Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 5, 16 May 1872 — NO KA AHAOLELO. [ARTICLE]

NO KA AHAOLELO.

(Kueno mai kelapule v\ai o ka Im Ilana 6, J J oaka/ti,-Mei 6, 167'2. ] Ka mai ka Lūua <> Haua a apono ruai i ka rt?elu haohnio a ke Kum>U\ wnhi an», ua )»• iPeia oo keia kumu lnuipii imua o k« Ahaolelo c k» M. H. 1864, a ua iioopaapaaia, a u-i •poooia ka noho aua niai o kekalii o na Lunakunawai ApaDa a Hoomalu paba i Hoa uo ka Ahaolelo. Ku naai ka Hon. Carter, a hoike, naua no i lawe mai keia o!el<» ho<jli jlo imua o ka Halo aole uae oia i lawe no ba manao pili kino, a n* fcne loaoia i ka olelo lioike a ke Kornite Wue, e apono ana i ba uolio aaa mui o koknhi 0 keia mau lioa Luaakaoavai i boa tio ka Ahaolelo. Wnhi ana, o ka manao tni»r»li* <> ke Kaimwai, e huokaawale okoa ia na Maua iiui Ekolu, ka Mana Hooko. ka Mana Kau Kaoawai, a me ka Mana Hookoiokolo Np ka mea, o ua mau Lnoākahawai nei i kueia, o kekahi oo ia o na Leoa naua kobo balota, n i ko lana wa i holo balota ai, be mea maopopo aa koho aka ao peha laua i mao hope nia ko I&ua wahi. Aole aoei e haoa ua mau hōpe la i ka pooo o ka mea nana laua i tjho aku ? Pela kekahi mau luna i holo balota ai ma Molokai i oa kau ALaolelo 1 hala aku.— Koe inai ke Kuhinu Kalaiaioa me ka olelo ana, e hoopololei ka mea e kainailio aua i kana oleio, me ka Uwo ole mai i kek»hi rnea i koaio ole mai i ka Hale, oini o k<; kanaka i oleloia, aole la imua o ka Hale e hiki ai ke pale mai nona iho. Hoomaka ka Hon, Carter i ke kamailio, me ka i ana ma >snelanT, na hoopaa loa ia ua kanawai malaila »o ka papa ana i na poe Lunakauawai aolo # lil» i Hoa no ka AhaOlnlu, a ua paptt p® 5» i>o l>oi »e N<<l«ila, i men e hik> ai i ka Aliaolelo e inali<fna, h (i Iik)« pono ma ka rula a me »a kan«wai o k« aiua e pono l«kou e wae mua i iia. pouo pili paa o ke koho balota ana i ua Lnnamakaainana. Kn mai ka Hoi>. Koiooikehueha, a kokna i ka pono o ka olelo hooholo a ke Ē<Muite Wae, no ka mea, o ua olelo hooholo la ua h&naia no ia iloko o ke Kanawai, aole tnawaho ae, a oie «o boi oa haua kupono i ;ka Ha!c Ahaolelo ke liana o na uiea malok i wale no o ke Kanawai Kokua mai ka Hon. Kaukaha, e apono aoa i ka olelo hoike a ke Komite, no ka nnea, ua lioakaka ia rna ke Kunawai, o dm Luuakanawai wale no o ka Aha Kakau kai kue i;i ; a o ka mea nui wale oo a ka Hale e noonoo ai, he mau Looakanawai anei kekahi no ka Aha Kakau i koeia? Wahi āoa, lie apono loa oia oka olelo hooholo i hoopoka ia e ka Inna o Honolulu ioa oae e hooioli ia ana ka Paako 20 o ke Kumokaoawai, alaila, aia no kona naanao ma ka aoao e kue aoa i ka noho ana mai o na Lunakauawai Ap»na, i boa no ka Ahapleio. Aka, aole i hoololi ia i keia monawa, nolaila, oa apono no oia i ka olelo Hoike a ke Komite Wae. Ku mai ka Hon, Kipi, e kokoa aoa i ka olelo hooholo a ke Ko«iit<3 Wae. Ua hoike mai ia, oia no kekahi Iloa L<iflamakaai<iaoa 0 ka Uoa i kueia niai Hilo mai ; ua ike pa- i ka oia i ka hilinai iiui uuao ua kaoaka nia ia Apaoa iefia t oiai he umi ae uei makahiki o koua lawelawe aoa ma ka oihana Luuakauawai, a ua paulele noi aku na kaoaka ia ia. I ka holo ba!ota ana, he 130 inoa o ko D H. Hitcbcock mau balota i oi, maaiaa o bo ua Hea Looamakaainana i holo b«U>ta pu me ia ma ia Apaoa. O ka Luoa Hauohano o Kobala kekahi i kokua mai i ka olelo hooholo a ke Komite Wae, me ka apono aaa i ka oobo aoa mai o ka Lana o Hilo a me Makawao i uiau Hoa no ke Haie. KokOa mai ka Hoo. Kalakaoa me ka apono i ka olelo h»ike a ke Komite. No ka mea, 0 ka Paoko 813 u ke K anawai Kivila ua kue no ia i ke Kumukaoawai hou. Ku hou mai ka Hdn. Csrter, a hoike o ka nioau nui wale no e ninauia, be mau Luuakaoawai anei na mea i klie ia ? Ina laua hemeu Lnnakanawai, alaila, aole i hookaawale ia ka uoho hni pu ana oka Aha kau Kanawai a me ka Maua Hookolokolp, e like me ka manao maoli o ke Kahawai. Ku uiai ke Kuhioa Kalaiaina, a hoike pokoleme ka booia ana i ke kopouo maoli o oa hoa e kne ia nei e noho mai i mau hoa no ka hale. No ka mea, o na Aha Hoomalo a Aha Apana, aole ia be mao Aba Kakau, i olelo ia ma ke Kaoawai, aia ma ke Kaaawai na hoakaka pooo ia ana o ia toau . ibea. : _ ■ . Kn mai ke Kahiua o ko na Aīoa e, a kokna i ka olelo a ke Kuhina Kalaiaina, me La olelo ana, o na Luaakanawai wale no i papaia, aole e koho oa oiekaaioaua ia lakoo 1 mau Luoamakaainana, oia wale no na Lnn»kanawai o ka Aha Kiekie, a me n» Aba Kekau. Ina ua kue ia keia, alaila, ua kue ia no na Kiaaina aole e nobo mai i boa no ka halo, nQ ka niea oia no kekahi mana hooko a ke Kanawai i olelo ai, a o ua makai kekahi e kne ia no ka mea be mao mana hooko uo lakou i olelo i» ma ke Kanawai, «ka, aole nae pela ka maoao io o ke Kaoawai.' Ku mai ka Loio Kohiaa, e apono ana i ka olelo hoike a ke Komite, a ua knlike no kona manao me ko ke £übina o ko n* aina e. Kamailio bou eoai ke Kuhiua o ko na aina e ina be kaoaiua ko na boa o ka hale 0 hele aku no e ninau paka i ka maaao o ka Lunakanawai Kiekie no keia mea. Ma ka nioaa ia ana, ua hooh iloia e apono 1 ka olelo hoike a k® Komite Wae, a haule ka olelo boobolo a ka Hon. Gart«yr. -I NA OLBLO HOOHOLO. Hoolaha mai ka Luua o Kooa Hema e lawe mai ana oia he biiar e booldi ai i na paaku 480—481, o ke Kaaawai Kivila.; Hoolalia mai ka Luoa o Kooa Hema, e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka pauku 2 o ka Mokuna 85 o ke Kanawai Karaima Helnheln mai ka Luna o Kona He»r be olelo hooholo e hooknawale ia i $900 uo ke awa o Kaawaloa- Haawiia i ke Komile o „,»a Hana Hoo. Heīnheiu mai ka Lnna o Kau be oleio hooholo e hookaawale ia $'250 no ke koai

