Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 19, 22 August 1872 — OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA. HE MOOLELO EEHIA. [ARTICLE]

OLIMEPIA A O KE AKA O KA WAHINE KARAIMA.

HE MOOLELO EEHIA.

Ki HOI AHA MAI O BB KANAKA AV-KfJ. MOKUNA I He toibi .ao-ka maaawa i hala i ko laoa kaakoo ana « hiki i ka aka, ia RatefM, me b<* mea la he 10au aekeaa hapa wale no ia. O kela. oiaa apeaa a ket» aaae tihu, ua komo po loa ia ik>ko e kooi pa-«OB me kooa ! p'iowai.. -•*) I Iko iaak faiki ana ika hale, hoomaupopo | raai M o Mrs Redwood i kona heleheleoa oa : like loa me ke kii a ke krfki ana i 'peiia aī. Aka, ua makauhan' mau oia uo na kok'oa ana i ka poe pilikia, a holhoi ia aku I» ua kaikamahioe nei i kek£hi romi ftifawal6'.' O' ka mea mua i halawai me ua maka 0 oa kaikamahine nei, oia 00 ke kii e kao la nia ka paia. •' ICnpanaha maoli" wahi n ua kaikam&hiue oei. " Nnwai i pena I kela ? ' " Na kou keiki." " Aolo paha oa ke keiki a'u i aie ai i kuu ola !" " Hookahi no a'u keiki." 0 Mo he keiki holokahlki la ma kona kapa." "Ae No ka lnaa ole 1 kekahi ka makemake fe kuai i ka Ralepa kii, uolaiia, ia i hoio ai i ke kai.'' 1 "Ihea la kona wah'i i ike »i ia'u ?" wahi a ke kaikamahioe. " Aole anoi ou ihanao he kii maikai kela, wahi a Mrs. Redwood " Aole an he lunakanawai no ka loina t> ka makuahiue malkai," wahi hou a ke kaikamahine, "aka ea, he kii maikai loa " " A owai lu i kou mmiao, i ka inea nona keia k{f?" Ia niuau ann mai oua kaikamahine nei i ka makuahine 0 Rilepa, komo mai la o Halepa iloko o ka rumi, a pane mai l.i i ka niiiau aua kaikaoiahine nei, " Na'u e hai aku ia oe." O Oluuiepia kona inoa, k« kaikamahino a L»monetN, lie kanaka kalepa Polani waiwai iloko i> ke kulanakauhale 0 Sa loka. A iiu loln; uu nana i hoolimaliina kekahi hale nui oku Von Tam. A ua lohe mai no hoi ao mai na poe he lehulehu, nana ke kaikamahiiie ui lua, a, aole uao au i manao e Tke ana i ua kaikamahine la, aole 110 i kooa ohana, 110 ka aole o'u hele nui, a, aole no o lakou hele ae i ka'u pule, no ka uiea, he hooinana Polani ka laKou. Aka, ninau hon aku 1a nae o Ralepa. "Ua inanao anei oe he wahi ki-na iki ko keia kii ?" " Aole, aole," me ka hopu mai o ua kaikaniahine nei i ka limu o Ralepa a puliki iho,. me ka iiene aka iho» a pane hon mai ia. Me he mea la, ua ike mua oe ia'u, mamua ae o keia, a i ko'u manao, o ko'u lialawni aua ow; oe i kakahiaka nei o ko kaua ike mua aoa no ta ?" •' Aole aoei oe i Nn loka ?'' wahi a Ralepa. " Ilaila wau j kekahi manawa." " Ke hoomanao nei no aoei oe i ka himeui mua ana a Malipalena Samirainide " Aole au e poina «na." " Aole anei oe ma ka aoao liema o kahi e himeni ai ?" " Ma ia aoao au." "Ua Ike mua