Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 16, 19 April 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[Unuliiia e ka peni manawalea a Joscph Poepoe no k;i Hiwnhiwa aka Lahui.]^ MOKīINA IV. IĪELU 28. "U& nnni a oiohilō mnlknl ka la, Ufl knlai' na limi, 11 nliunnlu knalono. Kuknlie a kaluliulu mai 1» kokn. Olyrnpi<i> IKA H.INA ana o keia Nnita, ia hvle bou mni la Llo koa hou mailoko nmi o ka p«a!i o Omwi, a uiele bou iho l;v 110 ua bea keoke.n (Kifa) nei, a e like no me konu laūiikilii uma aniv, pela no ī keia \va, no ka'inna, «a pa aku la ke kipoohiwi o ua koa la i ku laau puipui a Kif;i, a iu wa no i bnro hoa ae ai ka ahakuunka me ka ]iakui una i na liuaolelo, Alua molio i eo i ku bea keokeo. I kein wa i ku hou tnai ni ke koa l<e /ilakni Pomen»rin o ka nialu-le 3, a ua nfio uhiilu ka ben keokeo, aka, ua lmmkila liou no nae oia, u o ke Uolu ia ; n ]>ela oīn i na-i ttku ai a pau he ewalu mau Naita, Ia wa i ku mai ni ka nnnui Bufeta, a lilo nuii la i lioa paio, aka, he nie» oiaio, nole puha « hiki i ka ben keolieo ke lui itinia ona, oini, ua ano uhalu loa oia i k&ia \va. la manawa, hahau mai la ija nunui nei i kana laau newa t»ui me ka ikaika nui, ulo ae lu hoi o Kif« a linla ao Jn kuia make oaa ; hoala hou ae la ua mmui nei i kana laau a hakiu hon mai k, ia wa i lohe koliulin ae ai ua o Kifu i kekahi leo, E ulo ae nae ka eleu nui, a liahau aku i kau laau ma l;a aoao o ka mmui mo ka hikiwawe a me ka eleu; liQoko ae la uh Kii'a nei i keia leo—alo ue la ia, a nie ka hikiwawe hiihau aku [a oiu i ka aoao o ka nunui, a no kfi ano nawaliwuli o Kifa, pole no i ]ona malianuhana'loa lea aoao o nr. nunuila; iaia j ike ai i kona hoohaahuaa ia aml e keia kanaka, na hooi loa ae la oia i ka ikaika o knna laau, a loaa lihi iho'la o Kii'a tna ka. uha, a nolaila, hina aku lu oiu ilulo, a kaa uo la lioi ke au o ka lanakila nia ka noao o ua nuiini la. Ua ku iho la ua nunui noi e paio a, hiki i ka pan aoa he 20 Naita i ka hoo--hina ia e ia, a ia wa i kn mai ai ka Naita Orema. Uu loaa i tia nunni la he hoa puio n'ana i hounalu mai iuia, aole nao i loihi ioa ka lauo, paio ana, ua loaa i

aku la, ho elia. mainoino i kn Nuita Orema, oioi, ua \>a aku la ka luuu a ka nuiiui mn ke ]ioo o ky koa opio, a i 010 vule no koua hoohina okoa ana iaia iho ilulo, a ano niahaui iki ai ka ilmika luau vku nnnui i |>a aku ai; aka, «a napele 'U nau ka iwi unvha o konu poo a kahe 'iin unii 1« ko koko, a nolaila i ko ai ka olelo a Rokckila ia Kila. Holo mai ja na koii o tia Naita |toino nei tt hawelo ae la 1 ke poo o ko lakon alakai, a k»liki aa la a j>aa ke koko e kahe ana; kaikai aku la lakou iaia a waiho iho ln nia kona hale lole, me ka hoolawelawe aiia i na mea e pono a e oluolu ai oia. Ku iho la }ioi ka nunui rae na maka īoena, e alaalawa ana ma o a uiaauei, a hoolean aku la niuluna o kona uiau koa e uwauwa niai ana me ka olioli, a kabea ae la oia, Aole anei e pono ke haawiia mai na makana i hookaawaleia do keia leulea, do ka mea, aoha paha e