Ke Au Okoa, Volume I, Number 45, 26 February 1866 — No Kekahi Loio Opiopio. [ARTICLE]

No Kekahi Loio Opiopio.

Iloko o kekahi hale nui i pena ole ia, e noho kekahi wahino i loaa i ka mai, a o ūa hale nei, elua wahi e noho ai, ilnna a īfalo A o ua wahine nei nae, iloko o ka hale ilana, s ua launa pmepme no ia me kona mau hoa i na wa a pau, ahe wahine no hoi i nloha ia e kona poe enakamaka. A i ko" kokoke ana mai o ka pillkia i ua wahine nei, a aneajoe Āo hoi e lawe ia Bku ka noonoo kanaka mai ua waKine nei, alaila, hu mai la ke aloha ilokō ona no kana keiki kane, oiai, uā lawe e ia aku kana kane a ine kekahi mau keiki ana, e na lima menemene o!e o ka make, a o kana keiki hookahi noia i koe, a kana keiki niakahiapo no hoi ia. A he nui no hoi ka hooikaika ana o ua wahine nei ika imi ana i ka hana, i mēa e loaa mai ai ko laua ola, a rafe ka iriii pu no hoi i dala i mea e uku ai i ke kumu, no kā hefe ana 0 kana keiki ike kula. Ama ia hooikaiki sna a ua makuahine niei no kana keiki, e he<« 1 ke kula, noīaila, ua hookomoia ua ke'iki nē iloko o kekahi Kulanui, (C6llege,) aka, ui hookauniaha ia nae ka naau o ke keiki no ki mai o kona makuahine. A i kekahi la a ua keiki nei i hele ai i k< bula. ua hookaumaha loa ia kona manao i ko na wa e noho ana iioko o ka rumi kula a hik waie i ka pau ana o ke kula. A i ka pau ant o ke kula, wikiwiki aku la kouu hoi ana i kī hale, no kona aloha i koua makuahine, Okt keiki paha ia i aloha io i ka makua, ka manae e hoi pololei i ka hale, i ike koke aku i kons inakua, aka, o na keiki o keia wa, he manne lalau wale no, no ka mea, ua ike iho no he mai ka makua, aohe wahi mea a hni pololei ik« hale ke pau ae ke kula. Ai ka hiki ana aku oua keiki nei i ka hale, komo koke aku la ia iloko o ka rumi o kona mnkuahine e waiho « mai ana, a ike mai la no hoi ka makuahine i ua keiki nei ana, a haloiloi'mai la na waimakamaluna o kona mau lihilihi, a komqj)u aki la no hoi ke keiki jloko o kekaumaha, no ks ike ana aku e iho iho ana na kul-**™waimako maluna o ka papaiina o kona makuahine, £ hoomaka mai la no hoi ka makoahine e kamailio i kana maii oielo ao i ke keiki makahiapo, aka, aole nae e hiki i ua m»kuahine nei ke haoikaika mai i kana mau olelo ao 4 no ks mea, ua aneane paupauaho oia. Alaila, hoomha iki iho la ua makuahine ne: a pau iki ae ka paupauaho iloko o kekahi mau minute pokole loa, alaila, i mai la ua ii>akuahine nei, penei : " E kuu keiki, ua ike no oe 1 ko'u manao paa mamua, iloUo o ko'u mau Is pilikia nle, -aka, e pono no ia'u ke hoike bot aku i keia manawa, e like, me ka'upule e kauoha mau an» nou. Ke makem»ke nui |nei ai) ia oe e lilo oe i Kahunapule, i hai aku oe i k« olelo a ko kakou Haku, ka maa hoi nanji i malama mai ia kaua iloko o ko kaua mau la popilikia, a oia no hoi ko kaua mea nana e mala/iia mai i na la a pau o ko kaua i heia ao. Ake hokoke mai nei ko'u mau la e haalele īho ai ia oe e noho hookahi iloko <1 keia hale e ko nei, a e n«le ana oe i ka tna kuahine ole, no ka mea, me he mea la eia au kae o ka luakupapau kahi i ku ai, aka, np kuu lohe mua ana mai, e makemake ana oe e JiJo i Loio, nolaila, aole ia he hana kupon<s au i wanao ai e