Ke Au Okoa, Volume V, Number 27, 21 October 1869 — NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO-MOOLELO NO PERESIA KAHIKO. [ARTICLE]

NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO-MOOLELO NO PERESIA KAHIKO.

Mai ha Weekly Novellelte o Boselona mai. MOKUNA V. He mnnawa loihi mahope iho o ko Foridana huli hoi ana aku, ua noho loihi. hookahi iho la no o Zila ma kona nimi'ponoi. 0 kaua aloha r,o ka ui a«a i ho.i aku, ua kuni paa ia io meaynahma o kooa puuwai me na houi hemolele ona ake aloha lia mau. oko laua ano aloha i kukai ia keknlii me kekahi, aole ia. he ano aloha o like me ke kan ana mai o lAa lei npiki mulnna o ka a-i, a uaaloo iho, aHiila, waiho ne.

I ka mnniiwa a ka pouli I hooalii kupono iho ai maluna o ua knlnnakaahnle nni nei o Perosin, haalele iho la oia i ka romi o ko laua haihai olelō ann, a ilio aku la oia i'ka rumi a ka ohana i maa i ka luana ana o ke ahiahi, a malaila i lona akn ai ka makuakane a me ka makuahino ia i&. Ninan koke mai la ka makuahine ika laua mea i kamailio-ai, a hajjai aku la no oia i na mea a pau, me ka hoalo ana i nn mapuna olelo ku i ke knili ana i ke alolia a ka puuwai ; a oia man mea, ua iko no ia aole knpono i na mea e ae a pau ke ike o kn poe " hooinaiuau mea ipo wale akn no nnholo," o lakou wale no ka poe kupouo ke ike ia mea.

I ka pau una o kana mau hahai ana i na mea a pau a laua i kamailio ai, nana kuoo mai lu na maka o ka makuahine, a henelieue mai la hoi ka aka ana mai a kahi moknakane. Akn, i mai la nae kahi mnkuahine, " Kc manaolana nei au, uano o Kobada i kann hana ana ma keia mea ; no kaniea, e kaumuhn loa auanei ko'u manao, ina e haule mai ana ka poino mālunn o ka kanu keiki." I keia mau hnaolelo no a kana wahine, ua hoomahuahua hou ia mai la kona mau leo aka, a ninan mni la o Rudaba, inn na ike oia i ke knmu i hooima mai ai ke kanaka kilokilo i ua keiki nei i ko laua hale a me ke kamnilio pu ana lioi me ka laua kaikamahine. Hai aku la no hoi nn mea liumu kamaa nei, uole no i maopopo loa ia in ; a aohe no hoi o laua knleano e ninau aku ai i ke kumu o ka lioouua ana mai o ua kanaka kilokilo la. Aka, huli aku la ua o Turana me ka hai aku i kana wahine, aohe ia he mau mea kupooo e kamailio ai imua o ka Inua keiki. Akahi no a ike mai kana wahino i ka pololei a me ke kupono o na mea a kana kane i hoopuka mai ai no t: n kupono ole o ke kamailio ana ia mau mea imua o ka latja keiki ; a ia ia i ike aku ai i ke kupono o na olelo a kana wahi alii kane kumeka, kamiimnmu ana ke kikeke ana ma ka ipnka. Wikiwiki ino uku la o Turana i ka wehe ana inai i ka ipuka, a i ka hemo ana mai, komo mai Ia ekolu mau knnaka, Me he mea la, ma ka nana ana aku i ko lakou mau helehelena, ho poe kaahele aina lakou, ka lepo o ko lakou man aahu. " Ea, e pono paha e kala mai e ka mea. hale ia makou," wohi a ka mea ane aoo loa b lakou, no ko makou komo a-e liewa ana mai ma ka mahihia o ko oiikou walii nei. Hopoe malihini makou mai kahi mamao mai nei, a ia makou i maalo ae nei mawaho o ko onkou ipoku, hehe aua ku kani ana a ka aka, a manao iho'la no hoi makou, he mau knmaaina maikai ko loko o keia liale, no kti mea, he olioli maikai ka haku hale. " Ua oluolu ia ko] oukou kipa ana mai," wahi n Tnrana, "Aka, ke muolana nei au' nole palia no kn ino ka oukou komo ana mai niu ko mukou molu hnla hnahaa Ua hauoli au no ko'u noau lnhi ole a me ko'u anelu wa- : hine, u aole no ke ano mnikai o ka'u wnina e j inu ai." hj noho aua o Ruduba ma kona aoao, a i konn hoopuka ana i ke ano iinela o kn.,a wahino, ua ane hoonaukinkiia kana wahi puali, no ka manno paha ho mea nno pahenoheno ia olelo ana pela. A i". Sudaba i moa aku ai e kii i ka Waina, kau akn la na lima o ke knr.ieka ia, Ziiu e haalelo mui i ka rumi, a hoeu ae la iq o malnmu ia olelo kauoha, kahea aku la kekuhi o,.na malihihi ia i a o hoi hon iqai ; a ol.elo pn aka la no hoi i ko kumeka, " Aole anei oo o hookuu mai i kai mulumalumn o kou hale e noho pu mai maloko o keiaanaina. 0 ka'u mea e plelo nei, no na mea ia o pili a:na i keia kaikamahine." No ia mea, pnne mai la o Zaka Tnrana, "O kela kaikamahino, aole oia i maa i ka noho pu ana mai mo ka po.e malihini ; a ua oi loa aku kona hauoli ma ka hoi ana aku i kona rumi, mamua ae o ka noho ana mai me keia annioa." " Aole nn i maopopo ia makou ko oukou nno o ka noho ana ma keia aina," wahi a keknhi ona malihini, aka, ma ko makoii ainn, he mea hoonaukinki i na mnlihini, kn. hnlo nna aku o kekahi maka palupalu e like me keia, E oluolu oe e hookuu ia ia e noho f>n mai, a mii ia mea e hnomnhuahua loa la mni ni ko inakoii mau hauoli. ' Ano, he mo» ma» lAa.|a Zila,,i,na.e. komo iamai e kekohLpoe malihini e* alalla he mea ia Zilh ke haa|ele mai iā luananna, mai kooa wa kniknniohino mni, a o ko ano rnoro |aku no hoi koe i ke knno ; aka, I keia wn hoi, riia emoole loa ke komo htin mai a keia poo malihini. Keknhi liulnU no.hoi, no kri men, -QAoia- poo;Jio -rMliliinii-_WAl^f)ij t .JiikQu,._aolo palm a Inkou ino o ' hana rnai ai i liu luua

