Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 16, 10 September 1925 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU (No ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

(No kaipomaikai o ko ka Horu poe heluhelu)

iHoomau mai la no o Hiiaka i ke kamailio aha ia Wahmeomao i keia oielo. "Haia aku la- no hoi ia hoa hakaka o kakou, a eia aku no ua wahine iiioo hou, a nona hoi ka inoa o Mookini. ona ilido kau— iana iho la no ia o Kohala nei, oia o Moolau me Mookini. He kini ka moo a he hoi ka pioo 0 Kohala nei, ua make la hoi o Mooiau ia kakou, ao keia Moo—•• kipi hoi koe- Ina no e maikai mai kana hana ia kakou, alaila, pakeie no oia i ka ipake ia ka— kou, aka, 1 heie mai ma ka manao hoike ikaika, alaiia, aole no oia e pakele ana i ke ehu 0 ka pa-u 0 kaua. E iho aku ana kakou a hoea i Kukuipanu, alaila, maiaiia ka hoi kakou e kau aku J ai '<* hoiojjg Maui.'' j la manawa no hoi i ninau maj ai o \Vahmeo9lao i kana aikane (ikeianinau. s "A hoea kakou i Kukuipahu, j alaiia, pehea aku kakou e hoea ai (i Maui, oiai, aole paha o kakou | waa e kau aku ai? | * 4 Nawai hoi % neie ka waa cj 1 keia maa kaliakai o na Kohala • oei. He waa no e ioaa ana n.o ia k&kou. E auau aku paha kc kakou heie ana a ioaa aku kela I oiau wahi kanaka e manao aia c ,hoi no Maui. No iaua hoi ks , waa, ae kau ohua aku no hoi ,kakou no ko iaua waa e holo ana,nc iMaui." i oko iakou iho aku la no ia ma (ia wahi aku. oka heie no ia 2 j hoea i Kaipuhaa, a hoomau aku jia no lakou i ka iho ana i i kai, ae heie pololei aku ana hoi ma k€ alahele e hoea aku ai i Maliula lakou nei nae i hookokoke loa ' aku ai i Maliu, ua ike aku la la—- ; kou nei i ke ku mai 0 ka ea 0 ka lepo ma Ke ala-ioa e iho ana i Honoipu. la manawa no 0 Hii—• aka i 'huli mai ai» a kamailio mai ia i ke aikane ia Wahineomao i keia mau olelo. "Ke ike aku ia no anei oe i keia ku mai 0 kela e'a 0 ka iepo mamua o ko kakou aiahele e hele aku nei?'* "Ae, e kuu Aikane Hiiaka. Ke īke aku nei wau i ke ku mai 0 ka I e'a o ka lepo i keia wahi. Heaha ]a ka manao 0 keia ku 0 ka e'a 0 ka lepoeike ia aku nei hoi?? Alaila, kamaiiio mai o Hiiaka 1 keia mau oleio ia Wahineomao no kela pii oka lepo i ka le^a. "0 ke poo kela 6 Mookini e oni mUi la i uka nei, ao kona kino no nae f a ia no i kai 0 Ka— pakai." 0 ko lakou nei hoomau aku la no i& i ka iho ana a kokoke loa aku la » Maliu, a mawaena aku 0 na a pohaku oia kula lakou nei i iho aku ai no kai, iho pololei ana hoi no kai o Kukuipahu, Ta wa no i lohe ia aku ai kekahi leo e hoopuka mai ana 1 aiau oleio, ! i "£ Hiiaka hoi e! Homai ana hoi ua uia4eo, ao oia hoi wau ia oe $ Hiiaka-i-ka-poH-o-Pek, M 1 ka !oh? ia ana 0 keia leo kah€sa noi, ua ninau koke maī la no 0 Wahineomaō \ kana aikane. *'Ea, owai lahoi leo Hahea «oī umi nei oe i ola nona?*' ( **No Mooklni kela 100 uw&!o e [kahea mai la Ike ola j