hoolilo ift oe ma in mea, no ka mea, ina oe e lilo i Loio, ke makau nei aunou e kuu keiki, no kuu manao aole paha oe e hana ana ka pololei. I kekahi w« paha, e hana ana oe me ka hooikaika i ke kanaka i ku i ka hewa, ke haawi ia mai m oe he umi daia, a e ho'olilo iho pahaTkou manao e hooikaika i ka aoao pono i aoao hewa ma kau kamailio ana." Ae, e kuu makuahine, wahi a ke keiki, ua ike no aa i Kja .pono a me ka hewa, a o Ua ponooia ka'u e bana «i. aka, o ka aoao a'ue ike ai he hewa, aole loa no au e hana aku ma ka hoopunipnni i mea e pono ai, ano, ke kauoha aku nei au i ( a oe, e hana oe ma ka pololei. Aka, i! ai poina oe i ka heomauao ana i ke Akua, e pule mau oe i na la a pau o kou ola ana, e like me a'u e pule pinepine nei, a e hahai no hoi oe ma kana kauoha a luki i kou elemakule una, ke ae aku uei no au ia oe e hana ma ka pololei ke'lilo oe i Loio. Ake noi aku nei au ia oe e hoohiki mai oe ma ka oiaio wal» no oe hana ai, a mai hoolilo oe i ka aoao pono i aoao he« a, a e hu.>lilo ae hoi i ka aoao hewn i aoao pono. Alaila, olelo aku la ia i kekahi mau mea e pili ana no kekahi po« kanaka imua o kona makuahine, alaila, hoohiki paa aku la no ia imua ona me ka olelo «*, penei : "O ka pololei, o ka'u ia e hana ai a hiki i kt»*u mau la hope loa o ka noho ana i keia ad. A aole no hoi e poina in'o ka pule pioepine anaj e like me kau kauoha ia'u i keia wa a kana e kamailio nei." Aao, ke hoomaikai aku nei au i ke Akua nou '«kuu keiki, U3 ike oei no au i ko« manao e k\»a keiki, a tia ike no hoi au i kekohi poe kinaka i k«e i ke kanawai, aole e liikī ia lakoa ke pale ae i ka hewa a īukou i hana «i, ka haha-i pololei nle aku imua o ka iuta MDa e pale, a ina ea ike ka mea nana e paI», ua ku i ka hewa, alsita, o ka hooikaika $jkvt la no ia ma ka pono ~ana i manao ai he pono no ka ike aku o ua tnea nei nana e pale i la pnu dala e waiho niai ena ā ka aoao heM, milaila, ia i hooika !<>a ai, aka, ttiai hana «e ©flke roe keia poe. E pooo no ia Oe ke k»Mjtaa hana aka poe ikui ka pouo, e Hk« M« ka pono au i monao si hē pono. Ano, 1(« hooki nei <u i ko kam«tlio apa, no |ta iNra, hfkl ia'u ke kamai'i.-. nui, īa wa

'I koke tio, lele mai 1a ke keiki a paa iho la ma ka lima, a kulou iho4a la ma ka aoao o kona makaahine, oiai, e puapuai mai ana nā wāimaka o ka makuahine, me he wai mopuna la, ' a honi iho la ia i ka honi hope loa, a o ka wa iho ]a ho ia i lele ai ka 6a o kona makuahine, ; noho iho la keia uwe, ma ka aoao ltino svailua > o kona makuahine. Ā mahope mai o ka i • ike ana o kona ma- , Kuahine, liaalele iho la ua keiki liei i kahi o i laua, a pau ka ike ana i ka lioho ana oluol'u r o Mauna Omoomao, (Green Mountain,) a hei !e aku !a keia a noho ma kahi e aku.j I ko ia > nei noho ana makahi e ' a e ' a ' i wahi ri?mi Loio nona, a hoopon<spono iho ia > keia i wahi e kau ai na bnke Kanawaio kela ) anō keia ano, ana i ao ai a ilokp i 6ua rumi nei ona. Aka, aole nae i loaa ikī - ka haua, a he nui no hoi ka poe i hele msi e • kamailio a e launa pn me ua L<oio opīopio nei, tf I kekahi kakahiaka lailai, ike aku la keia i - kekahi kanaka opiopio e hsle pololei mai ana i iko ia nei ha!e hana. i Ai ka