Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 50, 10 December 1881 — Untitled [ARTICLE]

Mai na kolumu tuantio pepu nmi o ku nujiepa Gozette, i puka nini ui i ka Poakol» iho nei, i hooainoiiopo |>ono loa ia niui ui i mua o ka lehulehu, e holo io maoli ana ka ko kakou Kuhina Kalaiaina i l'otugala e haua knikuhi mawaena oia aupuni a me kakoii, a o ka Loio Kuhim ke noho iho ana i Kuhina Kalaiaina no ka manawa. Ina, e holo io ana ua Kuhina Kalaiaioa no Europa ma ka mokaahi o Dekemal>a nei, he kanalua nui ko makon i kona hiki hou mai i Hawaii nei i ka manawa kupouo o ka hoonaaka ana o ka Ahaolelo ; a aole no hoi o makou makemake, oiai, i ka manawa o ka Aliaololo e hoomaka uiai ai, e ku mm ana ko kakon anpuni, ua like me ke pakaukau e ku niai ana i luna o na wawae ekolu, a he wahi wawae hookamau wnle niai no kahi, i pakui ia tne he 0 ha kulai la i kaiuau ia aku i na okuekue o ka Loio Kuhina. A pehea la e hiki pooo ai i ka Loio Knhiua, ine ka hiehie iaia iho a me ka hana pono i ka j lahui, ke wehewehe pono mni i ou mea a pan e piii ana i na hoolilo dala nui aiia » ke Kn'nina e puahio nei ka holo | hohe ana i Europa ? Aka, aole nae keia, o ka keia Knhina holo hohe uiua aua ; no ka mea, ko lioomanao nei makou, aia ma ka hoomaka ana o ka M H 1878, ua haalele iho oia ī kooa mau hoa Kuhina e kaaa i ke kaua; a holo aku kela i Eelina, malah o ke koloka o ka huaa kuikahi o Geremania, a lilo iho ai o H A Pierce ke Kuhina o na Aina e. Eia iioi keia, 1 ka noke iUo nei no i na hoolilo nui, a l;e aneane mai nei ka wa " e knu ia ui i ka lele," ke pupalahiu bou nei 110; a nolaila, i pili pono lou ai no ka olulo a Kahiko iaia. " A'o no ke koa! A'o no ka holo !" Eia kjē ahai mama aku nei na eheu awiwi o ke o ka manawa u kakon, a hookokoke aku me ka la i haawi ia mai ai ko kakou inau poao mamuli o" ke »Stnijukanawai, e koho a hoouna akn i ko kakou mau waha oleio i ka aha Kaukanawai o ko kakou Aupuni, I ku lawe anu i ka niakou tuaka peni e kaniailio ma keia mea, ua manao makou e paipai aku ia kakou, e akahele a e kiai makaala loa kakou me ka lili kupono i ko kakou mau pouo koho. 0 ka mana koho, i loaa mai ia kakou, he mana ia ekuponoaiia kakou ke hiipoi me ka niakee nui, no ka mea, nia iloko olaila ka hoomaopopo ia ana o ka. mana e liiki ai ia kakoa ke noonoo a o ka mea & kakou e kaunui ai oia ka kakou e hoouna aku ai ī waha olelo no kakou nia ku Aha Kankauawai nui o ko kakou Aupuni. No kahi mau pule i hala ae nei, na kauiuilio nai ka nupepa namu ke Gtzette ma na mea e pili ana i ke koho balota; a e hoaiai ana i na manao, he mea pono e huki like na haole a ine na Habalota e hiki mai ana.' He mānao

maikai a maaluhi ka iiumao e ake'aua e huki like kakou Haw&ii me ua haolo ; no ka mea, aia he ikaika iloko o ka lokahi, ahe holopono hoi me ka holomua tna ka liopena oia mau ano' hooikaika ana a pau. Aka, he ruau wahi ninau ka makou, " E huki liki ana auei na haole nie na Hawaii i na vru a pau e j ulu inai e.i o na ninau ano nui e pili aua | i ka pomaikai o na kanaka Hawali ? E hoomau mai aoa anei na haole i ke | kuiliiua like, ka haihai olelo, a me ka i imi pu aua ino pono like no kakou ? I Ua makaukau anei na haole i keia wa.e , hopu mai ia kakou me ua liina putnehft'na o ka noho'na like a huki pu aku mo lakou ma ka huoponopono ana i na oihana o ko kakoii Aupuni ? Ua kaka aeuei na haole i ko lakou naau a maemue mni nK manao hookae i ka ili ulaula } Aia a pane ia mai keia mau niuuu ine na huina kupono ; alaila, pune aku makou, " Ae