Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 22, 31 October 1918 — "O KE KOHO ANA AI ELIWAI HE HANA HOOHAAHA IA I KA PERESIDENA" [ARTICLE]

"O KE KOHO ANA AI ELIWAI HE HANA HOOHAAHA IA I KA PERESIDENA"

e kr f* nt- li ik«htJD», r»irt kek ihi matii»L o nn f »leh> a Seii t>a i h -olah; i;i 'mai f i >fiā k? nup'pn Ak«! v«i«a <> 'kn 1h i «» Olakuh i, u h*.' nuau ele'o j āti» i kakau i: oa «i ;i,a k« pao aoa t» kelr mrt»mio. o nn k i p. tnai> kai (» ki» f».<tk'Mi >Mf !ifl'jLL*'l'j ke uauhi iit«i makuu 1 kekub> <>ir«u .)tuiu u kt3iii uiai.ū'i o ,S"ijat'»rt M -keknu. £i» ua .n»U «#»»k» Uei 'ua ke tv,>i n ),. "& hm ht>H iiiftkaiiioan»i, iui hon Aro» rikh inai ka Ai ikupun' iuī •■> Kp»«w»». kti Mkiim whi ho\ m k > U »»« Mn hikinn a h< ēa !<»« ak'i ho; i k«h* m km 1« *' hotii nfi i* Khihi •% ' MHnnkwlanip*», « o ka [noklipun} j

h ti nona k* kaai-m» "kane 1(M)M # kv : l* ikn «ina kaili 1« " E oloohi !B&i ht>i "uk u e h ioluhe !ki u>ai i kekahr o ka*u ioau wal.i • . ._ •• ■ ■ K uiiiuiu »uai h >i uuk«m, e waiLu si*£ii i k i uaiiH aoao kaīaiaina aua an k<tk»hi ffuhi iuauHWH ūuku. n e h«iijkaa*eīf hku h« i ina io kakoā «ku i ne iiae ule kaUiunm u kak<iu, i£ UMt<ee u-tt( hi«i kukwU « hui pu uitr u'u a nukakuka iki ae h"( uu

kakuhi ru*u mea a'u e WAth > aku uei iinaa oukou, u uo ko kjk< u pu ti<» h"i "O Aui«rikfl Uaip«iĪH, t boi&e *&kou uīa ka untnfto" ina ia hati&,

oo kd ho(mt-e mua aoa me ka leo hwkahi, « me ka haiia kuikahl pu ti<* H.'ti oo ka Hoonee ohh au fkf ia kaua a hoea i ka' laūakila aua " O keia keknhi u na olelu kaulana a Woo<lr<** Wilia niii.

,4 Hc u>«f* ohiu keU e ike ia ua hoolukHhi ia ita Ainerika oiaiu apau a ni'ii kH Mina. H> nte i keia i ikei ■»]« i« iloko o ka iu > >leio o Aweīiiia Hupoia i na wa i Tidi;« ak i nei, a aole uo pabs» e ike hou ia aku ena kekahi o keia af>o tna keia mua a a.oie .'»6 p&ha i ik«* U keia auo iioko o ka Uuiiua ,hol«mk«-a. kei* hv»hai lukahi *uu o.n.a puuwii uiaiiopi? / ke »Ukni «oa « ko kakuu r<jf«siU«jiia . po-ikela. .

Ke iokuM uei uu Oimu apitu, a -ke nei m leo pule iipau, a e uouoi aua 'u>e ka lok:ihj no. ka u ka i*uiua huiuokoa» a nia ka ?ueā e ike iu uti o a-i puowrti Amerik« ajn»«." **Eia ka Lihui Acx)erifea k«' ku lilee oei rnati '< *& -Prrt'e'd«';ia me ka 1 tk"ti mta dn!a iehu'ehu, ka ai». ko iaknu o k« Likau uinu uiea apao uie !iu euiUiuiii'iii ple a« uuoHa ».i ina uiea u k<-u &o ke kukua aua i na milinna koa e hakaka ut'i ma tte kahua «eaua» auie waie iioi 1 k>> kakou ;«au ko&,

aka« t ua koa o iia yoe e pa'o. uei i k« lEuemi n .ua e huopoiuo uei ka iionua hoioOkoa, "Ua haawi ia aku k<n;i inuu k'ku:t uo kn lioopakeie ana i ka h<»nue* holoukoa, ai h'oopakele ia hoi kak >a apau U'ai os hana hookauuialm i» niai/'*

