Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 6, 7 July 1921 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

<K»kau ia no ka *pom«ikai o k*> ka! : t H(t>to Poe h*lohelu) I Mabope >bo o k«ia faoouaue au.a jd» KawehameUa j* Naha Puhak» |Qa hoi aku | a oia uie IKekuhaupīo i f ka Uaie o UiuUui ka m a lcuabme Aiii o«a Hilo. a ut ttktli pu i& 00 Ufii keia huakai ct ua Ala opio «ei e ka qui lehulehu o a& alii ih 0 ; 10 iiiio auie ua Alu upio no hoi t [llkali mat i ke Alii ku* ikmka o aa rKobai«, ljubtki mm i ka Uaie t sa aitktuk.i) aiai ia na <ii, a aa uoiio ibo la i»a AUtk*u« * paiua 1 ua m«a m i b:Kim»kaukau i.i ti jka. paioa kakttbi«ka u a& Ku uo iw*«u* u kttia o«u #«i'. « pu uct me KaiUi'haaieha 4Uje j^ c . kuiii.upto ai«t, ke jjn Nalia. keaweokahUk u«i. i ka %a uo { p*u, a. k* paiua a,ia u uobgt nAuea tb 0 Uua Am, 014 uo *a uiaiiaw» 0 K > <a»«:okteUtaoUa 1 uee mai m a pili i& &*cueh*ijueba t a tua< La 1« kau*»mo i keia uiauokW 1* K-i»-|m«b«<nvba J uie ka btpu i-u aua uui | o Kat&cbaiaeba. | ''Aloha oe e kuu bu&hatlaU Ika |P»k«> K hooioUe m-i oe 1 ka ku o |k« boab«>uau. M«ui ia ua u au ® y i'ouaku ia oe 1 ao ka i auu hiki bgi 1 kekahi alii t koa |afcuk«£taui, a uu I kwu hoahauau i ka p-fco, I h.ll a«" j wau ia L<e ine ka huuahuua ole iho u kaht Oita, 1* oe uu ka'u maka |ihe, ia ee 90 hoi ««u e haa«i -u i jkuu ihe a»acuak4-aaua, u v Liia ea, j« oouo kaui oia ke aou hoahanau, iaa ike uiaioeiA'u, &e ike aku boi wau u ae kipa akuhoiwAn j ou jaia ( ae Uouttip« cuat Uoi ue »a'u, jktpa jtuai Lot tx* 1 o'u uei, <*c hMojkipa uai hoi ia oe, a uuu hoi jka maio e uoa hoi w oau 4 u ia'u, & jao'u huj k*bi umlo ae uuaae i,oi o e \i k.o « maio» ae uuho aigha Uoi jfcaua ko «uo hoahauau [pouoi.'' ; ik* Uhe aua o 1 jke** u*»u oieio iuaika* a koui Uo,ahauxu t k« piko, u.a imili m*i 1» o | Kaeuel.auie'u» M Ke**tt>~:ih;kou* |a u« hoopaa »a ihu Sa. ktU olelo ae. j |ike luli m«wv>.ua o |au4, »0 jk* gō«a bot * ke Kauiaw A btue Ka, jian>«rahiPe 1 UJAitem*ke uui 10.1 «i le ho u ko 1» tua*aeuA „ kaa* Uau»s i t<iu iue koua Haahauau t &* pi4vi | Āeawe kabikor,a. J. ua w Uic >a (boi mauiuU 0 ktia okio huupa * a , K«aveukahikoiu t hoopakek u ikeohu Kawehameha ua k«kab ( l »au oiaoawa U bul«Uu, a ua ;Uo u u ; u v >t kei* mau aii» opu e Uke oi« k« . oi. v *n* 0 ]>avn!a