koilii. Ninnu nioi 1« ua poe inalihini noi, inn o kuna lii'iki ponoi koin, nno nUu lu no hoi koiu ; a kukuhi uliu la oia iu UiUom o inu i kii waina, 11 o oi i Im ai. Ko lakou inu iho ln no hoi ia i ka waini, a hoohuu no hoi i ka ai me ka mahaio anii mai no ka gini«ai a me ka ono o na moa a paii loa i waiho ia mai iluna o ka papaaina. 0 ka mea nae o lakou i oi loa aku o knna mau kamailio ena, ke mn'u la no ka haka ana o konn mau maka mnluna o Zila. Uu ike mai no o Zila i ke kau pono aku o na makfi m ia, a ua pono ole -no kona manao oloko e nalu ana. Aia kekahi mea ano e ma kona nana ana mai. Mahope iho, pau kana oi noa, a nee Bku la oia e hookokoko aku ma ka ooao o ke kaiknmahine, a haomaka aku la ke kamailio ana ia ia no na mea e pili ana ina aina e. Aka, aia no nae kekahi mau mea ma ka helehelona o ua kaoaka npi, nna i makamake 010 ai. Moi ke komo aun mai no o ua poemalihini ua kau mua 110 ko Ziki, maka mahinn o ua kanaka noi, a ua komo e mai ita hauli iloko odo j P»ha auunoi ka ia kanakn e hana mni ai i ka maluhia o ko lakou ohana a me ka ūolio maikai aua j a o keia mou nno manao i ho>)knu mai maluna raa, un houo iki oia īloko oi<i manawa o kipaku aku, aole nao nahi mea u hiki iki. Mahopo iho nae o ka hookipa maikai a me ka luana ana, ku ao la lokou g hoomnkaukau nna i ka haalole mai ; a haawi mai la lakou i ko lakou mou hoomaikai ana, a huli aku la ma ko lakou mnu ala ponoi iho. Ia lakou i hala a*u ai, olelo aku o Zila i kona niakunknne, aole ia i hoapono iki i ka nana ana aku i na helehelena o ka poe malihini 1 hanlele ai. " E hookuu ia aku no hoi paha keia poe molihini e hele aku ma ko lakou mau ala," wahi a Rndaba, " Malia paha he nno akua a inoino loa lakou e like me na nunni, a i kulike loa hoi me Kou ano inoino maoli me he nkua lapu'ia oe." " E k'uu pua rose," wnhi a kana knne, " Aole anei no ko'u ono popuka oe i aloha ai ia'u, a i hoohui ia kou manao hauoli me kou. Aka, e kuu wnhine, heaha ke kumu o kou hoopuka Olelo «na mai in'u pela ? " Aole anei oo i hai aku ia lakou, owau kau anela wahine," wahi a Rudaba. " A heaha ko'u hewa ma ia oleio ana ?" wahi a Turana, " Ac, mai pono loa paha wan •ina i kapa aku wau ia 00, ho papalua ia o ka'u anela wahine." "Auo ke aha ka mea ou i kapa ole nwn-ai-pela ?" "No ka mea," wahi 'a Zaka Turana, " maanei no oe i ka manawa a'u i hoopuka ai i kela mnu huaolelo, nolaila, wau i manao ai aohe mea kupono loa ka hapai ana ae ia oe imua ponoi o kou maka." Ua manaoio mai kana wahine no ka oiaio o kana mea i hoopuka ai, a na ia mea i pani aku i ka pane hou ana mni o ka waha o kana wahine. Iwaenakonu nao o keia hoopaopaa ohana ana, ua hoi mua aku.lao Zila ; kona rumi ponoi, a malaila hoi i hookuu iho ai oia ia ia iho e moe/ia i na meo a pau loa. i kainailio ia e laua ia la, no ka mea, he la nuHa, ia iā ma kona ola ana. O kona puuwai, akahi no ia a hoomohala ia ae no.ka manawamua me „kela aloha h<>molele i loaa ai ia Adamu mahope iho o kona hiamoe ana. Aka, o oa. moeuhone a pau loa i' loaa ai ia ia ia po, aole no ia me na hihio ha.uoli' Wale. Ua loahia ia oia me kekahi mau moeuhane ane maknu a weliweli, Ua loaa pinepine no ia io na moeuhane ino, aka, ia ia i ala ae ai i keknhi kaknhiaha ae, manao iho la ia, ke kumu nui i lona ai ia ia, no na mea i hana ia i ka la i aui ae. A pela io do pnha i ulu mai ai ia Aole paha i aui nui loa ae ka hapa mua o kekahi iinkahiaka mai, o noho aua no oZaka Ttnnnn ma kona keena kumeka ; a, aia hoi, ua hook le ia mai la , kona hauli e ke' komo una mai o kekahi poo kauwa eoijp a ke alii, amo ke'iahi luna koa. Ua puamo mai ua poo knuwa la ho mauele, a maluna olaila kekuhi nolio maikai i ho.opalupalu ia mo na noho'na ailika ; a i» lakou i hiki.mai ai mamua pono' o ka hale kumoka, hookuu iho la lakou ia inea ilalo. I ko kuo nono una iho o kapianele mamua ponoi iho o ka hale kueoko, ninau mai la ka luna koa, " 0 kahi anei keia i noho ai o Zaka Tnrnna, ka mea liumuhpmu knmao ? " A ao aku la no hoi ua hoā'loha kumeka uei o kakon. " Alaila, he alele ka makou i holo mai nei mai ka Moi mai i> hookō ; aolo auanei he kaikamahine iloko o koia wahi f » I ka huaoiolo " Moi,"' hoomanao ao. lo oia i ]a " a mau mea 5 kamāilio; ai mePeriduna i ka la mamua iho no'na mea mea e.pili ana i na hooko a me na hoopai ana o ko ka Moi mau manao. Ame ka manao makau o ua wahi kanaka kumeka aikano a kaiou, hoopnka aku la oia, "Ao, he kaikamahin6 no ka'u." .