n Aole lnhui a nanaina» i ei aku ka; niahalo ia ma keia Oiau h=»na pookela, e iike rue ka Lahui Aiuerika uaa ka iokahi o ka uhnne, ai hooiaio ia hoi ina ke auo o ka nee ijke ana, a ku like aku hoi iue ke kuiou hoohanohanu anu i ke kuhea a ko kakou aiakai pookela, oia h<»i 0 FeresiUena Wiiwoua- U Feresidefiu Wilieoua i ia, eia iluua ona n« tuaka ka houua holookoa e n&ua iuai iiei, a oia "%a II jula o ka honua helookoa i keia I», um ka huawi a;iu aku i ka maluhīa nia ka iionua nei. 0 ka aiea keia a ke Akua Manaloa i wae mai ai, ai hcou)aikai ( mai ui no ka Luopekele aua i ka 1 hoQUtt holookoa i keia auau 11 e uee, inei.*' * ' | I "O na aoao huiia, ae hui pu sna| I me na Amerika, kē hoohui neiia lakou iho no tta h mnee ana ak.u aie ka manao lokahi, ai alakai Sa hoi lakou e na klukai umkaukau a mai waena m«i o hr»ueri ka un»i miliona heluna kanaka o na A:nerika, aole loa he hookahi o lakou e hoao ana e kue a hOopuhUi puha i ua manao .alakai o ko kakou Feresidena pōokela, aka» be huokuhi wale no uaea e ike ia nei kona kue ana i keia honiele ao» a ka Ptre t)ideua t a oia ,i;t?a līookahi, oia uo o Likana Ēliv*ai. 4.a ke ia ujea hookabi e kue nei i na alakai aua a ka

i Vr»*« a. niH K < I'» • * riH i | 4*U ia .«• £i£L n . • s 1. • « |H»t» U Uiiuie iij <1 kf. itK :K! ' '■■ H I>. fi 'oknihk» , » U tJM jLikMi«i {,«) u>> ktiti t kui' a«vu ut-i i na ho'ikele »»t a k« P*-r« tsī(l< iiii Wuudru*s Wilih uh, » i' h enn e kuUi aku i k« t|«Hnao o k« Peri 4 8h lihMia 1» Ta T' ill( „ ~m Inma ai 1 h«i-k >n ui;»i n a !!awiii nti . M i "0 kr Hawaii puio«iktt.i t. e ina- ; a*olan» aku ai no ii ii, .jia u - ka io:iM DDhi u na kokua an;i o ka AhaoieU* Lahui o>ai Wiikiot:koja mni. <-i • kahea io«ti hii* i» i»au u i ' ka "ia, a u<a k*tu,t 'uui ho oihnii» pnhn i ka o v- aoa ' hojk thu «*<tu tii e U >oko i na oiea t puu<; ai kakou. 1 ' ka hootb«op*ip . a i kei.i oiau mm ajwu. H« im > v w-.> »uēi in kahuu e w.tw &i i ku I"Jt*le .»>.<? ka oiea i utß jp i k\» ■ > u». ':t>o-

-kek) «iia k~kv xsk~i f*cf nīnleīīh7"» e ;aa aku u«i e h-'op&iiiii i n • ana u ko k*k..u PinākUnii?'' "E hooti>a.oao e u>\ hoa Makuuio*iua. he D«mokitibka uiaio ko kakou PWe«id?utt, h -v ko.ia iini oui e ai.'kai i kaua uiau ii> ukrlf .ioh mu ka naauao, a ue liaiu- ktii > : poau no kakou upuJ tie ku hlih iu?iuopu o <atiu 'uau houkeie nua, » iuMwi aku i uu ttoau« aA>»u. a t* h.'k>p»>uo loa m> iioi ki/n.i hoi.kele uun im kakoe i keia wa uinku miw <> ka aioa.'

"Ua ku« akea ina ae līei o i.ikie.a Kliwai i ka P«-reeidena, a oa ke ikea *akm ī"a ae uei hoi i kana fuau ho r keie «apuni ana. NOLAILA, 0 KELA MK KhU MKA K KOHO AKa IA LIKAN .'V ELIWifl, K £ i KUK AKl' NKILaKOU I Ka I'K r B!{SIDENA WILiaONA , A O KA MA'KL'A NUI HOi A ALAKAI iNUI O KU KAKOU AINA, \ 0 KA MKA KUPuNO UOI K KAi'A IA I KKIA MAU LA. 0 RA PUUHONTUA 0 KA MALUIIIA 0 KA HONUA HOLOOKOA."

'O ke ku'ik('i o keM iuea, a ij» oo ia uialu'iu o ka poohiwi u n a Oiwi Hnwaii,• o- «i. o iakoo uo ka h«panu; oka po®. koho b>irota m« k«ia mui: ino»npuui o kakon, a ; ho<?i#i<> iiimai no ia ma na kuho barota aua « ka wa t hila aku nei."