hiki ana Tnai oke kanaka opiopio a i kii imua oko ia nei alo, ninau mai la ua kai naka nei'i ka Loio, "He Loio anei oe ? " e '■ Ae," wahi a ka Loio, ,c Heaha ka'uehana ii ahu āi nou ? " " I hele mai hei' ao i ou nei, a no ko'u hoopilikia wale ia ana e kekahi poe, a a ina he mea hiki ia oe ke kokua māi ia'u, a!aila, e uku akti ho au ia oe i kanalima data." d A waiho jho la uā kanaka nei i na dala he - kanalima i!una o ke pakaukau. aka, ao!e nae i i lalau aku ka Loio ike dāla. a pane hou ināi i la no hoi ua kanaka nei' penei : " No keāh» i kou mes i lawe ole ai i keia mau dala « waiho ; ia aku nei ma keia pnkannau, no m mea, o > oe hoi ko'u Loio, holaila, e pono oe e lawe i t' na dala ? " " Mai wikiwiki oe," wahi aka ) Loio, no'ka mea, aole oe i hai muā rnai i ke 5 ano nui o kou hihia, nolaila, e pono e wehepono mai oe, ā na'u rio e hai aku ia oe.i i ka pono ame ka hewa ; ia wa no, hai mai la t ua kanaka nei, " I kelā mau malama aku nei t i kāahope ae nei, ua noho iho au he halē kual i bipi, a o ka'u hanā ia, a ua kuai aku au i ka - lei hipi a me na bipi, a Mojor Fanawaha, no i na dala he haneri. Aka, aole nae au i hoot kaa aku, nolaila, ina he mea hiki ia oe ke kot kua hnai ia'u e pono oe e Inwel keiā dala ? " i Pane akn !a ka Loio, '* Pehea anei oe e ma- . nao mai ai he hiki ia'u ke pale i kou hihia, no ka mea, ua hana no oe me kā pono olē, a eia i wale no ka mea i koe ia'u e kamailīo aku ia i oe, e pono oe e lawe i kau dāla a ho-o iloko o kou pakeke." [ No ka mea, aole o l u mākemake e hoolilo i i ka aoao pono i aoao hewa, no ka mea, aohe . pono o kau e kono mai nei ia'u e lawe i kau . dala, a e hoohewa aku hoi 1 ka*aoao o Majur t Panawa'ha, i hookahi hanen no na bipi a me i ka lei bibi au i kuai ai the ia. Alaila, mānao . I iho la ia iloko ona, no ka hoolē ana ia hihia, i ! a hoomanao ae la iā i ka olelo a kona mākuaL ! hine, me he mea la e hawanawana ihoanama [! kona mau pepeiāo, ua pono a pololei kou hooI le ana ia hihia. :! A i kekaki mau la mai, ao!e i loaa hihia hou ! iki, ak», aole nae keia i mnnao iki aē e hana ! i kekahi hihia o iai\o e hiki mai anw, no fea j ! mea. me Ee mea la ē noho pu ana no ka ma- ! kuahine o ia nei iloko o ka rumi Loio o ia ! nei. I kekahi la ihai, kauoha ia mai la keia ' ! e Major Fanawaha, e he!e aku i ona la, a i i | ko*fa nei hiki ara aku ifaila, ike iho la keiai ! ke ope bila hookaa e waiho ana iluna o ke ! pakaukaa, pane aku la keia, " Piha ponoaku ha ko eke dala i keia la, no ka mea, aohe i ! kānamai na bila hookaa e waiho hei." Pane ! mat !a o Mnjor Fanawahā, " He'bila hookaa !ia no kuu'bipi ame ka lei bipi, i kuai ia ai e | f ke kanaka nona ka hale kuai hipi, a no ka hi!ki ole ia'u ke hooponoponh, nolāila, kauoha. ! akn nei su ia"oe e hele mai e hooponopono, a | e lawe aku no oe i iwakalua d«la naq, no kou ! hooponopono ana i keia mau btk, ke oluolu ! nāe oe." ! Aiaila, lohe iho !a keia i kekahi leo, a hoo- ! mauao ae !a keia o ka !eo ho iā o kona māI kuuahine Ak ahi nb a loaa ka ia nei 'wa'hi j ! hana kupouo e !oae ai ke dala, a i kekhhi mau ! ! '8 mai ināhope, i ke ahlahi, he|e hou mai no ! keT?ahi kanaka i knbi o ia nei, a kamailio