aa uiai aua kokahi iwaena o oa Naita ole wale, a i ole, iwaeūa o keia ahakanaka nni, e ku a [>uio mai ? Moha pu iho ia ke anaina no kekahi mau niinutB elima, tne ke kali ana i ka mea e aa ana e lilo i moho e paio akn ai i ka nunui. Ia manawa i ikeia ak» ai he kana'ka opiopio e naue hele ae ana a ku iho !a iinua o ka niiniii, a i keia wa i huro ae ai he anaiaa. I keia wa, ua liele īnai la lea bea keokeo a haawi i Uana laan i ke kanaka opiopio. Pane niai la hoi ka nunui, Mamina wale na oia e maunauna waleia mai nei e oukou ena o|iio naau haakei, he kuniu ko na mea a'pau, a he naau hopena no hoi ko lakou, nolaila, e hele mai a lawe aku i ka hopena o ke kumu au i ake haakei ai. I ūei inanawa i awala mai aika nunui i kana mau ai-laau pukonakona, a ua pale eleu maikai waleia ae )a no e Ue kanaka opio, a i kela a me keia wa ,a ke kanaka o[»io e pale ae ai, e kikoni palihi aku ana ia i ka elelau o kana laau rna kelp. wahi keia wahi ana i makemake ai 0 ke kino o ka nunul, a he mea keia i pii loa ai ke kai o ua alii powa la, a hoao mai la ia e hoopakela mui i kn eli-eleu o kana mau hahau ana, aka, he ole ka loaa mai o ka okli opio e kikikou pinrpine akn la iaia. 1 Ma kahi o ka hakanu papahea mam'ia ae, »ia ala like mai la na mea a pan a haka pono mai la maluna o ke kanaka oj io me na manao hialaai, j Mahope wale iho o keia pa pinepine ana oka nunui, na hoao mai ]a na koa jo na nunui k e holo mai e alu i l<e koa t opio, ahe mni ko lakon nui; i keia wa no hoi i holo mai ai ha umi o ko ka līa- | ita Oremn mau koa, I I ka wa a ko kon opio e paio lioopaanī nei i ka nnnui, e aluia ana oin, ia wa oia 1 haalple pau akn ni i ku ileaika a pau e noho ana i kona man lima, a pa aku la { luina laau me ka ikuika nui ma ke poo o I J ka nnnni, aia hoi, he olapa ana nake] aln', ikeia aku la ka nunin' puuwai eleelei e moe ana maluna o ka ili honuame konn poo i ho oaoa ia iloko ona apana liilii, a he ku i ka manaonao. I I keia wa i hooho ao ai tia mea a pau, j Ua pono ka niake ana o kela kanaka ino pnuwai eleele lapuwale, oia ka ukn o kona lima koko, Ua pono, ua pono loa, j Xke anaina e hooho ana, aia lioi, lele mai la na koa he umi o ua nnnui la ma- | lnna o lee kanaka opio, aia manawa hookahi no hoi i lele inai ai na koa he umi o ko Orema puali, aka, ua hookuemi hope ia ae la lakou i ka poha maopopo ana mai o ka leo o ke kunakaopiopio laj nakila. Ena koa wiwo lua ole oka NuU'i'» Orema, niai hopohopo ko oukou j mau puuwai koa oiaio no keia poe ilio dainiaojQ. e hookmi mai nn nei man lima j elua a kau alui i ka hoopai weliweli rxinI luna o lakou o pau, oiai, aole lakou i ike j i ke kanaka a lakou e hoao mai npi e j pakaha wale 1 kona ola inakn,mae me ko j lukou man lima koko ulaula. Nolaila, ima ka inoa hanohano o ka oihana a ka- ' kou e hiipoi nei, ke kanoha nku nei au ia oukou e na koa Piieeiana oiaio, e kuemi aku onkou ihope, a e lilo mai onkou i inau hoike no keia hoopai o kan iho nei nniluna o na poo pukahi o keia poo puuwai oloole. (Aole ipau.)