Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 34, 24 August 1878 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[Unuhiia e ka peni manawalea a Joßeph Poepoe do ka, Hiwahiwa aka Lahui."] MOKUNA. 1. HĒLU 6. NOLAīLA, uft honkoakoa k,oke mai ]» kn Moi i na lunnkaūawai kiekie, a i ko laknu akoakoa ana mui a lohe hoi i ko KuridMna mnnao paa e lilo i mohai eola ai kn lahui, ua hoikemai la lakou i ko lakou mau hoomaikai kiekie a me ka mahalo ka i ke nloha. 0 kau mohai hiwahiwa wala no e ko makou iloiwahine aloha, e Kuridana, wahi a kekahi hapauea nona na makahiki he haneri, o ka met» e pakele ai makou ame kou one hanau. No ka mea. ina e hukaka io aoa kau katietlohrt Bogorika me ke deragona a haule ia i luahi oa ka make, aole anei e oi pakeln ae aua ka poino e kan mni ana maluna o makou ? Aole eke Alii ka Moi! e aho e ola oe -no kou lahni, i hiki ai ke hoolaia na pnlnpu a ke Deragoua i hahau mai ai. 0 ka Moiwahino hiwahiwa aloha wulo uo ko kakou mea e pakele ai, Ua lokahi ae Ja ku aha lunakawaiholookoa ma keia mnnno, a uolaila, ua li\o o EuridaDa ka hoola no kaaa uina. O keia hooholo ana nae a ka aha pelahe mea ia i mokuhiH loa ai ko Bogorika naau e ka mokuuiokualiua ehaeha oke kaumaha.

I keMilii knkahiaha ae do o kekahi ] ft ae, ualohe hou iu aku la no uu huaolelo wel)vveli. E Bogorik» o, e Imawi uiai oa in Kunelnn» kau wahine ! in wa hoi ua wawnlo (eupinai ue la ua leo lu a puūi ka hnlenlii. Ku ne ln o Kurid»ua ilun», h puili p»ine leo ole aku la i knna kaue i]]ohn, hnnini koikoi m»'i 1» hoi ua kulu waiuanka a haawi «ku km ia he aloh» hope loa a pakui : E ka hiwahiwa nlohn a knu puuwai i hiipoi ai, ke mwehe mokuhia nei kaua i keia wji,do ka wa pokole paha, no ka wapaa ole paha o fea'u e h«i «ku nei a o kan boi ine malama a hoolohe, e laalaipa i kou ola makamae oo kou lahui, ā mai aa e hana itio ia mea kumukuai ole o halawai hou ole kaua, oolniln, e a]oba aūaoei. Iko Bogorika lobe ana «ku i ua maiaalaolelo whlohia a kana wahine ua pahemo pu ibo la oia a wniho unn ilunu o k*a papahele. Ua ho>io no nae ia e hookanaho f i na sekona mamua ae, ak», i keia w» aole hiki ia ia ke unii iho, oiai, on maopopo loa ia ia 'o ke sekouH hope loa ia ana e ike ai i kana wahine a kai iauku i ke alanui

8 hoi lipii ole mai ai, a in Bngorika e waiho 1h ilalo, uh kipulu hou aku 1« o ICurtdnna lie tiwu - kiiluwni mnka inalana o konn'papnlinn, « liuliu iki buli «e.la oia n pnne ukn I » iimiii o ihi lnl» ha-oohano tt ko tilin kukuk'.ikii.