A pehea Iho* la kou manao e Wahineomao no kela leo uwalo no k'e ola?' 1 wahi a Hiiaka i hoomaoe aku ai ia Wahineomao. <4 Heaha aua nei hoi. Ua mai- , kai hoi ka manao o ka leo o ka mea hoi a kaua e lohe aku nei. Ke tioi aku nei wau ia oe e haawi aku hoi oe iaia i ula-leo no ke ola, a aole hoi e aua i ke ola* no ka mea nol "E oluolu oe e kuu aikane e maliu aku i kela leo kahea e uwalo aloha mai la ia oe." I ka lohe atia o Hiiaka i keia mau olelo ano kaukau a Wahineoiuiio. alaila, o kona manawa no ia i kau aku ai o Hiiaka i keia kau ia Mookini. U oe ka ia e, 0 oe ka ia eka wahine o Puu-epa-e, Ka wahine lei pua ilima— e, Pua iiima kahilihiii hupa kai-e, ka he aloha e, Noho ana o na ilima wai ole-e, Aohe no a'u waiwai nui* haawi aku ai ia oe-e, 0 oe nae kai hei i ka . moe~a, Moea imua a ku i ka nuu, 0 ko iiioa ia e 6 ana i ka heiau, Ka heiau a ke kahuna a Paao, 0 Mookini oe, o Mookini Heiau Alo-ha-el Ala-ha hoi e, - A ola, a o-la hoi e. 1 ka pau ana no o keia kau ana a Hiiaka, alaila, o ko lakou kaha aku la no ia a iho no kai o Kukuipahu, ae waiho ana i na manao maik&i me ike ia no hoi ka hooko iā~sia o kela kau a Hiiaka no Mix>kini, oi'ai, na hapai io ia no ka' inoa o keia vMoo wahine, a lilo i mea kaulana | loa mahope mai, ae o nei no hoi |ka inoa o kela Heiau a hiki loa i j keia la. ao ka Heiau mua loa no ( hoiake Kahuna Paao i kukulu t«i ma keia Pae Aiha. ' i Ika hoea ana aku o Hiiaka ma 'li kai o Kukuipahu» he elua io no ■' mau wahi kanaka e liuiiu āna i f ko laua waa no ka holo i Maui, 'loiai, no Maui mai no kfela ,mau j kanstka, ae manao ani no' hoi e 1 1 huli hoi no ko īaua wahi ma l [Hana. 1 Ika ike ana mni o keia mau .wahikanakai keia poē wahine : J ekolu, a he mau wāhine ui maoli no, a he hookahi no naē o lakōu I ' pakela loa āi kona ui lamalama i I kona mau kokoolua a keko<)kolu. :\V& komo w&le iho la no kā manao hoohihl iloko o lauā no keia mau wahine ui, "a ua hoea aku la laua i kela wahi kaulana o Honolulu o Monikahaae. Oiai no laua e hoomakaukau ana i ko laua waa, a iā no na makā Ikeia mau wahine malihini. I ke kokoke loa āna mai o Hiiaka ma i kahi o uā mau wahi kunaka nei e hoomakaukau nei i ko iaua waa, ua hooi loa ia ae la ko iaua manao pihoihoi i ke kamailio ana mai o ka wahine oi ioa o ka ui ia iaua ma ka ninau ana mai i keia ninau ia laua. "Ea, ke iiuliu mai nei ko olua waa, a hoio aku nohea i keia la?" "E iiuiiu i»e ana, ae, lalel&ie ae ana, ae hoomakaufcau ae ana, i ko maua waa« a huli hoi aku m ko maua aina o Maui." : "He waa nui maoii no keia o, olua, a aoie no hoi e komo iho ke; kau hou aku kekahi mau ohua ; Ik>u> £lua no oiua e hoej aku ai i k<n& nui o olua, u lilo oiua i ka hookele nte ka hoo-1 i ka yea* aoie anei| hoiolua i makemake l mau kaiiu hoi Mkahi e kokua pu aku ai ia|

olm i ka manawa e poi mai &i ka gka wm" Ika īoiw at\| o wani k&nak# noixa ka wim e lfu?iu nei no ka holo aku $ > Mk&i i keīa m&u olelo maikai a ua minoaka iho 1 a laua, a ,hAli oi»ila ke kan&ka ,q ! h|pe o ka waa 4 kaniaiUo mai la i mm oMo. \ tk*s* ? p*n) ♦ -