wau ia 0$ ia ahiahi, a i ua po nei ike hpu wau. Ano ko'u nanea loa i ka himeni, ua hoopaanaau wau i kon helehplena, a malloko or ia hoona.aoao, i ppna ai au i kela kii. . # Lalau ibo la o Ralepa i kona papale, me ka i mai, " E bele apa ao e bai akn i ko makuakane 1 ka loohia ia ana iho uei ou i ka poino." Paoemai na kaikamahine qei " e ana ka paha oe i kuu noho loihi ia uei ?" " E hele oe e kuq keiki" wahi a Red- " malia ke kau mai la ka makp o ka makua." Ia wa i hele wikiwiki aku ai 0 Kalepa a hiki mawaho oka hale o Lamooela. Lawe ia nku la keia e ke kauwa q loko o ka rumi aiua, kahi a kekahi elemakule e no()o ana. Hahai akp la o Ralepa i ke knmu o kona bi*, ki ana aku. Ika haule o kekahi kaikamahioe ika lio—ka eha ole m« ka lioihoi ia ana |: ka hale o ka makuahine ona. O Olumepia i ua haulu i ka lio ( wahi a , ua elemakale nei i hooho ae ai ma ka olelo ] Pelekane, i awiliwili ia me oa palale Polani. i "Ua manao mua 00 «u e loohia ana penei,, Aole ia e hololio hou. aole. Auhea la ka Ho V 1 " Ua make.* " Poo<>, olioli loa au ia. Aole, o ko Olnmepia tlo wale no ia. Aka, heaba ka bew \, kuai bou no au 1 lio nona, i mea nana wnU' uo uana "

Ila ktia- wahi i hoOUaoī āe ai oa elemako- • le aei i ka pefe, a komo mai la kekahi kapwe, kaotfha ako Hi e lawe kdWma! i ke kaa a m» lfa lio. 1 ka uiaoawa pokofe oa makaokaō ua elemakule aei i ka puka ana ako, e ko mai ana ko kaa oa makaokau me ot» lio eha, kau ako ' U o Lamoneia, a hooooho ia ae la'o Kalepa me ke kaliulio mamoa. Rahau ako la ke ' kahulia i u« m« lio nel a hol"o aku la me ka mama loa. PapoA a hoolei ioa wahi a Keaka noto ana i kahi o Mre. lsedwoed. 0 ua ap«na a ka oiakiiiikane me ke a hahai mai Uao.Uo* e»Ct}a6f*frftt i oe oMA a pau i loohia ai ia ia. * kaamahā'knhahooa i booWbe mai ai Rra 4ka&4&kane. Hali-ae ō (yamoncta a.. hopo 'ako la i k'a lima o R?lepa, me ka oieio aki.' '' Us hoopaa aka 6e i kekahi kaomaha maluiia iho o'u, aka, ?.ole au i nele e bikr d\& ai la la'u k'e oko i keia aīe.'* " Aole no ka uko ia mai ko'u hooikaika ana e hoOpahele 'ia ia, aka, mW ke aioha mao u ke kaaaka i ke w»lj{. a Ra|«pß " 0 k<tu hoomaikai a me ka hoomaikai pamehana a kao kaikamahioe, ua oi ae ia ma>. mua o uk~o ta mai." " Aole pefa" wahi aka eiemakaieoii, e " olio ai na Lam<>neta i kana poe i aie ai." Huki ee la u» »ei ia Rjlepa kekahi aoao a olelo hou mai ltr "He ii,ihuoe oe me kou maknahine, eia ka buke." Uaeihi ae la tia eleinakule nei mai kooa pakeke i kekahi wahi b(ike ouku, a haawi aku ia ia Ralepa me ka o'elo aku Iloko o keia buke e loaa ai ia oe, elna tHiisani daia ka pa|apala liikoo, e lawe e ke kanaka opiopio. Kuemi aku la o Ralepa i hope me ka o!e--1« niai ;\Ua haawi walp aku au i