Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 13, 19 July 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

E Kau Ka Hoopai Makt t T n loaa aku la kekahi lono rad!n lApann mai e hoike mai nna fmua * o nn mahele kaua o Amelika ma ka Pakipika iiema, a i_paa hof maloko o na bukc moolelo o ko komfsina fcderala, e hoiko ana he lehulehu o na pailalra moT?nlele Amelika i pāa'pio r.f i "ka wa a na mokuiele nunui Amelika i hoopa-hu aku ai ia Kyushu akau ma kela mahina nku nei, ua pau lakou i ka lukuia.

13 hoike mai ana nohoi, kela lono radio o f na pailaka e haule iho ana a ! ole lele iho paha maluna o na paluna maluna ae o lapana e lukuia no lakou.

Ua halawai pū aku no na pailaka Amelika me ia haawina hookahi i ko lakou wa i lele aku ai « hoopa-hu ia Tokio he elua makahiki i hala ae nei.

Ua hoike maila nohoi o lapana 1 kela lono 1 wahi no na Amelika o maka'u ilio ai paha a i ole, hoopau i ko lakou lele ana aku e hoopa-hu i na kahua ma lapana. Aoie he kumu e ae o keia mau hana hoonuinui a na Kepani, mamuli wale mai no ia o ka hoihoi ia ana o na hana hoopa-hu a i k<» lakou ipuka.

Aole uohoi o Amelika i panai aku i na haua e like me keia >vahi aupuni, aka, i na e paakekahi pio e malama ia ana me ka maikai, aole hoi e luku wale ia. Aole 0 Amelika i makemake e o-u wale ia ke ola o ljekahi mea e liko me ka na Kepaoi e hana mai nei maluna o na kanaka Amelika 1 paapio aku ia lakou.

Me he mea ala; ma ka hoomaopopo aku, aole na Kepani i weiiweli ia mea he hookahe koko ame ka o-u ana i ke ola mailoko mai o kekalii mea ola. He lahui i komc oie ia mea he aloha i ka hoa kanaka. I na nae hoi keia na la-

kou ka hana mua, e ku ana kaena a haaliki. I ka wa nae hoi. keia i panai ia aku ai no ka lakou mea i hana mai ai maluna 9 Puuloa, wikiwiki ka hamama o ka waha a ha'u i ka makani.

Ua maopopo ae la no ia Amelika ko lapana manao, a aole no paha oia e hopo ihoana aka e hoowau aku ana no paha i ka lakou misiona hoopa-hu. Nui Na Kepani I Lukuia Ma inia E like me na lono i loaa maila niai Ceylon mai e hoike ana no ka luku ia ana ma kahi o ka 11,000 mau Kepani e na mahele kaua kupale ia Imphai ma ka mokuaina o Manipur, Inia mai ka hoomaka ana aku 0 na Kepani e. kemo ma Inia, mai Maiaki mai.

Ua hooili ia ke kaua hahana loa mawaena 0 na aoao a i elua ma kahi e kokoke ana i Ukrul, tc 24 mile ma ka hikina akau o lmpnal, kahi hoi 0 ka enemi e kaua mai ana maloko o na auwaha .

Ma na lono mua i hoike ia mai, ua komo nui aku maloko o Inia me kela manao e opa aku i na pualikaua Beretania aiue na Inia, eia nae hoi, aole i ko kO| Lakou manao ana pela, no ka mea, uu paio uiaila uo kela mt\u pualikaua me ka Ikaika a Uookuemiia na Kepaui i hope ame ka nui o 11 a koa i make.

Ma kelahi iouo 1 hoike ia maiJ ua makemake na Kepani e pelo! sku i na koa luia e huli mal kc lakou aoaa a hull kue' aku i, xia aoao huiia. Aole uae hoi l kQ ia iiui o Uikou. Eia no na pualikaua īniu ke kaua mai uei ma. ka aoao o na BeixHania.