ana i k» pale kai o ke awa <r Kaaloalu i lilo ai i be anpimi, i ole e hoopilikia oui ia na k»OJ>b u no ka uku hooUmalim» kiekie la <i ia wuhi. Hoilioi hou i» ka olefo iiooholo no ke kue i ka r»-U-Hool*hft iiiai ka llnn. Komoikeehuehu, e lawc mni uiin <>ia hi' J»ila a hr«it<if{ ai i bn pnokn 6 6, 7-o fce KHnHwui <> ka makuiiihi 1870, pili aua iim iJ»eti»U ilio. HHnhelu mai ka iioo A Kaukau, he olelo Iwiohulo, e noi aus « hookaawuU ia i $3,W>O tio ka hana liou ana i na alanni o Knanapiili, ame na wahi i p iino o ke alnnui ma na pali o Knhnkuloa. Haawiia ike Komite o na Hana Hou. I Hoolaha mni o llon. Mikalemi, e lawe j mai hii i oin he hila e hnoioli »i i ka paahn 25, e pili ana i ka Papa Oiliana Hoonaauao. 3Īoi mai ka Luna o Laliaina Hon. Aholo, ka Lu-na Hoomalii, o ke Komito Huikan e liaawi ia i maiiawa hou no lekou e noonoo ai no na bila i haawiia aka ia lakou Apoonin. Hoik« mai ka Loio Kohina, e helntvelu mai ana oia ī ke Kanawai ena i Lpolaha mua mai ai, oia hoi, he Kanawai e papa ana ika inwaia ana rne he giaoa pa<>d*. Helnbelo akahi ia, a haawiia i ke Komite no ke pai ana. Heluhelu hou mai ka Hou. Martin, i ka olelo hooholo e pili aoa i kc kuai i ke awa 0 Kaaiualu. Haawiia i ke Komite mau. Ma ke uoi a ka Hon. Aholo, ua hoopanee ka hule. a ka hora 10 knk, o ka la apopoLA. HANI 7, PoALUi. MEI7 187*2. llaUwai ka Ahaolelo oia Honolulu i ka liorn 10 kakahiaka e lik« ine ia I hoopinewii. Mfc;i Hanohano P. r««anlena P. Nahaolelun ro» kw puho. PuU ia ekf Kah'mipule m*u C/ka llnle. lleluheluia ba mnolelo oka la inehinei, ma ke noi aka Uua Kauknha, ua npoooia. Heiahelu niai ka Haa Naihe he palap*la pii mui KohaU mat e ivoi an<t e koUou i ei-i i nsni »UB iini»na u<> ia Apana uaa keia k«» Anaolelu e hele aku nei. Noi niai ka Hoo. A'nolo e waihoia keīa palapala hoopii/a heiuhelu ia k» B la Kanawai a ka.Luna o Wailuko (H Kuihelani) no ka mahele ana i na Lunamakaainana o kel« a rna keia Apsr.a Koho Noi iiiai k?i Hon KauKhb» e waihoia »t»o h>» palapala hoopii ike Kc«iite llookolokolo. Mi M nmau 1101 ns hooholoia, e haawiia ikt Komite Hookolokolo. Heluhelu moi ka Hon Z, Poli he palapala hoopii mai Houolulu mai'e noi ana e hnoemiia ka uku ona wui piula o Honplulo, Hnawiia i ke Komite o na Aina Aupuoi a me Haua Hou. Heluhelu ma ; ka Hon Martin he phUpala ho >pii mai Kau mai. e ooi ana o na Uwehala Kaeiiima a pnu i hoopaiia, a i hiki ole ke uku, i e hoohana la Ukou ma na aUnni o keU a me keia apana o ke Anpani. Haawiia i ke Ko>ntte llookolokolo. Heluhe'u trvai ka Hon Kaioe he palapala hoopii inai Moiokai mni, e noi ena e hookaawaU k« AhaoUlo isl 000 no kekahi moku holoholo «nan mawaena o Honolulu a me na awa o Kaunaknkm, Pukoo, ma Molokai, a i Lanai, ame Lahaina n hoi hou ina awa o "Molokai, a holo hou i Ilonolulu. Haawiia i ke Komile no ke Kalepa a me llanu Mahi. Heluhelu mai ka Hon C. K Bihopa ka Luna Hoomalu o fee Kooiile Waiwai i ka lakou olelo hooholo no na hoopii mai na Apana oiai o Molokai, Wailuku, a me Kau, e noi ana e hooemiia ka «ika o ka Moi a me na Kuliina, a me na luna aupuni e ae malalo ona, e waiho ia ub maa pbiapala hoopii nei ma ka papa, a biki i ka maoatfa e uoonoo ia ai ka Bils Haawioa. 0 ka palapala hoopii mai Kohala maie kue aoa ika hookomo ia ana oke dala pepa, ua wmho ke Karoite ia palapaia hoopii ma ka papa, a e noonoo ia paha ioa e hookomoia mai ana i ka hale kekahii b«la kanawai e pili ana t ke dala pepa. O na paUpala hoopii mai na Apaiia o Pun& a me Kohala mai epili ana i na auhau lio, a me na melala ilio, ua waiho ia no e ke Komite ma ka papa, a e uoonoo ia no ma k» manawa e hookomo ia mai ai o na Btla e pili aoa < keia mau mea. O iia paUpaia hoopii aiai Molokai mai e a>i ana e hooemi ia n' auhau waiwai paa a waiwai lewa i 25 hapa h«neri ua waiho la raa ka papa. Ua eponoia ka hoike ake Komile Waiwai. Hoike mai ka Ex J. O. Dominis ka Lnna Hoomalo o ke Komitt HooUio Kanawui, ua apoao ka Moi e kakau inoa ika Olelo Hooholo e pili ana i ka Bila Haawina, e hoOKaawale 14 t $15,000 ao oa lilo o ka AUauleio o ka M H. 1872 I Hoike mai ka Hon A. F. Jndd ka Lana ! Huora«lu o ke Komile Hookolokolo, i ka lakou olelo hoike uoaa palapaU hoopii koe i ke kohoia ena oka Luna o Hana, a ine Mi Lonoaea o Wailuku, a me ko Molokai. Aole hknu i apono i oa miu paUpala hoopii nei no ka mea, eole i kakaa inoa la eoa mea ioi aku inamua o ka alua inoa—aole hoi • kulike me ko ka pauku 790 uke Kaoawai Kivila. Mu ke Dni a ka H 'n Kaukiha, ua aponoia ka olelo hoike a ke KomiteHeluhelu hou mai ke Ko«iit(! Hookoiokolu 1 ka lakou glelo huike oo ka palapala huopii, kue i ke kohoia an* o ka Luna u Punu, Hou J. Nawahi, i kakau inoa la e napoe he kanaiwa. Ma ka naua aoa ika paUpaU h iopii a m« oa hooia an» u>ai a na hoike i ike enaka he mea pakui b- u kekahi maloko o ua p»UpaU hoopu U, i ku like ole ne ka hoopn mua mai na moa he kanaiwa mai, ua hooholo iho ke Komile e waihoia ka hoopn ma ka papa. Ua nana pu uo hoi ke Komite i kekabi paUp«la hoapono i ke kohoia aoa, a ua kap«e ae, no ka mea, he mau paUpaU wale no i.i i ka> kau ia uai mamuli o ka manao mahalo, aoie mamuli oke kaoawai. Ma ke ooi aka Hon Z. Poli aa hoapoooia ka olelo' hoike a ke Koinite. Na Olelo Hooholo. "«oiaha mai ka Ei. J. M. Smkh, e lawe mei i».ia oia i ka Bila Haawina i ka la apopo a ia inau la aku pat>a. Heluhelu inai ka Hon Kaukaha he nlelo hooholo e noi aua e hookaawaleia i |500 no ka Inna aua i ke aUnui pili maiiH«eaā« hik« i KaUlau ma ka Mokupuoi o Kauei. Hiawiia i ke &omite oua Auia Aupuai a ise Haaa H«u.

