Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 24, 16 June 1883 — E PUEHU ANA KAKOU IHEA? [ARTICLE]

E PUEHU ANA KAKOU IHEA?

Hi i lnhui <> ii;i nuimui a j>au o ki-( 'Ui m i i, nmwaoua oKn poo nuuuao i hakii n niuin i n;i linnn n hu\ol;u\o ,J« _'l Uil luilil kn J,HIC IKUIH ('. hoo]>rli' (iu;> i Ka niuku o ko uupuni; «iio «a ]iultijM kn hiKou Uin. min n ho* loKohoon.* 11 a inannoi, aluiln, lilo i'mi iu inn'\ liuna pololoi 010 i mea o liui ai n Kni\alvuk;i ;i ninuu aku Kekolii i kokuhi, '!Y'' puelm ;uia kakou iheu y Ano. c hooi/aimo unu ku j>oo. iielulielu nupepii uo moolelo o Nopoliona ke k;ttia! ;i ka<:p-tt i !ilo ai i Eiaopoi'a 110 liiu-ani, e i^' ; »uei ka lalmi i kann mau liann |X)iio i}!-- X» k;i jacn, na hnnu oiu e liko mP kouu nmnao iho, ua hnnn oia i loiui liauoliano amo leo kiekio n uliaulia ana i kt: dalit u mu (, W'> wi kauaka, uui ke kauuialui o 11 n uinau nku uiuau mni "K piism ;ma kakou ihciu J MnJJJuli o liu maun u koia kanaka, ua hui ua aupuni a lau e niai lu i ko lakou ikaika e hōopio iaia, u jūo ai oin nia ko Kuluki kiLii;'/o \\ atorloo, ;t lioopaalwo iu oia ma ' iuiokupuin o 81. Helenu, a hikii kon>u4ai;o, nna, maluliia u liui-opn. l'ola jij) aio aku uei ia nul'uni inn haolo wuiwni ,> i'ni'nni me J'Juelani. Jsui ka uliauhu oko JJi oin .'iuimni. H'akii poiio m;ti noi kola mau aupuni no ka pojio o ]a> laua ]uuu poo wuiwai a ninau akn uinau mui. E pu- | ohu uuanei iiīiha kakou.' Mamuli oia mau Imiin, \h. hoouollo in uiai l;i iie mmi haole mea uuna e uialnuia n iioopoiiopoui'l* (i'i uiūhona oko aupuni oia ka meā i[ lo ue i a iko kaua u pi<Viā Pela auuuei whii. O uui 3uy koia mim aku, i ""iuiehn ana I * l !Vuon. ilujhu no jjnlia "E nui no keia (a kakou e uoonoo ai, eia 1 ko kakou aupjuni ke hookole liawawa ia •īiei imike ol ka Adimarala, Kapena a me īla Luiauela, aia ka moku ilokoo Kokehi ino nni. Eia ua 'lii o ka nioku ko ku lioaa noi, o ua kela lioi ke uiuuu nei, "E puehu aua la knkou ihea 1 ? Pehea ko kakou pono, aolekeia o lia uiau;n\a uku walo ui a uana makn aku, e liouo kakou e lioopakele i ka uioku, i niuu ko kukou ola a kuokoa. Jla K;i Ahaolelo o ka makahiki 1883, | ua koi ikaika ua poo o kē aupuni o no- : ho uei uo k;> lioaio aini i ko aupuui no 'ua ilala 13,000,00(3. L"a liooholo ia a lilo i kanawai, e liko auaneiapalia ko kakouaina nie Aigupi(a? Ae liiki hou uiai no ka uinan E pueliu ana kakou iliea ? Eia liepoe waiwai o nolio uei iv,-ncna o kakou me na elala lio nui ivalo, a ua uiaknujkau i ka lioai aku i ke ai'ipuni. No ke aiia keia, \\o ia 'hilmni ole ia ona kuliina. l r a iko'ka poe knonoono o ka aina i ka pololei ole o ka lakou īuau linnu, nolaila, uiakeo lakou a īnanao nu kuliiiui o -\vniho aku i ka uiukeke o Kalojioni, nialalo o ke kanawai aie ilala, i na bona o ko aupuni. Ma ka liana anu pola, e loau inai no na elala ma kahi i ike 010 ie. ka lakou īnau hana kekeo, ua loua no he mea uuku lou. Ho lohe 010 palia ika lakou uei miui iuuaa, a i ole ua niakapo ia paha, aniahopo. o ulu mai auauei ka niuau, E pueliu aii-i, k-ikoii ihea/ oke auj3uni i kein w a <iia iloko o ka pouli, ua pee ka la i ko ao, a o ku niahina i ka po, uii hilahila ]aii!' i ka lioiko ia 3aua iko, a oia paha hma ke ninail nei, 15 puehuanakaua iheaV