Ma ka Apana Koho EhK, U t ]toomaopv>po ;a no ka uui <» ka poe koho, a ia eio ia ka hapHiiui i na. fafloie t a uh lo«a tnau n<« ia Kuhio ka hapanui > kela inau bar©ta. Ma ka Apana eiiiUH hoi, a ia k* iiapioui i nft poe Hawaii». ». o. kn liiea

mau uo.e ike ia. uei, k■. ApHiia e oi iuhu aua ko J,;(<hhh Kliwai man b*r.ta nm-i.u « *.• k<> Ki'hi", apcntiit? hlki «i ke heoiuiu in. Ma ke kohulxtruta u ka iuaka()i«ti 195 6, uā l<jaa k Kuhio lio li)12 b:ti th, a ia Likana {:<n i»e l*< ii/ r;ia ka A«j tl a Ēh«, 0 ina k« Apana JEiitiīa Koi, ua ioaa ia Likana KHwai he 17(57, a h K-uUio Ue 1688, noUila,. u» na Hawaii i haawi keia miiii birota ui ia Likana Eliwni, oiai, u na Hawaii ka iiapanai t> ba pōd: kohu tua kt Apao» eiiiaa.

"Ke hootEaop)p> i >a ia nei keia, | o ka Lahui poakea, o iakou ke hot»o ■ i*®i e paepae.i ka iiiua o kh Perea'dena, a e hoike ana t ko iakou kupaa wahope o na Aopunj aoa a ko kakou Per«giU«u t popkel ». Ua hooĪHĪo iā ko lak ;U bt<>hn uina oiaio. a i hooiaio uo ko lakou a loha ain» oiaio, eia iakou ke ku īik* nei a kue aku ia Likan;» Kliwai, * fe hoao ana hoj ma ni uno aptu e kau oie ia ko Likaoa Eliwai iooa uju kā barota o ke koho baroU ae uei u No?eoiabtt no ke JfWaua :i WakinelionA." '.

**Peh<a ana la ka n»anao o ,i 3 a Pereeidena āme kona mau Kuhiria hookele aupuni po tue ia, no ke ano oke koho harot(> ana o i»h Hhwaii? B ike Koaopopo ih > jaiia..Mta, eia n]i poe koho barut« Hawaii ke kaMo nei mahope o ke kanaka hookahi wale no » aa aku e kue i k« hookeh» aupuni ana a Pereaidena, e m*«}1 pop«) loa ana keia mea i ka Perea; - idena. O ka hopena o keia hana « i\h Hawaii, e pau aan ka hilinni ia jtx>ftie ka po€ Amerika aloha aion >apau, 4 0 ka oi loa aku hoi o k;?. ikakou j

Vfiia p ka Aia « Mikua ke <giah%lo mai a«i ia kakou c(a Haw&ii, (0 ke knmu oia «nah |o aoa, «n«o nn hana no ia u ka Sl«|e Kuhio, atne kona ninlaoiA hanohauo aua i koua kulaua Imoa o Ā9. Aiu«rika o ka aina wt-

;;>■ Aolp «nei oia ka polulei e Se- , uri..r M iiekau" K« ku« nei uo nae ; k-i.-i mai) h i keli, h«nohan>> i ioaa ,a k*k<> ala. L H ) lit-.lia aua Sa ko !ak<>u u>a. jn*u ke luhe aku i fceia h»iim h k&j k«tu, n>« ka ha*wi aiia i k.-. knkou tnau 'Mr<»tn i ke km.aku Lu kahi | wale no i k'K w'<,u_J_._iiA. jli-»«>kele ;.upuni aii'u k ! i P' rtalJeiiH, i t>ia kd"iaka kne i ia h >"i'onopt,ao {.lopuuiAna :t ka Pereg'Jena WiliIB'.>ni, na i.o LiKma Kliwai? 1 r<o ka pane r.c !h \ inau au ekr Sv= | f hnli ne nn n koh-> i ka !"EMf Kohio, lt >3 o ku helehou |i k*»ia tn9ti !a e Kolai i < Kutti<>, a |kik'vi h<>u tj > i ke k<n»k>t au i.- b< - ikr nf»i \ k«*la inao !.t »ku nei, he ! m«'* ia «* aku :m.« i kn '«ien.i atii* Wimiu Aiia Kuhlna, ei>t na J Hawaii kt* k*K'o. net i k-i M'>li<> e ! h oikwikH ho:i ner i k<>i.i mA'i la. I Knp/innhi o- ! kahi. L H.) 1 "Nolaila, kd uwa! > i!oftc *ku uei wau ia oukou e o'u uian )i a Oiw'i Hawaii, e hoopakele inni in k;»kō« mai keia hilnhilam i i keia Likaua K!iwf>!t» n» k,t pit)a <» oe kekah? o na kakoo uialiope o Likana| Eliwai? L. H ) I