u»c louaUu*, a i»a ka «nak* «ale >u«uu <* Ruwto. ikahikoba ik* "a»» kohoeheo" a 4 ; m«iu s* ai (»u e mc+ U>ko<no ma-ka ilile « C«uuu. ka Maku*U»:«e aUi o «n, U»U> t *i kajpa ■ta hM u hak o t% Ka-h*fc-U&:<*ik % " aikukuU» 1« «na k*hi i ia , : ktia m«UA«ra *a* Uit • o : «i ** k» t»i u« vi ka Wo «a -k« a»a v ktu Alu.koa wuv„ aie «• w* iliio, ua |iu» u , ka. «)tik<%n» w *** .;*ttM»hamvi»a, wiat, u* ' .. K*W*Hjin u a 04* ®v i& «I§U ' « t«a ?»h «a te ki«i k« i»»'! k ? U"« Aili Uu*U ui, «t k»« hot «o i«> kaku* *> , 5! mm at**Hltt k\* K.a.r,ch*. ~b UC<u •« «*&£» -a lii,c

hapal pu »na no hot ikc T iabi id<«u Uaua hooika k» k«n jm» ' Vdeii4 iho olikou' ua i c Uia uae e , ? na m f : kon ® z uau hoahel® alii i heU.. pu-māi ai. r iie la, 4me K.ai>4 kmuu_j^g< a^ d n ° * h(oi k,a uiea DuU a *£e'a Vio<>* - uaue puuwai, ua hoea t«'»i la elelu kii iaia iu*i *ona M*kjb* »I'* ' K 'iiimpuu, *:?■ k*uoha ■ h'.' M* e 'uui ukU a byi uv= k« .nnk 'ia _ a 'i. ' m.-i Kawaihae, ao iu *»:»bī a a i Alii kahiko O nei i . a'oh» ai Jka |oht; atu uo o K»toeUameha i kt-ia nuiu olelo kauoha a >°n"a A.iakal I AiU AimoKU o Hawaij iiui koim h(i f»»ak»nkau koke ibo U i>o īa i'koi a m.-o w*a # a la ke «loha m«tw-ieha ooa tue kona Makua.hinē hl'i t*'u laui ame kona HiAhaoau hoi ika piko Keaweokah>kona. n «f 0 ka haalele aua tho o Kameha--meha i% HUn ! kela ma'nawa, aa kaooailio aku U uia K?aWf-o-| kahikona i keia mau oltio »n > nui ■ # 'E »uu noah iiiau 1a» p'ko, t i.t j wau ke hoi ftci mamuH o ».e kVu-J ohii ;t ka makua alii o baua, a kej Uwe pu rtei wut uit- a'« ita khiia j mau ho »paa »e hoea m-ii ,ioa | no paha ka īi e kahei mai ai wau^ 1 kau maka ; -he ame kou tke ioa- j m tka, a i rt m» nawa ku hoi la e kuu. ( hoth 4 uau ika pik'> t* hni ai knUaj imua o ka maka i'ue ma\i: «iiemi I 0a »j,O mai la'o Keaweukuhikoua . I keia oaau olelo malka! & koua-h.,». j h-eiau Kameh »mehi a ua hroko io tto keia A'ii o p io i kana IMo hoopaa 101l Oit* 4 »i libot#*kaua āiii» uo o Mukuohai, a o}ai no ho j ! kona u dkuak.«ne Kectwe>; t mjtihiit ma kn ao.so k !ie om* ta j ; Kamehameha, at> *aua aua'Uoima] |ka aoao mai o ka lloaua.' Inau pou a loa o K'^mehameha,V taia hei ua koa opi ; » «iwo.ele fifi oj lua Hilo ke I.J*kak a »1» ma k » o ! lo lC*iani Alii !