Kakoo O Mahandas 6andhi Ua hoopaa ae o 3iiahaudas K. Gaudhi, ke alakai o ka mahele lahui o na luU, no koua kakoo a kokua aku i na Aoao Iluiia i wahl e lanakila ai nva keia kaua. hooima ao oia aole e iiooiuau, aku i aa hana hookuli ma • * ua olelo ae nol\ot e haawl aua oia 1 ua oielo a'o i kaAotio. e konio aku Uoko o kokahi «upuni iahui e hookumu ia ana. 3£&wuU o koua huli kue ana i ua niaua aupuni o Deretauia nia keia makahiki aku oei t hooi>aa ia <U oia maloko o kekahi wahi hoouialu, a o koua hookuu ia ana iaai nei no ia he mauawa jx>kole ; haia ae nei, iiekanaka keia l hilinai uui i& * koua i&hui, * o kAua mea e ok-

r — • | 1> ai, e hooko ia no ia o kona : lahiu.

Hookuu la Na Panlolo Ua hookuu ia mai nei he heluna nui o na Paniolo Rei!ubalika niai na hookauwakuapaa ia ana e na Kelemania, e na Amelika, a eia leela poe- ke hana mai noi no na pualikaua Amelika no ka hoopuuopono hou ana i ke awa o Cheihough. Ua hookuu laeiae ia ae 1 u lakou mai ke komo ana aku a na aoao huiia ma Norman<iy.

Ua haawi maila Qa Paniolo no ko lakou hana ana no na aoao huiia me ka lakou puuwai a pau.

Ua auhee aku kela, mau Paniolo xaai Sepania aku mahope iho o ke kaua ieiwiia a ua hoopaa ia aku .lakou no eha a hiki ,i ka eonomahina jmaloko o na kahua hoomoana a hoohana ia aku, e na Palani. l'a lawelawe i na hana mahiai a hiki wale no i kamakahiki 1943. ■ ■ ■

Ua hoopaa ia lakou, maloko o,na .kaa ukana a laka ia a hoouna ia aku uo Clierbough. Ua hoohana ia lakou no ke kukulu ana i na pa pu no na Kelemania a ua hooxjau aku no i ka hana ana-ahiki ī ke komo ana aku a na Amelika. Ua holo ma-lu aku lakeu a holo p. pee a hiki i ke kpmo ana aku

a na Amelika malōko o ua kula nakauhale la.

Hahau Hou Na Mokukle Amelika

Ua loaa maila kekahi lono no Ka hahau ana aku nei o na mokulele Amelika Iwo Jima no ka manawa mua loa. O keia kekahi o na kahua i emi mai malalo o ka 660 mile mai Yokohama mai.

O na mokulele nana i hahau aku i.kela wahi kahua mai ka maliele

kahua aina aku no ,ia. Aole nohoi i hoike ae kahi o keia mau mokulele i lele aku ai, a no ia kumu maopopo ole i ka eneiui, kahi o keia mau mokulele Amelika e lele aku nei.

Ua lele aku kekahi o na mokulele a hoolei ibo la i kekahi poka ra-hu o 500 paona a i>a kekahi n<oku luku Kepani. He elua mau moku ukaiia, he hookahi hc GOOO tona kaumaha a o kekahi aku he 3,000 tona kaumaha.

E hoike ana kekahi lono mai Europa mai no ke alakai ana mai i-.ei o kekahi kahunapule i na pualikaua Amelika ,no ke kaua ana aku i ka enomi i wahi e hoopau koke ia ai na Irana hookahe koko ma na kahua kaua.

E like me na mea i hoike ia ae; Ua komo aku la na pualikaua Amelika maloko o kekahl mau kauhale maloko o Palani, me ka manao ana hoi e haawipio mai ana na koa Kelemania, eia nae hoi ua hoolilo aku lakou i na hMe' o ua kauhale ala 1 punana no lakou e pee ai. Aole nae hol o lakou wale no napoe e pee ana inaloko o ua kauhale la aka, o na poe "kiwila pu no kekahi, oia lioi o na poe Palani i kupaa aku niahope o ua Kelemania.

