Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 50, 27 March 1873 — Ka Moolelo no ke kula Ao Kumu o Waimea, Hawaii ma na la 13, 14, 15, o Maraki 1878. [ARTICLE]

Ka Moolelo no ke kula Ao Kumu o Waimea, Hawaii ma na la 13, 14, 15, o Maraki 1878.

Ua akoakoa mai oa hua kuma ao ka hale kola aopooi rai Waimea, ma ka hora 10. A. M. Rev. L. Laiana ke kaha o ke kula ao kumu, S. H. M»huka ka hopo Luna Hoo» m«lti, W. B. KealoLa ke Kakauolelo Mau. Ua weheia oa hana me ka himeni a oae ka pole a S. H. Mahuka. Kahea ia na inoa o na kumu e hoomaka ana ma Kohaia Akau: Na komu i hiki m&i oo Kohala Akau—S. W Kamaka no Polnla, Lui no Waiapuka, Zcb«4'«i<> oo Nialii, J. W. Keoloewa oo Makapala 1, J. W. Kainoa no Makapala 8, S. M >lale no Unlaul«, J. W Kaaoaaoa ».o ke knla .wae o lole E S. Tnu»teo no Aioakea, W, Knpaona n<> Hon<>aakau, H K Knae*lai n» K*lio«, D W. Kaaw* no M»««ipu, S Kahaaheo no Haena, Palea, oo Kaipuhaa (hiki

b»pe oibi ka la kula 3) J. W. Kapiko bo Kona, hifc» hope m«i ia I» bookabi m* kela feoma aialuoa. No Kohaia Hems—P. Paniaai no Punhoaoi, Koihnoie oo Kaalaea, Mat?a no Kawai-! hae kai, loaepa oo Poaho, J. W. Popi oo K*> | palaoa, W. B. Kealoha ao Waiaka, 8. H. Mahuka no WHtk<iloa. No Haiaakaa—D P«la« ao Waimano, Kaholowaaiiei no Waipio*a'*a, Kaloa oo Napoopoo, J Wuionmo ao Sieio. T. Kaaaina no Kepuk-ni, S. Makna nu KawoU, S meiaeoeii» no Huaokaa, S. M Kaleo no 3daouahoano, Evanto no Kaaia, Kaikuahine, he kumu mai Puaa mai, no ka Ahahui kuia ao kuinu o Hilo. kumu4-h»ki oie mai, no Kohala Akao J, K. Paahana. no Holawa, uo ka pilihia i ka mai. " A!«ha ino ka hoaloha o keia kola ao komu," watai a na hoa o keta kula.

No Hamnkua—-J .W Mahaoa no Naalapa, oia aoo pilik»a hookahi no. fitt kokoa kumu; oo Kuhela Hema— Hoo D. Waiau, Z Paakiki E»q, Nahiwa, a me J. Kaaukai oo Hamakua NA BAMA OSA LA KULA I. POAHA 13. Ua ho<>noh>)noho e ia oa haawioa o na la kola ekolo e ke kahu o ite kola ao kumu, i paiia r»a ka'pepa, tf ua hoakaka pa la no hoi ka onanawa o kela a roe keia palapnla.. . Alakai (oua ii ma ke so kiko, oaa ka paa unau, a me ka wehewehe pakahi ana i ke aao o kela a me keia kiko, oo ka manawa be 4 hora. | Heluhelu haawina ms ka buke ao heluhelu i ma ka helu pakahi, kaahele, a puolu hoi. no ks manawa he l«2 hora, muhope o ka pau ana oi» buke. U» hoomakaia be alakai ana ina ka heluoaau. Mahele 1, mei ka IVJok I—s na J. W. Kaanaana i aiakai ma ia palapala, no ka manawa hookahi hapaiua hora, maikai no, m>kaokau no, a pau ia ua aiakai ia ma ka Afim«t<ka M«k. 9, i ke kahu o ke ku(a komu. no ba Arana wa i 1 hora, maikai no, hoomaha ma ka bora I2£, be hapalu» hora. i Mnhope oku pau ana o ka hapalua hoīa lioomaha. Ua hoomaka hou ia ke kula aoa me ka himeni ma ka buke ao heluhelo. Aua alakai hou ia ma ka Arimatika ma kahi i k«o, no ka manawa he hookahi hora. Alakai hou ia ma ka Palapala Aina, la Kaanaana ke alakai eoa, do ka im»oawa i £ hora, kakaulima iia hoa kumo, no ka mauawa i hookahi hapalua hora mihope o ke kakaulima, heluheluia kekahi mau kumu manao «o-ka manawa he hapalua hora. - Heluhelu mai ke kumu o Maaoahoaoo i kona hiawina, apono hapa is. Heluhelu mai ke knmo o Waiapuka i ko-