"K« uw«lt.i Dtii*uno iwnwna .» kakou na Hawaii (A.lt»ii«. he naaupo no ktt paha kekahi pue o na Hawnii koh'»'brtrata k-'U loanao e Makekau? L H ) E waiiio nku ) f ka manao a«>ao kfti:tt«ina, !i e lawe

tuai i «eia niimu mu; nui o kei>i u>ati la, a oia ht>i keia. E ku anei krikt)U 'UKliope o ko Perwdeua, a knkoo pu a'ti( i !{,iri;t hu ikeie aopuui at>A i kfia ihhu l.i uie koua ;niu ko'iu» oia kela maOikw ~? Ma ko KAKOU KOHO ANA IA LIKANA KLIWAI, UA HOIKE AKU KAKOU I KO KAKOU MA NAO MAHAJXD OLK IAIA, s:deua) A HE HA&A HOI E 1100 HAAHAA ANA I KO KAKOU ALAKAI NCJ, MAKUA NU) HOI O KA LAHUI AMKRIKA." (Hoomaepupo ioa iho oukou i ke';a enau olulu a Beuatua Mnkekau. L. H.)

"Ke uw.Ju iiku ne> wau iii jukjU «tm 1 tcfr')t:t ke' ke < «pmi. 0 ka oukou liana kupono ]oa i keia ur>auawa.e ka oukou haawi ruai i na kokua au* i aa Oiwi Hawaii, a o ka poe bo; i hookipa tnai tne ke «loha iaonnou u>a keia aiua maikui, a o ka iahui hoi i pahola aku i k . linoa h )Okipn ia oufou, f i haawi iiko

h>i i ka inea poukela ilnko o lakou a oia tu> hoi ke AI^OIlA"

'*Ke owiilo h o iiei wau ifli uukeu, mai hi>wi«iiu mai■oukn.u ia iiiakou e alakiii bew«r waie ia, a lūalaio p:iha o ko makou pmi wale ana, e hekau oie «>*>i ai t>a p. naaikai a kftkou e imi aku nei mai k« litna mai >> ka Pereßt'leua atoe ka Ah;iolelo Lahui."

*'E hoohai uia: oukou ia uukoo ;oe luakou ka pōe « hooikaika uei, e paio nei hoi ka alsu i wa Alakai lalau a keia Alakai (Likaua Eiiwai) «? nouuoo waU' an» n > i koua p. n > pilikioo ihol Ua <nake aiakee liio makou mnlaln o ke • kai ana a ke*xahi «lakai naauao lAlaila, * Mnkekau e, he tunau Ke ui ia oe. hw Biak«i naaupo mtei Kuhio ia kakou? L H,) a e iilo ai hoi kana alakm aoa i ujoa e i<">aa ofe mei a» <ia haawina poo!aik»i 1« kakou mai na Alaksi nui tcni 6 ko kakou Lahuikaaaka, a " kh Mao thooko Dftba, aa>e ki Ānnolelo lahui |o AmHriVa Huipuia/'

Kia wakuu ke kukou nei ia Dr. .f. .H. Raymon<l (Kauka,) he kauaka t maupopo loa koua aloha ain-i oiaio, a oka eoea hoi a ka Pereeidena e 'nuokipa oiaio aku ai me ka manao hauoli, a wamuli lioi o ka Hoike V- Uotii> aiiH rr,Htm?i. al » ila, « 11 oirī mi». ka P. r-*Bidenn i kalimaa.au, a <>itlo pu mai i keia oWō. ''K** h.'Oin«ikai aku wa« in e.HnWwii»*' W'aiho ia aku me ka aiaoao aiahalo, Ka oukgq Kauwa haah;«u, R.H.MAK£KAU. SenaU>a o ka Mokupum o Keatve.

M» ka haiawsi o na Moho Repu bAlltia iuA Lwupihoehiw, a 1 ka * i k \ E!Ht? Kuhi". n ' k<ma manawa > huli nku ai a olele laukna aku la iu S<enntos M«kek i« no k« U hi a laoa i hooibtiik>« lik' «i a i <\auai o M «ook.ilaniuu, uu pane ai»i la o M koii ttiau ol«lo 4 "Nau no pnh« kd| Alii* Holt> uh'u ia Atii. M Ila o hoa e t