E alHkai aku iaia i k«hi aoukou i makemake ai. Ua makankau aa i keia wa a i na wa a pau e hoomanawanui ina mea a pnu no ke ola o kan kane aloha, ano kuu aina no hoi. Ua hikuku like »e la na mea a pau iluna a paa aku la i ko lakoo Moiwahine aloha me ka mene' mene, a kni aku la lakou>ia ia ma ke aln e kamoe al<u ana i ke kahua e halawai ai me ke deragona. I kela tn;maw,i ilihia, ua punohn ae ia na ipu ala maluna o nakuahu, alannia »e la na mohai a pnana haaluln eehia ia ae la na huftolelo kalokalo i ka lokomaikai ona Lani,- e hoopakele maalahiia mai ke Aliiwahine aloha o na Būlegaria, mailoko mai o na kipona menemeneole o Da lima hookaha wale o ke deragona. Mahope koke iho o ka hala ana aku o ua lunakanawai me Kuridana, na mao ae la ko Bogorika polulnhi ilihia kaumaha a hoi hou mai la ko'na noonoo ao kanaka, a ike iho la no hoi ia oia wale no keia e noho nei, noinila, tia ala ulnah'ewa mai la na manao.pioloke hookopiliki iloko ona, a hele mai la hoi ia a naauaua i kn ike ana iho aole kana wahine, nokila, unuhi koke ne la ia i kana pahikaua a auehe ilio la e hou i kona umaurna, aka, ua kuohi ia ae la kona lima e kekahi kaomi palauehe malie i loaaiho aia kona pnlima, a i kona alawa ana ae ihope, aia boi e ku aua he kaikamahine ui opiopio me ka hiehie nui ma kona aoao, uona hoi ka leo nahe ola i pane mai ai : Heaha keiu eßogorika! U"a naauaua kolipolipo anei oe ? —Ea, e akahele, mai hopohopo a lelele ka oili; aohe uana o ke der.igona uinluna o kau lede aloha, aole hiki ia ia ke hoopoioo he wabi lihi 0 kona kiru. Nu kela pupu a kau lede e lei la, e aka henehene a hoopuhiii aku 1 ka mana o ke deragona i na manawa a pau. Owau oei la, he kupua wahiae na ka iaoa o Lōberada, a owau 'nei no hoi ike kiai o kau wahine, a na'u no boi i hoolei aku i kei i pupu maluna ona mahope iho- o knna hauao ana mai. Eae mai no hoi oe, # hoolohe mai i kekahi mea a'u e hai aku nei ia oe, a penei no ia. Ua ike mua au ikawa i hanau mai ai o Kuridana, e aloha ia ana oia e keknhi kupua ino oia o Sarago.ra, ano ko'u ake hoi e hoolaa aku" i 'na hana a pau i ku i kona pomaikai, nolaila, na hoolei nku an i kela pupu uia kona a-i, i pakele ai oia mai ke komo ana aku iloko o na hooikaika ana a Saragura. Aole no .hoi keia deragona he inea 'e ae, aka,"o, Saragura uo īu. I ka wa i fcaopopo ai i kēia kupua ua kue au ia ia ma ko'o lawe ana mai ia Karidana malalo o ka'u malama a kiai »na, ua imi ikaika oia e hooko i ka hoopai a konn inaina e ake ai no'u, ma na hiio hana ino he nui a lehulehu, a mahope iho, aole hiki ia'u ke hoomanawanui i kana mnu lmna ino, nolaila ua kono ia mai au e kau aku i hoopai maluna ona. Ma ka maua i loaa ia'u,- ua hoopaa pio aku la au ia ia maloko o kekahi mauna ma ka aoao o ka muliwai Tnlega, meka hooholo no nae i kona hookuuia ke mo kekahi jpu a'u e han» ni, a i hoohiki ai hoi ma k* inoa o Torireno'bogiona» 0 ua pu la, oia no kekahi ia gula i ho®~ kuuia e a'a iloko o ka opu hohona Hpolipo o ka muliwai Yo'lega, a me ka-hoo-hiki pna anu Ji)u ka ino» o 'I v c>riīeaobo-. giona ke akua. Ai« ka hookuni» o Saragura tuai kona wahi- paa loaa ka ia gula i kekahi kanaka a īaa» kanaka paim; a ina e hookuuia buiL oia ma ka loaa ana o ka.ia, alnik,. ao]e e biki ia ia ke hoolilo ano e ae ia im iho i holoholoua ino, a ina oia e aa » haoa pela f alaila 0 ka make no kona h&peua. I kekahi la nae uaale pla ia keia ia gula e kekalu naia, a o keia naia hoi Ba hei ae la i ka upeoa > ka la. a Kuridana m* 1 hele ai i ka lawaiw» nolail», uabookaa ia o Sai'Hguca > a o ka&a l»aaa'inu«. loa hoi i ake ai u wa n"o ke ka>Ji aku ia d»na, ka meu atia i aloha kapooli loa ai Aka, ua hoohokaia Dae kana-hoao a.»a bka ninua ōka pttps r h i kona ik&ana boi i ko Knridjitna makeawke. ol».ia ia, ua lon ia, a hooliio iho-la »iā iho i dorago«a aie kooa Ike no B«e ika hōpena e- kau uini.ana malnna ooa. E Bogorika maikai e r o oe ka mea i t)ooluaia e na a*kca no ka haawi. ana »Wi ka ma'ke «wluna o keia kanaka h<jpo. E lawe J-iku i kei'a pahikaUH. a oia no hoi •ka.pai hikinīa kaulnna * Sjkoceteuifea ka.Moi e Aignpiiit, (Aole. i-pau.)