Ke Au Okoa, Volume I, Number 45, 26 February 1866 — Make weliweli a ola mahunehune ma Hamakua nei. [ARTICLE]

Make weliweli a ola mahunehune ma Hamakua nei.

E kamailio iki kakou maanei no ke awa o Honomalino; uu Hooholo ia o ka Ahaolelo o ka M. H. :ISG4-5, e weheia o Honomalino i awa kumok.u, a ua ae ia mai hoi e kp Aupuni ewalu haneri dala ($800.00,) a ina makaainana o Hamakua nei kekahi hapa o ke duia, Nolaila, u.a koho ia o D. W. Stiles (Kaila) i Luna hana no ua awa la, ma k'a hoolimalima ana be hnpalua dala (0 50) ka uku no ke kanaka hookahi no ka ta, ua hana muaia keia awa iloko o ka makahiki i liala aku nei, a komo hou Hoko o keia makahiki ka hana ana, aole nae i puka loa ilalo, ua olelo ia he 20 paha kapuai a oi aku, alaila, puka loa ilalo, a ma ka la 19 o.Feberuan nei, pii liou lakou e hana- a 'penei ka eli ana, ua eli ia keia awa e like ine ke alanui aupuni.

Ma keia wahi, e olelo pakahi kakou no ka poe i poino, o na knnaka maluna 'ioa, e pao puka ana iaua me ke kila, e ku ana kekahi, a e noho ana hoi kekahi ilalo, i ka hanee ana o oa ohjjku nei, he halulu ka laua mea i lohe, •aolo laua e ike mai, no ka mea, ua alai ia e ka ohuku. aka, i ko laua nana ana ilalo, ike aku la laua i ka lepo a me na pohaku e waiho mai ana, alaiia, ihe laua ike kino o ka haole e waiho ana, a me kona ala iki ana mai a waiho hou aku no.

Ia manawe., kokolo mai. ana o Kuakaula mai kona wahi mai, ua eha oia, ua pohole pu ma kona kua, ma ka 01010 mai a Kanuku ina, i wahi kanaka uhaluhalu īho no make, aole pakele, a ina no hoi e komo loa aku iloko.o ka iwnalu pali, a niake no aole ola. E olelo kakou inaanei no na mea i make, oia hoi na kanaka iloko o ka umalu pali e ka.u ana maluna o laua, o Kaohimaunu a me Pukaulua, iloko laua o ua wahi nei e eli ana me ka pao aku iloko, aka, ua hanee mai ua wahi la, a make iho la laua, ia make ana, o Kaohimaunu ka mea i nalowale lea iloko o ka lepo a me na pohaku, ua mainoino hoi, ua moku aku kekahi wawae mai ke kuli aku, a o kona wawae ka mea i kau iluna o ka pohakn, a o ke kino hoi, ua naloWa l ?, No Pukaulua, oia no ke ko koolua hana o Kaohimaunu nia kahi hookahi, o ka lua keia o na kanaka i make loa iloko o keia hanee ana, aole nae i nalowale ko Pukaulua kino, e waiho mai ana no, aka, o kekahi wawae nae o Pukaulua, ua pelu malalo, oia ka mea i kuhihewaia nona ka wawae i moku, aka, ika ike ana mahope iho, e paa ana no kona wa- ! wae, a o kei-a wawae i moku no Kaohimnunu, ] ua mainoino no ke k'ino o keia inau kanaka i! make. No laua no ke aloha.

ivo D» . Stiles (Kiiila) o ka haole hoi ka mea e pili ana oia kuhi kokoke aku i kahi o na mea i make, a oia no hoi ka lua o na kanak«i o!a mahunehune mai, ua kas'"*pu' akn no ka haote ilalo me na poliaku, a o kona kino lioi,, ua eha no ma ke poo maluna pono iho, a ma ke kua, tia pau i ka pohoiehole, a o kona wahi eha loa nae, oia no ke kikaia a me ka uha paha, aole nae i akaka loa, e ola ana paha aole paha.

ke amD ia ana o na kupapau, i ka pii ana' o keia poe i ka hana awa, ua lakou no i pi'i i ka hoi ana inai, na na kauaka i amo mai ko laua mau kupapau, a eia ma Waipio nei kahi i kanuūi'i, ke uwe paiaunia nei na wahine a na mea i make, a me ua mea i pakele mahunehune mai, o Kaohimautin nae he keiki kamaaina ia no Makala\fena ms Kona Akau.

Eia hpu keia mea kupanaha, ī ka b«ki kaula ia ana o na kupapau a me'Kaila, ua hanee hoa kau wahi, a pakele mai kekahi poe niai pau pu i ka make, ua nianaoia hae ina aoie e hoihoi ia kekahi mau kanaka ma kahi e, paa !oa lakou eoao, na J. Hunieku nae i kokua i ka haole a me kekahi poe e ae i ka huki kaula ana t aia oia ma kahi o J. Humeku kahi i waiho ai, o ka makuahiue o Pukaulua, hoomake e lele i ka pali, a me ke kaikaina o Kaohīnmunu, aka, no ka nui o na hoa'loha uu hoopakele ia.

0 kekāW wahiae.hoi o Hiilei koua inoa, hoio uiai oia mai.ka honua mai mo ka mauao e lole i ka pali, no ka lohe ana o kana kane kekahi i uaake, e o!e o John Haaheo, oia ka >»ea nana i paa, nahaehae uae ka holoku.

Noiaiia keia hoouna aku ja oe o lawe i keia wahi ukana. a he leo no hoi keia e ao utai aua ia kakou. o ke kumu uae o ka pilikia, wahi a na kanalea, no ka paakiki loa o ka.Luna, aole he hoolohe mai i ka olelo a m» k.auaka, t> olulu aiia : " Aoie iiia ke eii i!oko ; mamuli hnnee īho a pau kakou ika inake," aka, aole nae i hoolohe ia mai, nolai--la, haalele iekahi poe, a ua lohe au i olelo a ko Kuhina Kalaiaina, e olelo ana i)ia I.una pehei : " Ina e hana, malaum p-.)iio i ke kanaka,* aolo uao i malama ia, lie nui ko makou manaouao mo ke kaumaha i keia make weliweli. K !u>omanuo kakou i ko'kak.ou Ilaku, "0 ka la o ki* Haku me he ailiuo ,la i ka po," pola no ia e liiki niai ai, a l;e nei au i keia kakau niaiiao ana, o hala e ka !awe »eta. A. W. P. Waii.ki.kouiuawk, Waipio, ĪTnniakua. Kawaii, Fob. 20,160(5,