Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 33, 9 December 1942 — Ka Hoike Piha [ARTICLE]

Ka Hoike Piha

Kia ihv> ka hoike a ka Qihanā Kaua Moana no Puuloa, O kela Jjoi ka hofke e pili aiuī i ka lele kiinopo ia ana ai o Puuloa e ka mea pakaha" wale i ke ola aine ka waiwai o Amelika huipuia. 1» Ma. ke kakahiaka o Dekedaba 7, 1941, ua hookau mai na 'mokuiele i na poino maluna o na moku kaua 110 ka manawa ame ka hapanui o na mokulele ma ke kahua mokulele o Hawaii nei. O kekahi mau moku e ae o ka oihalia kaua moana, oia "hoi na moku kaua ame na moku kokua, aole ia iloko o ke kaua ana, a o kekahi mau lako kaua e ae ma Hiekam ame Wheeler kai poino. Ua pani la aku nae hoi na mokulele iloko o na la kakaikahi mahope mai, , 2. I ka wa i le!e kaua n*ai t ai na Kepani ia Puuloa, he elua' mahefe o na moku o na aumoku ka : ua Pakipika e lawelawe ana i na miaiona i-kauohaia ai ma ka moana, a, t he elua oia mahele e hooīulu ana ma ke kahua poo mabope iho o ka hoomaamaa ana ma ka moana. Me ka helu ole ia o na moku liilii aia he 86. moku o ka mahele kau moana e ku ana ma Puulea. Hoko oia heluna he ewalu mau moku kaua nunui, he ehiku moku kaua mama, he 28 mau mokuluku ame, elima mokuluu. Aole nohoi he moku halihali mokulele ma ke awa ia manawa i lele mai a na mokulele Kepani.

He Eiima Moku Kaua Nunui I Poino 3. O ka hopena o keia lele kaua ana mai a na Kepani, he elima moku kaua Arizona, Oklahoma, Keleponi. Nevada ame West Virginia—ame ekolu mokuluku—oia ka Shaw, Cassin ame Downes—ka moku hoolana mama Ogalala a o ka moku ma-ka kiki pu Utah ame hookahi mea hoolana moku nui malia ua piholo a i ole poino loa i hiki ole ke hoohaija i« no ka oihana kaua no ka manawā. I pakui no keia he ekoIu moku kaua n'unui -ka Pennsylvania, Maryland ame Tennessee— he ekolu moku kaua mania—ka

Helena, Honolulu ame ka Raleigh —ka moku halihali mokulele Curtiss ame ka moku pahonohono Vestal kai poino, i. Mai loko mai o na moku he 19 maluna ae i, manao ia ua piholo a i ole poino paha, o ka moku kaua nunui wale no o ka Arizona ka moku i hoomaopopo ua pau ka hiki ke hana hou ia. O na hana i hootjiakaukau ia no. ka hooponopono hou ana i ka Oklahomu .ke nee mua nei, eia nae hoi o ka olelo hooholo no ka hiki ana ke hoopau pono aku i keia hana," aole i maopopo loa i keia. manawa. O na mikini o kekahi mau moku, Amelika i hoopoino ia* a i hoopakele ia ua hiki aku ma kahi o ka 115 pa keneta oka waiw-aiio ona j moku Cassin ame Downes. O kei kahi mau moku e aku he 15 i hoolilo ia aku a i ole -ua pahonohono ia. t O na moku i hoikeia ma ka paukuolelo 2, he ekolu o lakou i huli hoi aku a hui me ka hapanui 0 na moku e ae he m&u mahina 1 kaahope ae nei, O ka huina o u£ moku malalo o. Pauku olelo ekahi, he ekoiu o ka oihana kaua piha, aka o kekahi mau moku e ae i makemake ia i mau mikini hou ame ka hoponopono ana i na po®o uwila ame ka hoolana hou ana aole i makaxikau no ke ikomo ana aku iloko o ke kaua i

ikeia manawa. 1 Oka hoike <ana aku i keia mau | moku ma ka inoa i keia manawa he h?»ni ana akxi ia i na ike apf u i ka enemi no kana mau •hooiala kaua ana, Oia anp holke hookahi e piii ua i n» moku 0 ka «Mt»i l hoopoino ia ai e ko k»kōu mau mahele kaua, m hooio ia mat ta īa kakou. Ma ka la .15 o Dekemaba ho ewaiu wale no ,la o ka |l«te kaua ana mai a na K«pa»i, ja ma kekahl ano ua manao ia e hoi liou mai ana na Kepani 1 kukala ke KMhina Kaua Moana ] j«o 1» poino ana o ka Ari»sna, j jkA Shaw, Cassin, Downes, Utah| iame ka a o ka Okiahoma] {ua kah\ilt a o kekahi mau « ae ua i | loaa aku no he poino no. | U kahl niea oi ioa o ka pouo, jo na hana pahonohono ma T\iuloa.

ua oi I-oa akū 5a mamua o na

mea ; mar.ao ia ai. He kanawalu may mokulele o 'na ano lik(; ole o ka olhai>a kaua moana ! hoopolno ia c ka en«?mT. I pnkul no kola 'ua' polno h<» 97 nmu mokuh'lo o ka olhana kaua aina ma Hiekam ' amē Whee!er Mai keia h"uina mai he 23 he mau mokulele hoopalru, & he 66 mau mokulele paio ame ewalu o kekahi ano ae.