Miiloko o ka hoilie u ko Kuhiua WuiM ai rio ua īuoa c pili aua i kaiia liaua, ua lioiko oia mu ka la ol o Maraki lie §8 ( J,78y,2!) kc ,koena uia ka -\vaihoiia, aka, nia ka hoiiuio imn ho $18,230.71 ku uiea i a o ls;a §i1,558.58 auhea ia niua tiala, īuainuli auanei paha o olelo iu mai o hole ia Hakai o uiuau ni i hooliloia ia, un hoohala ia he mana\su loihi aolo oia i okomu mai uo keia like 010 e» kauu hoike, alaila o mauao kakou ua liooli[o ia keia iaau ilala ma kalū u ka malumalaiiia o hoike ole mai m, o poiio o hoiko mai i kulii i lilo !ii e likt> uio ko kaueiwui, uo ku inoa, ua aio ke nupuni i oliookan uei i ko lukou auhau a īuauiuli o keiu ,iuau hiiua poiio ole o puka. hou mai ana ka uiuuu, £ puelnuma kakou ihoaf 0 ka lulmi lea uieu īuma e nialama uei i ke aupiuii nio leo ola o ka poe o laivclawc ana i na hana, lio kuleana ko lakou e niuau ai i kalii \ hooliloiiy ni ko S-lL,n--i)S.r>s eia wale iho no ka o olelo

