Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 43, 20 January 1858 — Na lunamakaainana i kohoia. [ARTICLE]

Na lunamakaainana i kohoia.

Ma Hanalei, Kanai. * W. Humphrevv - - 116 1 D Nnhau, - - - - - 61 j* Mahoe, - - - - - 601| J. S. Chamherl«io, - - 45;^ Keala, - ■ - - - - - 401 ' A un kohoia o VV. ll Ma Waimea, Kauai, [ R, S. Hollister, - • - 2.")8'i W.EAka, - • . . . 50 1 0. Kauui, - - . . 13 f W. Uaua, - • ..... . . 13 Aole i loheia kn hana ana ma Niihau. Mk Nawiliwili, Kauai, j' J, t |S. Chamhei'lain, o kn oi kona mnu balotai| mamua o na mea e ae, bo 199 ia, ua koho ( ia oia. , Ma Lahaina, Maui, ' J. W. Austin, - ... 675 1 2vP. Knumaea, - - - - 559 i J, D, Kuhookano, - , - - 665 | | Ma Kaaoapali, I ■W KItomu (ka oi) - -, . . 74' Wailuku a me Honuaula, 1 ' J f ,Riohardaun, (ua kohoia) - - 660 1 | • mKamakau, - . . 631 | I;' r *• “ ka oi - 19 , .mHana, ■ I kohoia) - - 448 I; ■ * - - ,i8i' |l> ■'' ’ «• • 96 m. : , y -. •. - 8it - - - 6 ■.. .;»■v. . * “ 60 p,; ..■- . - - 205 m’::^ : WKĒSmto lo*. Oahu, • • . • 91 I - r 90 1 • :■ 'v.5& ■ r - • - - u 1*^»? s ■ ■' * - — r '<■ fc ‘ >'■<*,’. > VV*V V .

>'a uiea j»ono ke uooaoo i keiu wa. 0 kthafĀ »Ki u kua o ha aina. Ua pai;>ui ka Mnl, na paipai Kamehaim ha ma, a m« ka . Hae Huwaii, i na o a o, e kanu • nui i ka uala maoli niaikai, i mea kuai, 1 nuako no keia paipai ana. Ua kanu no, a ua nui na liala ma Lahaina, a mē Kauai, a ine na walii e ae. Aole nae nui ka poe kuai. nia ka hewa. Ua loaa no ka uala maikai, aule nae lilo, no ka ole o ka mea kuai0 ka puh» no keia, walii a ke kaoaka ; molowa ii,o i ka mahiai.

I’ehen la e pono ai ? Penei, e hana| I ke

i ka puaa, a momonai e kuai aku i ka puaa, aole nele ka mea kuai i ka puaa; ua mnke pono no hoi, i na manawa a pau, kV kuai ana i ka puaa. Pela no hni kn niou, e lianai i keia koena uala i ka moa, a me ka pe-

