Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 13, 24 July 1940 — He Kaao No Laieikawai [ARTICLE]

He Kaao No Laieikawai

MOKUNA XXXI Mahoiie o leo Laieikawai hoao ana nie Kiionohiokala, me ka hooponopono i ka nolio ana o konu inau kaikuahine ka makaula ame Kekalukaluokewa nia, a pau keia uiau niea i kii hooponopouoia. hoi aku la !aua iluna o ka aina i oieloia o Kahakaekai?it, ;t uoho nia ka pea ka]»u o Kukulii o A uo ka liio ana o i.iiieiKawai i wahine mau nia ka berita paa, nohiilii, hniiwiia ae la iaia kekahi mau haiiii mana a pau ma ke ano akua, e like me kana kiine, koe nae ka mana hiki ole ke ike i na mea huna, anie na hana pohihihi i liana'ia nia kalii niaiuao, 110 kana kiiue wale no. Mannia iiiie o ko laua haalele ana ia Kauai, it hol aku iluna, ua hanaiii kekahi olelo hooliolo iloko o ko lakou akoakoa ana, ma kn ahaolelo hoo]ionoj)ono au]>uni ana. Oia hoi, i ka la i kuuin mai ai ke

iiliinui anuenue inai Nuumenlani iiuii, ;i kiiu nku la o Kaonohiokala anie Luieikuwai maluna o ke nla anuenue i olelola, a waiho infii In i kona leo kauoha hope i kona mau hoa, ka mukaula ame Laielohelohe, eiii kona olelo:

"E o'u niau hoa aiiie kn kakou mukuakane makaula, kuu kaikaina i ka aii liookiihi ame ka kaua kane.

ke lioi uel au inamuli o ka iiiea a : kakou i kuka ai, a ke haalele nei i wau ia oukou, a hoi aku i kahi hiki ] ole ia oiilīou ke ike koke ae, nolai- i la, e nann kekahi i kekahi me ka | noho like, no ka niea, ua hoopomai- j kai like ia oukou. aole kekahi mea ! o oukou i hooneleia i ka pomaikai. ! Aka. oiii nei (Kaonohiokala) no ko j mauii niea e hiki mai i o oukou nei, e ike i ka pono o ko onkou noho ana." A pau koiii niiiu mea. Inwo ia aku j la laua ine ko iaua ike oleia. A ej liko mo ka olelo, *o Kaonohiokala j ka mea iho mai e ike i ka pono oj kona niaii oia kekalii kumu 5 luiunaeie ai ko !T.aieikawai ma noho ana »ne kana kane. īa ī.aioikawai mii ko iaiiii wahi me kaua kune, he mea man la Kaonohiokala ka iho pinepme mai iiāīo nel o ike i ka pono o kona .mau kaikuahine aine kana wahiue opio (ī.aieloheioho) ekoiu iho ana i ka makahiki hookahi.

Elīma paha makahiki ka lolhi o ko Uiua noho ana ma ka hoohlki paa o kii l>erita mare, a i ke oho paha o ka makahiki o ko ma uoho pono ann me kana kane, ia manawa, haul© iho la o Knonohiokala i ka iiewa nie ī,:iiol«>helohe me kn ike 010 o na inea e ae i keia haulo ana i ka hewa. ī ka ekoiu malama o Laieikawni ni;i iiuna. iiio mai la o Kaonohiokaia e ike I ka pono o kona mau kaikuahine, a hoi aku 1a nie ī-aieika-| \s*ai, peia 5 koia a nie keia hi\jvako lu o ka makahiki, a ī k:v ekolu o ka nmkahiki » ko Kaonohiokala huakai makai i ka pono o kona uiau kaikuiihiuo, aia iu>i. ua hookanaka makua h>ii ae la kana wahine opio (ī,aieloholohe) alaila, «a pii mai a maiiuahua ka wahlne maik;ii, :t oi ae inamua t> kopa kaikuaana o I.aioikiiwai.. Aoie nae ī haule o Kaoiiohiokala i;i ni.inawa \ k,> hewa, aka, ua hoomakii ae kona khko ino e hana 1 ka mea 3>ono ole. I keīa hele ana keia hoh> ana a j Kaonohiokala i kana hana mau ila- j io nei, a hīki i ka eha o ka makahiki. aia hoi, ua lioomahuahua ia nial k;i Uiini o ī,aieloho!ohe inamua o kana ike inua ana, a mahuahua !oa ae ia ka nianau ino o Kaonohioka hi, aka, nm kona ano koiki akua, hooiuii niiwaiuii :tku la no ota e }>a-; !o ae i koiui kuko, liookahi jwh:l iul - nuie .• leK» aku at ke kuk<> tttaS ona aku. alaila. plli īaai la uo,

