Ke Au Okoa, Volume V, Number 47, 10 March 1870 — Pane a Akeike ia Auberete. NO PETERO, HE POO ANEI? [ARTICLE]

Pane a Akeike ia Auberete.

NO PETERO, HE POO ANEI?

. Aia do ia iloko o ka opu o Aaberete i hoobapai ia ai, a ke hookohi nei oia e hanau mai, aolehiki. O ka olelo Baibala kokua i ko Auberete manao, ua polnlei, a i kokna ole, ua " koloheia." E aho e olelo oia na kolohe o lesn, Mataio; Paulo ma.i ka Boibala, no ko lakou olelo ole a kakau ole malaiin i tnau pauku e hai ana, he poo o Petero no ka ekalosia. - 2. " E haawi au ia oe i na ki o kē' aupnni o ka lani." Makapo loa na niakna kahiko, na kamu ekelessia nouuao knulana, o li'enaio mo, Origene raa, Kupn'ano ma. I ko lakou

ao ana ma ka Baibala, uole ike ko lnkou nmka iloko o kela hua-o " Ki," he mana alii, he mana poo ekaleaia. ( Ka lokoi, kuhi, e like me ka inakou, he mau ki lawelawe, ki wehe puka a pani iho, he ki waihoia iloko'o ka Uma o ke kauwa hoolohe, e h(M)lohe mau ana i ka leo o konu haku. Eia ka ua pau īnakou ika makapo. Ika fke Dae o na epikopo Roma, i ka pii o ko lakou waiwai a huuohano, hoomuka lakou e kan kanawai, a hookiekio inaluna o na epikopo e ae, alaila imi lakou iloko o ka Baibala i mau liua e koo aūa i ko lakon manao, A no kn ūele loa, hoao i ko lakou mai u alii iloko o ka hua " Ki," a ua loaa iho 1« ! Eia ka, lie mau " ki hooilioa' alii ia," a ua hooili ia lesu maluoa o Petaro, iv hooili o Petero maluna o na epikopo Roma ! Ke mau nei nae paha ko niakou makupo, no ka mea, i ka makou nana malie ana, aole ikoa kahi ouli iki o ka maiia alii iloko o ka hua " ki," nie he mea la iloko o ka opn kuko o na epikopo Koma wale no, ka noho'ua mc ka ulu ana oia manao. Ua uiakemuke o Aubereto e kuhiia oia niau ki, lu; ki houilona muna nlii, e like ine ka mea haawiia i kekahi mau alii, kuhina paha, i ko lakou la hooalii ia ma ke akea. Me he mea 1» ka, ua inakomake o lesu e hoomuhui walo i na hunu kuinulii o ko ko ao uei mau aupuni ! lna ua ike kakou o ko lesn ano ia, oia iho la, inn aole, ua pau ia kuhihiliowa. Da ike no o Auberete, k'uawui log'ika o liolo ai ia manao o ka " ab mio ad plui'imo»" wale no, a i ole iu, ho petitio pi'inoipii no, a he muu kanawai holo ole ia. Hoole ia, aole ma ia kanawai konu hilinai, anle nae i hai mai, tua ke kanawai liea lu ? Aole hiki ia ia ke hai inai, ua ike no ia iua o hono ia e hai mai, mamuli o na iula logika, e ike koke ia kona olohelohe a heneheneia e kamalii. Nolaila, hai pouununu mai a mumule iho la. Aka, me mea la, ua ike oia ia kuhihewa ona a loli ne kona mnnao No ka mea, olelo mai ia malnlo iho, ho mau ki wehe a hoopaa ua mau ki la, he man ki mea hana. Pololei, o ka'u no ia. A ina aole pela, aole no he mau ki "hoailona uiaoa." Aua ike no o Anberete i ke auo o ka hoail'ona, he moe. kino, mea ike makaia, i laweia i lioailoua uo kekahi mea iko inuka 010 ia. 0 na ki hoailona inana alii, he.ki keloawe, dala, gula pahn, i huawiia me ku ike inukaia mu ke akea ma ka la hooalii. Aolo ho houilona i haawiia ia Petero, he ki lawelawe, he mau ki wehe a hoopaa, maikui ko Auberete ae mai ia. Aole uae ho ki ike makaia, he mau ki waihoia iloko o koua uaau. A h<;ahu la ia mau ki, owai ka inoa ? Eia ka mes oaopopo loa, he mau ki lawelawe ina ka hana a Kristo i kauoha ai ia ia e hana. Nolalla, eia wule uo ka ninau, Heaha ka hana a Kristo i haawi ai ia Petero ? Aia ma Mat. 28: 19, 20, ka haina; o ka haina no ia o ūa hana a pau ana i kauoha ai ia lakou, " E heie oukou e hoohaumana aku i na lahui a pao, e bapitizo ana ia lakoa i ka inoa. o ka Makua a me ke Keiki a me ka Uhane Hoano, e ao ana ia lakou e malama i na mea a pau a'u i kauoha aku ai ia oukou." Oia ke ano oka wehe, ka hoopaa, ka hanai, a lesu i haawi ai in Petero. Ina ho wahi kauoha hana okoa ka lesu i haawi ai ia Petero, aole i na hanmaua e ae, pono o Aubereteekuhiknhimai i ka inokuuaameka pauku. Aole ia i kuhikuni mai, nolaila, ua akaka ka nele. Aka, i oki loa ia ke kanalna a pau, e nana ia Mat. 18: 18, kahi i haawi like ai o Icsu i na haua hoopaa a me ka wehe, i na haumana a pau, aole ia Petero wale no. Nolailn, ma ka hali ki he ano like lakou a pau, aole he poo kekahi maluna o kekahi. A ka liolo mua aole he hoailona mana alii ua mau ki nei, aka, he mau mea hoopKa a wehe, a uolaila, auhea ka ouli alii a poo ekalesia paha ma ka lawelawe ki ? He ouli kauwa paha ia.