lehu, a nui, a momona, alaila, e kuai aku. O ka puka no ia o ke dala no ka uala, aole poho. -■ ‘ ‘ O ka papnpa keknhi, ua kahu nui na kana* kn inai o a o, a ua nui ka papnpa e waiho nei, nole mea kuai Aka, ea, mni kaumaha iiui ka manao malaila ; e malama pono i ka papap.a, a i ka nialama o Mnlaki, n Apeiila, e pii «na ke kumu kuai, ke hoi mai na rnoku. la wa paha, emi na papapa e wniho 1 nei. pāu paha | ka iilo, alaila e kuniia l>a pa-1 pupa Hnwaii. 0ke kumu o keia haulo ana | 0 ke kumu kuni o ka pnpapa ilulo, o ka I iki, an.i mai o ka pnpnpa o na aina e mai ia nei, i j men kuai ina ni"ku. No ka maopopo ole o ka papapa Hnwiiii, kii na haole kuai o Ho-; nolulu nei i pnpapa ma na aina e, a hiki mai, i hui me ko Hawaii a nui ; o1fa haule no ia o i ke l.-umu kuai ilalo i keia iva. Ina ma keia ' hope aku, kanu mahuhh.ua na kanaka i ka I pnpapa, & ike nā haole, ua nui maanei, alai-1 lu pi.no ke kuai 'aiin. E malama no ika | papnpa i ole e pau i ka mu, a hiki i ka wa ; pono, koni aku, ] Eia kekahi, o ka ipu ; he mea nui ia ma; Hawaii nei. Ina nae aole p»u i ke kuaiia-1 ’ku, koe no, e hanai nui no i ka puaa a me' na manu, a oia nn mea kuai nku. E huli ij puaa wiwi, ke kumu kuai, elua a ekolu paha, e hnnai i kahi koena uala, a ipu paha, a momona, e kuauiku me ka puka o na dala. Pel.a ka hana ma na aina akamai. Emi loa ke kuniu kuai o ka hua o ka aina i kekuhi wa; aole nae kanalua ka poe mahiai no ia mea, aole molowa ; lakou i mea e pono ai, e puka ai ma ka lakou hana. I kēkahi mannwh hoi, pau na mea kanu i ka la, a i ka mu kekahi ; aole nae nmlowa ka poe mahiai no ia mea ; kanu no. 1 keia makahiki iho nei, pau loa ka palaoa o ltekahi mau aina ma Amei ikn i ka mu;’ uuku ka palaoa i loaa mai. Aole nae kanalua | kolaila poe no ia mea ; kanu ho U no . a i i kekahl makahiki, pau paha ia pilikia. Pela j ka pono ma llawah nei. E noonoo nae ika ! mea e pono ai, ke kuai «|e i« ka hua o ko kakou ama ik« wn pono.T ole poho. Ina i makemake ole la ka uala, kulina, u i pu ko e nookomo .a mau meh iluko o «a mea’ola’ phw m°« pelehu, a pel« aku, a kuai akii A , 0,e p° n ° e waiho waie ka i*» ep «? popopo; he naau i> o ’4$.M«n«ol»nokanoonoo ,8K

| Na L Kuaiin’lam kekahi hoa lawehana 6 !na Luaaolelo a Kuristo, ma ka pae aiua 'o iNuuhiwa, inalaiia ko Lkou nulm aua, iue | Kekela, Kanwenh.ha, i- A make 'ka.ua wahine, he mai kona. ua ilana'kona inanao e hoi i Hauaii nei', hiki t» 'Mokuao i Faluhi«%, hoi mai iia maluna ona, ku i H 1 1o, malai nma Lahuipa, a hiki i H<>. n>>lulu. Uu hai iki aku oia ikā hana ake Akua ma ka pae ama o Nūnhiwa, i ka mokupuni o l>’aUihiwa, hana ke Akua nrau luna, ua pio ke kaua maluila, ua pau ko lakou aikannka ana.

Hele oia mai Honoiulu aku m# Ewa, oin kona walii i noho ai mamua, a hele i ko nn aina e, halawai oia malaila me kona mau hoahanau malaila. Aloha na mea a pau ia ia, a o kolaila Lunakanawai o J‘ Kahauolono, hele hnaliaa rnai la oia ihiua ona, aloha mai la ia ia, i mai la, “ Aloha kekahi kna o ka Moana Pakihka nei, i hele aku a hahau nku i ka pahikaua huali maiuna o na kanak.f 0 KaUihi.wa, i auhee ai ka pne kaua o ko nn ainne.” A pau k»na nohn ana me lakou ilaila, hele niai la oia i Waianae nei, i ka malama o lulai la I3, 1857, he mai ko’u ia man la, he mai aluilau o kakou a pau loa, mai na aina mai Hawaii a Kauai. I kona hiki ana mai, lilo ae la ka mai i ke ajnha ia ia, i kona olelo mai i ko na aina e, lilo ka man.no i ka olioli, 1 ka la Sar>ali, hai aku la kela i ka olelo a ke Akua, lonne 13: I. A pau ka nolio ana me niakou, hele pu aku la inaua ma Ewa, moe kela, hele loa aku no wnu i Honolulu, iiiahope ae kela, halawai makou malaila i kn lu Snb.ii.tj, ma Hebera ka oli lo, mokuna 1:14 rna Kaumakapili i kakahiaka, ahiahi ma Kawniahno, a hala ia inau lu nmlnila, e olelo an.i o L. Kamika, e hele e.'hni akn i’ na hoalianan n pau loa, mai Hawnii a Kauai I l"he lnkoii i ka lianā a ke Akua i kn nn aina p, liauoli ko lakmi niinu, hiki ke hahno kekahi kanaka i keknhi knlu meii iloko o ko l.ikou naau, oia ko lakou manaoio. |oa ana i ka mana o leh u’a, a e make pono ko lakou kokua i ke aupuni o Kristo Iesu. A pau ko kn nana ana i ka holo ana o Hokuao , ia poaono, hele i Kiineohe, a Loi ne 1 Honolulu, n.hnla in Saba(i malaila. A holo aku in > Maui, noho ma Lahninalalo, Sal»a(i mā’Lahainaluna, nhialii ma Wainee, poakolu ma Kaanapali, Sabali ma Wailuku. . ■-