H«-luheia mai fc» Hon K»oh«li« he olei" hoob<»lo, o fca puo d<in i hooknawnle ia i ke Kau Abftolelo i hala $400,; no ka iiaua aoa i kao ii)B ka meiiwni o H«naivi i Keuai, aole h->i i ho<>lilos*i e hoolilu ia ahi» 11 i keo k»o e Lole »ci. Noi mai ka Hoo Eapjiniai e b»)»wiia k« olelo iiooholn ik« Eamiii* Muu. Mt ke sinsu ia aoa oa apat»o(a, Hs»wi<a tk« Koniile o oa Ainft Aupuni me H«n» Hou. Helunelo m»i h« Hon ; N»wabi he olelo ■ hooholo e hooheawale i« i $900 oo fcs Hai« Hookolokolo a me ka Hale Pnahaoma Pana, Hawoii, a i $500 no na aUooi o ia Apaiia. Ma ke nof a Hon Uartia, ua hooholoia e baawna i he Koo|ite oo aa Hana Hoi/. Helnhelo nsai ka Hon huehu, he olelo h'>oh«ilo e hookaawa'e ia i pau daii hanwma $1.000, .tM> fca bana aea i fee ulunui maw«ena o Ewa a eae Waian«e, Oahu. Haawiia i ke &<>m>te o aa Hana: Ho«. Heluhelu n>ai fca H»n M<fcalenti no ka maoawa mua i ka Bila ffanaWai aoa i hoolaha ro»i ri ma fca l« inehiuei, e lawe mai ana <na'ie Bila e hoololi a> i Ca panhu 25 << kekan»wai e f)ili ana i fca Oihana HoouaHuao, nn fc<i oko o oi KumuKol-» no ki ana i£<rMakon ofcu Ja. Heluhelu aiiia ia f a hft&» wi ia i ke Knmile P«:t, no fce pti aoa Heiuhelo m»i na Hon Kaiue he olelo hooholo e hookaawale ia iloko n ktMa iiihu <na« kahiki eloa e hiki mai aoa isl 000,. no ke knkula ana i uwapo ma ke awa o Auli/a i Pelekuna, Molokai, a u>e ke alaoui a hiki ike a wa. Kue mai ka Luna o Kohelu i ka olelo bnrholo. Noi uiai ka Lwno o Hnnalei e pono ke waihoia na olelo hoohelo no'i dala i kekaln Komiie Wae, i ole ai € nai ka liaua ana Komile Kn;Ma*. Nōl imt~k4~ltōn~~Atioio p h«awna ike Kort»ite ona Heou Hou e likeme k« me« mnu. Lilo ka l;ale ika hor>p.iapaa aiiii (iu ki p<wio e hnuwua ka ol<»lo hnoholo i kekani Komite Wae, a i ke Ko«nite Ku Mkii. Ma ka nuiam* ana, u* houi oioi«w o h*awi ia i ke Koinile Miu. Hoolaha inui k« Hon A. F. Ju«ld e lawe" uiai ani oia he b'la.— I—E hoopHu ai ike Kanawai i hoohol .ia i <(8 la 18 o Julai la7o, e pili ana i ka hoopn iina i oa aie- iloko oka wai wai o ka mea i make 2 —He K»nawai ebb ana ina poe huopii hilna K"viia e ku hoike 3—He Kanawai e hooemi ai i na Koioa o na Ah» Kiekie a me na Aiih Kaaponi. 4—He Kanawai e liooluli ai ik» Pauku 1448 oke Kaoawai Kivil t, e b>>akaka ana" no ka ili ana aku o ka | o ki w»i»ai paa o ka wahioe i kaoa kftnem a rc, oiai he mau kdikunaoe a ene na kaikaioa, a kaikuaaaa paba kno i e ola ana. * Hooiaha mai ka Hon Rice e la*e in ii ana oia hp B<la e hoololi ai ina Pauku lUOU a me 1007 o k« Kanawai KiviU. Hoolnh» mai ka Hon Kiiukitha e lawe mn ana <>i» lie B la e hoololi si i <fk Pauku o—B 9—lo oke Kanawai KtviU, Heluhelu mii ka Hon R ee he nlelo hooholo, e hookauwale ia i $500 no k» u wapo o Koloa i hoopoinoia e ka wai oui hope m»i nei Haawiia i ke Kom te n na H ina Hou Heluhelu tnai ka liou Kaponiai e liookaawaleia i $1,000 oo ka hana ana i palekai no Waimea, Kaaai. Haawiia i ke KoioiU no na llana Hou. Hoolaha mai ka Hon Nui e lawe mai ana oia he Bila e hoololi ai i ka Pauku i*2310 fee Kanawai Kivila. No oa hana ole « ae imua oka hale, ua hoopanee ka hale ma ka hapalua o ka hora 11 A. M. a halawai hou i ka hora 10 A. M o ka la apopo. La HaN4 8, Poakolu, Mei 8, 1872. Halawm ka Ahaolelo m* H<>nolu!u i ka hora 10 kakahiaka, e like me ia i hōopnnee ia. Mea Hanohaoo Peresideoa P. Nahaolelua ma ka noho. Puleia eke Kahunipule mau oka hale. Helnhelu ialka nlboicl<i o ka la inehioei. Ma ke noi aka Hon G; W. D j Haleinanu, ua apnnoia. Na Palapala Hoopii. Waiho mai ka H<>a. J. iW. Naihe he palapala hoopn oo Hoooluiu. (Hoakaka muu iODt <iia aole oia kekahi Luna o ka Apina o Hon"luiu, aka hoi, ma kona Hoa no ka Ahaplelo uakupono no >a la helawe mai i na loea a pau i kupouo i kei« hale e nnono».) e ooi ana, e haawna i $8,000 oo kenahi kanaka Haw-iii akama&j ka huh noa i ka moolelo kah'ko o Hiweii, a m» ka mookuauhaa alii. Hanwiu i ke K<>mite Hopnaauao Hoi«e mai ki li >u E. Mikaleiiii he palapala b:>opii no Hooolulu, e oi» «ua, e bo<>noho ia ka Mra Kiekie ke 'Lii W. C. LuaaWio n.a kea oihaaa Kahina. i 1 N<>i naai ka Hon. W. P. Kamakau e hoopanee l»a in ka pnlnpaia hoopn K>>aaaia ke noi. Ma ka moauia ana, aaiaponoia ke aoi e hoopaaee loa i ka palipala hoopii. Waiho oiai *a lloa R. N«wt »u he paUpala h<>opi.i mai M .lokai m i, e noi aog e hoololi ia oa Pauku 1, 2, 3, 4, o ke Kanawai e pili aaa ika Māhi Awa ilaawua <ke KoD te no oa Hana Mt>bi. Waiho m*i ka Hi O. Paikuli he pilapala hoopii no Waic>rud tuti i kokaun e ua inoa b$ j!0 a ke-j ; e ooi ana, e hoonoa loa ia na kai (awaia, a-me tta ia ktfjfti a ke kooohiki. Haawiia i ke Koinile Hnpkolokolo Ottti Hoiee a ks Komitk Ko Ma<j. Heluhelu mai ka H"oj A. F. Judd, ka Luna Heo«alu o ke Komilie Hoo-oluKolo i fc,« : lahou «te>o hoike ri#aa <nea e pdi ana i palapala hoopu, kue i ka Hou. W. kekahi 0 oa LuOAmakaainona m->l ka Ap«oa 1 Koh » mai o Lakaioa. Ua hiki kmo mai o ! Mman. J. W. Keawehunahala, L«vi I pio, imna o Koaaite ma ko Uua aa» hoifce |oo ka palapala houpii. Ma ka oaua ana o ke Komite i ka palapila hoopii aule lakou i apono, « ua h(pholo iafcoa • hoomoe loa ia ka hoopii ma ka pap». Noi mai ka Hoa. D Kaukaha e apooo aka i ka 01010 hoike a fce Komi». Ma ka oiaau li aaa ua apaooia. Noi <aai ke Kuhioa Waiwai e waiho <n«i a«a oia i ka Ulelo H >»ke o ka Bila Huawiue iioui o ka hala uooa uiakahiki elua. I Noi' inai ka Hoo. A. OF. JudJ « li«opAiii>e li* ka uoonoo aoa i ka Biia no | pa'e eiua. a kohuaia. Hoakaka mai k« H<io i A F. Judd i W<j kumu o koaa aoi ana e aooI pta«« I U «M i ka B.ia Uaawiaa, po

