Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 28, 23 April 1863 — Heaha na pomaikai i loaa mai i ko Hawaii nei Lahuikanaka, i ka hiki ana mai o na Misionari. [ARTICLE]

Heaha na pomaikai i loaa mai i ko Hawaii nei Lahuikanaka, i ka hiki ana mai o na Misionari.

Ua hoomaapopo no paha kakou i ke ano o keia huaolelo, pomaikai, oia ke ko ana o ko ke kanaka iini i ka mea ana i iini ai ; hookoia keia iini, o ka pomaikai no ia. Nolaila, e hoomaopopo kakou i ka pomaikai o keia lahui, i ka hiki ana mai o na misionari ma keia pae aina. He nui, a he lehulehu wale na pomaikai i loaa mai i keia lahui i ka hiki ana mai o na misionari; aia i ka wa o Kamehameha I., ke alii o Hawaii nei, a mamua aku paha, aole i ike ia mai na misionari ma Hawaii nei, aole no hoi he nui o na pomaikai i loaa mai i na kanaka ia wa, e noho ana no na kanaka iloko o na kaua nui, a me na hewa he nui e poino ai ko lakou kino, aole o ke kino wale no, o ka uhane pu hoi kekahi. Aole liuliu, ma ia hope iho, hiki mai no na misionari ma keia pae aina; a i ko lakou hiki ana mai, ua loaa ia ka pomaikai i ko Hawaii nei lahuikanaka. Eia na pomaikai i loaa mai. 1. O ka laha ana o ka olelo a ke Akua iwaena o ka lahuikanaka. 2. O ka hoomalu pono ia ana o ka waiwai i loaa mai i ko kanaka lima i keia wa. 3. O na kula kahi e ao ia ai na kamalii a kakou i keia manawa. E noonoo kakou ma ka manao mua; oia hoi keia. 1. O ka laha ana o ka olelo a ke Akua iwaena o keia lahuikanaka. He pomaikai nui keia i laha ae iwaena o keia lahuikanaka, no ka mea, o ka laha ana o ka olelo a ke Akua iwaena o keia lahui, ka hu nana e hoomalule ana i keia lahui, a o ka mea hoi nana e hookaawale ae i ka pouli e uhi paa ana i keia lahui; e like me ka malamalama o ka La, e hookaawale ana i ka pouli o ka po mai ona aku, pela no keia mea he olelo a ke Akua, no ka mea, mamua aku o ka hiki ana mai o na misionari ma keia pae aina, e noho ana no keia lahui iloko o ka pouli a me ka hune i na mea maikai e lako ai ke kino i ke ola ana ma keia ao; a nele loa aku hoi ka pomaikai o kahi uhane ma kela ao pau ole. Pela no hoi; aia no ia kau, e lilo ana no keia lahui i na lealea pau koke o keia ola ana; oia hoi ka hula, ka heeholua, o ka mokomoko, o-o ihe, puhenehene, a me na mea e ae he nui aku. Iloko o keia mau lealea ka lilo nui ana aku o na kanaka, aole manao ae he hewa, aole no hoi he manao ae i ka uwe alala a na keiki i ka make a ka ai, e pue ana hoi i ke anu me ke koekoe o na po anu o Kahooilo, i nei mea he wahi aahu ole; no keia hana no o ka lealea, ua loaa mai kekahi hana ino loa i keia lahui, oia hoi ke umi kamalii, oia kekahi kumu ino loa i laha ai iwaena o ko Hawaii nei, ua lilo aku na kane a me na wahine i ka lealea, aole manao ae o ke keiki, ka waiwai nui a ke Akua i haawi,mai ai, ka waiwai hoi i oi ae mamua o na waiwai e ae a pau o keia ao o ke keiki, haalele wale lakou i keia mau keiki e uwe ana; e papa e! e papa e!! e papa e!!! auhea hoi oe e papa e!!!!