3. " E hanai oe i na hipa, na keiki hipa o'u." loan 21: 16, IT. He olelo hookohu alii"! Nanikuikeo ka maka I 0 ka mea eleelo, he keokeo loa i na maka o ua kahuna Roma. ona hua keehi loa ilalo ko Petero manao hnokiekie ia iaiho - lookela no na hōa ona, oia 1 na hua hoohaku ia ia I Aneane makehewa loa ka pane aku no ia maoao. O ka poe e ake ann e ike i ka oiaio, e nana i na huaolelo oka pauku ua holo. Aole lakou e ike malaili i wahi onli iki t> ke poo ekalesia. Aka, e ike Vakou e keehi ikaika loa ana ilalo ia man pauku, no ka manao ua oi ki Petero

poo mamna ona hnumaua e ae. la Aubērete, "ekolu" kauoha auaa lesu e hanai. Ae, ano ke aha ? No ka mea, " ekolu" ninau o lesu hē aloea anei kou ia'a ? A no ke aha na ninau ekolu ? E ike ai o Petero i ko lesu haohao, a hookanalua no ko Petero aloha. A nolaila ko Petero kaumaha i ko lesu ninau ana. I knhi o Petero ua nni kona aloha. Ike o lesu i kona kuhihewa a hoomea aole ona ike i kona aloha, a ninau, ekolu ninau ana. A hooio o Petero ekolu hooia ana, aole i ae o lesn, akō, pane aku ē hanai i o'u hipa. Ua like ia me ka olelo, aole o'u ike i kou aloha, aole maopopo ma kou kaena wale. A~ hele oe a honai i na hipa o'u, alaila, ke ano o kou aloha. A pehea e ike ai o Petero ma ia mau hua he alii ia ? He ano hoole loa ia i kona ano luua. E i ana o lesu ia ia, mai kuhi oe ooe ka lana, a no hai ka hele e hanai, e hanai no oe. Mai kuhi oe o kou* mau hoahanau ke.hele e ao i na lahui, a o oe ka lana nann b hoo\jna. Owau wale no ka luna hoouna, aooo ke hele e hanai pn. Ma ka huu "ka'u hipa hoi," akaka loa. He papa maoli ia, nli'u ka Lipa, aole i ili ka waiwai ia oe, nole oe ho haku maluna o lakou, Owau wa'e no ka Haku o ka lawelaw» kau. Na'u ka hipa, o ka hanai kau.

