Ke Au Okoa, Volume VII, Number 31, 16 November 1871 — Ke Kumukanawai o Fiji. [ARTICLE]

Ke Kumukanawai o Fiji.

ī kela maa pole ī bala akn nei, makon i hoaknka aku ai i kekahi mao mea e pili ana ike Kumukanawai o Fiji. Ua kope akn ia anpuni kumnkanawai-hon iko kakoa nei Kumukanawai i baawiia e ko kakou Moi Lokomaikai, Kamehamēha V i ka la 20 o Augate, o ka makahiki 1864. Ua like na heluheln ana o na paukn, a koe na hua iooa o ia auponi, a me kekahi mau pauku kakaikahi loa a makou e waiho ae ai malalo oei, penei :

I. Mai keia la 1 aku o Okatoba, 1871, ua hoopauia na kanawai a pau e hoonialu ana, a i manao wale e hoomalu ana.

XXIII. Na ka Moi maloko o ka Ahaknka e hookohn i kona Hooilina, oiai, i kona wa e ola ana ; a ina aole e hanaia ia hookohu a kukala akea ana, alaila, na na'lii Hoko o ka ahakuka ma ka balota, e koho i kona hooilina.

XLII. Ua hooholo ia, e mahele ia ke Aupuni o Fiji i ba Okana i hooaialuia e na Kiaaina Maoli, a he mau hoa lakou na ko ka Moi Ahakukamalu. E hooponoponoia no na Kanawai o ke Aupuni ma ua mau Kiaaina la. iae ke kokua ana mai o na kmakanawai ma ko lakou mau okana iho; a e noho lakou i mau hoa no ka Ahnkuka Okana Kiaaina.

XLIII. E maiamaia i Ahakukamalo no ka imi pu aua me ka Moi ma na mea a pau e pili ai i ka pomaikai o ke Aupuni, a e kapaia no ia ka Ahaknka o ka Moi, a 0 na boa oloko o ia aha o na Kiaaina a hookahi aiii mai kela a mai keia Apana mai, a e noho lakou oiai i ko ke Alii makemake. Ē akoakoa no ia Ahakuka ma Levaka i ka wa o ka Ahaolglo e noho ai, a ma kahi mau manawa a ke Alii e makeiuake ai. ona Bila k pau i hooholoia ma ka Ahaolelo, e lawe ia mai no iloko o ka Ahakukamalu, a he mana ko ia aha e hookomo iho ai i kahi mau hopuna olelo bou, a i kahi'mau hoololi ana paha a lakou i manao ai he kupono ; a e hoihoi hou aku 1 ka Ahaolelo no ka noonoo a me ka apono ana i kela a me keia Bila i hoololiia pela ; a e hoomakaukauia no hoi a e waiho aku loa o ko ka Moi Aha Kuhina imua o ka Ahaolelo i kela a me keia Bila a olelo hooholo a ka Ahakukamalu i manao ai he kupono no ka pomaikai o ke Aupuni.

XLIV. Eia na hoa kuka o ka Aba Kuhina oka Moi: oke Kuhina Nni, ke Knhina ona Oihana Kaiepa, ke Kuhina o na Aina a me na Hana, ke Kuhina Waiwai r ke Kuhina o nn Oihana ; a o keia na hoa kuka o ka Moi ma na Oihana Hooko o ke Aupuni, a e noho lakou ma ka Hale Ahaolelo. Na ke Alii e koho a e hookohu ia lakou, a e noho lakou ma ka oihana, oiai i ko ka Moi makemake, e hiki no nae lakou ke hoopiiia a waiho mai paha i ka oihana ma na kumu kupono. Aole e paa kekahi hana a ka Moi, ke ole i kakauinoaia e kekahi Kuhina, a ma ia kakauinoa ana o ke Kuhina, ua ili ka hihia maluua iho ona.

XLVIII. E akoakoa ka Ahaolelo i kela a me keia makahiki ma ka maluna o Mei, a i kekahi manawa e ae e like me ka manao aua o ka Moi he kupono, e imi i ua mea e pono ai ka Lahui. E kapaia keia Aha, ka Ahaolelo kaa Kanawai o ke Aopaui Fiji, a e maiama me ka hoomaaia no na makahiki ekoiu mai ka la maa uaai o ka ooho aoa, a aia ma ka manao o ka Moi ka hoopau koke ana.

LXI- He knpono no i ksla a me keia hoa ke b*alele i kona noho mnloko o ka Ahaolelo ma ke kakao «oa ne kona lim» i ka Laoa ; a mai ka m>itMvra e loa» akn ai i ka Laua Hoomala, e waiho hakahaka uo koo» noho.

LXII. Aote e h«aJ«le a hoopalalehaia ke koho ana i kahi hoa a mao hoa paha ōialoko a no kahi okaoa koho paha, a aol* hoi ka waiho hakahaka ana iltahi noho a pale aua hoi i k« kohoia o ia hoa a maa hoa paha, e maoaoia a e iaweia i mea e pih* jx»no o)e ai ka Ahaolelo & e hiki pono ole ai ka hapai aoa i n» haua, a e pale ai hoi ia Ahaolelo aai ka haiawiu ana a m«hUw«l»w» ana i na hana, aaiaa hiki mai lui hapanni o na hoa. 0 keia ae la na paaku i ano « mai ko Kumnkanawai aku ; a b« omq m«a keki.hi i loli ae ui ka iaoa a m« na hopuna olelo bm ka hapa uuku loa o aap4ukQ.