Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 44, 31 December 1856 — KANEOHE, Dekemaba 20, 1856. [ARTICLE]

KANEOHE, Dekemaba 20, 1856.

Ka men hon'puha i ka Hae: Aloha oe —-Eia ae he palapala no Hivaoa mai; he pono pnha e hoolalia i ike na kanaka a pau E ninau mai ana paha kekahi, mnliea ia aina Hivaoa. He mokupuni ia rna ka Pae Aina o Nnuhiva. Emio mau mnku i n» ho ai ke kanaka. ma ia pae aina, penei, Fatiiliiva, Tahuata. Hiva«>a, Nukuliiva, Uapou, Huahuga. G Hivaoa ka mokupuni nui. E niiiHU inai ana paha kekahi, owai ka mea ma Hivaoa nana i palapnla mai? O kekalii rnisiona;i no, o (Mr. Bickneli.) i hoh» pu rne Kekela ma a noho ma Kalulma Ua hele Mr Bicknell, a ine Kauwealoha, a rne Kaiwi i Hivaua. . Penei ka olelo a Mr. Bicknell. 1 Iauaii'i, Htvaoa, } Mei *28, J85li $

Mamua ilio nei ua holo o Pun ka liuiiana c» Mnlunui nia Hiya<>a e makaikai, a hoi mai mn (Faluhiva.) olelo rnai, ua niakumako •ilii o kela inokupuni i nneiouaii e noho inalaila e ao aku ia ia a me k<>na p< e kaiiaka (Ja manao koke au no ke Akua inai kela kahea ana, A lioomakaukau koke au a me Kauweaioha, a me Kaiwi, e holo i Hivaoa me ka manap e noho malaila eiua a ekolu paha mnhina. Ua hoolimalima makou me kekahi alii o Fatuhiva a loaa ka waapa e holo ai, He 20 hora makou ma ka moana, mai Oomoa a ma Hauahi i Hivaoa. A i ko makou hiki ana iuka oluolu loa na kanaka a ua paio kekahi mau alii elua uo makou; no ka mea, ua

niakemake loa laua e.lua i i»a rnisiomi i i Aka, iia hoopau makou i ka lioopaai/aa au.i a lio)<» ko iuakou manao e nolio pu me kola alii naiia nnikou i'kaijo)ia e lioloUa ae n»ai ke Akua i ka’u j»ulo # - l/a hauoli k<. T «i-naau ika iiana ana i iia mra iiniia oii Ue n.ui:) aka hana, e piha aiiam'i ko’u uiau lima i ka hana, Ua niakaukau o Hiva«»a no ka paliioki.'-P.o no loa ihu iiialniahua np paaliaoa a hoonoli» ia a puni ka inoku a ohiia no Iesu. A hula keKalii mau pnle i ka noho pu ana malaila, hoi aku la o Kauweah/lia, ame Kaiwi i Fatuliiva, owau wale m» koe ma Hivaoa. »Ua heie laua e mukailoii ina kekahi aoao o keiu moku, a m’a n.a wahi a p»»u a laua i helo ai, ua oluolu na Kanaka; a noi niai ih laua c hele niai a noho iori nn; lakoii, a nolu-' ila ua olelo pu Kau\veaJoha nie lakou e iiana i hale noliii no l?iua, a na ae mai e kukulu i ka hale, a nolail i hoi aku laua i ] , 'atuiiiva nie ka inaimo e hoi koke uu; k<» jaua muii .olina a t»»»ho loa mu Hanaiapa; lie 10 paha inile mai keia wahi (llauahi) aku. 1 ka lamua o k<> inakou hiki ana maanoi, a hnla kekahi mau hoiu ma.h 'po <» ka pae-ana iuka,‘ua halawiii inakou inu ke Kiaaina Farani no Xiikuhiva.* Ua hele/mai ia o ike ia makou. He oluolu mai ke Kiaaina, a i inai la ia inakou, aolo ona keaken i ko makou no* lio unn niaanei, a ololo hou rnai, no ko makou liele mua anu. i Tahili mamua o ku. liolo una i Fatuhiva, a ae/mai ko Ki>raiim malaila .e, holo na kumii a noho rnaan«>i, uolo e keakeu ia ka mako.it mau haiia o ia.

He mau kumo Po(>e e nol»o ann maanei. Ua hoike ia makou. eha [»aha niile ko lakou wahi mai o maknu aku. Ke noho nei au nie kekahi alii iloko o kona halo, na'paā|ni i na kanaka e hele mau rnai ana, ke kukulu hei i ko’u liale ma kahi kahua inakai kokoke i kahakai, Aia fraa ka hale a kuonoono iki ka noho ana alaila au e kaaholo ma ha wah» e aku o keia mokupuni. K pule ike Akua no makou. ’ •

E na mea e Heluhelu ana i keia palapala a Mr. Blcknell, pehea ko oiikou inanao i korno ka olelo e ola’i malaila Owai ka niea pōno ke hele u hnna ma kel.l kihapai. He mokupuni nui no o Hiyaoa, eha paha elima tausani kanaka ma keia inoku hookahi. a he mau moku e ae e pih pu ona me Hivaoa. ‘*He nui ke kihapai lie hapa ka poe paahana. n B W. PAKKKA.