k» o»i o na h-iiia e waihnnei a he ntss t»iki do ke waihoia ka Bila Haawioa ao kpkahi enanawa e ako !aa e lawe mai ka hale e ooonoo e i b» BrU Ba«w<oH be komo o» ta e bo»ko kofee ia a* do i»»imo o oa KuMoa. mi{ ka H«pe P*rpsd-nB, o ka r«l« 0 kn haie aole no e hnnpaapaa i, «««ikiihi btla ioiua a ka hole ma kona tie)aiielu wale is aaa no, &f» a bokua ia 1 Ke hou mai ka Lona o Hooolohi e ka®aitio, no Honp ike moi ole iKa r«aU eba h»le kona mea % kue ai, oo ka mea. a»l« be m«u rol« i liaawiia aku ia ia. a, ttoi« uo hoi i booUko la ka b-»le me iik r«l«. Noi boo mai ka Hoo, A F. J<idd e hoopanee ia oo h« noonoo aoa i«ki> Bila Ht«irn.a no na pnle i'lna. Hoololi «iai ka Hon. Kioi i hoohahi pule. Mi kn ninauia una. ua b»>i)holoia e hoopanee ka aooaoo aua ao na pule elo<» . JVo Olelo H.ioholo —-Helohelo moi ha Ilon, W H Rice h« olelo hoohoio, e oinhele ii«e ia ke uai «ua o oii haaa o ka Aliaulelo «la na Hale pai eloa o keia koUoakauhale, i holo j ai wa hani. Kokoma k» i>|elo h>>oh<>)o. I Ku inai ke Knhma Waiwni e H«»ke, m» I waihoi» non t,onn p»piktoUHo neknhi pala>- ■! pnla inai kn Halepaiinai o Biack & Ao>d, e ' noi 804 <> paiia m» ia Ha'epni n<t BiU Kioiwai, a he enn oo ka uku o ke pu ana m»laiU Noi mai oi« e h(>iipHfiecia ka noo<roo ana i ka olelu hooholo a hiki i ka la apopo. KoKunia. Kokua mai ka Hon A. F. Judd i ka olplo hooh'ilo akn I.unH o K">|o*. A »le no i aka* ka, heaha In1»e htimu I haawi ole )a ai na ha< na <» ke. i Hale m« keknhi Haleoni •- ee, a hiiokahi wale »»«» Hnlep.iie haawua ?—■M.i» kona n#"na ipn i'līekulii u>iio me» mī ka "īīupepi aopum na ike oia i kek»l»i m»to heniheniN ma ka hiiol.'lo «l<i a ma kak«hi miu ote--1« ho ilaha He/nau m«a noi ia, ak«, a* hana k«(>iitui«', nnliiila, pe.la no e haaa kapulu ia hi na hana » fceia l)»le. Kū mm ka Hon. D. Kaiakaua e kamailio. -r-Vle he.inet o keiti nlelo a kit Looa o Hooolulu he kmnu la e aliko nni ai i na l lloa (i ki Hh]« e kue aku i ka Halepai Aupmii Ua ninau m inai oei, henh» la ke kui nin i hanwi ole i-i ai ke pai ana ma kokuhi i H ilepai eae ? Eu ke kom», Haiepai oo | ke A'ipuoi kela, a he pono inalaila e pi.ia ai ■na h«n-< a u«u ō Keia hale, oiai, aa ukuia ia hale e ke Aupum. Ko msi ke Kuh'na o ko na ni«ia e. a hoike, o keia hi.nn n<> ke Komite Pii no ia o kn hale I kohma, aka, ke Uwe h<>u nei nne kahale e hana. Un like keii me ka hnawi ana aku 0 kein hnle i kek ihi hma na ke Konile o na Hani Hoo e noonoo. O keia Hnlepai nn uuk<>u no ia. na oiikou i liooholō, a ua uku ia htii in nlok» mm ona loa» oka l<ihui. Pebea li, inn he mau lio hon eknlu ko'u ma ka hale, p kn nku »nei aii i kaknlii mau lio f.ooliinalnna ina ka b>ilt- hoolim.limi li<> i lio e hf>'ihoio ai. oiai he muu lio n<» ka i loaa ia'u. Ua knho kHnwale ia na Koinii* Kumaa o ka liale no kela ano oihana a me kwa ano oihana, a o keia h»na na ke Komite Pai nn la o Ka Hale i kohoia a ownu kekahi <> la K"note. I r »a i ik© keia Komili* Pai ua n>)i loa k» h*'>» m» kekahi Hnlepai, aia iio la laua ka lawe iku i kekahi Halepai e ae. Ona hemihema. m.i'oko o ka nupppa e like me ka ka Luna o Hooolulu i hoiae mai oei, aole i kupono ia hemnhema ike Komile Pai. O na nupepa aole ia he mau me» pololei loa e like me ka haihala. E hoike mai k;i Luna o Hoo..lulu, aui-ea la ka nupepa i pololei loa me ka luaa ole o kan »ahi hewa ma keia kulanakauhale ? Aole au i manao e hiKi ia la ke hoike mai hookahi Kokua mai ka Hon. D.. Kaukaha i ka ole--10 hooholo.no ka mea, oa oui loa na haua i hooiii ia aku i ka Halepai Aupuoi, a na- I.>ihi ka wa oo ke kali aoa i na bi<a kaniwai a me no rula oka hale, noiaila, he pono e mah"le. i.i na linna ma kekahi Haiejai e «e. W»bi a ke Kuhina o ko na iwae i <>lelo m«i nei, ioa he mau iio hoo ka i ia ja e kii akn niei oia e hoo|imslini>i ika lio o hai. Ae, iua ua ike oia ua hooili kaumaha la konn mau iio a he nni ka ukina * lawe ai, e poiio no ke kii aku e hoolimalnna i na lio e i pau ka ukaoa i ka laweia. Lilo ka H-ile i ka hoopaapia ana no ka olelo hooholo aka Lana o Koloa. Ma ke iiiniiu aoa i ka hile, ua hooholoia e like me ke noi 'a ke Kohioa Wiiwai, e hoopanee ia «a nooooo ana o ka olelo huoholo a ka la "P 'W> H'»i l, n na*i ke Komite P«i, ua pau ike pai im k i B k Kaiiiiwoi « noololi aaa i ka Pauku 4eJiJ <» «e Kuiikw Kivlia. Heluhelo io»i ka Hoo. Mi. N«ibe, hp nlelo hooholo, e hooHaawale ka Ahaolelo i $|.UOO no ke kukiilo aoa i uwaoo ma Keawaei* t tohilo Ak<»u Hawoii. Haawna i ke Koiuile Waiwai. Hoolaha mai ka Hon. Naihe. e lawe mai ana oitt he maū BiU Kmawai I—No na piahao i hoopai ia no ka hihia kar«iina e hoohauaia iaa oa alaoul o k® lakoc in .u ep«na. * 2— He K«naw >i e heopaa ai i ka auhau o na lio keui a me oa inet«la ilio, 3 —Ha e tko»K*awiie ai i etoa Ap.na Kul o ao Koh-ila H«waii. HouUh'. mai o Mi. ī\<lt, v lawe «t«i ana oia he Bi'< Kanawai e hool'ili ai i ka Pauku o ke Kauawai Kiv>U. Hooi 'ha mm ka 11.«. Paikuli, e lawe mai ana oia he B>U Kanawai oo ki hwloli hou aiia i ke Kanawai no ka Paoa Ot«. HooUha m»i ka Hon. Lr»n»aea, e |«we m«i ana oi« he B>l« Kanawm « ana ika n >ho po ana o na p<>e i looaia i na n«i lepeia me ko Ukuii oh.<oa. H»"laha msi o Hou. Mikalew e Uwe mai oia he b.U e hooluli «i i tta Paako o fce Kanawai £iviU Hoiae «MI k* H<*>. Mi. Halemaru he olelo hoohola e pili aoa i ka puu dala haawina he $2.00Q i hooholoia i ke Ka« Ahaolelo 1870 o<« oa aUoui a me oa aUhaka o Hamakua Haoieii, e honliloia aku i ke«a mia Makahiki e *>iki mai a;ia. Ilanwna iku K mile oaa liAa H.iu. Aome mai ki Hon Mi. Halemmu h« olelo h >p» ■•..>, e nookaaw«teia e keia Anaolelo < no ka hana aoa i ke al nui maw&enu o 1 ke;»w» o iionomalioo a uie Aika. Maawiu 11 KoaiU » a» Uww Uoa.