po ! ! iho !a Uua 'ē? no kona hihia, aka, olelo mai J ! la ua hanaka nei, "O oe h owau, iloko o keia ! Tumi. nolaila, ke hai aku nei au ia oe f ua Inwe ! aihue au he'kanahiku paona meli, a ua Uoo- { ' pii ia iho nei au i keia la, a ina he mea liiki I!ia oe ke kekua mai'ia'u, alaīla. ehd mai oe ! ia'n." P#ne aku ka Loio, " Aole paha oe e I tormo ia'u, no ka moa, ua āihue oe īka lakou ! !a mau paona meli he kanahiku." | Aka, huki koke ae la ua kaaaka nei ika j eke da!a, a haawi mai la ika Loio, a hoole j aku la oo hoi ka Loio, me ka olelo pu aku,! | " Aole e hiki ie'u ke iawe i kau mau dala, i | | kumu uo'w e pale aku ai ia oe, »o ka luea, ua j I hpwa oe, e heie no oe e imi i Loio hoa aku j j nou," A puka aku la ke kaaaka JwaJ>o, a kii ( aku la keta j>aj>aui i ka puka, a bui uiai ia a | ( noho iho Lt iiuna o ka uoho, tne k& niuaiio j j kaumaha oo kela kauaka., uo kaaa haua i ha- j I ua ai, ā manao mai na ua Loio uei e wohe i j I ka how a o kaua uiea iaihue ui. Aka, ua auu- j | aae nae e pilikia ua Loio uoi, uo kn mea, ua | i koe iki k&ua mau wahi dala, a o kekahi mea | j uo sa o īa uei i oianao ai e pilikia ia, aka hoi, j j lolie iho la uo keia i ka leo o ka makuahiue e | j faue iho aad, " Pouo, pouo &ku la ko hoole j I aua i ka haua lapuwale a kela kanaka." j Aiua !a a pau um in !ivpe iho, ua kauiaua j aku la keia ma ua walu oke kulanakau- ( j hale aua e aohu aua. ahe uui uo hoi k& i j inahalo i ua Loio uei, ng koua okiolu a uie j j ka «ehewehe pooo aku i ka hihia o kela uiea . keia mea i Uele uiui iaiua oaa. ,i

A ia ia nei e noho ana iloko oua ruaii ILoio nei ona, iawe ia mai la he pal'apala na kekafii wahīne kanemake, *e kauoha mai ana i uu Loio Dei, e hele atru e kokua ia ia no kona pilikiii, oiai, ua kaulana ko ia nei inoa no ha hana pololei, nolaila, i makemake loa ai ua wahine kanemake nei, o kona Loio ia. A i kekahi la ae, hele aku la keia i kahi o j o ua waliine nei, a i ko ia nei hiki ana ma kahi o ua wahine nei, aole nae keia i rke pono i ka puka e komo ai iloko o ka pa, no ka mea, ukaiii no keia a hele ma ia wahi, aku, ia ia nei e ku ana mawaho o ka pa, ike akula keia i kekalu kaikamahine noua na papalina uiai- | kai', e ku ana iloko o ka mala pua, a ninau | aku la keia i ua kaikamahine nei, " Eia paha j ianei ka wahine kauemake, Mrs, Heneko ? " | īa wa do, J>uh mai la ua -kaikamahuie nei, a | nana mpi la, ine ka olelo pu mai no hoi o ua | kaikamahiue nei, " Ae, eia ianei, a o ko'u | makuahine ia, aka, ua loaa nae ika mai, a | i na he manao kou nona, pa'uno e hele a ole- | lo aku ia ia." Pane hou aku la ka Loio, " E j hele aku hoi hu oe a olelo aku i ko makuahi- ; ne, eia mawaho nei ka Luio Laudona." Ika j lohe ana mai o ua kjaikamahine nei i ka ia nei mau olelo,, holo uky la iloko oka hale e hai ai i koua maknahine. A puka piai la ua wahine nei me ke kaikamihe, a k?hea mai la la i& nei e komo aku iloko o fca (īale, komo akn la no ua Loio nei a noho iho la maluna o kekahi noho, me ka nanana pono ,i ua Mrs. Heneko nei, nona ipakahiki he kanaha, koomanao ae la keia i ka helehelena o ko ia nei makuahine, i ka ia nei ihn, me. he mea la no he kaikaina keia wahine no