Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 22, 2 June 1888 — Ka Oihana Kiaaina [ARTICLE]

Ka Oihana Kiaaina

1 ka Lunahooponopono o Ke Alakai Aloha oe:— Ua hoea mai o Mr, Kawauiui ma Xaßa nupepa o ka Poaono uei Mei 26 me ka aahu vauiki ana e hoohlehle' aku nei i kona mau hoa h ka poai hooKahi, oia hoi me keia mau olelo: *'0 ke kanawāi" e pili ana i na Kiaaina kekahi o na kanawai ku nei iloko o ka buke kanawai o ka aina nei! Pehea ia e akaaka ai? : / Ma ke ano o ka hua oia kanawāi lTa īke kekahi poe i ka waiwai ole o ka hoohana ia ana o ke kanawai i mea e hoonohoia ai kekahi poe wahipe i poe -Kiaaina. ; ** . '* He maewaewa ka ike āna aku i ka lioono* ohoia 0 na wuhine ma ka oihan?. - a, ua nele o Hawaii ī na - - ao. Pela io paha, ua nele io t ; • /COU i na kane knpono no na oil ke loaa ole ala ka poe hiki ke * jia aku no ia wahi. He wahine ko .auai, he wahine ko Hawaii, he mahu ko Maui, a he mai ko Oahn. Aloha bo *v*ha ke Alii i ka nele kanaka ole. \» r. >ol ** t' 1 1 : ■ ne, * Mr. KawaiHU» ia * ■ - e .. . ' aoli i ka hoonoho ia ana o na wam».. mau Kiaaina, A oia hookohuia ana o na wahine i mau Kiaaina ke kumu a lakou 1 manao ai he hemahema ia a he hUiv.ote hoi na ua kanawai la, a lakou no hoi e rnanao nei e hoopau ia e pouo ai. Keole au e kuhihew.i.he kanakolu a makahiki ke kn ana o keia kiinawai ma ko kaiou aina nei, aole loa ī ku ae kekahi mea a hoike i ke akea, he kanawai hemahema a hua ole ke kanawai Kiaaina. Iloko o ia mau makahiki e malama Kana no ua oihana ala e kekahi o ko kakou mau Alii wahine, a o na hana no ia e malama ia nei e keia mau 'lii wahine Kiaaina iloko o īa mau makahiki. Aole loa nae i ku ae o Mr, Kawainui a hoike ae ī ke akea he kauawai iiemah.ema & hua ole keia. Aole oia, aole loa, no hoi kekahi mea e ae © ko lakou poai i hoike mai i ka hemahema a hua ole. Aole no na makua o ka pono, aole no hoi ka lakou mau keiki me na moopuna ī i mai i na la loihi i hala ae nei, pono ole keia Kanawai. Ko Messi*s. Walakahauki ma, Wili Haiki ma, Hikikoki ma, Ealuiua ma, aina no keia i noho ai a nunui, a ' loaa na keiki, aole loa nae lakou, a o kahi paha o lakou, i hoike mai i na la i naia loa aku nei, o ke kanawai Kiaama he kanawai hemahema a hua ole ia; oiai no nae e malama ia auakaoihana e kekaln mau alii wuhine. O ka hapa nui <j ka poe ē noho uei ī keia niiai Ja, aole loa .wahi inea hookahi o lakou i ku mai a hoike mai i he kan:~wai hemahema a hua ole ke kanawai Kiaaina. Aka, ua nohq hamau lakou ia mau la, a i keia meu iā, ke ku nui mai nei ma o Mr, ala a hooho leo nui mai he kanawai hemalienih a hua ole keia. Kupanaha o m kupanaha, a pau loa iia poe o lakou a pau i ka eepa a hoeliaa. i Ke koho iho i ke mio io inaoli o