kokua'aha aole au i koai aku/' 1 hoo mai la ua eleniakule nei' " Malia paha o lawe po kou makuahine ? Ofek) hou aku | a o Ral»pa Aolo loa e lawe kou makuahme, i ka mea a kana keiki i hoole ai." " Ina aolē oe e lawe i keia, heaha kou makemake e hana aku ai au nou ? Aole aoei ou makemike j kekahi hana mai a'u aku, a i kekahi mea paha e kokoa ai i kou makuahine ?" '* Aole no ke kokai ia mai" wabi a Ealepa, " ti<» kuu hoopakele aoa i bo kaikamahine, o ka inea a'u i makemake ai, anle ao »ike, aole paha i keia wb, malia, he manawa nu e hiki mai ana, e imi akt» ai i kekahi lokomaikal m:ii koi> li'ma mai." "O ka hiki koke mai o i-v wa ko'o makemake," wab» a 1j4..:'-'.^ca. " Oiaio, aole qo au e hopuhopualplu i ka ae a me ka hoele i kekahi mea," wabi a Ralepa. " Aia malona oo na hiohiona o ke konaka inaikai," wahi hou a Lamoueta. " Ua a o mau la wau," wahi a Halepa, "ua a'o m«o ia wao, o ka inea e hele aha ma ke ala o ka hoopono, he kanaka maikai ra." la wa i nlwa ako ai o I<amofieta i ke kaikamahine, ina na makaukan oia oo ka hoi. Ae mai la hoi ua kaikamahine r.ei. Hawanawaoa aku !ft o Olimepia i ka makoakane, a huli mai la, a olelo mai la ra Mra Rfdwood, " Ina e maalo ae olua ma ko makoo wahi, e kipe, mai hele loa." Kolon hoomaik&i mai la o Ralepa, a honi ako la o Olimepia ia Mrs Rcdwood, a lolu lima pumehana ako la me Ralepa, me ka olelo mai, " ko'u hoomaoao." Kaa akn la laihi ilona oke kaa, a holo ako la. He mao )a i hala ae mai ka loohia ia ana o Olimepia i ka poino i haiia ako nei mamoa, hel»; afrn 1a 'o Rii?epa i kahi' i loohfa 8i ua poino la, noho iho la oia malaila, a kaha iho la i ke kii.o ke kahue, ke kaikamahioe me ka lio e ohu ana, me fta hina kua ana o «a fio nei, a ia ia i kaha hope iho ai i ka hoopaa loa ana i tfa kii-nei, malo ana ke aka o kekahi mea ihioa o ka pepa a ia oei e kaha aoa, holi koke ae la keia h nana ilona. " Ua like loā," wahi a kekahi leo haoehane i pane iho ai (a Ta oei, " lua wau Moi Wahine, lawe wqu ia oe i pena kii oa'u." " O MjbB l " waki a Ealepa, . me ke ku ae ilunq. " Ae »". wat M > ke opi,o|Mo me ke kikoo mai o kona lima i ko ia aei. " Pehea oe, oluola 96 ?" " oluolu loa mai ke apo be ka«a lio, oa wau i koa bele a malalo no aa i heje mai nei a hlki ibo la. ane! ou' iaanao wahi ?" " Ae," wahi a llalepa, ,; "he okakala waa ke hoomaaao ae i oa mea i haaieia ma keia kahna. 1 " Ua ?k« aaei ae i kekahi mea makemake e kuai I koaa lio ?** " Idh oa ike ao," wahi a Ralepa t aole 09 oe e lohe ana mai a'o »ko.'' " Be oiaio aoei e haalele aoa <>e I ka kaka kii īf '*oa wau e noho ma ka aina 001," wahi a " e lawe »0 au i keia oUiaaa, aka, ke 1-ikoke mai nei n* la e hea hoa ia mai ai au a ku i ka hoeuli "