mai he oleio « ho*.hoto, e kanoh» ia fee K«Hn ee oab« Hal« H e kikoo a<ro i fce Kahina Waiwaī i oi «ieu <v « ob L»nnßiHSia»tßBnß o feeia Kat> Ahiioielo, i i $100 pftkt)fei, do ka pi|»Wt o *>a Laoa mai kahi e maL k H«Ue «aai b« ai« «« eaiai» ■ p<iu d-«i« i maiama «; no ns l»to 9. K«i« Kuu Ah«oie<o, «• lifee me k« ht»akt»kn ann jo & aa rula o ha AlWiiieio, a ma ua hoofe*i6fo e p kw»hale e htkoo a*u 1 kn )»iioo o<ta, he $60 poha, e bihi no I o<» maaawa a Huihoi » «10*1 in tea oielo hmihoin. b n»i>« K«hi«i o fco tta aina e 0 0m» LnnamakaalaauH, aoie ia i like 6te na k b«u(d<Qn kui» t ia*t« R<»tio hek«|i« i 1 kekahi ia e kikn ia aott o»a eke Kamii oo ka • hi«ti uie «mi lata noho k<>kah» Lannma- - kaain»u6 i keknhi maaaw», aoie ia he kamu 1" e hoooele in ai k«na uku. n<i Ma (nea, «jta honneewale ofeo* ke kanawai i Bila B&iw>na 00 > oo }īl<> o ha_Ahaolei<> * ig« ko lakpo aku, a e 0 nka ia no kel<t Hoa keia Hn«—a <*- kikoo b» hoi i-«k<iu i na nienaw» a>pa« ema&eiuike bī. * He'uhelu mai kn rloo. K«fw'iee he <»leki ° hooholo e h»»ita»*»|« ia js3 000 00 ma aia 0 noi «> Kona Hem«, Haawna i ke Ko- 0 tnit < S < Vn* Hana jHon. fi i_ ■.. Heloheiu 4nai ka Uon." K«hirtqmii he olelo s 'hooliolo e hookaawale ia i $3.000 00 na ata- h nui paii o Kpoiau, Maui. il»awii& i be Ko- « <ntte no na H<br Hou. « j Hooiaha rnai ka Hoo. B9>kaiemi e iawe aiai ii | aea oi« be hila e hooinii ai i ke kanawai, ina t ua kue..h.a oielo ilawaii ika olelo Eaelaoi, o * ha oieln Eoelani ka poMei. I ! M« ke noi akaEx J M Smith ui hoopa* ( nee ka h«ie a hnia\yai ma-ka.hora Ml kakfoi- « 1 atia oka ia apopo. " ■■ ■ ~ La H*wa 9, Poaha, Mei 9, 1872 J Haiawai k<» Ahaoielo raa Unooluio i ka j hi>r» 10 kak, e iike me io i bt>f>paneeJa. J hilei H«iiohao(i Perestāfan P. H«ha</}(?}«« ( (na ka noiio. Puieia eke Kuhuuapiile. 1 iieliiin ka moolt*io ona lihii» <1 ka iu inehioei. i iVia ke noi, »ka Hon. Adauju Kaukan, aa ) npoooia | Na Pal4pai,a Hoofii. I Waiho mii ka Hon. D. he pala- ■> |>ala hoopii r>o Kahana Koolauloa. O-ihu mai, i e bi>oia mai aua. i ke kopooo o ke kohoia an;t o ka Luoa uiaiia Apaua mai, a he w«iwai pna h«i kona i hiki akn ika $ - iSU. Qaa 1 w;i» i ke Komite o ua Aha Hooaolokolo. 1 Wailio mai ka U.>n. Paikuii, he palapaia 1 hoopii uo W-iialua, Oaho T3ai, e tioi ana e hooiK'hoia i Lunaljtttiaw;ti Apaua, no ia Apaiia. Hnawiia i ke.;K.oiiiite Hookolukolo. \VSiiho m ! 'i ka HOll. Z. Poii, he palapaia honpii mai a Kaoehoalani. mai, e koi mai una, m:i o ka Ahaolelo, e hoihoi ako 1 na eUla he kanaiinia ana 1 uku ai ia Mt. J. Ltwrftice, 110 na . koina o ka Ah» Kaupuni, niai oi» e ■ noho Lunakanawai Kaapuni ana no ka Apmia Hookolokolo Elua oko Hawaii Pae Ama, at>Je nae i hana ia. . Noi mai_ ka Hs>n, Kahaunpiii e honpanee loa it Ua n(>oii(M> ana i keia palapaia hoopii, no ka n>ea, aole i kup "n > i k»»ta H«te e lawe in ii e noonoo i ka hihia e pili ana i kekahi kanaka <>, a Luoakanawai paha. E hele aku 110 ia e irui i w»ni e pono ai kan« hoopii. No ka mea, ma ka Mokupuoi o Mani, he nui na hihia i like me keia ke ano, a ina e ae ako keia iiale e hookomo mai i ka noouoo ana i keia palapala hoopii, iie kamu ia e hookomo ia iiiai ai na paUpala heinpii he leholuhu wa!e :> k«ia an<>. A e liio anei ka H#le no ka iio<»n»o ana i keia mau uiea liilii, a lih> nui ka inanawa ina ia mea me ka puu xile o aa haua nni e ae e waiho nei 110 ka pono o wt lehulehu. Kokuaia. Kne mai ka Hon. Maiiin, i ke noi a kā Lumi o Hana e hoopanee ioa i keia palapala hoopii. N<ii mai oia e haawiia ka palapala hoopii ike K<>mite Waiwai. Na lakou fto e noonno i keia paUpala b»opii a waiho mai iniuu oka lJole ika lakon olelo hooiko No ka enea, o ka hana 110 ia a keia Hile, o ka nooiion ana i na pono o na makaainaoa, a o aeia kanaka i hoopii mai, oia 110 kekahi luakaiunana oke aupoui. He kninu keia e hiki ai ke imi pono aku i kani nona k« hihia e loaa ai, inaiia paha na ha poe Luna Anpuni na<ia i hookohn ak'i i kekahi kanaka hana paewaewa e noho ma na oihana «upnui Ko mai ka Hon. A. F. J-;dd a hoike, he minamioi ois i ka lilo nui o ka maoawa, no k* hoopaapaa ana i keia palapala hoopii! N -iaila i hoopokoie ai ka manawa o ke kamailio eua i keia mea, he poae e haawi la 1 ke Komite ka noonoo aua, a aa lakou ao e hoike niai i ka inea poao, a o fc& ka hole ia e nooooo ai. Ma ka nniauia ana, ua anonoia e haawua ka paiapaia Woo|»ii i tte Komite Waiwai. oL£i.O UoiKK A £1 Ko*fT»-Kt>lUt7. He'uhelu m»i ha H»«. A. F. Jo4d, ki La na Ho ««lu o ke K<>ia<te Hookeiokolo i ta !»kou olelo hnike no«a paiapola ho«>pii kue ika Hon. D. Kaiue a«e ka Hon. 1 Newton, oa Luaa .o Moiokai tnt Lit i ih> paewaeva oke k«to ana. Ht ku lakou a«na »aa i aa p*lif«l« Iwopii, i«i| lako» i ifce 1 ke Kupono huopii ana eaai, a oa lawa pu m*t lakoo e oana i fca papa koha «a aa Luoa i holo balot« ma ia a ea ikeia Ha oi >n» ak* o ko laoa a»Q i>jlot* inw a ko «a haa e ae i holo L<ra&makaa»a»oa |»a. Ua hai ia eai 00 hoi 0 «a hoike i hiki tam n«»-*a hooweliweii aoa o kekani 0 o* Lu«a Nana Koho o ka Mokupani o Laoai, oia fc«M o S KaU«w>h«i»ttaia, • <»a kanafca t fc« U*e <>le i koa* l»kit(. Owa Laaa a»»a Mt, aa* 1e oia ma koaa kahaa aana, mo *on<t en«aao aea e boio bjinU, aka, .oa hoouoho akn uia i hope aooa. No Kaia ku«»u, a t*e kekahi k«mu e ae, oe hoohoio iho fce Konile e hoopanee toa i ua eaaa paiapala hoopii nei. a «a kopone hoi ka eoho ana nai oea Lb«« eka Apaoa o Hulokii ame Lanai i mau Uoa oo keia Haie. Noi mii k* Hoa D. Kaekaha e apoao akji ika oieio hpike • ke Ke> iß(ta. Niaau<a, a aponoia. H<*l«hel<i mai ka Hon. Martin, taa Lana Uoi«Btlu o ke Kniaile 110 na A<na Aupuui a ino ll.iii« Hou ika l<k«u oleio hoike 00 oa pniipala h<«>p t m«i Puna am« Kao mat, e pili aaa 1 ke ku»i ana i na Aiua Aupuoi. Ma ko lakou kukakuka ana, ua hoohalo lakou e huopaaee hM ta ua paUpala koepii la,