O ka oi loa aku o ka poino ua hekau iho Iho ia jma'lunsi o 'na kanaka. O ka hopena no keia lele kimopo a ka enemi ma ka la 7, o Dekemaba, ke 2,117 mau aliikoa ame na kanaka o lea oJhana ka'ua moana ame Marina I make, a he 960 ua nalowale ame 576 i kau aku na palapu eia nae hoi ua palekana. O na poe I make mai ka oihana kaua aina mai he 226 o na aliikoa ame na koa" I majie a i oTe make mahope xnal. He 396 i loaa na' palapu, a o ka hapanui hoi o lakou ua loaa ka palekana a ua huli hoi aku no ko lakou kahua hana. '

Ma ka hora 7:55 A.M. o Dekemaba 7, ua lele makawal'u maila na mokulele hoopa-hu o na Kepani maluna ae o ke kahua mokulele o ka Oihana kaua aina ma Hiekam ame ke kahua mokulele o ka oihana kaua moana ma kahi mokupuni Ford. He mau minuke mamua aku, 'ua hahau ae na Kepani i ke kaliua mokuleie o ka Oihana kaua moana ma Kaneohe, he mau kekona helu wale no, ua oili maila na mokulele topido ame hoopa-hu mai na wahi like ole mai a 'hoolelo iho la i na ahailono o ka poino maluna o na moku hunui ma Puuloa. '

O ka lele ka'ua ana mai a ka enemi, a i kokua ia hoi e na tnetaria o ke kahaha a i.hookahua ia maluna o na ike kupono, ua 'holopono loa ia. O na mokulele topidō a i kakoo mal e na mokulele hoopa-hu, ua hookau mai i ka weliweli ano nui riia o leaīhali'ele 'mua o ka lele kaua ana a na Ke-

pani, no hapalua hōrāT. He lwaka-lua-kumamakahi moleulele topldo kai lele kaua mai no 'eha manawa ahe 30 mau mokulele hoopa-hu i lele mal iloko o ewalu mahele la manawa pu nohol. Oiai na Kepani 1 lele mai ai me ka hikilele nui, ua makaukau nohoi na moku kama ia manawa a o na pu mikini kai ki aku ia manawa hookahi ma"u mokulele e ae. Ua hoohana ia nohoi na pu ki rrtokulele o na moku kaua iloko o eiima minuke.

Mamua aku o ka lele kaua ana mai a na mokulele Kepani aia ma kahi o ka 202 mau mokulele <> ka oihana kaua moana ma Oahu, aka he 150 ua hoopoino ia no ka manawa, a o ka hapanui o na mokūlele i hoopoino ia Hiai ka lele kaua mua ana mai a ka enemi. O ke koena iho o na mokulele he 52, he 38 o lakou kai lele aku n<s 'ka paio ana me ka enemi a 6 kekahi 14 iho ua lohi lōa ko lakeAa lēle ana aku mamuli paha o poino ana o ko lakou alahele e llele aku ai.

£ia ma kahi o ka 275 mau mokulele o ka oihana kaua aina ma ka mokupuni <o Oah'u ma ka la' 7 p Dekemaba. "He kakaikahi nae hoi o lakou i hiki ke lele aku mamuli o ka poino ana o ke kahua . lele ma o ka hoōpoino ia arna e na Kepani ma Hiekam ame Wheeler,

He hana paakiki 1 nae h<oi "ka hoomaopopo ia ana o ka huine nui maoli o na mokulele Kepani i komo mai ma kela hoopa-hu ia ana o Puuloa, aka ma o kvi hoomaopopo ia aku nae hoi ua hiki aku ma kahi o ka 105 o na ano like ole apaū.

He 48 Mokulele O Kepani 1 Wno He 28 mau mokulole Kepanl i hooliaule ia mamuii o ka loaa ana aku i na poka o na "moku o ka oihana kauia mo&ha a ho 20 i hoohaule ia e na mokuklo o ka : oihana kaua alna 5 hski ko iaku e hui n« ka Wav.'!3Lhi ae o kda ho okolu nnu mokuUiu; jo 45 tona pakahi kai paapK» a! ho-opoino ia. Q k& polno i hekau aku maluna j Ō na moku o ka oihana kuua | ina mamuli o ka hana a n» Kcjpani t Dvk«māW"? 4 1« k\» koau[konu m&oH, ota nae hoi o na haiw Ipahonohono ko nma nei k ua m* hoi o pw. 1 Nolaila, «a hIM ia kakou ke |lke no kakou iho l ka nui maoli lo k® piHkia 5 hekau !ho maluna o !ka aumoku kaua o Anuiika e hooj lulu aua ma Fuufc>a :na keU U a e poina ole nei» a kakou jiiao hoi i uoho pouUulī wak ! sii no (na snaJUna he 12.

Ua no ia kakou ua no ka po?no i kokahi mau moku o Anwiika *>ia nae hoi aole i m«opoj»o lea' mii njaoli o na ipoki» i poino. a p*ls mo na mokuM* m kan&^.

H<> nāo ho.i kda nana i mai ia kakoii 0 mau i n» manaw* T «a aolo e k\i moa pojv Joa 0 *Jonv ana ka en.n\? a jv»kfthi ws»V*o llko me kana t h»rw at 1 T, ma ruv»k>a, !