na kumu manao Na ke kumo o Pololu j heluhelu mai i kona kumu manao, a mal' pe ihoo ka hala ana oka hapalua hora. (Ja hoomaka ia ke alakai ana ma ke ao mele i na kanawai, ia Wahnka ke alakai ana, me ka himeni pu no boi o na hoa kumu, no ka manawa i hapalua hora hookahi. Hoopaneeia keia kula kamu a hiki i ka bo« ra 94 o ka lu apopo me ka pule a kaanaano. LA KOLA 2 POALIHA 14 Ua akoakoa hou mai na kumu ma ko lakou wahi kula mau, ma ka hora 9| e like me ka hoepanee ana, ua weheia na hona o ka la me ka himeni, a me ka pule a Kamelamela, kaheaia ka inoa ona komu. Alakai hon ia ma na haawina o ka la ma ke kiko aua, a hiki Ina loioa, no ka manawa i £ hora. Heluhelu haawina ma ka buke ao heluhelu no kn manawa he | hora. Helunaau, mai ka Mok. 6—lo, la W B Kealoha ke alakai ana, oo ka mauawa i £ hora, makankau kekahi hapa hnikan kekahi, ma lia Anmaiika, no ka «nanawa be hookahi hora, i ke kabu o ke kola ao kumo ke alakai ana, hoomaha i hapaloa h<>ra.

Mahope o ka pau ana o ka hap%lua hora hoomaha, ua alakai bou ia ka haua me ka himeni. Arimatika no ka maoawa hookahi hora, oa Molale i waiho mai he olelo hooholo. E ao ke kaho o ke kula kumo ioa hoa k«mu a pau Da haa baole no ka maeawa hookahi hapalu» hora, e iike me ka rula a ke Kabu> kala Nui, hoohoioia. Ua heomaka. koke iho ]a no ka makua e ao a pan ba hapalea hora. Palapala Aioa no ka maoawa i hookahi hora, e kohikuhi aoa i oa aiee, niaana, aa muliwai, a pela aku, me ka hoike aoa a a% kumu imua o ke kahu oke kula ao kumu i ke ano o ka lakou ro aoa i oa h»omana ma na kuia, »pit ia. L>!o ka hapaiua bora ka» kaulima ma ka olelo Hawaii, i maoawa kakaulima ma ka olelo Beritaaia na ke kahu o ke kuU i alaka'i, ma ka naaiunamu po aoa me ka makua, (Aloha piha i ka makua okeia kola ao komu, no ke ahoou. i ka hanai ana i k-na p<te keiki i ka oamunamo ma ka olelo aka haole me kona ano palupalu). Heluheluia ka komu maoao. Na ke kumu o Kawo--1« i hehihelu mai i koo» haawioa. No ke kumu o Kapolena i helubelo mai i kona haawia»> helohelu. Heluhelu mai ke kumu o Puuhonu i kooa kumunmuau, aole i piha Ueluhelu tna« ke huma o Kakt>« i Koaa haawtua, kohoia ii* kom>te imi haawma. C S. M..lak. Kontite, < J Kauuk.i, {j W. P^ai,

Hoomaka ia ka helattein aua iaa kamoma* eao. Ao himenl no ka miDß*i bp hapale»

hor«, oaahope o_ka paa ftQtt o ka b«p«lat ho* ra hiißoni, aa 6oopaSbi« keia \.kala kaaa, apopo bora oiwa, m« ka palo a O. WaUo. LA K!KJL 3, POAONO, maiuki 15. Ua hihi hou mai ua komu /na ka hor» 9 kakHhiaki e like me ka bot>pane» aoa, ea «roboia oa haaa o ka la me ka himeui, a rae ha pale a Koaloha Kaheaia-aa iaoa o oa kamo. Ua hoipo hoo mai me makoo kekahi hoa o ke fcata kumo o Hiio/ oia boi oT, Kaa> hiki. Aiakei hoo ta ma na k«?a o ka boke ao helohelo ao ka maoawn { hookahi btpaba hora, ma ka ao heloheiu, helaholu haawiaa ; hapaioa bora. | Helooaao, Mok. ll—>ls. ia Kaahiki ke alakai aaa, oo ka maaawa 1 hookahi hapaiaa hora u paa ia. Noi mai ke komu o Waimaoo e kapaa i oa rula, a waiho mai be ol«(o hooholo, e noi aaa e himeoi ka tooa mai Hilo mai, kapaeia ka olelo. Noi mai o Moiale, e helukeluia aa komamaoao Hooholoia. Heluheln mai o Waikoloa i kona kuma* manno. Helwhelo mai o Waimaoo i koaa komuink* oeo. hoopaneeia oo ka lawa ole. Heluhelu mai o Kaalaea i kooa kumumanao. Heluhele mai o Haena i kooa kamamenao mahnloia; Hoomaka ka halnhelo aoa ioa ka> mumanao, lilo na pepeiao e luhe i ka ieo ma* ou o k» makamuka mar ka oa kaulaoa mai o Hilo. Ihe mele aaa ua mahaio piha ia. Ka hoike a ke koiaite imi haawioa, oo ke kau kuia kumu e hiki mai aoa, k« ole he mao komu maoao mai ko Kahukula Nui mai. 1 I papa helu manawa mai ka wa mai o oa ludiio, a hiki i keia wa. Ia Poiolu. 2 E hia la mea ooi iloko o ka Uaihala ? Ia Wniepoka. 3 E ioaa aoaaoei he wahi maha oo kakoo m:t Kei» ao? Ia Niulii. 4 G hai mai i aa roia oka poe maikai. Ia Heiiiula. 5 He aiea pooo aoei ke okiia kekahi o oa mea mare ioa oa noho kaawale ■kekahi? Ia MaUnpuia I. 6 0 ki AHhikaua o ke Kahunopale. owti ka mfa oi o l««a ? la Makap&la 2. 7 0 ka ae aku i ka hewa, he mea anei ia e pofto ai ? Ia Haiawa.