no k« «ote i pap»it roAim^am^M ii»fiii* &oa »«a aepam. P«f)fc«Hri3*ka numa ilw Kolioa K»4aĪBĪBa 80 ktf ku*i «O* i sa aioa «opem. > ;•-> Noi BMi ka Hoa. Kapakee e to*j h« eiHo »k» iliMU* m nīn > »00, K»bu»)»," w? , . wa* %a Bt«fc L. &bofa> 4 b* ei»l* hoike a ke KofflUt<, r* is* U paiaMla hoop» ae> nut kj» M|w. ' >4. > Ku «ai Hoo A. ft/»3d i Mb£££ 8f)|« 0 pouo e iiaomm» te» is «« m»u pnbfflrtn haopii nal ma k» p»p», alu, 8 oeono» «Ba i kft ote*o iMUk« * k« &>siite«*gs. bi ika wae noonoo 'iKIH «M0 Kubin« Kahnaina, n>»iatia e tfce i* *i n»alog aupuei i koei l» »be t>n»* fc« o««. v * Soep#9» «#« fe« Uon 0. H. i , 1« hmke ® ; lb6 ; , Ka bo» «isi Huo., R»|»kee e kaourSlb ika f*'o© I iu Bai« ct lawe «a%i« nooaou ik» oselo?i»yife» *he K«j»to. .. .. Ko mai ke gubt&tt Kslaiw«a s fca#j»ilio, ; aole 90 bb« koe f lu* ka |i«bs ta«« *.as xaai 0 oooB!»a ika t>fclo hoifee «ke Ka©āte, £*», i o ka oi *ka o ka pooa, e hoopaaee U k& aooI ft(VO āoa 00 kekabi «wni. he ou» oa pa!e>p*i» 9 k®i£ ftsta e ««hf» »e» i a »D» e i»»e an» k* bafce i Jkß ate|o k<4> ke a ke Koatit» bo h#ia ma« hoopii e ooonoo ! keia aneewa» • iūki iw» <mi ka wa e itot»poiui ia si oa palapal» faoopii 0 keia aee, alaiia, e lawe 4n» i* «»aaei e aoo* qo0«. eaho,* bf>opstoee ia k» aoo« noo ao» ao kekafet toaa»«« m&hope aka, i «oasawa so ii#e t»sa i a« pai«p»la faoopn, alaita, aole e «oi kft alaaawa e liio oo keb eaau uiea. . Ko mai b> 800. D K«ttk*bi, i feAūM|iUd 00 ka hoepooo ana i ka oieio hoike a He. &o> mile... No ka n*ea waki en»e ©kn Lom Hw> inala oaa &omite oei. oia 06 ka mea «eo*l ia we oiai i kokahi o Jteia mau paiapaiaheopH «ut koon apao« ttt#i. Aua«i, tko lofco« w* 1 000000 ai | keta mas palapaia hoopii, «« botpa mai ke KoMa» BL#la*a»ua, » ua hoakaka ka ia mai ia iakoo kek«fa» tuaa kono kttpooo. Ua ike oia ike kepoao »ia at&o be%> kaka bor, aoHt(la i feo«Aoto ai lakoe i keia ulelo hoike. £ia nam «oa» b0&p0B0 i ka oieio lioike a ke Komfte.

Ku mii ka Loo» 0opa»al» o ke Hon. Martia : Iko Iblms w« i oouaoo M no Ueia mau palapala hoopii, aa huipo Aku 0 > lakou me »ia Kahioa Kalaiai&a, a oa bo«haka mai oia ia lakoa a»e ka hoike p(t ««« mei i huhi a ke haoawei i haawi ai i ka mana ia <a no ke kuei ana afcu » bb aiaa aepuni, a aa hoakaka aiai aole O-ia l papa i ke MaiU uoa ooa aina auponi. Ma ba hoike aaa aka ia iaeo oa Luoa oaoa i matama na ma» aio» la, aole lekou i ae mai e kjaai aka t oa kaeaka hoole m«i k« Euhina »«4» oi» i ike ia mea. M<» hoia maa kaao i booholo ai makou e hoopanee ioa .i aa paiapala huopii. M» ka ninae aoa i ito ka bale, oa hoohoio ha hale e apnnn «k,. i k« oleio i>oikft a ke K.omite. Heihe mai ka Ex. J. M. Sailb,—o ke Komiie Pai, ua- pae i ke pai« oa ioe« a • a kn Hrfle 1 kauoha ai ia tftea~s» ke pāi ana i oa B»Ja Kaoawai—a s»e oa 0 ka e wnihoia aka eoa :mua o ka Hale, »pai no hoi oa Koq»ite Pal pe», aohe haaa i koe 1 tee pai ia a ka hai§ i kaaoha ai, aa ka 1 waie ka Halepai i keia wa me ka W |aa ole mat Abaoifio ako. Heluhelo mai ha Ho».. C. H Judd, Luaa Hoomalu o,ke KomUe Koa, i ka Ukoo olelo hoike uo na palapaia hoopū ao SSolakai, a mo K"hu Hmwaiī mai, e uo» Bhs, e hoae«iia ka liiia Haawioa Koa i $56,d00. Ma ke lakou 000000 aaa, oa hoohoio iakeu e watboia aa m«u palapaia hoopii oei a noonoo la ka Bila Haawiaa. Noi m»i » Ni. ]&aakaba« aponoia ka b<»ke ahe Komite. Da apoaoia. Heiuheiu mai ka lioa. Martia« ka Looa Hoomalu o ke Ko«mte 00 na A<aa Aapaqi a me H<«oa Bi»o i ka iakoo olelo hoike 00 ka paiapala hoopii e ptlt aaa i ka hoemiia aoa e Ra uka ooa wai-piula. Mt ko iakoa oeoaoo aoa, sa bi>ohe)o iakou, aoie i kopoao ba paia. pahi hoop'i na ialeou e aooooo } e boiboi hi,i ke Komite Waiwai. Noi mai oMi Kupakee e apooo aka I ka oielo boike ake Komite. Ua apoooia. . Befuh«ia hoo mat ka Luoahoomala 4 ke Koraite o oa Hou i ka laken olele boi> ke ao ka olelo hoohok) a ka Laua o Wailaka» e neiaoa i $30.000 <h> ka haoa aaa i na ba wai maaaa •» liawi. i taweta mai al M «i o Koelau i Maai Hikioa t»ke k(Ua o Kamaomao. . 9i« ka aooooo *M » ke £om(te t keīa olajp hoohoio, oa hoohalo >bo bkoa e hoomoa loa ia ma ka papa. Noi mai hoi ka Bea. K«pakee, o apo«M»'ka t ka oielo botko a ke Koomlo. Noi mai ka Hoa. K»ibeiasie lawe ka balo e oooaoo i ka oieio hoike a ke Keoute. M« ka amauia «u, oa heeholo ia ae ooi a ka Lae» e Koaa Heaa e apoao aku t ki k» ke a ke Koiake. Kqnrs W«, Hoike mai ka Bea..C. H. hLm Hoomale o ke Komile W», e piih» mai ena oia i ea n»la 4 ka kale « keeelmie m lakee « kooeeikepeae. Ua pae ea aae r«le mi k« ' paual N« mal ka Lew e-K«tta • a§»> ou ake i ka buUte a -ke &emte Wee. Kee «aioMi. Aboi*. ed*jk i«f«at ka betke e ke eo ka wfer»«Wi jM* me ka haaoWo •*fee, H tM k*M i keeNlwl o ka paeke 7« ett Rela e ka Hele. Huekak* AMi ke KeeMia Wee» , oha ka haie ta lakee e uaefai,' ea kaooha to ia eo e aoepooopoeo, u ka(ie«e p kaik» Komit« P*l erboabe«» «ktt ai »e i« m**."" 1 Niaauia, a boeboloia e apeee «ke i £e Huike. Nt Owu Hoeao&o. Helohelu mal ka Hoo. Kepakee be bile ke> eawai e keoleli ai I ka Paeke d o ka Mekam XXXV a ke Ka&awai Kamaia, e ptl« eee i ka malekia oka la S*beti Belebe(e akaki ia. N<h mai ka Hoa KiUkiaa e |epae lea i« ka b'k Ma ka »<e«Mt aea, ea be«t*«». 4 I hookoioia e heawiie ka btta ik« Keaile Pai ao keaa betobele «lua m. ( BtmvmU i« iee JSkttL )

Mm'ml k« Hoe K*H*U?i. m hooKh. uot owl ao ®i», • U«ra ia*i in« o« he biia kiunl • •• »i i k» puhiia aoa o k> belo 3 o k« M»lak«k« i ra«a ; ea mahaokae t» bilft kMMwai lr B«l«k*hiia ka bila. O kaano osa kila 1«. ea« aaa i ke pahiia oka faiak«k« b«lc.9 i raa>«, a ua hoikeu aa ua btla Mi L wale no mka wahi pohi raai« i ae ia ; 3n>« Hooololo, a 1 ma Wailuko. Noi a)t< ka Hoa. Loooaea, e kapa<? ioa la kft biia. Ka mai ka Eoa. Kuihelani a keoiailio mai i ka i at» :— "Oko'e Hoa a>ai ka Apana hookahi inai, oia bo ka ke ku mai e noi e hoopaoee loa ia ka biia. 