leeia mauao, aple o ke kanawai, ka i a o ka oihana hoi ka i hua ol^-l-iikii',-o ka hoonoho ia ana ae nei 0 keia mau ahi wahine i ike akea ole e ka lahui ke kumu i waiwai ole ai ke kanawai aka 0 ka Moi nae, a me ko laua mau kahu kaiike i kolaifa kukna. ■ ■ - -v. I ea paha no ka malama īa o Ia ka oihaua e ka wahine ke kumu ī he— mahema a hua ole ai kekanawai, alaila, pehea la hoi i hemahema ole ai a hua hoi u& kanawai ala ina la e par īa ana ka oihana e kela mau alii wahme 1 hala aku? O na hanā no"Oira oihana ia mau aln waliine Kiaaina e malamāla ana, oia no ka keia mau wahine Kiaaina e maluiHa nei. Aole hoi i hoemi a houuku ia iho na hana o ka i oihana &iaaina i keia mau la, e hemahema a hua olē io ai lā hoi ka oihaua make kanawai—aole! 0 ke kuaiu ī ulu ole mai ai keia manao i na la o kela mau ahi wahine e noho Kiaaina ana, oia no ko lakou ike akea ia e ka lahui he mau ahi a me ke kuonoono pu; oiai nae laua nei he mau wahine ī ike akea ole ia e ka lahui ma. ke auo he mau alii a me ke kuonoono. Oia maoli no ke kumu e i ia nei ke kanawai Kiaain-4 he kanawai hemahema a hua ole. Aole uo ka waiwai oie io, aka, no kela ae !a. Heaha la hoi ko nei mea i ielo ole ae ai ina Keelikolani Likel ke a me Po> .;.-v kelani iho nei e i \u,o K;;-.hi •• ua, « j ole keia kekua ai. . Akn. w nei ike he mau ahi ia ī ike ake» v ka lahui mai o ā o, nolaila, nohe > mule a haupu oi« ae lakou nei K awai waiw'ai ole maoli no keia. au kauē kupono no ia mau la, aka, A . waha, pfpili na niaka o lakou. A i ia mau la, owaka na waha, kaakaa n. maka,. a* olelo nui mai heniahema ke a hua ole ka oihana. Hqghaa o na hoehaa. Ua manao au, o ke kumu e kupono ole ai kekiiii wahine e maSi|na i kekahi oihana, oia ka hemahema a hauhili maoli o na lawelawe i a ana o ka oihanB, a ulu mai na poino a me ua piiikia.- Pela anei e ike ia nei ī keia mau la e malama ia nei ka oihana e keia mau Alii wahine? Aole loa pela, aka, 'ke hookele ia nei ka oihana me ka pololei a me ke kaulike e like no me na la i ua alii Wiihine i hala. X kohu hoi paha ka Mr. Kawamui ma olelo mai he kanawai waiwai ole ke Kanawai Kiaaini), ina no na ama e maiJjtkou ano no i hoea mai nei, a nana hoi paha i ke kanawai a ike ala ila la hoi olelo mai hemahema keia kana\yai. lanei no ka kahi i noho ai a-o ka olelo nui niai nokeia, e— hemahema keia kanawai! Ano e maoli ko Mr. Kawainui ma ike ole i ka hemahema o keia kanawai i na la i hala. He kanaka Hawaii o Mr. KaWhinui, o kona aina hatsuu no keia, ian.ei no oia kahi i noho ai a noi, aohe hoi ona manawa i kaawaie ai mai na palena aku o keia aupun', a o ka ike |a3e jho ia no kaia i ka hemahema i kola mau la aku nei; a i keia maink alkahi no a ike. E.like no ka hoi me ka hanau eepa ia ana mai o ke kahua o ko lakou hoopeiiopono aupuni ana, pela no ka e Waolani ai A me ia niau aku no auei o ko lakou k ihua hooponopono aupuni eepa, pela no e mau ai ka hoehaa o na hana, 1 na !a mahope iki iho,o ka l'ilo ana ae o ka hookele ana o ke aupuui i keia poai e noho mana nei, o ka oihana

I?Una Hooia keka"hi I wawaia. n; ae o hoopau iu ana nO waiwni (>le o s <* oihana. oiai o Mr. Woka ku meu e paa ana ia keena, ka" hoi i ike ole ia e lakou. Aka, ika waiho ana nae oMr. W.oka i ka hana, o ka wa no ia o lakou i olelo mai ai Ue oiha.na waiwai no keia, Jo malainii ia e ka mea kupaa.—A hookohu ia aka lu 0 Mr. *Ross. Hoehaa a eepa maoli o Waolani kela mau hana. Eia ka i waiwai ole ka hana i ka paa īa e ka mea i hoiliili pu ole me lakou, a i ka noho ana ae no keia%ka mea i h.oahu pu me lakon, o ka i nui mai la no ka keia he waiwai no keia oihana. Manao no hoi au, pela aaa np ka oihana Kiaajna, paha e oluolu ana 1 ke "Lii ka Moi e kahea mai ina hoo - kohu o na alii wahine <JLiaaina a me na Kjaaina kane e pua nei i ka oihana hoihoi nui akn, a hookoliu ae i na hoa luhi a i kaana like hoi i na i|iea o ka hana, e ike ana no ananei kakou i ka i nui mai la he oihana. waiwai no keia. ■ ; ;.V ; I ka nana aku, aole no Kawainui j maoli keia manao, aua hana hoi oia |me koua manao io maoli — aole! Ina paha he manao io maoli keia no Mr, Kawainui, pehea la hoi oia i noho liamau ai i na makahiki he umi ae nei i haia ana i noho hookele ai i kana nupepa ponoi ? Aka, ua hana oia ī keia e iike me ka makemake o kekahi o kona mau hoa o ka poai hookahi, oiai nai a lakou mai. . kekahi wahi papaa beren&e ola nei koua noho aua, nolaila, oka hooko wale aku no i ko lakou makeAake ka pono, i mea hoi e mau ai ko lakou haawi ana mai i kahi papaa berena. O'O" '.be hana no; hoiaila o na mea a pau e onou ia mai ana iaia, aole e hiki iaja ke kapae aer. Oka leo ka leo o Kawainni, o ka manao ka manao oW. K. ma. He pono oie maoli no keia mea ehana ia nei no ka hoohana ana i na oihana o ko kakou Aupuni Kawelookalani.