" K haalele aim k* paha oe t ka aiuu uei V w*bi bi»o n OĪimepia. ' " Ae, e Misa Laojooeta, e hoio ana ko m»kou inoku i I#ia l£otnohana, e malaila aku t aoleau i ike, «, fa« kapooo pat|» i keia wa e f»aawi aku ai au i ko'u oioba bop« ia oe, Adien t" " Aole ao e «e T koo aloha mai { na k«uoha m»i koo klmle 'āe U' iluiia e ike ia ia." ■> A6Je «o i mkoao oa koponoko'o be(e ana #ku e ffce la itf, do faa mea, he kaopale kiekie osßwaeoa » , ti tf tjj43 la M ' " E kela la'o e Kalepa,*' wa[hi a OHnepia, " i ko'o mauao, uū haaheo oo ka m«a baahsa no kooa haahaa ana, a o kameakiokie Wo kona kalana." Oki ido fa kaoa olelo aāa, a lio}io-ikf. p&oe hoo mai {a iā~"OHoii ioa Vrau f ko kaiia »aīaWai aoa i keie wa, i l«»akopoteo ai ia'o kd manawa e hooniaikai I ako ai oo ka<o mao kok6* iU a bafi ia'ū.'no i ka merf, O ko ra«toav» Wa pahk, oin fea wa u e moe aoa i ki haln o *o'a makoehi oe. Oa fke atl, fte haoaia.na %a baatl koa, a he Mea hoopoio» wale īa no e't«, rfka, aole re p<rfna iki aoa ia Wa*- Oa kamaiHo mai Ta © OliHtep4a me ka leo oaheoahe, a o mai fa 1 ilonāliml, pōlTtfT fhiT!ā T 5a Hma* T»~ tne ka lolu lima aloha' oiaio ana'. Ā roe he a»ea ia ke pa-a mai la kekahi leo iloko ooa, • i «af a*wtr >■ *- • - " Oi hoaiahia ka mano, Ee-koloi •po aiMaoe o Hlikaa, ! I Hii-—alo--o j Ia Hulepa i, ike iho ai ike kaomi ana iho | a P-iinepia i kooa, pane aku 1* ia—"Aole Ao i ik<a i na pfto« kupono «;«» akn a?o ia ioe i keia oianawa. E ahooai mai ia'a—'iole kei» q ka inua o ka'o ike aoa m .o ae ka ko'o o»a**jaf-»a pei» w-au i lttwe pu aku ai i koi» h'.&ioea iw«ei}a.c> ka rtoao» lipolipo. Aka*. oa haia abo ia,>aha ka'u obl« aoa ia«maijo ako. o : kn paieoa kopoAo—ua hoeha ia koa inauao—a knia mai ia'o " I k» wa.a italep« i.hoopaka nai ai i ke* la oleJt>. ' e kala mai la'o/ henw aka la ka puliki «oaa pii ae le ka ola i koaa mao (aole no ka eha io i ka Rj)epa kamailio aoft,) a holi mai la kona mau maka, a ( iloko o keia naoa ana e ka mea helohelo, h« hi4ī ke ikeia a<k(],~ *' K« eha wale m» iloko, Ka eha lima oie a ke. &lob&, A kakou no e ike ole ne—i—ao.'* "E ne mai ia'o—mai hoole mai ge," wahi, hou ana—"e hai boo ako bo ao t a e |ohe oe i r»a manao oioku e ooho oei iloko o kei» puq> wai. S(ai maoao oe, ua-poioa ao ike kowa 1 oana e hookaawaie mawaeoa o kaoa—o ka ■ uiaoao iloko o'o, oa like oo ia me ūa hoku e ' kohikuhi ana i ke ala o ka mea e auwaoa ! waie ana. Aole paha e lōaa aoa ke. kiko j waeoa, aka, aole oia ka mea oaoa e kaopale I mai i kooa ho >keleia aoa a hiki i ka hopeoa | 0 kana huakai. Me ka maoao pobo, e lilo oe | i hoku alakai oo kuu ola oei—ua aloha ao la ! oe—ae—ua aloha au ia oe." Us ano haalnlu o Olimepw, aole oae i hookoli i kona hooiohe aku i