Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 35, 25 January 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

"Ua make loa ua Nubia nei, & he kanaka ino !oa hoi o ke ano kauwa Ao kou hopena jho la ia e keia Kauwa eleele. Mamuli o kou make ana e neia ilio kawau, ua pau loa ko'u pili— kia. Aole loa e hiki i kekahi uhane iapu o ka po ke hoopakele ia Alevaire. mai kuu Īīma aku >-> ik<- noi wau me ka hoohewahewa ole, ua laaukona kino ilpko 0 ka make, a ua haika hoi kona mau helehelena, a he n»au hoai[ona oiaio keia o ka mea i ai io 1 ka laaumake," I ka pau ana o keia mau olelo a ua Xoromaka nei, ua kukuli iho iaoia me ka manao e hoolehe ihp paha i ka puuwai ,o Pablo. ai _ke kau pono ana o kona poo maluna oka umaun}» o Pablo ( 30 ka fra no ia i baa pono ae ai ka Pu&P?* 0 ua Alii Koromaka nei i ha lima wikani 0 ka Nunui Pablo, 0 kela kino nunui 0 Koro/iiaka, ua lilo iho la ia i wahi me& uuku loa iioko 0 na lima 0 ka Nunui P&Wo, a ,ua liīo iho J$ kela paa ana 0 ka iloko 0 na lima konahao 0 Pablp. a ka ia ae la 0 Kor.o— flfiaKa iVie he iole ala il'oko 0 ka wah&o ka popoki, a ua ka ia aku la 0 &orcimaka a hina aku la iluna 0 ka papahele 0 ua rumi nei. Ame ka hikiwawe loa no hoi i Jalau aku ai kekahi limao Pa.bJo 1 kela puolo ai laaumake .a ,|ce kuene i iawe mai ai, a hoopiha iho la i ka waha e har#ama ae ana 0 ua Koromaka nei- Me kela ikaika loa 0 ka umii ia ana 0 kona puana-i, ua hiki r M ina lima oua Koromaka nei ke hoao ae e pakele oia 'mai kela mi»a umii hao ma k'ona ai. Ua hoao ae la ola me kona ikaika apau e komo ole kela ai i kona waha, aka, ua onou ia aku 1a kela mau mana ai laaumake iloko 0 kona waha, a ina no kona moni ole aku, alaila, e hiki ole ana iaia ke hanu ae. Iloko 0 kela kulana kupilikīi, ua hiki ole iaia ke alo ae ma ka moni ana aku I ke'a mau popo-ai e hookomo ia ana iloko 0 kona waha. Ua uwi ikaika loa ia ae la kona kani-ai f a uuina ae 1a ms healae-hai ae ana. I kona moni ana i kekahi 0 kela mau hunahuna mea ai, ua ike iho la 0 Pab!o i ka emi ana iho 0 k& ikaika oni 0 ua Nunui Koromaka nei 0 Irelani t a hiki wale no i kona waiho malie ana iho me he ia ala ua loaa i ka "hola laaumake,'* oiai ua hoo— hana mai la ka ikaika a ka iaaumake iloko 0 kona kino. Ua hoao iki no ua Nunui Koromaka nei e uwā ae, aka, ua hiki ole no nae t oiai, ua puuwa oia i kela mau popo-ai iloko 0 kona waha. Ua waiho oni ole iho la ua Nunui Koromaka nei maluna o kela Papahele 0 ka rumi ana i hoopah ai ia Pahlo, a ia manawa » hookuu ae ai 0 Pahlo i kona paa ana i ka ai 0 ua Alfl Powa nei o Irelani ( aku iho I& o Pab!o, a kamailio iho la no hoi i keia mau olelo ia ua Aliipowa nei, ao ka iohe ae naf 0 ua Aliipowa nei, he ninau okoa ia Mamua nae hoi 0 ke kamailio ana ihō 0 ua Pahlo nei i ke Alii Koromaka e waiho o ni oie ana. • Ua wehewehe ae ta o?a i ka ili e hoopaa ana i kana p&hikaua, 8 hauohoa iho la i kona mau lima me kona mau wawae } ai ka paa pono ana, alaila, hoopuka iho la oia i keia mau olelo maluna 0 ke kino 0 ua A]ii Koromaka nei A! • Ailolo oe ia e neia lapuak nui o keu iawe aihiu* ana mai nei 1 kuu Hanai Haku. Ua aianaoio IC>a no oe iloko u kou puuwai eleele, ai loko hoi 0 kou manao haakei, e make ana wau ia oe i keia po, a ma ia ano oe 1 manao ai e noho lanakila aku maluna 0 ka luhi a*u i iuhi ai m<? ka hoomanawanui.

