Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 9, 23 June 1943 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KOAKOAKOA NA MOKU KAUA MADARIDA, Sepania — Aia ma kahl o ke kanahiku kumamalima man mokii o" na~aoāō^hui r a~t hutia mp-na moku leaua imnui, elua mau moku halihali mokulele ame 10 mau mokul'uku, e hoolulu nei ma ke kalkuono ma Pohakupaa, pela na lono i īōaā maila mai La Linea mai. Ua hoike pu i-a maila he ewalu mau moku ukana i hoea maila ilaila .mai Amehka Huipuia mai. HOOMAKAUKAU NO KĒ PALE ANA AKU S.TOCKHOLM — Ua Hoike ae la o Kuhina Hanaon imua o ka ahaolelo no ka haawiM ana o na olelo a'o no ke "kupale ana a hiki i ka hopena" i na nei 110 ka hoao ia mai e lele kaua malunā o ke aupuni. o _Suedana. O keia mau oleīMhaipai i na mana kiwila no ia apauP

| Ua hoike ae oia o keia mau ole|lo popal .ua like no ia me na t olelo paipai i hoopuka ai e ka alihikaua nui o na "mahele kaua, e kupale ia ke •aupuni. lIOIKE IA KE KUMU I HOOPA-HU IA AI O PUULOA Ma kela puie aku nel i hoike ia ae ai ke kumu o ka hoopa-huia ana o Puuloa, mamuli no ia o ka ha»a a kekahi kanaka nona ka inoa o Kuehn. He kanaka Kelemania oia a i ■ holo mai a noho ma Honolulu, me kona ohana.

laia ma Honolulu, ua ulo oia i agena no na poe kipī, a hoike piha aku oia i na mea e pili ana ia Puuioa ame ka hoike pu ana aku i ka la e lele mai ai na Kepani a. hoopa-h'u ia Puuloa.

TJa 'kuai oia i kekahi wahi ā hoi a noho ma kaju e kokoke ana i Puuloa a lawelawe i kekahi oihana malaila. I ka la keia T hoopa-huia li o Puuloa, ua hoo-' pakele ia ko hale, mamuli o kona hoike ana akti i na m'ea apau e pili ana i kona home, a mai kona home e haawiia ai na hoailona apau i'na mokulele Kepani. ' Ua mare kekahi o kana mau kaikamahine me kekahi kanaka o Honolulu, a i ka maopopo ana keia o na mea apau, ua waiho aku kela kanaka i kana hoopii oki mare e kue ana no ka lilo ana o kana wahine i kiu a kue ana i kona aupuni. Ua hooleia kana hoopii oki mare. Ma ka la mahope iho o ka hoo-pa-hu ia ana o Puuloa i ina» aku ai keia kanaka o Kuehn, a paa i ka hopuia.' Ma ka hookolokoloia ana o ua la, ua hoahewa ia oia, a o ka oielo hooholo i ia.. niai e ki pu ia oia ■ ma ke ano he kiu.

Mamua nae hoi o ka hooko ia ana aku o ka ho<opai o ka make maluna o ua kanaka ia, ua hooloM hou maila ka aha i ka hopPii» a e hoopaaliao ia oia no 50 makahiki.

Aole. o keia kanaka wale no keia a paa i mai nei, aka, koaa ohaaia pu no kekalii, no ka mea ua kau ia lakou «m ka papa he poe enemi.

HOOPA-HL u NA MOKL I KEPAM ALi UUK2HA j NEJW lukUla m& kaht o eono mau moku hoioholo 1 muliwai o na Kepaiu ma ka Muliwai Irmwadili' m& kahi e kokoke a«f* i Man<ialay ma kekalii l a o kela pule aku nei, ame ka hooPoiao ia ana he elima mau moku nunui e like me na lono i hoike ia mai.

Ma kekahi ma\i walu o ka nemi i l*oojva-hu ia ai, \ia pa aku' la oa wahi hoolulu k«aahi aune! «luuiihao a \ia pa j»u aku uoh<»l M hale hoaliu iua Paukkau a i>ela pu noho; na waiii hoonwana o ini K.qp&iu ma T&aai t t*a lele aku la noiioi na Uiukulele nunui ao a hoolei iho la i oi aku lualuua o eha tona e na poka pa-hu, t r A huli hoi auaila nohoi ua mau inokuleie nei no ko lakou mo pouio *sfc o k«Vahi o ia» kou.

11001LVNA 1A MlI N v K.\ V t \VU-.V *®fcm«li o ka »ek «m i ka

| ail'a e hooholp ai i na kaa bus, i ke hoohaoa ia nei n,a kaa uwila no ka halihali ana i na ohua, ma Sepania, e like me na lono i hoikeia maila i Hawaii nei. O keia mau aupuni ke ike nei i ka nele ana i ka aila, o kakou ke loaa nei ka aila no na ■ika»; . . JNUJL NA KJSJPANI I LUKUIA . £S. hoike ana kekahi lono mai Chungking maj no ka loaa ana o kekahi , iono maikai mai ke kahua kaua mai o na Pake no ka iukuia ana ma, kahi o ke 40,000 mau • koa Kepani ma o ka oiiou ia ana o na poe komo

h.ewa mai mai ke, kahua mai o Hiuian, a ua hpike pu ia mai nohoi no ka hoopuni ia ana o na pualikoa. Kepani e na Pake ma Owehihkow, he 90 mile ma ka hikinahema -aku o ,ke kihua i hoomoana ia ai e na Kepani ma Ichang.