*.,ica K«mehameha t j ika me* aiia i at i■ tu eleio, ! maīk*i a kaua e ka mea he!uhe!u |* htluhelu ae uei He hoiae ana mai j 00 hoi ia i k-atio hau.j;bau<> maoīi okahana*. keiahi .»,au AtUka*j htao o acta hin*, al lilo no hoi |fc lskwu na OWO Uoop«a i ai**« nu!j 'loa. H« »-* kak.u «• Uua Uftui Hawaii e ha, v beo U» »i i u*| Ib*t»a haūohann oiaio h.,j 0 u» JH:*. , 1 tuauao ia he poe a'uo naaUp > U. manawa, a*ka, o ka lakou m *Uj haua uae me k.« mau uielui bo >p*a haoohauo, ua h ,cko >* a! hoea t fea make. nanwhaOv o 11«*wji» *iita me Haw*:! La?>.li ta kyu J i k«ia ma«awa i hai o Kameham<h« i KaWaiōae, * hui aku 1« | ! m v < kona makua atlt KAUnt V i.ju,* '■• ■• ' i i* aku !a ka hati« 4 ; 'm hAtm>hA i h»na ai i-i Ni»»* i* . J tk ,au, #1 k* Kih# a« a o ke Ahi ■ 'K«Kotopuu i «eia hau» h x ! klpni a «k«tki ua* lk«ut tho la kana u, oia.j % aa '«•opep.» kok- 'he i* t:o : ke ?knlana k*>a ma.H uo 1- ke' 1 Kvtti a k«»i lt\aha»«u A ! .t Kf- ( i ,n<« N«t. a kv>»m> p» mat 1a tu» iO| Ik* »ro hopoho;v» iloko .nauo ke ■«Ia k*ia Aī» opu>. e» !uo 'm>ke a haoa hon a t. KaW fv>hak« t h-.i« %kA o k*k *bi uiau s k»4*«i ō Hlkwan * Ua uuue nm ia k«u h*tta < 1 ai t kA fV>haku txa:sau *iit Kah* C* k»flMtVto malu' tkn |a ao o KiUn»vpUu i» Kckt»li«Up|o ke kumu «o \ a ut 4 ae k« fkl*i p*Hktao « Kameha maUm* !»*• r kata han wit « m*e ka *Br-*ka 4 t»ra* e ka«»i i« t% Xt j®r«ia»v-i»a.. I* iiu- I* a k* M-n . 'Wt% V. . * u* n' k.'% M* »«% i* V' 4t%v:.* kl A* U 4, v . *vAh» t <• t \ ~.. »„ v \^ali. m . K \ u 'S-'L v v- ; :^

baaa j,i. hvi i Usjj ano f m> s Vce aHi "laoli nvv na . ;o kei"<i'Lihu? ik * \\n kaUk.'-', a.u» 'a'-n no lnkou t 'awe muA.i ta make ma'a'ua o L'.kou U'.o, 4iaqjui» u k e k.i.i an* nku oi«» uj.ky i;uua u ke A\ilial a V o t s i h ii, Ma'i.u!» n> h v o kei? k«m u b3 malu a uu ia »a ]!i > ; oa i iTs<;a UiJ afcu o keiA kau-iku k . Ui:,t ±Yii lo» boi /uo kaua wln ia nidnuw a # uu& S;iki olt Ksis.u- -| ij»upio ke toj -j Kee: # iku, i . • linna rtm 'm vrahi. a u* pili Joa . &ku la kp .l?ua .DuiiO »qm ia iu*u *a, a uia kekujfci meu ) h> opāA au kc AiLiha t»a w »fna 0 kc] d A]ii kea kawiaua o Hawaii uti, ame k* kidi u ua Laei »ui iiei. lu ujan*w< pu «u i Ū04;» ma* Ai kj Lnj io Kalattiv»i>uu A <*, bO