Aole ko pape, ata i kft puni kauoha a ka makua mni tia kupuna mai, i ka hana uko 016 hoi o keia ola ana, e holo ana hoi me he lio kaua ia,'e hoio ana c ke kahua kaua me ka makau ole i na ahi Wela o ka pu kaua; ka hana hoi e hoio ae ai kahi uhane ma. kela ao lai o ka noho ana, me he Liona hihiu ia o ka wao akiia o Aferika, e imi ana i kona mea e ale ān Na keia mea o ka lealea i huna ae i keia lahui malalo o ke poi, a uhi paa iho ka pouli 0 ka ua awa o ka make i keia lahui, e like me ka noe anu o Alakai e uhi paa *ni i ka aina, * pa mai l& ka makani mai ka Hikina mai, a hoonee ae ta ia i ke kukuluKomohana, p like hoi me ka ohu 6 uhi ana i oa kuahiwi, a pa mai la ka makani mai ka Akau mai, hooafēe ae la ia i k« Hema, a ahu walo iho la ka luna o Hihimanu, aka, i ka o ana mai o na kukuna wela o ka olelo a ke Akua iwaena o keia lahui, ua hookawale ia ae ka pouli nui 6 na»kanaka Hawaii i keia wa ( a ke kti nei k6ta lahui me he la molaelae la i ke awakea loa, Pela auanei ia wa? aoie aole loa no. Nolailo, e hoomaopopo mai kakou i ka pomaikii uui o na ka®aka Hawaii i ka hiki ana mat o i»a miaionaH ma keia pae aina, ua pau kekahi mau haoa ino Ioa t a ua hookaawale ia ka pouli « uhi «oa i kēia lahui a me na mea like. O k& hoomalu pono ia o ka waiwai i loaa i ko kanaka lima i keia manawa. Ae t hepomaikainuiho iaona kan»ka o Hawaii uei f o ka malu pono ana o ka waiwai i loea i kela kanaka keia kaoaka, • « haoa aei hoi ia wiiwai e like me ko lakou maoao he jmwdo; no ka mea t aia iloko o ke kau o na kupuna o kaoa i hala aku la i ke ala hoi ole mai.ua ike ia no ka malu pooo ole ana o ka waiwai i loaa i ke kanaka, aoie no hoi i loaa w lakou keia ano, *' o ka malo» hia," oie hoi km hana pono akaame ka hana pono eaai; no ka mea, ua olelo ia, ina i haoai kekahi kanaka i ka puaa nui hookahi ana paha, a oi aku paha, ina e ike mai na ilii/a ke kii mai ii no ia, a oki ae la i ka i pepeiao, akila, akaka ae la na ke alii ii puaa, o ka lilo aku la no ia t aohe au hana aku ilaila, pela hoi oae ko» aina, mahi oe a oai ka ai. kii mni ao ka e&ea. ikaika a hao i kau ai* o keaha ibo kau, o ka hoka; a pela kou hale i haoa īa a maikai, o ke kii mai la no ia o ke alii a lawe aku la, ua nani wale aoa oe» hoka ana, me he maau ehee ole la, a me aa waiwai a pau i loao mai i ka lima o ke kanaka i kel& maiiawa i keia manawa, O ka wahine hoi kekahi mea i kaili wale ia ia