O Owehihkow oia kekahi o na kahua -ano nui hope loa o na

Kepani ma 'ke komohana aku o Yochow a ma ka hema aku o ka Muliwai Yangtze.

Ua Vaele aku na mokulele Amelika i ke alahele no ka holopono o ka hooili krua āna a na Ua hoike ae la kekahi alihikaua o na Pake, no ka hoouna ana aku o na Kepani ma k-ahi o ka 100,000 mau koa iloko o 400 mau la o ka hooili kaua ana a ua emi iho malalo o ka elua hapa-kdlu O: ka puali kaua holookoa i pakele aku mai ka umii ana a na pualikaua o na Pake. H()UISA-HUIA NAKAHUA H(K)MOAN'A MA BURMA E hoike ana kekahi lono mai New Delhi, Inia no kahoolei ia ana iho ma kahi o ka 10 ton~ o na poka pa-hu maluna o na kahua hoomoana o na Kepani ame na wahi i kukulu hou ia ma Lashio, Burma,

Ua haule pono iho kela mau pokapa-h'u maluna p na ma-ka. Aole nae hoi i maopopo ka nui o ka poino. Ua huli hoi maila no n-a mokulēle apau p.o ko lakou kahua. HOOPniOLO IA HE MOKC UKANA

E hoike ana kekahi lono kaua mai ka manawa i lanakila ai na aoao huiia m-a Tunis, ua kukala ae la- ka alihikaua Palani no ka hoopiholoia ana o kekahi moku ukana o ka Nazi e k-a mokuluu Palani ma ke Kai Waenahonua.

O ke ka'amaha o keia moku ukana aia ma kahi o ka 5,000 tona. Ua piha no paha Oia me ka ukana a <vholo ana no kekahi mau awa o kokahi o na aupuni e kaua pu ntei ma ka aoao ; o Kelemania.

NA NA KEPANI NO I PEPEHI IA YAMAMOTO Ma kekahi manawa ae nei, ua hoopuka aku makou, no ka make ana o Akimala Yamanrc>to, 'ma ke kahua kaua ma hema aku nei o kakou, aka, na lono hope ī loaa mai, e hoiJte ana keia lono mai Kina jnai, he walū okoa ao i nl'ake ai jua Akimalala la. Ma na lono i hoiko ia mai, ua make oia ma ka Pilipino, a i popehiia nohv?i e na Kepani, mamuli o ke ano ku'ee mawaeaa o ka oihaaa kaua ame aioana, O keia na i loaa aku i Kina, mai kekahi mpa i ike maoli a maopopo i keia, ,

Ua hoike pu ae keia lono o ke kumu ka 'ia i holo mai ai ō KuHiha Tojo no ka aina Pilipino no ka hooponopono ana i 'keia uluaoa iwaena o na pualikoa kaua* aina ame moana. HOLO MAKAIKAI IĀ APELIKA AKAU E hoike ana kekahi lono no ka holo makaikai ana ae o Moi Keoki VI o Enelani ia Apelika Akau, he aneane he hookahi pule i hala ae nei. Ua hoikeia o kona kumu o ka holo makaikai ana ia Apelika Akau, no ka makaikai ana no ia i na kahua i lanakila ai na -aoao huiia ma na kaii"ua kaua i hooili ia ai. Ua hul a ua kukaiolelo pu me na koa ame na luina i lanakila ai. Ua lawe makaikai ia aku nohoi oia ma na wahi lke ole a -hiki loa aku_i kahi a 3,000 mau koa e auau kai ana. I ka ike ana m*ai kdSt o na koa i ke ku : aku o ka moi ma ka hale hoomaha o na aliikoa, ua holomoku maila lakou a he ma-n-awa pokole wale no mahope ua piha pu ua wahi hale nei i na koa ame na luina.

LILO IA ABRUDA Ua kuai ae la o Joseph Arruda i ka apana aina o 7,756 kapnai kuea ma ke Alanui Haili, i ona ia Mr. E. S. Elmore no ka huina o §16,000 a .lia hoopaa ia maloko o ka buke hoopaa o ke aupuni ma Honolulu.

I ka makahiki 1940, ua kuai aku o Arruda i ka hale kupapfOi o Elmore a o ka hope iho la kela, a pau 10-a kela waiwai i keia kanaka. HOEA MAIIA I CANADA E hoike ana kekahi lono mai Canada,-Hikina mai no ka hoea ana mai ma kahi oka 500 mau pio kaua, i hui ia o 350 mau Kelemania ame 150 mau Italia, a i laweia mai Apelika Akau mai no ka makma ia ana maloko o na kahua hoomalu ma Canada.^

O ka hapanui o lakou ua paapio ma ke kaua i hooiliia ai ma Tunis amfe Bizerte. He mau haneil o lako\t he poe e hoihoi ia »na no na halemai. He hookahi Kelemania o 17 makahiki ua aaoleu pu kona wawae, a he lehuiehu ua lele pu ko lakou mau Hma.

Ua hoike ae na Kiai no ko iakou makaala loa ana i na paahao Kelenmnia. a ua oi aku ka hilinaiia o na pio Italia, a ma ia kumu ua loaa ia lakpu ke ano kuokoa, e hiki ai paha ke «kookuu ia e hana e like me ka «tki ia lakou.