kela mao puaoa olelo, hopu «-ku ia o Ealepa j kona mau lima a akn Ib, me ke pale ole mai o | OUnaepia. Aole, aole no e huki aku ia i koI na mau iima i ka hapai ana ae a R«lepa a* | hooi Hjo la, aka, puliki pu iho la ia i ko RaI lepa maalima. i Ku.iao aa la o Ralepa, a oielo aeU—"Ea ! oa huli aoei ke ao o ka hoaiiona mamuli o'u ? | He mea liiki $#jei hp knooo iioko o keia puuI wai no keia ls-pa ? K oaoa mai e MiBS Samooeta, e oaoa mai e Olkpepia—e kou aloha." la manawa i oana ae ai o Qlimepja, h»ioiloi mai la kooa maq waimaka—-aka, be mao wsimaka ia oo ke aioha e hoooa aoa iloko ooa. Ia wa i boi ae ai ko laoa ipau tehelehe, m« ka honi ioihi o ka wa mua, q ko laoa aloha. i Iloko o keia w», i hoihoiia mai ai aa luhi a | ka lia, ka ul«ko, ka aa la ioih; I I hala mahope. I iho la ia iloko una " 0 |ka mea e hiki pai aoa, au i np|ho au—ua aloho wau—a aa lohaia pai ao." i Ke mao la oo ka paa aoa a jKalepa i oa ' o Olimepia, pane ako la ia : " $ Oiimopia, i ioa no aole he wahi kaawak ok>ko o kop pu«- | wai no'u. u eaah% ko'm, «u» ka si hooi haooli mai oe ia'o I keia hoia. Hpko e keia aakooa oka olioli, apie aa e pleloia mai f oa a~o au ia oe i kahi ma-!a, e'ioii aa i koa makoakane, a e olelo ako au' ia ia, oa «loha «n ia oa" . . , A, hoopaa kokeia ae la ia olelo a£a a Ra> »epa e ka pao« aaa <aai'a kakaki tāa haloīo nia kooa kaa, " Auie e loihi kao wah.'e ka)i •ko ai." Huli aa la laaa a ika ako l« i ka i makoakaee o Olimepia mahope o W«a. I | mai la ia, oa helnhelu wale ao aa i aa noole|o o na poe ma na b.ika t akahi ao au a ike pooo me ko'u maa Aao pata ae la o Olimepia ia Kalepa, aka, poliki mai la oia ia Oiimepia, a oana pooo mai la iā gamooeta, me ka olplo mai.—" B hoomanao oe i ka wa a kaoa i halawai bope loa ai, «a olelo ako ao ia oe, ua hiki mai paha ka maoawa e ooi aku ai ao i kekahi lokonaikai mai ia | oe raai ?"

a Ele houoianao 'loa nei au'ie,** wasi a Sa* Q>prM>ta ( "aa ib«u«k> «a o i:ekiibj b«ft« £ao i ai p iīpi mai, fcoy: Ihpa aka • nka; ke ike nei ao ano, ,|ke makemake «€i o*' jl e lik» i huoooa na'u. Āote ut ia he manao f* l.ewa, oiai. ke waiWai ba oj«oafaooowai, a healia ka ka buuooa ? Pobaa ako ?" * " He kiiaMi ko keia uleio ana aku nei a'e, e Samooeta," w&hia Ealepa, '' i kou inanao, aole i kne ka'u i abu i fc* m*tifp 1 «» kao kaikamahi'ue " '* K * ik H l #a -^ 8 ' H* Wf» ISfir lima o kon haikamahiae." " Q bo'& eohoma ke W- ■■' • O koo loaa, u> koponoiu ool» nokftta«fe ana i kno kuikaoiahine, no ka mea, nah&s»i., ia m me ka U«Qy, a e lily aaa i no ■ kek«bi waiwai oni," . - ■ ' t ■■:,;-■ /"■Aoie an t oi«Dao e mare koke," #abi a Rfttop», " b» loaa oae ia'n ke ai« * hiU ai ke akl i &oo kalana i keia w% .uo k»mea, he opiopio