kon& luak uahine, no ka like loa o na heiehelena. A me he mea la e anenne iho ana e kulu na waimaka o ua keiki nei, hinau mai la ua wahine «iei, " O oe anei ka Loio Laudona ? " " Ae," wahi a ka Loio, " Aohekanaka Loio ! e ae ma kdu wahi e noho mai nei ? " " Aole, owau wale no," wāhi aka Loio. " A heaha kou pilikia a'u e hana aku ai nou ? " Ia wa, pii ae la ka ula o ka papalina o ua wahine • nei, a pane mai la, " I kauoha aku nei au ia oe e hele mai e kokua mai ia'u, no ka waiwai 0 kuu kane i make aku nei, nolaila, ina he men hiki ik oe ke hai mai, he kupono a he kupono ole pnha ia'u ke hoopii, alnila, wetewehe pono mai la ua wahine hei." Alaila, olelo aku la ka Loio iua wahine neī, *• Aia no knu hana i ko waiwai a ike pono au i na kuaiu nui e ponoai." Lalau iho la keia ika pepa a me ka pehi, a hoomaka iholaikahoonohonoho «na i na a pau a ua wuhine hei 1 01010 mai ai. A olelo ak* la keia', "Ke ike nei au mnloko o kau mau olelo i hai mai nei imua o'u, he pono kou aoao." A o keia hihia, he hihia keia no ka palapala hooilina a ke kaoe a ua wahine nei, i waiho ai no ka wahine a me kana V«ikam«hine. Ao ke kane.hoi bua wahine nei, he 4(anaka waiwai, o kana hana, he knlepa, aka, mamua aē o kona niake ana, _ua hele aku o'ia ma kekahi wawahi mamao ioa aku, a hui oia me kekahi kauaka i kapaia o Baraunu, (Brown,) a ilaila oia kahi i n<»ho ai a Jf»ake, ' Aka, iho ia he wahliie a me kana kaikamahine, e i' iho i kā halenani a kona waiwai i imi ai. Ao ka inoa oua hale ne», o Eieoa Knhna, (Elen Clen,} a ilaila kahi i nohoai o ka wahine me ke kaikamahine 8 me ke koenao ka waiwai o ua kafte nei, a e kekahi waiwai a ua kane hei, ua hookaa ia no na aie. Aka, mahope mai oka make ana o\ua kane nei, ua aneanē paha eha makahliii, ia wa, hoi Imai la ka hoa hui o ke kane a ua wahine nei, a hoopilikia i|ua wahine nei me na palapala aie o kela ano keia ano. ' O keia mau palapala nae a ka hoa hui i hana ai, e olelo ana, ua aie o Mr. Heneko ia Bāratinu, a o ua palapala nei, ua hana o Baraunu ma kona mnnno frale iho no, i kakauia me ka inoa ona hoike iloko. Ika hiki nnß I o keia mau tnea imuao ka wahine nolaHa, hookuke ia nku !a o Mis. Heneko me knna kaikamahine, mailoko aku o ka hale Elama Kalana, a o ua palapala nei a Baraunu i hana ai, ua hoomaopopo loa ia e ka !ahu-* !ehu, ua aie o Mr. Heneko ia'Baratinu. A i ka hookukeana ia Mrs. Heneko me kana kaikamnhine, ua haalele iho laua i ko laua kulanakauhalei noho mn» ai ai, a helo aku la latn mn keknhi kutanakauhate aku. ILila laua kahi i noho ai, e ao kula ana iloko o aa ma- . kahiki eono. A i ka pau ana o na makahiki eono, hoi uialu, oiai la laua iloko o uu kulanakauhale nei a laua inohu mua ui, no ka uiuaao a"na uo o Mrs. Heueko, aohe oiaio o kela mau paiapala a B»raunu i liaua ai, n o ke kuuiu iiui 0 kona manao ana e hol hou i kaki a Uu|i j haalele o"i Aikawa a ka Loio i olelo ai pono no ia laua ke hoopii, uolaila, uuiiao iliy hv ua yrahin? nei o Lav)dona' Jvoiia Loiu kupo! n«, e hoi hou mai ui ka wain ai ao laua. f A i ka wn i hiki iiihl ai ka mauuwa e hookoiakoiq ai <!0 oa hihia.nei, ua piha pouo ow«ja'o i u« kaa 110 ame ua lio okn i heU luai e iohq 1 ka hihia mawaena o Mrs. Heueko a lue rs\nnu, Mainua ae mie o ka, wa i hookolakoio ai. ua koho o Barauuu i Loio uoaa, » o ka inoa o na Loio nei o Bar»unu, o Sauapoio, a ua lawe ia e Sanapoto ka palupaia a iiuaiaig ia iniua o ka I-unakanawai, i meao iukiolaa} ?a I.ao«JonS ke hooponopoao U hīhia. A i ka h'ki aua uiai o ka hora e kukulu ka aha. ia aiauawa» ku uwi U uo hot k» L»** La.'ilo«,a* a weU«<t-«ha nia» ia iaa uiea « pii uaa <!