Ke Au Okoa, Volume VI, Number 43, 9 February 1871 — Ka huakai makaikai a ka Moiwahine. [ARTICLE]

Ka huakai makaikai a ka Moiwahine.

Mai kekahi hoaaloha mai e ukali pu la ma ka huakai a ka Moiwahine, i loaa mai ai ia makou ka palapala malalo ; a no ko makou hilinai o kana ka oiaio no ka huakai hele i ka naele o Alakai a ka Moiwahine, nolaila, ke waiho aku nei makou i kana imua o ke akea, penei : " I ka Poakahi i hala iho nei la 23 ua haalele iho makou ia Waimea no Alakai, i ka hora 7 kakahiaka, a hiki makou i Waineki i ka hora 3 o ka auina la, he lehulehu no na wahi pana i hala ia makou a hiki i Waineki, he mau wahi pana ole nae, o Puukapele hookahi kahi kaulana i hala ia pii ana. I ko makou hiki ana i Waineki ua moe makou ilaila. 1 ka Poalaa ae, hoomaka ka huakai e pii wawae, a o kahi pana mua mailaila aku o Elekeni nui, a hala ia, komo i kanahele o Hauailiki, he pokole wale no, a hala ia, komo aku i Kapukaohelo, hookahi no nei mahele i kapaia ai o Hauailiki me Kapukaohelo, i ka hala ana olaila, hoomoka ka iho ana i Kauaikanana, he iho'ua ikiiki a hiki i kahawai, hoomaka ka pii ma kela aoao, a iwaena konu oia pali o Heiakamanaokawai-o-Alakai, ilaila kahi i pepehi ia ai o kekahi kanaka i ka wa kahiko a pana ia ai ma ia inoa, o ke kumu ohia i make ai ke moe la no iwaena o ke alanui, me he mea la 6 kapuai ke ana waena oia laau. Haalele ia laila pii aku la a hiki iluna, o Pakaua ia, hele aku he palahalaha ia wahi a hiki i ka piina, he kualapa ia, o Kaluaokaa ka inoa oia wahi, komo aku o kanahele o Kaluaokaa, he nahele loihi, o ka mokihana a me ka ohia a me na laau e ae he nui koonei mau mea ulu, aole he nahele kukui ma keia wao. I ka puka ana mai ia nahele aku, hiki makou i Kalehuamakanoe, he wahi maikai loa keia, he ponaha iwaena o ka wao laau, o koonei mauu, o ke kohekohe, a o ka lehua maka noe a kakou e lohe wale ana, he nenee loa iloko, a maluna ae o ke kohekohe, aohe paha he kumu lehua i oi ae mamua o elua kspuai kona kiekie. Elua ano lehua makanoe i pana ia ai, o ka lehua lala, a o ka lehua pololei, o ka mua, he pua kona i like ka ula me ka lehua i maa ia kakou, a o ka hope he pua uliuli kona, he kakaikahi ka pua o ka lehua i ko makou hiki ana, o koonei lepo, he ano pilali, a he ono i like me ko Kawainui, ua hiki makou ia nei i ka hora 12 ponoi. He hapalua hora paha ko makou noho ana ilaila, paina a pau. A mamua ae o ka hoomau ana aku i ka hele ana, ua helu ia ka nui o ka huakai. O ka huina a pau he 89, hele aku la ka huakai a komo aku la i ka nahele ma kekahi aoao o Kalehuamakanoe, o Kalalaakamanu ia, iho i Kawaikoi, he ihona loihi loa ia a hiki i kahawai, pii ma kela aoao, he loa ia pii ana a puka i Halepaakai, he honua i ane like me Kalehuamakanoe, o ka aaele keia o Alakai. Hoomaha ilaila, a hoomaka aku la makon e hele a hiki i kanahele o Aipo-nui, he au ki ka ke komo ana i keia nahele, i ka puka ana

iwaho oia nahele o Aipo-iki ia, ilaila makou i loaa ai i ka makai i lawe ae i ka palapala a ke'lii mai Waimea mai. Mai ka haalele ana o makou ia Kalehuamakauoe, i hoomaka ai makou i ka loaa i ka ua noe a hiki wale i Ai-po-iki a no ke ahiahi loa, moe makou ilaila, aole i moe iki ua mea a pau ia po a ao, he wai ae malalo, he noe iho maluna, aka, ua hoomanawanui loa ke'lii, no ka mea, aole ia i ike i kona anu a nee ae ma kahi o ke ahi, ua hoolilo aku ia mehana ia po a ao no na kanaka, aole he hale, o ka wahie aohe he a pono, ua ulu ia owaho e ka limu, ina aole e malie ka ua ia waena konu o ka po, ina ua pilikia kekahi o makou. Ia po, ua kulou ia a puni kahi kapuahi, aohe oni, pela makou i moe ai ia po a ao, a ua kapaia ia wahi e makou o "Kulou a Ema." Mahope iho o ka ai ana, haalele makou ia laila i ka hora 7 kak. a hele aku la makou a puka aku he molaelae ia, o Kipapaola ia e moe ana no ka laau o ua kipapa la, me he mea la, ekolu kaulahao ka loihi kahi i kipapa ia, maluna ae he wahi ahua, o Kaawakoo, a hala ia, komo aku o kanahele o Kilohana, a iloko paha o ka hapaha hora, iwaho o Kilohana oia kahi e nana ai ia Wainiha. I ka nana aku i ka waiho mai a Hanalei-nani me he makau la ke one o Mahamoku, a o kekahi aoao o Naue, e oni ae ana i ke kai, he iwakalua paha minute ka malie ana o ka noe a uhi hou mai la, o ka pau ia o ka ike ia ana aku o lalo o Lumahai ma ia wa i paina mea ono ai makou. Malalo iho o kahi a makou e ku nei, o Maunahina ia, o ke ala kui lima kanaka. I ka hoomakaukau ana o makou e hoi, ua koi o Kaleleonalani e iho ma Wainiha, no ka makau i ka ino a me ka loa o kahi makou i hele aku ai, aka, ua huhu ia e Kauai a me na kamaaiaa he ala make. Haalele ka huakai ia laila i ka hora 9 a hiki i Waineki i ka hora 8 o ke ahiahi, o ka palena ia o ka auwana ana, ua ike i ka noe o Kalehuamakanoe. Noe Kalehuamakanoe wiwo i ke anu, Anu aku i ke ala kipapa laau, Alanui kui lima kanaka o Maunahina e."