maa*va, oao» mai 1« ōō ka taea ikaika a be «ahinē aiaikai kaa z o ke kii iaai la oo ia a iawe i«re!ē ta& &0 <* fa ikaika, a hoka. ara(e !bo f« «so o« « l»)ka ai t keia ioea W MkhiHl ole i k* lawe *ste i ka hai. No keta iilo pooo ole aoa no « ka «aiwai, ua bai <nt kem bik» i keia s»bui o tti aihae wa(e, ba potra f lilo nai ikti oa kaaaaka I ka aihoe t tne ka powa wale ako i 0* kaiuika • be noi lo« ka pilikia, pepehi eko t pepehī mai, a he komo ibo loa feteia, ota kekah» »ea e uhi ana i keia lahui i h poa}titti * Kane t o ka hewa a me ka pilīk», ka uo>e kaumalia hoi oana e kokohi aaa i keia lahui iwaeoa o ka moana lipo o ka make. Aka, pela anei i keia wa a kakou e »oho nei? Ke hoole mai b oi ala, aofe, aōle loa 00. Ke hao wale ia oei anei kou lio, hipi, hokī, aīna, hale maikaī, a me nn roea e ae i loaa imai i kou lima, aole aoj aole anei he pomaikai oui keia » iaha ae iwaena o keia lshui i kea manawa i ka naua aku i iia ouU o ka hahauna opiopio o huu !ahuij ua pau ioa oukou i ka hooia mai lue ka i ada r he pomaikaī nui keia i loaa mai i na kanaka Hawaii i keia wa, o ka malu pono ana o ka waiwai i loaa i ko ke kanaka liina. 3. 0 na kula kahi e ao ia ai na kamalii a kakou i ka uaauao t keia mana«ra. Oia kekahi pomaikai nui o W kanaka Hawaii nei i keia wa, no ka ūisā, o na kula i kela wa f he uiau kula ano ilapuwaie e pili ana i na mea p'ala wale o keia ola aii«, pela anei i keia wa? aole. Ke lilo nei ha keiki i keia \va i poe ao ia i lia mea e naauao ni, a ke ao ia oei hoi i ka ke Akua olelo, ke ike nei lakou he Akua naua i hana' i na mea a paii, ka lani, kā hooua, ka la, ka mahina, ka hokii, a pela aku. Aua ioaoi no hoi ia la» kou keia maa o ka lunaikehala, ka inea e kuhikiihi ana 1 ka pono a ine ka hewa o ka kē kanaka hana ana, he wahi luna ik i hooiioho ia mai. il6ko o na kanaka a pau, aka, aole hoohaua ae rta kanaka i ka wa kahiko i keia luna iloko o lakou. Aole anei he pomaikai nui keia i īoaa ta i ko Hawaii nei poe kanaka i keia manawu, oia no.

Ma keia lunaikehela no t e hoomaopopo ai ke kanaka i knhi e ioaa ai ia ia o ka pomaikai a me ka pōino t a me ka niea hoi e laulen ai ke k&naka mo ke Akua, ike no hoi oia i ka mau loa una aku o ka uhane ma kela ao olu o ka ribho ana. Ua ike anēi nd kupunā o kakou na ke Akua Ihanā i na mea a pau? ka'i» meā hoi ia a ike iho; ike anei lakou hookahi wale n« Akua āiā mā kā lāni? ke ike hoi t ike hoi auanēi lakou he lūnāikēhāla iloko 6 lakōii, ike anei hoi lakou he la hookolokolo nui e hiki mai ana mā keiā hope aku? he ike iho. Pehea i keia manawa? ua īke ia keiā mau trtea, a pau i haiia ce la maluna .e ko lr?awan nei, aolo anei he pomaikāi nui keia i lahā ae iwaena o keiā lahul ī ha hiki ānā mat o na mīsionari ma Hawaii nei, oia Ao, āole meā o oukou e ka hanauna maka palupalu o kuu lahui nei e hoole mei. Ua hoopau ia na hana ino lon, ka pepehi wale aku, ā me ka pepehi wale mai o na kanaka kekahi i kekahi, ā me ka hao wale ana i ko hāi waiwai a ulakolako hoi b keia noho ana, a me ka nioe wale ana āku i ka hai wahine( ā me na mea ino ē ae a pau e hikii ana' i keia lahui i na kaula lino a Satana o ka pilikia hui loa. i! A ke noho nei kakou me ke kapakeu ole ia mai e ria haku a me na ālii o kākou, a me ka hao ole āhā o ka mea waiwai i ka k& mea ilihune, pela bot ka ihea ikaikā i ka ka mea nawaliwai), ā ke n6ho nei kakou ma kā oia* lu like. Nolaila, iloko o keia māu kumu i haia maluna k ua maopopo lea ka pomaikai o na kainaka Hawaii 1 keia mahāwa, i ka hiki āna mai o nā misiōnari mā keia pae aina. Oia iho !a kahi mea hai aku» ke hoi tiei i ke kuia loa o Puuopelu, oiai ua hea mai ka leo ka hele o " Molokainuiahina ia'u," e hoi ika uka anu p Halana ( ke. lawe āku la o Bldoni i ka malainalama o ka la i ka ili o ke kai o. Mamala, a halawai aku me ka noe o Alakai. Me ke Aloha 00. P. A. Kalalaupiwaakkonaona. Lahainaluna, Aper. 11, 1863»