■. ** uie o Slr. %pKo, u lauuu, aka, i ka pau aua o ka Laudoua oiele aua no ka palapaia a Barauuu i Uaua ai i wfjI iii ai, ua aia w a Mc. Heueko, kai aKu ia ia iuiua o ka iehuiehu, aoia ioa ,«<)

[oMr, Henko i kakau i keiiahi palapnla a I waiho aku.ia Baraunu. A hoomaopopo ae 1a ka lehuiehu, aole loa he oiaio ka palapala i waiho ia iaiua o kā aha e Baraunu, a wawa ae la ka rumi holookoa i ka poe e hoolohe mai una i na olelo a Laudona, Alaila, ike ia aku !a o Sanapoio, e uoho ana me ka imi iho i wahl e ko ai kona' aoao, aka, aole nae e liiki, no ka mea, ua lilo ka hapanui o kfi pono ma 1«a aoao o Laudona. īa wa ku mai la o Sanapolo imua o ka aha, a nonei mai la ika aha e hai mai ia i ke kuleana kupona no ka palapala a Baraunu i wniho ai imua o ka aha hooeolokolo, a i ka pau anao kana kamailio ana, kukulu ia mai la na hoike i ike maka ai i ua palnpala nei, a hai aku la no hoi ia i kana mau mea a pau i ike ai noua palnpala nei. Ia wa, homaka mai !a o Laudona e ninau ika hoike, " TJa maopopa loa no nnei ia oe, na Mr. Heoeko i kakau i kela palapala ? " " Ae," wahi a ka hoike. " A ua kakau inoa no nae paha oe iloko o ka palapala ?** " Ae, ua kakau no au i kuu inoa iloko o ka palapala."' I ka wa hea i kakau ia ai kela palapala ? Ikala 18 o June, M. H. 1830. Wahi aka h'oike. £ noho pu ana no anei oe ma ia wahi hookahi ia manawa ? Ae. A pehea ka lōihi o kou noho ana ma ia wahi ? Malaila no au i noho ai iloko o na makahiki elia. la mananawa haawi aku la o Laudona i kekahi palapala i ka Lunakanawai, aia iloto o keia palapalā na olelo a ua hoite nei e kamailio nei. Pehea ka nui o keia "wahf au i noho ai. Ua maopopo no ia'u ua like ka nui ona hale me ke kanalima. A ua maopopo no ia oe na ano pakahi o keia mau hale ? Ae. Wahi aka hoike. Pehea la ke. ano o ka hale o Mr, Heneko i elua paha hale iluna a ilalo. Ke manao nei au elua hale, i ka hale paha ilalo, a iluaa paha kahi i make,ai o Mr. Henekp; iluna wahi a ka hoike. A ilaila no ke ka.kau.aoa a. Mr. Heueko 1 ka palapala aie ona ia Baraunu, oule, ilalo kahi i kakau ai; alaila, nana pono ae la ua hoike.nei ia Sanapolo, ua maopopo no paha ia oe ke pena oka haie ? Oka mea i maopopo ia'u e hoike aku ai imua o ka aha, aole pena, kai no hoi o kou wahi ia i noho ai, a ua ike pinepine no ho> i uaheleala i na la a pau, iloko o na makahiki eha au i noho aiUa īke ao au nol« i pena ia, a ma ka $oao. hea o ke alanui kahi i ku ai ka .hale ? Aole au i hoomaopopo, ua poina ia'u, ua maopopo paho ia oe ke alauui ? Ae. Ua. maopopo no ia'u ke alan.ui; p nxoe ana mai kahikina a ke koipohana, ke m,oe nei ke aU mai ku hikma a ke kemphapa, a o ka hale eiua hale, iluna, a iialo, aole i pena, a i ka haie iluna kahi i makejai, ka ko wahi