma Molokai. E ukuia na kakauolelo e like me ia i ike ia ma na«kēena Teritore a puni 'ka aina, AOLE HE UKU O NA LALA E hana wale ana na lala o ke Komisina me ka uku ole, aka, e uku ia no ko lakou mau hoolilo no na hana apau o ka papa e malama a e hoohanaia ana. O keia iho ke ano o ko lakou hookohuia ana: E kohoia i hookahi lala no hookahi makahiki; hookahi lala no elua makahiki; hookahi lala no ekolu makahiki ; hookahi lala no eha makahiki; a he hookahi lala no elima a o ko iakou mau hope aku. e hookohuia lakou malalo o euma makahik' pakahi.