e huki like kakou." Auo, mamuli o ka hoomaopopo ana i na mauao kuhi i ulu mai ai o keia mau kalai atia aia nupepa namu ; me ha la, ua hoala ia uiai e na ikumaka ana i na hopeua o na koho baloto ana o na Kau ihala ao nei. No na Kau Ahaolelo ekolu a eha i hala ao nei, ua niahuahua na noho i hoopihu ia e na Ilawaii Ponoi maoli o ka aina ; a ua hooikaika iiui na haole, aohe loaa ia lakou o na konio •mahuahua ana i loko o ka Ahaolelo, a n»e he mea ln, nuii loko niai o keia niau komo nui ole a na haole, a loaa mahuahua ole ia lakou o na noho koikoi iloko oka Ahaolelo; nolaila, ke hookanaho mai nei ke kaunu ana, "Eiiuki like kakou na haole me na kanaka Hawaii." Aia m» na Kau Koho Balota i hala ae uei, ua hoike luaoli mai na kanaka Hawaii i ko lakou mau mauaala nui i ko lakou inau pomaikai koho balota, a ua koho lakou i ka poo a lakaii i kau nui ai, be poe o ko lakou io pouoi, e hiki ole ai Ue kuinakaia i ko lakou miiu pono, ko lakou mau kuahu ame ko lakou inau homo! Ua wawa niahuahua ia ma na apana kua mai, e manuo aua ka'ni poe haole e holo balota ma ia mau apan.i; e hooikaika ana lakou lue na maua e hiki ai ia lakou a pau, iua, nole e hiki ana ke hnohaliu ia ka lanakila ma ko lakou aoao me ko lakou ike a me ka maalea, e okotno pu ia uiai ana ka me na kokua o ka lakou mau eke kukaenalo loloa. Mai loko mai no hoi o keia. mau louo, ua ala hou mai no kahi ninau, " Heaha keia a na haole e kaunui mai nei i ka holo balota ana ?" Ina, aole no ka manao wale ana i ko lakou mau pono iloko nei o ka aina, īne he la, he mau mea e ae kahi "luahope aku o ke kua." AkU, no keia mau mea, he mau kumu kupono no ia k&kou e kiai ai me ka makiuila no ko kakou niau pono koho ; a e koho no kakou 1 na Luna a kakou e hilinai ai he pop kupono no ka imi a uie ku uialama uiakaala una i ko kukou uinu uloha. E kamuilio hou uo uiakou ma keia niea uiahope aku. Hapakue ke Kuokoa. —Ua haukeke 1 ke iiuil ke Kuokoa o k-v pule i h.iln, a ua hou mnk-ipo mai oia i ka makou paiiti i* kii hebedonia uianiua lbo, uie ku ioii ole i ka oi»io, ina i nruis»o oia ho wwhnhee ka makon niei*. i kamiiilio ai do ki makai i hookaheiii ke koko e k» haolo e like tne kona ili, oi-u ua mHkai la e huoko hdh i kana han», a i hooknu ia e na kiure eiwa o ka nno ili like me koo» Uie ke kumu kupono ole. He nh» konu meu huli ole i k« oinio. Ua hooko«j »ku uo hoi oia i ku p.mo «nn mai no kekalii knmu a makou i kumailio n; no na tausaui ilala u ke aupuni i pau i ke pulii okiioku ia e keknlii oke «m» maun Lolu like me ia. Uu hooki honna uie ka p.uie ole no ia kumu, ua hnahewu kon.i luunikehala i kela hann, aka o ka uhiuhi luu ninaiane iho u«e kn p<>m> toa koua ni .n rt o aua. Aloha Ht) lioi ia oo kn ih o ke k»t he Puhinaoukee. Ua wai'no ae ke Kauka o k.i Hiileuiai Moiwahiue i kaiH hoike no ka Impnlin « pnu ana i NoYemiib.i 30, penei : 0 ka nui ona mai i atj ia iloko o ku H«leinui no ia man mahmn » ekolu, he 34 kane, a he 22 wahine Hhw.iii, h iiie 63 uaolo ; u« m«i i olu a hookuu i«, 30 knue, a he 1» wahine Hawaii a nie 50 liaole ; nn inake, 3 kaue a 4 wuhinw Huwaii me 3 hnole; ua mai e imho «ua mu ka Haleinai i ka lu 1 u Deketnabu, ho 25 a he 21 w«uiue Uuwaii, a me 33 haole, a he 29 haole ha poe uku. Mai ka Lunahauu Mr Kapnle i lohe hope ia mai nei, he 2 wnle no milo i P HU ika hao oko alanui hao o Kobila. Ao ka moku kiapa Kini Piti i ilī ai ma Mahnkone, aole i nahahn, uia no ke waiho maikai lu, ma 3,500 kapuai papa iloko. Wto k jiiha loa o ka pepa, ua hookauluaia ka manao oGW Pilipo.