Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 32, 4 December 1943 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

! tTA KAA AKlī LA ONA E holke ana kekahi lono ano nui no kp kaa ana' aku la o ka aina hanal holoholona o Parker malalo o Richard Palmer Smart, ma o ka piha ana iho nei iaia na makahiki he 30.

I Ō kefa aina hanai holoholona !ua hiki aku ma kahi o ka 500,I 000 eka, a 'ua hiki aku ka waiwailo ma kahi o na miliona dala. Ua hoihoi ia aku keia waiwai ia Richard Smart ma ka la 20 iho nēi o Novemaba, •ma o kekahi palapaīa i waiho ia aku iloko o ke hoopaa o na hooilina. Ua hoomaōpopo ia o keia ka lua o na aina hanai holoholona nui loa ma Am'elika Huipuia.

No na makahiki i kaahope aku ua kaa aku ka malama ia ana o keia waiwai malalo o A. W. Carter, ke kahu malama waiwai i hookohuia e makuahine o Smart. I M piha ana o kona 20 makahiki ua loaa aku iaia ma kahi 0 ka $1,000,000 mai k*a Waiwai mai o kona makuahine. E like me na mea i hoikeia ae, e hoomauia ana no ka hoohana ia ana o keia hui hanai holoholona e like me mamua. E like me na mea i hoikeia ae aia ma kahi o ka 25,000 poo pipi, ame 30,000 mau lio hoki hipa na pua-a ame na manu e like me ka pelehu a pela wale ak'u. TTa komo pu kekahi mau mahele waiwai iloko o 'na hui like ole ame na Eanako. Ua hookumu ia keia aina hanai lioloholona e John Palmer Parker 1 ka makahiki 1815, a o ke kupunakane kualua nohoi o keia kaaaka opio. O keia ke keiki Hawaii waiwai loa o Hawaii nei.

lIOOPA-HUIA O BERELINA Ma kekahi hoaili kaua lewa koikoi loa, ua lele aku lana mo-. kulele o na maiiele like o na aoao huiia a hoopa-hu iho la i ke kulana kauhale o Berelina, me ka haalele ana aku o na mokulele i ua kulanakauhale' e a ia ana e ke ahi. Aole no hookahi manawa wale no na mokulele o na aoao huiia i lele aku ai a hoopa-hu i ke kulanakeiuhale poo o Kelemania, amau manawa lehulehu ka lakou o ka lele ana aku. Ma na lono i hoikei<a mai aia, ma kahi o ka" hapaha o ua. kulanakauhale la, i lilo i mea ole i ua poka pa-hu a na mokulele o na aoao huiia. He mau la nohoi ka a ia ana o na wahi i pa aku i na poka pa-hu a na mokulele.

Ma kela niau huakai hoooa '..u a na mokulele, he lehulehu no o lakou i huli hoi ole msi no ko lakou nia kahua hoolulu. Aole uae hoi i nana ia ka poino ana* 0 keia. mau mokulele, aka, ua naiia ia <aku ka nui o ka poino 1 kau aku maluna o ke kulanakauhale o Berelina. Ua hoonele la ma kahi o na tau£ani poo i kalii e noho ai, mamuli o ka hoohioloia ana o ko lakou ma'u v,-ahi e na poka O kekahi koia o na puup\iu ikaika loa i 'hahaw aku ni maluna o na Kelemanla.

Mamuli o koia hoopa-huia ana maila o kela k«lanaka\ihale, \va hoopum ia aku kahi 1 hoohioloia ti « m makai, a e hoao ana hot 0 paa aku i na kan«ka mnl ka haalele asia aku i kola \vahi. i<o no nao hoi oia paa t ka hoopuni ia, na haaWe aku la no he mau tausani o na pt>e o haaīete ii ua wahi la, i pakele ai īmi na 1 elele o ka mako <? hoolei ia iho ana e k& encin>i. ! Ma ka olelo a kokahi iw, I manawa \vait> no koo s io Kolomania. t na iho īa ka Ihana a «« n\fkx>lclo o na ao&o huiiA h&M lIK 7« \V.VI.FXOTIOBA t nooiu K\r \ i.v ai Ma ka hooili kaua i kana ia mai noi ms na n\okuj>iK\S Kiīi* p&ki, «4» kekahi o na kana V>okol<' W i iko ia koiv» ksua, <>la nsc hol ho kaus i nnt na oīa i jwino. T*a hooili ia kol« kana ] iVko o na Vra V Tft. ] ra ; \o o Xkhv,slA\ jitr v <Mai jv hoi na rvi;Yt i na K*i>*ni nvp k«. ikaika, ftk*, u&|

j hoohioloia aku ia e na pu-alikaua. j o na aoao huiia. I Ua hoike pu ae oia ua hiki ia I Tokio kakau iho a hoike ae a ! a ma kahi o ka 6,000 o na aliikoa ame na Koa Kepani i iukuia ma Tārawa, Makin, Apamama ame jmau mokUpuni e ae e lioopuni, ma ke ano ua lukuia, oiai no nae hoi he loa na pakeneta o na poe make ma ka aoao.o na Ai^eiika. , Me ia kakaikahi ?iae hoi o na koa i make, aole he fioike e iioikp ana no ka poino ana o kekahi moku kaua a i 013 moku halihali koa piha i a «ja na enekinia o Jia oiiiana kaua aina ame oihana kaua moana ke hana nei i na kahua mokulele ame hoomoana. ,

HOOPOINO IA HE MOKU . f KEPANI B hoike ana v leno mai ka hema mai y no hoopiholo ana aku o kekahi mahele kaua moana Amelika he pha mau mokuluku Kepani ame. ka hoopoino ana aku i ka lima iloko o kekahi hoolele kaua ana no elua hora.