iMi ftole> o oukou kuieiiu» niimu maj «i o ka | nui 110 īn; un olelo i !( 0 moepu J\" hilia koiki, a pola nku h uwiheli 1 oukon o al;i ]nai auuuei kn liona, iko i ka pololi alapoho ia kalai liipa koiki. Ii mioimo im poo aupiuii, iin )>i)ta ka aiiiii i ] v a muliuhuliuini, U tt lUI l»a»mka i nn uk-;i i hanaia um ua aiim aiim u,i iko ika haulo a ino ka pii «n« o ia umu ;iiuiu ;t pol;i aku. Aolo iuiei keia ka uialaiualmim o ro iuni ana i ka lahui i; uoouoo iho no lakou iho. > aolo. nnei Veiu ka uaaviao i ao ia mai e ka lahui e nooiioo i ka pouo me ka heh;i? l a komo keia mau mea a i elua iloko o Jiii himie o ka poo kiekie o ko aupuui, a ua pee lakou, no ku mea, ua nui ka ikaiku o ka nialamalama me kn I naauuo, a ua hoopio [:■ k- poe. huua Iu- I puwule, iilea mnuiuli t> keia mau mea i hoiko ia ae la, o ala mai nu ka ninau, E pviehu aiiii kakou ilieiu Ko aupuiii i keiu wa, ua iiko me ka iuoku iiokoo kekalii iuo nui e lawa ia ana io a iauoi, uu hai ka liou, o knu anu ka ihu io a iauei, a u ] 1;i 'lii ui a l„| ioU j iaio kaiii i ai ai, n liapuku aua i ka waiwai o ua iuoku ucj, ain lakou ko lealea la, leo kaiii ja Jca lako alni, ko );u 'iku nei nu kelu ke nana la i lea lal«ni mau linuu, a aolo lio hoonmnuo o nu 'lii i kii poino oku uioku. Auo o heluhelu kakou i ku Uioolelo o m 'lii o yckotia i U nmmiwa i puhi ia ai na alii o ka aiuu, ma ke Kakeia. o ko ahi, u pau ai iLa make. ]ka pan aiiu oua hana iioomainoiuo ;i lakou, hoomaka aku la e loalea, imi, jmi lio lakou olioli aka iioko o ka wae iealea a. olioli ana, hiki mai la ka poiiio maluua o lakou uia ku hiki auu o iSir U'illiani TVallace nie koua īnuu koa a komo iloko oua Kakela la i ku po a iiaui ia na puka a tt Ku poe e rcoica mm. imwam ntro iinrhamaiuu, kiola ilio la oia i ko ahi, a iioomaka uku Jn o Juku i kuia poo ino: pela auanei puhn. kulu poe kola o hana ai, iiole kakon i ike, e hole mai aiia paha o »Sir Williaiii Wallaee ka meu uaua i kue aku o lĀlwunl ko alii uui o Ene3aui, ke kauaka uaua i lioala ke kuokoa 0 Ellerslio maluua o 'ia alii u īno nu ns kod o Edward ] a īioho luiaheo ai o Ivobei t Bruoc i lumi o ka uoho alii o kouu mau kupiuia., a pehea la ko kakou wahi aupuui, eia walo no paha ka kakou o kn iiiuau aku a uiuau mai, E puehu una kukou ihea. Aia ke pili uu- lluiiia liu wahi aupuni uuku, ko hoao Ia ko alii e hoolilo i nu maua a puu iualnna iho ona ruo ku mauao no h'aluhha īuai kouu lahui rua ia liauu uua ua haulo koko oiu, aolo lakou i kali a ninau aku niiian mai, E puehu aua kakou iheu V Ua hooko koke lakou e like mo k;t mumao i loaa in lnkou. I ku nu3iu aku i ka puo o hookele nui 1 k.' aupuui, o liii niunao iiui iloko o lakou oku ai, u kn maluma mo ka hapuku ana akn i jui mea o pu aku ai i ko lukou lima. l"u olelo i# 'i- hana i ka mauu oiui e knu aua ku lu," ua lawo paha lakon in uliuiui, uo ka uiea, ua hoomaopopo lukon, aolo o loihi lakou ma ia kuluna o ka niauuwu no keia mau lianu ma kekalii. uuiu niua, a heaha ka haaM-iuu i loiu'. iu poe, ua iiouko iu nj£ kumuvaio ku aiua iualimao mapuna \iuno ui poo au],xmī, u hana ! uie ku pololoi, e iioike ia oukou iho ho ' kuluiin īuaikm okou, o hoike a.kn i ka luhui, he poe oukou i hilinai ia, uka ano o hoomau oukou i kn haua pouo j oie u hookiekio, hui pu uie na loalea o I poiiio ai ko aupuni, ke hai aku nei ka i lahui e hooliaaiuia ia uua onkou u kolo ' iloko o ka. lepo e liko ino ke koe-

E ka laliui, c hoomau nu kukou i ka hooikeike uim j muiiao waikni. iua muuao alolia aiun, haule uiai ka poe luun l - pouo ole, <i o Lu pono wulimo o ka hewu , o ybiia iu ke penu kookeo uialuiiu oke [leiin oioelo ;i ualowalo, i hiki 010 i kīi knkuu 'uau keiki ke nanu uie ka liilaliiia ole, n olelo iLio 't) kou aina luiuiui ke.ia, ;t' lūki 010 ialakou iiio kakou ke Hiiiau nku a uiuu'i uini, j E pueku una knkou iliea? Lahni. i. keia pule ae e liolo aJcu ai ka uioku kaua Haial'oela 110 Amonea Hemn. E liaiia kou ia akn aua ka ~ o ivnvoiahao i keia mau la ilio • I'kn la 10 akimei, ua' la\*-e 'uku ku muke ia Eiuiua Eneklei ke oo o kona niuu iiiāk'ihiki, i'ne kii mai alee paii.