8 0 ha hoa o oa hoomaikai, heaha la ia ? Ia lole. 9 Ka poao o ke eo noa i na kamakola i ka olel'i haole. Ia Aioakea. 10 Heaha ka men i uio noi ai oa pooo o ns U»la īka wa kihik»? ia Honamakae 11 O ka pule a o ka laau lapaau, owai o lana ka ioimi ka hoola aoa ? la Kahei. 12 Heuha la na oiea naoa e kinai a pio ka ona ana o na kanika ? Ia Koooipa. 13 E hoike mai ioa koma e oio hoa ai keia iahui kanaka, Ia Haeoa. 14 Ma owai la i pukamai ai ka bewa i keia wa ? Ia Kaipuhaa, 15 Heaha la ka mea e holo *i ka oaauao iwaena ooa koia la? la Kokio. 16 Heaha ka waiwai oka pilī pepa ? Ia Puohonoa--17 0 ka oihana komukola, a o ka oihana mahi ko, owai o laoa ka i oi o ka waiwai? la Kaalaea. 13 O ka make hikiwawe ana o ke kaaaka ua make anei oia ao ka hewa ? Ia Kawaihae Kai 19 0 na raea a pao i hanaia e ke Akoa iioko o na la eooo, aoie anei i haoaia ia mao nif« a pau i ki« ia hookahi? la Puako. 20 Ma na w»hi ehia e hiki ai ia kakoa ke hoomaopopo iko ka Akua, Akoa ona? Ia KwpaiHoa. 21. 0 ka Ratna a o ka Paka, owai o laoa ka mea i oi o ka hoopoioo i kanaka ? Ia Waiak». - $2. Ua haoa ke Akoa i oa taea a pau, be« aha ia ka mea i koe aole Oia i hana ? Ia Waikoloa. 23 E hoike aaai i wahi moolelo ia «ūm o Waimaoo, nonea nai m iaoa ? a pehea k& ooho ana o kanaka ? la Waimano. 24 O ka molowa haoa ole, oia aoei kama» | kua ■> ka iiihone ? la Naalapa 25 Ua oleloia aa like ka hoiohoiooa me ke kanaka, ma ke ano hea la i hnnhahkeia'i ? E kohikuhi pololei mai ? Ia Waioouka. 26 He mea pooo aeei ke aoia oa haumanA o oa Kulaooi ke hiki i ko lakoi» wa e pnka ai mai ke kula ae i ka Oihaua Lapaaa EĪawaii ? Napeopao 27 I ka wa e pilikia ai kakoo, heaha |& ka mea « pao ai ia pilīkia ? Ia Eleio. 28. He kauwa naikai ke ahi, aka, he haku ioo nae K&poieaa. BS. Heaha na han* kapoMa eakeik* e haoa aku ai i ko lakou maa wakn» i Kawela. 80. Oka hoailooa hea la ia ? Hoooka*. 31. Heaha la k« mea i etai ai keia iab«i ? a pehea la e hoomahohua hoa ia ai ? la Paauhaa. 82. Ehia la mea aui ikiko o ka oaaoao ? 33. He mea pono anei i ua komokala lawelawe i kaOihana Loio? Sari*. 31 Heaha hr« Imm t booltu ai i ka manao ? la Eaikoahiae. (Ne Paaa.) 35. Heaha la ka Paieumaama oka Maaao» Ia D. Waka. (kokoa.} 86 Heaha la ka m«a ioī ai ke «luh» no«aa ona mea eae ? Z, Paaaiki. (kekua ) Oia k« paa o aa haawiaa, a mahnpe ka manao paipai o ka makaaaaka aaai Hilo aaai, ok aa oieio ko i ka mkia<, ptha i ka ««ImI», » n« Kaikoahine i kua pau huo nei, a pau ka laua oiau olelo, oa S H Mabuka i paipai hou mai e mahalo aaa i ka manaa o aa m*. | kamaka. Aaa ke Kaha o ka Kuia Ao la ka manao hope. Ua lilo ka hale • tohe i kt leo kaai o ka makamaka T Kaahiki ma ke ea*ie Hawaii « aie k-k haoie, oaa«. A pau ke a»«b aua, m hookuma keia Eula Ae Rb«m m im 4 Rev. L. L«i»aa. W &. Kiaui*, Knka«oM<) o k« K.at» Ao Kuwa. Waimea, Hawa». Manhi 90, I83&