Ua. lioike pu ia ,ae no ka oi pakela ana aku o ka nui o na mo.ku Kepani, eia nae hoi aole i nana -aku na moku i ko lakou uuku, . aka, 'ua komo aku la 110 a paio me ke enemi.

Aole i hoomaopopo 'ia ka nui 0 na moku kaua a ua kauoha i-a na moku e lele kaua aku i ka enemi, aia wale no a mahope iho o ka piholo ana he elua mau moku Kepani, i hookuu ia ai ka mama holp o na moku kaua Amelika no ke alualu ana 1 na moku Kepani 'e auhee ana.

KOIKOI KA POINO MA KILIPAKI E hoike ana ka lono hope nei, o ke kaua i hooili ia mai nei ma na mokupuni Kilipaki, ua. koikoi no ka pono i hekau aku malūna o na |koa Anielika, aka, nae hoi "ua oi pakela loa aku ka poino i kau aku maluna ona Kepani. ' "J Oiai nae hoi, o kekahi kela o na kaua hahana loa i hoo!liia ai mai ka hoomaka ana iho nei o ke' 1 kaua. 1

Ua hoike ae o Kuhina Kaua' Moana Frank K. Knox, no ka pu- - lumi pau ia ana o na Kepani nona ka huina o 4,00b. tJa hoohalike ae oiā i ke kaua ma Tarawa me ke kaua ma ka mokupun! Wake i' kupale ia ai e 400 wale no koa marina a i paīo aku ai hoi i h& Kepani no 15 la me ka hoopiholo ia ana he ehiku ma'a moku enemi. Ua olelo %s oia ua like no o Tarawa me kahi mokupuni Wake oiai no nae hoi e kupale i-a ana keia mokupuni o 4,000 mau koa I Kepani', a i loaa aku hoi ka ike t eia 'aku ka enemi 'a hoea" maī, ā ! ua haulepio iho u-a mokupuni la iloko wale no o ekohi mau la. HOOPIHPin f A K A OIHAN A KATTA MO AN A E hoike ana kekahi lono mai Wakinekona mai, ho ka papalua ana o. ka !kaika fea\ia o kft oiI hana kaua moana ! o Amelikā ilof ko o na mahina h!<? 11 m« o ka f pakui ia ana ae ka ikaika ma |o ka paa ana mai Wi ho 40 mau halihali moliulek s hou. Me keia man hViina p&kui ua Wkt aku ka nui o m moku kax»a 1 © Amelika i ka Slt a ke holo mai' nei ma na kai apaii. ' Hoko o na puV kakaikahi e

hoea mai ana e pani ia -an'a na moku he 21 i poino ma keia makahiki e na moku ho'u e -kapili ia nei. Ma ka paa ana mai nei o ka moku W*asp i ke kapiliia, a oia" * nohoi ka 419 o na moku kaua Amelikā i paa iloko o ka makahiiki 1943 nei. ■ I ka wa a na Kepani i lele kimopo ai ia Puuloa, he 344 wale no mau moku kaua o Amelika ia manawa. -

lIAIIAU IA O FOMOSA E NA MOKULELE Ma kekahi la o ke>a pule aku nei ua lohe ia aku la ka radio Tokio e kukala ana no ka hoopahu ia ana o ke kahua mokulele ma Fomosa e na mokulele Amelika. Aole nae hoi i hooia ia mal keia lono ia manawa, aka, ma kela mau'la aku nei ua loaa maila kekahi lono mai ke kahua mokulele mai o na mahele kaua lewa Amelika ma Kina, e hoike ana no ka hahau ia ana aku la o kekahi hapa o ke «mapaea o lapana, e n-a mokulele Amelika e hoolulu nei ma Kina. Ua hahau ia aku lake kahua mokulele nui o Shinohiku ma Pomosa ame ka lukuia ana he 31 mau mokulele enemi.

Mahope iho' o kela huakai hoo-pa-hu ua huli hoi maila no na mokulelh Amelika no ko lakou mau kahua me ka palekana. O ka mamao o kela mokupuni mai Kina \aku he 90 mile wale no.

I Ua loaa aku na Kepani ua nat nea, a he mau mokuleJe kakaikahi wale no ko iakou e lele ana i ka lewa. HE KOIKOI MAOLI KA MAKE MA BOUGAINVTLLE E hoike ana kekahi lono mai ke Keenapoo mai o Kenelala MaeArthur. no ka lukuia ana ma kahi o ka 1,000 mau Kepani mai ka manawa a na Amelika i pae aku ai ma Bougainville ma ka la 1 iho nei o . Novemaba, ame ka iukuia ana ma kahi o ka 1,000 mau Kepani e ae. AMmalala Halsey i hoike m&i i keia lono oiai o Kenelala MacArthur e kukala ana no ka hooauh.ee ia ana o na Kepani ma ka lakou lele kauv\ ana mai ma Empress Augusta ame Sattelberg. Ma kekahi lono i loaa maila 1 o'kakou nei, eia na kamaaina o na mokupuhi i lilo maik i na aoho huiia. ke uhai nei i na Kepani. me ka pepehiana ia la"!tou. &ta na kamaaina ke kokua nui nei i na koa o na aoßo huiia, no ka makem&ke ole i ka hoomalu ana a na Kepani, Ma kekahi mau wahi ua kokua aku lakou i na koa o na aoao huiia ma ke kuhikuhi ana i kah! e leaa ai na Kepani.