Ku uke noi o Auheielo, e kubi kakou o uu apoßetolo o qo he mai] hipu lakou, a o Potoro uole hipa, ho kahu iu ! A pehea manao uo ia ? I kekahi mnnawa ike o Paulo ia Petero uie he hipa wiwi la i ka pololi, a hanai aku ia ia. (G»l. 2: 11—18.) Ua ka. huli ka manaoio o Petero, ua polqli a wi kona uhane i ka ffi 010, a ku o Paulo a hauai ia ia me na hua maikai a momona o ka euanelio o KriBto. Nani ka hipa hanai i kona kahu ! 4. " Ua pule au. nou i pio ole ai kon ma naoio." He olelo hooalii eu ! Oka poeheluliolu a iko i ka pili o keia olelo, e ike lakou ua like ke ano me kela maliina, uo ka hanai hipa. Ma kelu, e hoikeana lesu ia Petero i ka*\iuku 0 kona aloha, a eua keia, ka nuku o kona manaoio. Ua ike ka poe heluhelu Heleile, oko uiio o ka hua " ekaleaia," uiv pili i na mea ua emi. a emi, a koe ole, ua pau loa, ua pio. A k« hai nei o lesu ia l'elei'o i ka ane nelo loa o ko Petoro inauaoio. "Ua iuii o Satana ia oukou o kanana ai o like me ka huita, owau nae kai pulp n«u, i pau ole kou tuanaoio," i ole e helo ika ole loa. Oia kona hai ia Petero i ko kapekepeke o kona inanaoio, 1 ole ka'u pule, ua pio loa uo, wahi aua. A pakik-o aku o Peteto, e hoolo ana aolo palupalu kona manaoio, i ao, " E ka Ilaku, ua makaukau au o helo pu uie oo i ka paahao a nio ka mako." (19.) Aolo iko iki iko auo o konu naau iho, nolaila, hai hou o lesu. " Ko olelo noi au ia 00, e Petero, aolo loa e kani ,ka inoa i keia la, a ekolu ou e, aole ou ike ia'u " Aua ike kakou i ka hopo, aole mea o lakou a p;iu i piho aka hohonu loa iloko o ka neuelu o ka manaoio 010 a me ka wuhaheo e like me Petero, a i ole ka pulo o lesu noua, iua ua ike 010 ia ko ala hou ana o kona mauaoio. lua o ko lesu a'o aaa ia Petero i ka hemahoma o kona mauaoio a me kona aloha, he hookohn ia ia i poo uo ka ekalesia, alaila, o pouo ia AnUome e kukulu hou iuai i ua pauku la ma Mat. 16: 23, i pau ka hooiaio ia Petoro, i poo ekalesia o Kristo. No ka mea, oia kana i olelo ai ia Petero i ka manawa i hea ai ia ia, " 0 Petios oe, a malnna oua Potra la e kukulu ai au, &c." Ia wa no olelo hou o lesu ia Petoro, " E hoi oe mahopo o'u, e Satana, he uiea ino wale oe no'u." Nolaila paha he alii o Petero 1 No ka mea, ua like pu ka logika o ke knhiknhi ana ia pauku, moko kela mau pauku aua i kuhikuhi niai ai.