Holo i Makawao, Sabali malnila, poakolu hele i Hnelo, u hoi hou aku no i Makawao, hmn Kula kona hele ana. Sahati ma Keokea, he poe nloha nui loa kolaila ia m, innlaila no kahLi noho ai I). Malo, ko makou kaikuaana aloha, hele aku oia malaila e kaapuni nna ia Maui, e'hai aku ana i ka huli ana o ko na aina e.

Hele akii la ia ma Honuaula me Kahikinui, a mo Kaupo, a Hana, hookahi Sahati malaila. Aole oia i helo ma Koolau o Keanae, Ua hoi hou no i Lahaina, liolo i Molokai; a Kalupapa, elua Sabati malaila, hoi hou no i Lahaina. ’

'A malaila holo i Lanai, kahi ona i hanau ai, no ka mea, he keiki papa ia nolaila, he mamona Kaululaau, a me Kuknlakiimakaole, a me Malakaala, o Inua na kanaka i koe o Lanai, a((le i pau i ka ai ia e ke akua, oia na kupuna ;mua loa o ko Lanai poe kanaka eha lakou, noho iho U ia malaila, hookahī Sabati, a hoi hou no i Lahaina.

A mahula loaa ia moku e holo ana i Hawaii, ee aku ia a holo i Hawaii a pue ma Kohala, halawai me Bnna, a me iia hoahanau nialaila, noho iho la ia me lakpu hookahi Sabati, hele aku la nia ma.Waimea, hnlawai me na hoahanau malaila, rne Laiann ke knuwa a ke Akua, hookahi Sahati malaila; pnu kona noho ana me lakou ilaiia, hele aku la la ma Hamakua kona hele ana Sabali ma kekahi aoao o Hiio.

Malaila aku i Waiakea, halawai me Mi |Konna, a me na hnahanau o Hilo, he nui ka hauoli o ko fokou manao, i kahana a ka Haku ma F«tuhiwa, a me Hiwaoa. i ko lakoii nohonna ilaila, huli mai o. Nakua no Fatuhiwa, meD. Kohukeke no Hiwaoa, o laua na milumli « ka poe haipule ma Hawaii nei 0 laua nahua n.oa ma ia kihapni 'oke Akua ola, pau kona noho ana me lakou mn HUo, ma Punn kopa hele nna. hookahi Sab»lvmala.ta malaila aku oia ma Waiohinu. » Kau. Halawai oia malaila me nh hoahanau ?*?*» he nu ‘ ku P«e hal|>ule malaiU i h«uoh ka oiku, > ako la ola ia Kau. a hele mai la i r,oa»lu»a Q ka.v«B koo» faolo ana mai, m Nahinu, aole m» »ni«i hole aku '0k't Na^.

poo, halawHi mc Palika, mena hoahannu olai iu, noho iho la ia maiaila, hookahi Sabati, heh aku la ia a hiki ma Kailua, malaila loaa tna ia’u kni» pnlapala, e hai mai ana o Kuaihela ni i kona hai ana aku i ka hana ana a kt uhnne oke Akua ma Fatuhiwa, i ke kam ana aku o Hanawawe i ko Oomoa, lanakiU ko Oomoa maluna o ko Hanawawe, o Hana wawe ke kahawai lanakila 9 puni kaua, m» ka wa mai o Kuopana, ke kupunao Malunui A hiki i keia manawa, lanakila loa o Onaioi maluna 0 lakou, nuhee loa lakou i Tahuaia i a pau ke kaua ana aku i ka lnkou Eia kekahi, pule ana 0na haipule mi Oomoa, nakolokolo aku ia i ka nauu 0 ni kanakh 0 Hiwaoa, a huli lakou. S. WAIMALU.