'Aoie oo mto« he mau kaoeka ina »M, • aele eo bw no ko'u makemake ibo i lawe mai ai ao i keia bila, aks, mamuii o ka makomaka o aa kaoaka mai ka apana mai aaaa mae» i koho. Oke kumu «r«le no i law Mi «i aa i kei», oo ka pomaikai e loaa ana ika leholeho ke ae t» ; o»«i, »ia ma na wiliko o Waileke me Waihee. oa like k» maUkeke maiaila me na wai o kakawai. ua hookahe wale ia ako ma oa kahawai o Wailoku, oa lik« ka w«i me ka malakeke, aole e hiki Ina lio ke ioo. No ka hoomauoaooa wala. ia O keia komu waiwai, noleila i noi <sai ai aa poe Wiliko o kuu apaoa e ae aku i ke puhiia •aa i r«OM. Aia &ae ia keia kaoawai, alaila e hoopii ia oo ka oho o sa paahana ro» oa wiliko, a o ko ka leholehu pomaikai heia." Ma ka oioaaia aoa i ko ka bale, oa hooleia ka bil«, « u« hoopaoee lua ia ka noonoo aoa Hoike mai o Mi, Poli, • heluhelu mai ana oia i ka bila aoa i hoolaha msi ai inehioei, be bila kaoawai e hoololi ai i ka Paoko 480 o ke Kioawai Kivil«. Helnhelu akahi ia ka bila, a ma koaa heluhelu alua ia aoa, ua hoohoioia ka bila e haawiia i ke Komile Pai, no 0 ke pai ana. Helohela mai o Mi. J. O. Carter he olelo hooholo « baoobata ta Loio Kuhina e hoopii ia S KahoohalahaU imua ooā Ahahookolokolo o ke Aopuni, no ka hooweliweli i aa k«aaka ma ka la koho balota ma Lanai Kue mai oMi I|«iue ika alelo hooholo, 00 ka mea, walii an«. Aole be mana i keia hale i kauoha ai i ka Loio Kuhioa. e honpii ta S. Kahoohalahala imua o na Ahahookoiokolo. Nolaila e hoopaoee loa ia ka ooonoo aoa i keia olelo hooholo. Kokua mai oMi L Aholo. Ku oiai o M'. Carter, a hoike be minamina nui kona no ke kokua aoa o Ueknhi hoa o ka Ahaoielo i kekahi Luna oana hana kuponn ole m« k« hooweli«ī(ti aaa i na kauaka. Ko m»i o Mi A. F Judd, a hoiUe, he oiajo, ma ka < lelo aoa mai t nt hoike imua o ke Komite Hooknlokolo, ua hr>ike mai l ikon 1 ka hooweliweli an<i o S Kahoobalabsla i na kaoaka koho ole i kona bi>lota. Aka nae, he kanalua kooa no 6a hiki i keia hale ke kauoha «ku ika lioio Kuhioa e hoopii i kekehi Lana Nana me ke akaka ole i ka bale ka oiaio ooa mea i holkeia mai imua o ke Komite oo kcS. Kahoohalahala hooweliweli aoa i oa poe i koho ole >n«i iaia. | Noi mai o Mi. Kipi e hoopanee ia ka noo* doo ao« i k« oleio hooholo a ka la apopo. | Niaaoia a apouoia. NA haMA O II Ll. Hapaiia ka doo»oo »na oo ka olelo hooholo inehioei, e pili ana i ka olelo hooholo a ka Luna a Koloa, no ka maheleia u na haoa o ka Hale m« oa Halepai. e'lu» o keia kaiaaakauhale. Ma*ke tioi a Mi. Kalakaua, ua hooholoia e hoopanee loa ia ka noonoo ana Hapaiia ka noonoo ana i ks bila no ka lioololi aoa i ha Pauku 488 o ke Kanawai Kivila. Noi mai o Mi. Kupakee e hoololi i ka hua-1 olelo " umi," ma ka paaka 3, o ua biU nei a e hookoino malaila i ka huaoielo "ewalu.'' Noi mai o Mi Kipi, e hoopaoee fo« ia ha bila. Kokuaia. Ku mal o Mi Aholo, ua kue nn kamailio ana i ka rula o ka hale, e like ma i!> i hoakakaia ma ka Paaku 75 o na Rula Noi mai ke Kuhi«\? Waiwai, e ' apaeia na rula o ka hal?, a e waihoia .r.:. ka bila imoa oka hale no ka noonoo ana. Ninauia a apoooia. Noi mai o Mi Kankaha, e heluhelu pakabi ia na pauku o o« bila oei. Ninaaia a apo'ooia Heluheluia ka bila. . Noi m«i ka LuUa o Haoalei e hoololiea ka huaolelo " omi," ma ka panku I o ka bila, a • book aio ia malaila i ka huaolelo "ewalu " Noi mai Mi. Hikikoki e hoopaoee loa i ka noonoo aoa i oa bita nei. Kokoa mai o Mi. Lonoaea i k« bila me ka hoololi, e hookomoia ka huaole'i " ewalu*hora," ma kahi o ka haaolelo "umi hor«, M Lilo ka hale i ka hoopaapaa an«. Nioaoia do ka hoopanee loa i ka 000000 ana ika bila. Kanaloaia. Noi ia e oioau hou me ke kakao ana i na iooa. Na ro« ma ka ae. W. C Lūoalilo, P. Nahaolelua, P. Kaooa, J. 0 Dominis, C, R. B>shop, C. Kanaioa, W. P. Kamakau, P. Y. K«eo, H, A. Kahaoa, C. C. Harrig, F. W. fTotcliinBoo, J. M. Smitb, D B. flitchcock, S. Kipi, G. W D- ffalem«nu, R, Newtoo, A. F Ju£>:. C. H Jndd, W. H. Rice.

Ka foe ha ka. hoole D. Kaiakaua, J. Nawahi, W. T. Martio ( J, W. Kupakee, J. W. Naihe, L. Aholo, W. £Taaatbe, J. A, Kaukau, H. Keihelaai, Mi Loooaea, P. Nni, D W. Kaiue, Keo Kaaka, E. Mik&lemi, Z. Poli. J N Paiknli E Kehoa. He 19 ma ka ae, a he 17 ma ka hoole A oolaila, oa hoopaoeeia ka 000000 aoa i ka t»la. Nai mai ka Mi. D. Kaiahaua e hoopaee ka haiawei Niūaaia a hooieia. Helahela ia ka bila e hoololi ana i ka Paukn 870 o ke Kenawai Kivi»a, e ae ia i elaa wahi e ooho ai o ke Kau Hookolokolo Kaaponi ma ke A—Hookolokolo Elua ; ma Lahaina a rqe'Waīluku. I ke Kau Hookolokolo Jurc o Juoe ma Lahalna, a ma Wailuku i ke Kau Jore o Dekemaba. Noi mai ka Mi. Kaukaha e Komile ka hale 00 ka nooooo ana i ka bila Nioauia i ka bale a aponoia. Liio ka bale i ke Komite ana. Kohoia o Mi. S Kipi i Luna Hoomalu. Noi mai ka Hoo C. H. Jadd, e heluhela ia ka Pauku 1 o ka bila, Aponoia. Noi mai ka Hoo D. Kalakaoa e hooholo !oa ia ka Paoko 1. Kue mai ka Hon D. Eaukaha i ka hooholo ana i ka bila. O tte kumu oui o kana koe ana, oo kamea, na maopopo ia ia, be bila hoonui lilo keia. Hei>i)a keia e noi hoo mai ai i haawina daJa okoa, no ke kukulu ena i hale hookolokolo kopooo ma Wailoku. Aole 1 pilikia nui naakaaioaoa o Maui no ka eele ana i ka Apana hookolokole okoa ma Wailoku, aole i kagoba mai lakou mea, me be oaea I* na kekahi poe kakaikahi wale iho no. He pooo i keia hale ke 000000 »kabele no keia 'oila, me ka wikiwiki ole i; ka hooholo. Kamailio ioo mai ka Hon. Kuihelaoi, o keia bila ua ooiia mai e ka apaoa moa lau'a i koho. Ua olelo mai oei ka Luoa o Henalei Im nea hoooui lilo ka ka hookaavale aoa i rlua o»aa w»bi hookolokolo Jure B a Maoi, ke owaao nei au he bila keia e hooemi ie ti »• lilo oiai, o k« hapa nul o na

Jore haolo a»' ma Makawao. Kol», ame Hana, a ina e hoihoi la raa Wailoko kabi e Lookolokolo ai i kahi maeawa, e 6bōe«i ia no na lilo oka ofao mile. Eia kekahi, aia kekahi Hui ma Wailoko e kokolu aoe i bale oui kopoao, a ua olelo mai iakoa, ioa e ae ia ke<a bila, e haawi Ukou i ka hale holookoa o lalo • krena hooko o, a ma ka hale io«luoa lakou.' Noī mai ka Hoo. J<idd e hooholeia ka bila me ka hooloii ia, mi Wailuko ke kau Jure o J<iue, a uia Laluioa ke kao o Deke<naba. Lilo ka hule i k* hoopaanaa aua no ka hila Kokua ka Hon D. H. Hneheoek i ka bita om kn hooloii a ka Hon. A. F. Judd. Ninauid ka hoopanee loa aaa ika b}la a h»oleia, he 14 oia ka hoole ika hooholo aoa ika bil«, he 26 ma ka ae. Nolaila, oa hooholoia ka PawHu 1.