i ike ai i ke.kak&u ana j ka .palapala aie. Nolaila, elua au mea .i koe e koi aku ai ia oe; e lal.au oe ijfea pet)i kakāu iho i kou inoa maluna o ieeia pepa e mao keia pakaukau. la wa aole i pane mai ua kaoake net, a hooikaika aku lu g .Laudona j ke kanaka e kakau ī kona iooa. pane mai la ua kanaka nei. a.olee hikike kakau no ka 1010 o kona lima. A paoe ak)J l,a ua Laudona oei, he mai may. oo nae paha ia nou, ae, he mea mau ia no ko'u lima, be aha ia ka hoi ko mea i kakau ai iloko o ka palapaU aie o Mr. ja J39r%uuu; a ma ia hoole ana a ua kanaka nei, aiaiU, hoopiha ia īho la ka lehuiehu e noho īaai ana i ka apono ioa i ka aoao o a oua kanaka nei, aole e .hiki ia ia ke kakau, aole 00 i hele iki ike kula, ae ke kumu no la i kakau ole ai. A ke au ua hoohiki iho nei oe ma ka oiaio, 'nau i kakau kou inoa iloko o ka palapala aid o Mr. Heneko ia Baraunu. A e i» Wale no ka'u meai koe,e |ja|Mj aku ei ia oej e haawi mai iko 4, h£u_e . wehe ae imua o ka »ha i keia h«»ra~, «ofe au,e haehae i kau wahi ap&na pepa h'iokalii. Ia ya, haawi akn lm« hoikp nei i ka buke ia S»napale. aole rha#wi ia L%udona, ia nianawa ike'ia aku la e ka iehulehu a pau e noho ana lioko oka romi, huhu t»a o S«napo!o ika haike, a me he t»ea ta e kapa aku ana i ua hoike aia he kanaka aaaapo. Ai ka oaoa ia ana <> ka buke a ua hoike nei, ike ia iho ia he palapala hookuu no ua kaaaku nei e hoike ana, imua o ka aha a peaei »a olelo oloko o kahuke: Ua hookuu ia aku o loanp Odiua uo koua noh« aea ikiko uei o keia hakpaahao, i na makahiki eha. Aua pau kooa paahao ana wat keia ia lo aku o luue., M v H. IS3I. Kak,«uiae ftir. W«hie, \Mr, Wood«) Luua paahao o Pen«4leveuia. Alaila, lalauihaU keia 1 k*Ui palapala a ia nei a haawi aku la i ka l>un*k»(k«w«t t lik« no keia wahi prpa tn« ka pepa aia u«t \ U»»*i B»ua ai» ka Lunakanawai. Ooa oielo keia aka hoike aia nei L aiuau aku ai ika hoika. A haawi hou aku ia. keu i k«k«ht pepa i ka poe jure, a o Ua vle!o «ioko, peuei; i A««a o oukoa e ka poe jurs, u» lohe pu »h« oe< oo k«k%« • ka pletajß K» hoike o Baiauau. A9 ka o Mra. Heueko i oiake ai, • ku aaa ko.ia mtka k« alaoui e «mm ana «lai (a *k«v> ai ka h«hia. A kahi oo b«i« «(uil, iluoa * a ua f»-, ua i« i ke pe «a mUuia, a oia hookalū uo ka , hale uUuU ,vi* .kuUuakiiuhalu. i la wanawa, no{>o £t>aua io* iho U olq[ko o. ,k* rpmi, a«he psnv, a Uka ula o hua uiaka o iklauuu, ui«j Ue i«ea U ua ualu t I kou» a u kaaaka vku huika at, j 'ho U kuua heieiieieui we he iho la ua , s uiake, wa, koa». U_ka 1

»■ ■■ ■- , J — - -Ij iloko o ka rumi, a puka kqke umi la no, a hai i kg. olelo hooholo. ka lunakaoaa oie ka lehulehp e apono ana i ka aoao o Laudana. _ ...' kaaoha pu ia aku la np hoi o Balaunu i na. poho a pau, o ka wahine kanemake Mrs, Heiieko e hoihoi mai; a inp. aole ia e hiki ke h.oihoi, e kudala ia bo kona waiwai a pau, . A hoi,bou ae la ka hale Elema Kalana ia Mrs. Heueko a me kana a ppho hou iho la ua makuahiue nei me kana kaikamahine i ka hale a laua i nohp mua ai. A mah&lo nui.ia iho la ka Loīq LauiJona, a o kaLoio Saut»polo, ili iho la ka hoowahawaha ia e na o ua .kulanakauhale nei, A loaa iho ia no hui ka poipaikai uui la Laudona.