Aole he hana e aku a na Ame lika, aka, o ke ki pu wale aku iio i ua kauhale ala, a ua hoohiolo pu ia na kauhalo. t'a iko kela kahunapule i keia ituni mea no l&iia, via komo pu aku la oia ma ke alakai ana i na pualikoa Amo lika. I .ka ike aua o na poe ki\\ īk i keia mau mea a h(j>omaopopo i u ihola nohoi i ko lakou hoopakele

ia a-na mai na poka a na koa Amelika, ua hoomaopopo iho"la liikou, aole he manaolana i koe no Jakou, O ka- hope ua i ko U.kou mau manao paakiki.

O keia paha ke kahuna kakolika nma loa i komo aku a alakāi i kekahi pualikoa i wahi e mallu mai ai na kanaka i kaua leo uwalo imua o lakou.

Nul Na Poe Kepani l Lukuia

Iloko o -kekahi kaua hookahekoko iloko o ekolu pule a na Kepani i hoopuni ai i ke kulanaieauhale o Hengyang, ua luku aku na Pake e kupale ana i ua kulanakauhale la ma kahi o ka 14,000 mau Kepani i lele kaua mai -maluna o lakou.

. Iloko. no o. ka nui o na enemi i make a huiia nohoi me kekahi mau aliikoa ua nee maila no ka enemi i.hoopuipui liou ia mai me ka ikaika a ua nui pu ka mal?e ma na aoao a i elua, a aole na Pake i haawipio aku/

Hahau Hou la Guam Am« Rota

E hoike ana kekahi lono no ka hoohana ana mai nei o Amelika i na ano pu kaua hou loa maluna o na mokupuni Guam ame Rota, a hahau aku la maluna o na enemi f noh.o. ana maluna o ua mau ulokupuni la, a ua hoopoino ia aku na hale ame na kahua maluna o ua mokupuni ala.

Na Kulana Kaua Ma Ka Hema Eia no na mahele kaua lewa ke hahau mai nei i kekahi mau kahua 0 īia Kepani ma ka hema aku nei o kakou, e like me na lono 1 hoike ia maila. •Ma kekahi mau kahua he nui na Kepani i lukuia, a ma kekahi mau kahua i paa ia e na Amelika ua lele aku la na mokulele Kepani no ka hoao ana e hoopa-hu iho ia mau kahua, eia nae hoi, aolo he poino i hekau aku maluna o na Amelika, a no ka mea, .ua makaala mau na Amelika.

No Ke Kau Eha Eia ke -wawa ia mai nei na mea e pili ana i ke Kau Eha 110 ke knlana roresidena, a ma ka olelo ae a kekahi poe, e ae ana o Peresidena no ke alualu liou aku i ke kulana peresidena no ka Eha o ko kau. L r a oleio ae o Willis Mahoney, ki; moho senatoa no ke kulana Demokalaka mai ka mokuaina mai o Oregona, i na e ae ana o Peresidena Rusavela no ka Eha o ke Kau, alaila, he mea maopopo loa o aliai aua oia i na mokuaina o ka Pakipika Komohana-akau, Ma ka hoakaka a kekahi poe. me he inea al» e ae ana o l*sresidena e holo hou no ke kulana ana e poa neL Ke Kokoke Loa Aku La Na Kukini

Eia uo na Kukini ke nee m&i nei me ka niaina a e hooauhee hoi i na Kelemania i hopo, a ua Hio'aku he mau haueri o m. kiiuHalo i ka;v mua aku malalo o Keleniania mai kamakahiki 153? mui. U;i hookuu kolae ia ae ln Kiia mau kauii&le ame aa kanaka, a e hana hoi lakou me he mea tUa aole he kaua. .

Elike me na mea i hoike maila, ke kokoke loa aku la na Ijlukini i Bereliua, Aole he mea i.ana e paa mai.