"Ae," wahiaka luna,ua. ike ka, Moi no ia roea, a nolaila.ua hqoti:naia,mai' , nei noakou ia nei 9 lawo aku ia ia i ona !#•,.{ hoolnolu ia ai mau manao. Nolaila,. oknbikuhi aku.i kp alanni e ihiki aku ai ilaila ikahi 0 ke i keia ,raanawa. koke no." . Aole i iko na wahi kumoka nsi i ,koua hana ia maiiawa ; u'a hanlulu kona mau kuli ,v, .ulalo ih'o ona. ' 'TJti kiheahea i4 'kona mau mnnao kunaku, o ka hoolohe ok'u pahft iu mau 01010 knuoha aolo pajia. Aju iii/, e. pualnlu ana mo ka iko ole i katn mea o 01010 ai a (ho ktt'mnkau nui no lioi. A i mai la ka luna oua pop kaiwa nei; " Aolo' nhānei 00 e malania mai. nna i koiai tn»u 01010 kanoha a ka Moi, a 0 hoolohe mai ana unoi 00, i ili mai ka hoo|i,ai kiinmaha malnna pouoi iho o kou rtiaii hokiiii ? Ba, ko kauohaia aku noi 00 no 'ka mi liopo loa'o hookoia ai ieeia mau 01010 kuuoha.'' -- i (Jloh % pau.)