Aka, o kona hai nna ia innu pauku, ahoolaha ibo ma ka nnpepa, o kona hoolaha no ia ua nele loa ka Baibala i ka hooiaio ia Petero i poo maluoa oka ekaiesia. No ka mea, e olelo n» kanaka noouoo a pau, ina oia wale no ko ka Baibala hooiaio, maopopo nae ua ole loa ae la. No ka hua Petros. Ke i tnai nei o Aubete, aole i haiia ma ka buke wehawhe olelo o Robinson, he "apana pohaku o Petros." Ua hai uae au ia ia mauma ma ka buke wehewehe kaulana loa o Passow, a ma ka buke o o Liddeli & Scott, ua haiia ke ano o 'Petros,' he apana pohaku. he 'pieee of rook.' A eia hoi ka niuau, owai la .o lakou ka pololei, o ka buke o Robinson anei, o na buke o Passow ma anei ? Owai ka luna hooholono ka pono o -kekahi a me ka hewa o kekahi ? Ua hai no au ia Auberete mamua, o ka poe Philologo, oia ka poe akamai ma na olelo o ka honua nei, aole o lakou hilinai i na buke wehewehe, aka, i ua buke maoli i kakauia ma ia elelo, oia boi o Horuera, Zenopone, Sopokele, &c. Aua hoike au ma ia mau buke i knkauia ma ka olelo Heleue mai ka wa kahiko a ka wa hope loa o iaolelo, hookahi ano o ka hoohiki aua i ka olelo 'Petrōs,' oia o 'apana pohaku, pohaku lewa.' Aole ekema hou mai o Auberete no ia. Ke makemake nei nae ia e hilinai mau ia Robnson a me na 'unuhina,' aole ina 'hakuna,' Me Auberete u'i ia rnla, e hahai nae makon i ka rula o na Philologo a pau. Ke hoike nei nae an ia ĪB, 0 ka buke o Robinson, aole he mahalo nni ia 1 keia wa iwaena o ka poe akamai, o ,ka buke a Possow nae ke mahalo !oa ia nei ma na aina a pau. Imi hon o Auberetee uhi no kpna hewa, e like me knmalii, kukulu i k*hi hoopunipuni, a uhi i kahi lupopuuipuui. Hai au, ua palua ka hnaolelo 'Potrus-Petra,' ma ka Vulegata, e like me ka Helene, a pane o Aubereto, u?. hai hewa wau i ka Tu.legata, ua honkaLi ano me Kepa. A olelo an, ua hoopunipuni oia, ua ike pono oia ua paloa no. A ike ia ua hopuia oia ilokp o kon» hewa, a pee hou, me ba i mai o kana pane ana, n& hewa ka'u hai ana i ka Ynlegata, ua pili i kuu kakau pololei ana, "Petrus es," aple o "Tu es Petrus I " A ma kno hoomaopopo ana, aole pili iki kapa olelo "hookahi Sno me Kep3," i Ēnu waiho ika hua !Tn ) ' -aa pili no i feun hai ika palua o ka hua, Petrus-Petra, alaila ike oia, ua hopu hou ia iloko o ka hewa, pee hon no, a pane mai o ke { oqo kuloko' o ka bua kanae hai an» ma na haa hookahi ana me Kepa ! Akamai iaj)ee,ana ea l Oiai ua ike na meaa\ p#a, aole no ke ano' 'kaloko' o ka ,hna ka'a e olelo ana, o ke ano kuwaho wala nc r o ke:ki- | no maoli o na hna, na hahai pololei k& unuiiina Vuiegata ;Petrusr-Petra, i. ka Holene ™Petros-Petra. Aole ia be ano kuloko. Oke ano kiiloko ( oia-ka unuhina iloko o ka olelo Hawaii, oia Pohaka apana, Pohakn paa, oia ke ono kuloko oka hna Petros-Petra. .A ke \ i mai nei nao o Auberete, ma ka hua Kepa oia i hai ai i ke »no koloko 1 ,E ninau paha 4ce keiki.Hawaiiiia Auberete, " Heaha ke ano kuloko, oja ho.i,.heaha ka unnhina Hawaii no ka hua PetroßrrPetraJ A e pane o Anbere, , " 0 Kepā I',' Auwe i ! Akaka la !1 1 E iini hou ua nnuhina, e Aubjerete.. (Jlole i pau.)