k.i UuuU kipi 'aaa o keKam u K-u i*i,,, uia Uvi. « X{iuauuk*i> A ' - *bu, a he- Alii Uui uo 2v*.*iebut ra* ka apaua u K*u, » aa aia kt-ia atio k?pi ic 4 a hin k c . aao u.'huaiu nai «u iku Laa ol fc o - kuaa a-iua uiia' ke Alii almuku Kalauiapuu. Mj,uiuU ,hci. u kipi y k&ia aly. ,o Kuu ua houUoa i* u u kek*ta , uiau kua tlcu o K«iiaiitypyu e. pi.u i kvU «iii kijji, A i aU»Ē,ai , l- 1 . ilui kftU . SU«u iO4 C ! b«ttlo kekabl uo h i u ua Aiū pui jlua ia Kaiauiupuu a Ud , ia u Ni»u i a n) M kg )u4 liuia p,tu K.a*auiOi.uu iuau, jku«, aua lawe ia U kou* Jsuio kupapii'M a hti ia ka iieiau |o MaQku3i nia Kehala Ak«iu, i fc.«u# t cuau«>\v .i La A c ia mui >is. kiuu q |"k fc iaaiii kip! o K» u , u« h»U , o K»W4iaa oie koua M*ko«ino4. , uia hvi.o K»Luv. i 3£4tu,■ c .i 'eike ilki. Ala iCAh<»kiii k*> Ka 4 *l» |i«,Liica; ! a!tit! Uui aln, au* iiiw «t -CV k ' jU pUiiU k«i«. k*l! «o» p kt kiuo j kc«a.. 4iii k*pi , aialalu u ua K&huaa w k* Heiau ,a »a aidnaWii pu uv. iiui i Jpopo pu u Ai ko Kuui«jhaajt:ii4 makau el». uq I k&. |IItMHU aua t aua .ilo i* 4 lo*aka x ke aUa .kut u u » Alsi e k« u«u. i Ika .maiie au»t iiu o »ii4 ! kīpi o K*u, u* *sk*i«* 'aliikipi u Puua» & n~u* k* 'e Imak»T a, &be & 1n kaiuk* »1 «««?* »»o Pui>2, ae "ks3ia:: ; j a ta Ou iK»ī k«tuu go keia a.i; »« iuiA a»u* koke iliu no 1 k* Wmn VAMK| 4* k* aUa u K«4ĀUJcj.'u«i *A K«S*l*iA* u* hoeu ae ,JI o.- a w ka 4,«* *«« oltt«lo 4fit 00 •"Maik*; \\Mi{)«u Ue !«* ''iā? ar asji k* «MofK»lkop>oo Heiau *kua, * t* pa u« tt oi 1 b«>au4 «ka MUUU i . »UA ir.aa « A.B«fb4lku B kki*JK*. [Va ki l *nV ttn i **•«*. W 4 ,«a» hu> i \V* !« m* u wahi « &*.* ia at ktk*bi *iu«* * aaka hooali Mwfti *iaa. 1 k^a«u ®att ai|l « t ;c f I lt% *tta m rī e Kiw4l«a * *■* k(»ni *! • ; W*;j »v # 1 «« ImmK *»ko* koke 4c ta kekaiii ilu aoks: kwkakuk* 1 I***. Jk k* «r>* 4 a.« kaU e ui A;;V*mwv« %* *%% *MM. !*f V*« V i { iu « k*«t*V4. a. ;* f« 0 a* \,« th* Ih» »• At*« p» I ui* 4 «* c,.",c « p x&Aua *«V» ott'lk\ u n ,*Ui. <» V* S.fn* (!M|C k, Un'i' lMkt Kt>k; Kt* | «»i«i I» _ *!.« I*4 i»a. «NfM,si u %L*Mik-m*ia» * Ī Mw* k* «***»# hāāmi 1 **«» *s !*■ A\,;* KaHk*. , *»«%* W ks-.;i » KM^ I 9*»* a m*Kk%m fc. Vli U o jfe«« «i* lKi4 lU«Kfc*~ W. & «&***«»* 4 V U|« 1 * ■»•!»-*, *i 1 oi.-* «t*«i*k.» *U IM H V.- >~,««*.•**. ' h*m* ii i*m*m % k* ♦*•*, * #* :§*** iIMNM «tii •% * i«54 |* *ft% i 'fW** 1» 1 ImM * ««k j_M «*4|Nfcifct wm> _ , 4M* lU-x - _ — - 1 r_-/ - *"_ _*