ao a be maikei kn'o ola, me ia oo e twfc ai i oa «fae» e biki ai k» trm>koia koo o»Mftroako, a i k» hopet>e,-e featrftktt ilo au i ka<patt» p«/« oka waiwai." • <'■>*■■ ■• ''■ "'® l he ia auei ia o koa tßaiitro, me oa komo au 5 paalele ai i iiiki hōokoia ~kon BjatfßnnfkeT* •_■ *' 4*" i? w.a i hoop u kama i a i o La moneia i kona mMwnae-k» koha -ooi, i Uikiole.iAei» [ha pooi ke hai i kon» poteo». at«*" £ boi oe'i kou keena pß)opet*, a e olioii ika waiwii au i oloio idai oei 'Oo® ! b« keiki oa na ka inakilo, e boofoa~a aoa i k« lokomaikai o bekabi — ooe o fce keiki a ka mea aole ao j ike—nawai ia oe, i hoao aie- [ i ka iiaa o kuu kaikam#biae'ī E kiola ! ia.<a, 5 jß4lw, e 1il<» a«« m i «aUa«Mk4efc»i» : «U» flui,,fto Ua oiea, aia ia ia, k» wai«aaoha aky t n»Ane& a pap aoa c nonkemake ai." '? $kuu ®akoak?ne." wahi a " Knhkoli ne 0n& kaikamahine, e makej mab« auu (>#• o hoonalo wale i ka 01010 a keia I kan*k»'lap»irale:" ... ' " " I pnkele kou ola ia 18," wahihon a 011mepia . "&lohe oe," wahi hou a Lamoneta lepa, " e uku aku ana uo \\q kou huopnkolo , aoa i kun aka, . n*»i ap pe « hookokuke ina ke ala o kun kaikeaHhine. Ke lohe mai.ia oa '/ Ao.le.au i hoapooo ako i keia hoonaukioki au in'a," wabi a Ralepa. i " E noho malie oe e Ralepa" wahi a 01.0-j j mepia Hehi iho la o Lao>oneto me ka ioaioa noi, me ka ho'ah'o'a o kp waba, pane aku la i k« kaikaaiahioe ; he papa aku oei ao stai kamailio oe i» ia ! A byiki aku la ja Oliinepia , O Haīepa hpi ku polqiei ae la ia t a puili la i kona lima i ka .umaoma, a olelo ako 1 la. " E hiki no ia oe ke hoooaokioki, aka, aoi'i loa e hiki ia oe ke hoohaahaa ia'o. Ua haoa aku ao ene «>e, e like me ke maikai, a hoopooo, aka, o kou aoo, aole ag i ike—aole «o ao i makemake iki o ike " Aole i aa ua kanaka kalepa oei e mai ia Ralepa, aka, kauo huloholu ako la i ua kaikamahiae nei aoa. Huli iaat ia o Ohmepia, naoa mai !a i hope, pa» ae la i lima i ka 'eheleha a haawi mai la i ko^| ba. Aka, o aole kekak: aeo holw i kooa mao heleheleaa. • Ku iho ia o Ealepa a i 4 : 4 0 la o»a " O ka poana ibp la ia o ka'u moeuhape aoa !" ' •'fle inaoawa kopilikii. Heaha la oaoei Ua hoohoa ,i ka ino, ua' lahi, ua aawana hoo■kabi iwaeoa o ( ka moaaa, aa inea, 9 k« ole)o ' a kooa makoakane kaaā elioolohe, ». e pei|na oia ia'u, O ! iaa e hnmama ae ka hoooa !» ® «'a ia'tf, a i make >oke iko i koaa lohe aoa i ka'o i owalo ake ai a e m»i ia'o, a i make iho la hoi pah* i, ka<V7a «. keaa m«u lehelehe $iai a» i koaa a iohj».'* Hioa ihoia ta ilailo, a hoohaoini a|n la i oa ake aiok». A mehe 1* e i iho an»; " Aui au 1 ke kai koeie pua lehoa, He aka aui, he aoi oa ka pna, 0 h?& 'kau leo i ka 1 ka oka eaalahia i ke k®a." " '— r . Aoieipm*. ' -