XVI. KAPIOO NŪI MA LAD-£NA, KUV HUA AOHE AE NEI.' LIULIU NA MOKUKAUA AUPUNI, KE KAUA MOANA KAMAHAO O ka hele keia o kona moe ana ma kela ano a hoea waUi tio i na hora oke aumoe, ao kona mafiawa no 5a ! lohe aku ai i kekahi ' nakeke mata!o ae o ke keena ana e moe ana, ahoomaiiaoiho la oia he mea kekahi e hoea mai ana mai !afo ae no ke komo ana mai Hoko o kona keena e waiho ana. 0 ka Pahio wale no i ano hopohopo ai, o ka hoea mai he kanaka okoa, a aolo hoi o ke Alil Koromaka s Aka t iaia nae e nalu ana iloko iho ona no iā mea, a oia tio Ica manawa I hemo mai ai'ke pani olalo o ka papahele makahi kokoke i kana wahi e moe ana. Eemo malie loa mai la ua panipuka nei malaio o kela papahele, a poha mai la he wahi malama— lāma wena uuku. Aole no hoi i lijjliu ihe mahope o kela poha anā mai o kela wahi wena malama— lama, alāila, ua kau mai la iluna oia wahi kekahi mea '! pii mai mai la'o m'ai, a ua ike aku' !a no o Pab!o, aole ia he mea okoa aku ; aka, o ke AHi Kommaka no, a ia manawa no hoi o Pahlo i kamailio iho ai iloko iho ona i ieeia mau olelo "Ahaha! Ē make loa ana oe ia'u e keia kanaka hohewale." Oi.ai keiae houpuupu ana i kona .. noonoo e like me ia i hoike ia ae la, oia hoi o ka hooholo !oa ana aku o kela mau olele iloko o ka noonoo o Pablo, a oia no keia. 1 'E aiake loa ana oe ia'u e neia puuwai eleele, ao ka mea lima pakaha hoi i kuu hanai i lawe mki nei me ka iima kakauha. Aoie ioa oe e oia ana ia'u i keia po. He make ka mea kupono o iiiaku maluna o ka mea lima pa kaha hiiahila oie. M Oiai kela mau manao e uiupuni ana iloko o Pablo, ua hele mai la ua Alii Powa nei o na Mauna hihiu o Ireiani ma ko ia nei wahi e waiho oniole ana me he kanakā make io ala. Ua heie iho ia o Koromaka a ku iho !a ma ka aoao hema o Pablo, a nana iho !a i ke kulana make io o kona ene — mi. ae waiho oolea ana hoi' e!ike me na kanaka make, a he kohu pauku !aau mamane aīa k,n waiho oni ole o Pab!o. Ia manawa no I mai ai ka wawao o ua Koromaka nei i ko ia nei aoaoAkahi peku ana, Alua peka ana, ekolu peku ana- I.ohe aku la o PaMo i ka o'elo ana ne o ua Koromakanei j keia man olelo o * ke kamailio ana ao o- ua Koro— maka nei.

* Ma'anei Wi kino e waiho ilio ai, a hīki ! i ko'u manawa e kii mai ia oe hoolei aku i kou kino holoholona iloko o ka "hohonu o ke kai. A ia nae hoi kuu kii mai ia oe k loaa ia*u ka lanakila ana maluha o keia moku au 1 noho Aliinui al Kia ke uku Dono ia nf>i oe no kau man harta i hana ai- oka make au i hoo - lala ai no kekahi, a oīa iho 1a no hoi ka malee 1 ili mai la mahina 3U e ke Afii liohe" wale " > Pau keia mau olelo a ua Pahlo nei» alaila, o kona mānawa no ia f īho aku ai fnai kela rumi aku rro kela rum'i bsuda ae'malalo o kela rumi. I kona puka anā afcu mai keīa keena aku, alaila', "ua fialf mai !aoia ! & j>ani mat !a i kela pani puk4 \ kela kēena huna, aokona komō ' loa aku lā no ia i ke Keens{ kahi hoahu o ha pono kaua ona ano like ole, * I kona komo ana iloko" o kela rumi waiho mea pono uā ikekoke aku la no oia i ka walhp mai o ka M Aahu kaua kapa kila omaorhao*| o ua Aln K6romak|t nei, a ia no oia i laīau aku ai i kela aahu kapakiīa'.oinaemao, a komo Iho y 1a oia ia, aal'm o ua Alij Koromaka n§i, a oiai Vo hoi he kinp ano īike noJs9 ua kuponp loa iho _la, no kela aahu ki{a s „oma.p.mao .o kona kino- Ikepu aku īa no.hoi oia i ka mai Q ko kii poo-iiio-hae o ua Alii nei f aiaila, hoo|tau niai la pia i kela kii poo ilip-hae maluna o konpi poo, a ua.hiki ole maoli no ike— kahi raea e manao .mai, aoīe keia 0 ke, Alii )Kor.omaka o īrejanf? He kii poo-jTio-hae uhi maka kela* ae hponaio apa hoi i kona mau helehelena popoi. f pono ana' o keja rpau kahiko ua ioa no ke hoomaopopo ia, mai. V"0 ke Ajiipowa .hihiu no keia o na Mauna o irelani." Ma ke kplana hiehle a ki!ak f !a hoi, aole lo? i liio aku ua Ali' mai ke kulana a Pablo e pa.a ana i keīa manawa, ae ike ia inai ana no oia e na kanako o !ka Moku lago, o ko lakou alii 10 no keia iloko o kona aahu kapakila o/naomao, Ua lalau.aku la no hoi o Pablo 1 kekahi kc?i kaua koikoi a Koromaka e paā mau ai, & pela no hoi me kekahi ole a ia manawa no hoi i haalelp iho ai oia i kela keena o na lako kaua kapakUa, Ma kona! manawa i puka aku ai iwaho o ke I *a keena komp kapakila, ua kamoe aku la kona alahele no ka rumi Kapena, ao ka rumi hoi a Pahlo i.'manao aij a ia .no ma ia rumi kona Haku — wahine kāhi i noho ai iloko o kona paa pio anaI kona hookokoke ana aku i keia rumi Kapena, ua ike aku !a oia he eoāo mau koa kiai Mura e ku kiai ana i kelapuka o'ka rumi Kapena. Ua hoonpho ia lakou ma kela wāhi e ke Aīii no-ke ku kiai ana i Aiiiwahine Alevairh, ao kē paha aua poe Mura nei i manao.ai. e liio aku ana paha i Moiwahine no iakou. (Aole i pau)