t kii lium o ka inukahlkS, m« kn |Ktu ūuu o ka huimha muu o ua uu\k;»hikj la, Jtio hou ru;u o Kaonoho kala i knna h.iU« mau ilalo noi. I kViā Mi;l h W;i, (Ui ki.iliiiu aku ko KaonoM-'k.n.. n.iii.a-» nialk.-il ona akn a kaawalo loa. a haul* 1 ' Sho la I ka howa. T kola Mianawa no V<<>i, iai;i o halawaī Ia nio konn man kalkuahlno anio ka nmkiiula li<>io, k;i punaluna a mo ka lnna waiiino hot (!-aiot<> hoM>o). hooiunka ao ia o Kaonohloktl:i o hoo*>ono|iono hou ko ;\u {>nni, ;i nolaPu. u>i ho<>ni;ika hou ka ahaololi»

\ i nioa o p<>no n: s»<> Ko alii ma Hia<> i;ai<>ho. lioo|<|o «o 'a <>i;i \ k<>na »ia« Ua*'uiahino i poo kiai no ka ai na i <>to!oia o KwU)htTani, a na h\ kou o hoopo n oi>ono j>a nw> Mokukolokal ik-: i k„ i;<>!u ana, a n?c na ha na a p\n o p;?i «i.a i ka atns V il'O «O *a kokahi <» kon« rr,au kaik; ;iT. ! -,o -aa ot aku Ka hanohano tns\v.. o koi.<, n>>ho ana, no k;\ nwa. >ia h. i niHu aIU oo kaht htkl <->lo ir kikou ko noh.o o lawOi.nWO ;m >'.<■ >* -k-koS-kr,hiki no'aUa. hooho < 1 . ; k.' : ka ;.o niAiau'l oka 0 ! oK> k<> īakoni kalkuiiiino .> ola I r>o r i'ok" •»

no ka mea, ua oi aku kona'-mlnnml-n<i i ka hanoluino luau i loaa iain inamua o ka hoi ana 1 Kealohilani. A no ko Kahalaomapuana ae olp. hoopuka aku ia oia i kana olein imua o kona kaikunane, "E kuu Lani, ma kou hoolilo ana ae nel ia makou e hoi i Kealohilani, a o la-. kou no ke hoi, a owai nei la, e nolio ae no wau ilalo nei, ine kau lioonolio niua ana, 110 ka niea, aloha nei wau i ka aina aiue fia makaainana, a ua maa ae nei no ka hoi ana, a in aowau no inalalo nei, o oe no maluna mai, a o lakou nei hoi iwaena ne nei, alaila, pono iho no kakou, like loa iue ka hanau ana mai o ko kakou makuahine. no

ka niea, nau i wahi ke alanui, a o kou mau pokifhoi, hele aku mahope" ou, a na'u hoi i pani aku, o ke oki no ia, a oia la." " A ho keia olelo a kona kaikuahine muli loa, manao iho la oia, ua pono ka olelo a kona kaikuahine. Aka, no ke ake nui o Kaonohiokala e kaawale aku oia ma kahi e, i mea e ike ole ia ai kona kalohe ana, n«- | laila, hailona aku la ola i kona mau I kaikuahine, a o ka mea e ku ai ka ! liailona, oia ke hoi iloko o Kealohila ni. .1 ī aku In o Kaonohiokala i kona ! mau kiiiknahine. "E hele oukon o ! u-u ma! i pua Kilioopu, nole e hui i ! ko oukou hele ana, e hele ouieou nia ke kaawale koknh! i kekahi, a loaa, alnHa, e hol mai ko oukou mua a haawl mal ia'u, e Hke me ko hanau ana, pela oukou e heie ai, a pelā n'o lioi oukou ke hoi mai, a o ka mea loihi o kana Kilioopu. oia ke hoi i Kealohilani." Hele aku la keia ame keia o lakou īii ake kaawale, a hoi mai 1a elike ure ka mea 1 olelo ia ia lakou. Hele aku la ka mea mna, a huhuki mai la elua iniha paha ka loihi o kana. a o' ka lua hoi, huhukl mni la, a oki aela i ka T\llioopu 1 ekolu inilia ame ka hapa pah'a. a o 1 ke kolu hoi, huhuki miii la i kana ! Kilioopu, elua inihn pnha ka loihi. 1 a o'ka eha o lakou hookahi intha| paha ka loihl r> kana, a o Kahnlao ' mapunna hoi, aolē oia i huhuki mai ! ma ke Kilioopu loioa, huhukl mai! ia ©ia ma ka mea iiilii loa, ekolu | [kapuai paha kona loa, a oki ae ' oia i ka hapalua o kana, a hoi aku ! la me ka manao o ka Kilioopu kn ! pokole. ] (Aole i paul i ' : i