Nmauia ka huoioli a ha Hoo. A. F. Judd., Hoolioloi» Heluh«lu ia ka pauku 3 • »ponoi». Noi b» Hoo Aholo « hoop«a«e ia k« Komite oks U»le Hooholoia Waiho mai ka Lona Hoom»lu o ke Komite i ka lakou olelo hoike e apono uoa I ka bila, Hnoholoia. Noi moi k» Hon. D. Ka|;kaoa e hoop»npe ka bale a hnlawai mn ka bora 10 kakahmka oha la apopo. Nmau i» a «poooia. Houkuu ka ha'e ma k» hora 2 nae ka hapa oka euwina la, * La han* 10, Poauma, Mei, 10. 1872. Halawaika Ahablelo ma Hoooloiu i k» hora 10, kak, e like iueja i hoopaneeia. Ka Mea Hanohano Perep;Jena P Nahaolelua ma ka noho. Pole ia eMi Paikuli. Hel'iheluiu ka moolelo o'ka la inehioei. Ma ke doī a W. C Lunalilo ua aponoia. Na Palatāla Hoopn. Waiho ma i o M i N'aihe, he palapala hoopii mai Kohala mai e noi aoa e nooooo maiaai ka Ahaolelo i ka Paoku 1420 o ke Kanawai Kiwila, e hoololiia, a i ole iae hoopao loa ia. Noi tnai o Mi Aholo e hoomoe ia ka palapala hoopii ma ka p»p». Ma ka oinauia aua ua ho'ile īh. Haawiia ka paiapala hoopii i kr Kotuito o ua Aha i^ookolokolo. OLPLO ĪIOIKE A KE KoUIĪK Ku MAO &, W AE, No ka hiki ole mai o ke K' mite Pai, ua hoike mai ke Kakauolelo, ua pau ike paiia ti.-> l)ilB i)i> kh hOololP ana ike Puuku ii oUu Mokuna XXXV o ke Kanawai Karaiina, a me ka hila n hoololi ai i ka Pauku 488 o ke E Kanawai Kivila. i lioike n>ai oMi Z Poli ka Luna H-iom.ilu 0 ke Komite Wae, no ka ana 1 kn olelo pane a ka Ahaolelo i ka //aio'e'o Alii, a me ke lawe ana akn i ua olelo pape Ui ka Moi; ua laweia ka olelo pane i ka Moi. Noi mai o Mi D Kankaha, e aponoia l?a olelo hoike a ke Kon>ite, a e hoopau ia ua Komite !a. Aponoia. Na Bila, me sa Olīlo Hoohow. Heluhen mai o Mi S Kipi no ba minawa mu i i ka bila ana i hoolaha mai ai iuehioei, e p>li ana i ka lioonoa loa aoa i na kai lawaia a p.iu, koe na loko me na muliwai. Noī raai o Mi Kaukaha e hoopauee loa i* ka b'la. Noi mai o Mi Kapuniai e hooholo 104 ia ka L>i(a mahope o kona heluhelu alua ia ana. Ninauia, a hopholo ia ka bilā, e like me ke noi aMi Kapuniai. Haawiia iko Komite Pai Heluhelu mai o Mi Kupakee no ka inanawa mua, i ka bila ana i hoolaha mai ai inehinei, he bila e hoololi ai i na Panku 480-487, <> kc Kanawai Kivil». Haawiia ibe Komite Pai, mahope o kona hehiheiu aiua ia aua Hoolahn mai oMi ]>. Kalakaua, e iawe nihi unit oia he bila o hooioli »i i na Paukn 2 3, 4, 6, 6, o ka Mokima XXXV, o ke Kanawn.l Kt>ra(ma, me ka Pauku 1 o ka Mokuna XLI o ke Kanawai Karaima. Hoolaha mai o Mi Poii, e laoe mai aoa ia he bila e hoololi ai i ka Pauku I o ka Mokana IX o he Kaoawai Karaiaia. Heluheiu mai o Mi Naihe, he hooholo, e hookaawaleia i $5 000 no ke kula Enelani e kukuluia ma Koi.ala Akau. Haawiia Lhe Komite Hoooaauao. Hooiaha maf oMi M«rtin e iawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka Pauku 1419 a me 1420 o ke Kanawai Kiviia. Noi mai ke Kuhina Waiwai, e haawiia ka O'eio Hoike a ke Komite Waiwai, a ka Pakui o kaolelo hoike a ke Komile Waiwai. Apoooia, Heluhelu mai oMi Looaea noka manawa mua, i ka biia ana i lioolaha mua mai ai, he bila e ae ana i ka poe i loohia i na mai lepera e noho pu me ko lakou ohana, maiaio nae o na hooponopono ana o na rula a ka Papa Ola Ma ke noi a Mi D. Kaukaha ua kapae loa iakabila. Heluheiu mai o Mi W. H. Riee no ka manawa mua i ka bila ana i hoolaha mua mai ai, he biia e hoololi ai ina pauku 1006 a me 1007 oue Kanawai Kivila. Heiuhelu ia ka kiia, a baawiia"j ke Komile Pai. Helohelu mei Ua Hon. E. Mikalemi i ka hila ana i hoolaha mua mai ai, he bila e hoopaa ai i ka auhau o oa makua i hoonna i ka lakou mau keiki i na Knla Kookoa a oie na Kuia Hanai. Heiuheiu ia k« biia, a haawiia i ke Komite Pai. Noi mai ka Hon. A. F. Judd e hapai ia ka nooooō aoa i ka bila i hoopanee ia ma ka la ioehinei, e piii aoa i ka auhau aianui. (Waiho iki ia ke noi a pau na hana o keia mana- *•■) Heiuheiu mai o Hon. Mikalemi, no ka manawa mua, i ka bila ana i hoolaha mna mai ai, he bila e hooioli ai i ke Kanawai, " lua i kue ka oielo Hawaii i ka olelo o ka olelo Enelani ka pololei " —E hoololiia o ka oieio Hawaii ke mau ina i kue ka oieio Enelani. Noi mai o Mi. Kaiakaua e kapae k>a ia ka bfla. Ninauia, a hoohoioia e kapae ioa. Heluhelu mai ka Hoo. J. N. Paiknii no ka manawa mna i ana i hoolaha moa mai ai, be biia e hoololi a e hooponopono hou i ke kana«vai o ka Papa Ola i hoohoioia i ka M.H. 1868, e aeia na kahuoa lapaau Hawaii, e :a* paau wale i na poe i loohia i na nlai iepcra, na kaoka Pake, a kanka e ae lioi. Noi m»i ka Hon. W P. Kamakan, e kapae loa ia ka bila. Nioauia a hooholoia ma kona heluhela aoa, e haawiia i ke Komite Pai. (Jolt ipem.)