Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 46, 14 November 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ko Kaikamahine 11010 Lio kaulana o na Hilaua o Wa!e--K& i kapaia ka Makani Puahiohi o ke Kuīuaumoe—Ka mea nana i hopu pio i ka Naita Eomiano, ika Haku o na Powa o Europa-—Ka mea hoi i kapa iaia iho ka Olaīi o na Pali Eiwa* Helu 30. He KAKAIKAUI wale o lakou i pakeie mai poino aku, oiai ua hiki mai keia pilikia iloko o ka wa poeleeie, a na ia poe 1 hoike aku i ka lohe iloko o ke kulanakauhale alii imua hoi 0 ka Moi ka Naita o ka hua Ohia, me kai ana, "Na liomiapo, iu Eomiano 1 hana i keia mou, aole na kekahi mea e ae," a ua hoike ak,u hoi lakou, ua ike iakou ia Homiano e like me kona ano mau, aohe ona wahi i manuheu e like me na lono i hoike ia mamua ua tuoku a leiō e kona 3i^ia-<d?au. I k* iohe ana o ka Naiia Apala no aa mea e pili ana no iiomiauo, ua hookahahaia kona naau, wahi ana i pane ae ai, "Apl« au i makapo, aole hoi i iāli Uewa ka'a pahikaua ma kahi e, aka 10 x koftft liaia akau pouai i.o. a ua ike pono no hoi &u f ke 'kaaw&le '-ea o ka hap&hie o knnu Umn mm iaia aku, a iua he oiaio k&m mau lono aiaiia, he i Jw iioloholona hookala | kupua pahaohao oia M ! Ma Vk po i puhl k m k'-U mm kauI hnk i k« alii, u.« imk i kn kalanakae-

hale alii he laki, malalo o kona poai ii ana a puni e kekahi pa pohaku kiekie, malalo oia mau kumu i palekana ai ke kulanakauhalo alii mai ia mau pilikia ae. Oiai kejia pauahi nui e nome hala ole nei," ua ala like mai Ia y nn moa a pau 0 ke kulanakauhele alii, a e ku apa hoi me ka makaukau na pualTTlōa~aupuni, a ua hoounaia kekahi poe koa no ka hoao ana e kinai i ke ahi, a me kn malama ana i ka maīuhia o jss ks<uhale 1 koe iho mai ka ā ia ana e ke nhi, mawaho ae hoi 0 ke kulanakauhaīe alii. Ua maopopo no ia Komiano he liana nai a kaulana hoi kana i hana ai ma ūa po ala, nolaila ua hoopuhemo mai la oia i ke komo hou ana mai iloko o ke kulanakauhale, 1110 kona manao no, 0 keia mau hana ana i hana aī, aole no eaha i neīe !ro ke kulanakauhale poe i ke kiai a me ka makaala «na no kona komo hou ana aku, nolaila paue (■ ae la oia, ''Hookahi no a'u kanaka makau, o kela Naita nana i hoohoka i ko*u ikaika, a nana hoi i liiloi i ka hapaīaa o ko'u īima akau ilalo o ka hoEtta, nolaila e aftb an o hoOhala i ko'a Aianawa ma ka īeaīea hololio maluna 6 ko'u mau kualono, a e hookuu i ko'u man t\aitoi g hoomaha no ka uianawa, maīia o kiai nni mai a o ka iho ole ia aku, alaila manao ae ua au'a me o'u koa i ka manao hoohaīua ana uo lakou, anoai, o nanea nui pela, alaila loaa he manawa maikai no'u e komo aku ai iloko o ke alii," Pela waīe no e hiki ai ia'u ke pulumi ia Italia nei, a e hoolilo 1 ke kuīanakauhale alii i mea ole, a e anai loa aku lioi i na mea a pau mai na lepo aku 0 lialia nei, a 0 ike auanei o Europa ! holookoa, ua hoi hou mai kn noho alii 0 Btero iaa ka Hma 0 kana keiki nei j Ēomiano, a o ko'u īnoa liooanoano ka' j mea naiia $ nohoalii keia mau kualono ame ko īakou mau kakela pali, a na | ko'u inoa no hoi e ruīa 1 ns kapakai o (lialia holookoa 'nei, 'a e ike aaanei ua 1 wahi naiia Pelekane hookano nei, aole 1 lawa ke oolea o kona wāhi kani a-i no ko'u wahi manamana īima iki." O ka komiano mau kuko pakalaki keia mamua ae o kona pan pio ana, < >iai oia a hoīoīio ana ma ua mau kualono la i ke kakahiaka a me ke ahialii. Ma keia wahi e kapao iki ao kakon i ke kaiuailio ana 110 na mea 0 pi)i ana no ko Keko l\omiano a me na mea hoi e pili ana, no lialia, e huli hou «o kakou i muli, a e papa leo gu me ka mea nona keia nanea, ke Kaikamalnne ahi Eusiuia Ka Nani a ka Moi Rare. a o ka hololio kaulana hoi o nh Hilana o Wale, ka mea hoi a kanaka i kapa aku ai, "he kmo wailua leona i hooīialike īa me ka Makani 5 Puahiohio o Ine Kuluaumoe, a he Manu īe!e" kikaha aloalo kehau hoi no na paīi hihoniho o na Mauna Apnpii," naua hoi i hopu pio i ke gorila mua o Europa, oia hoi o Komiano ka hookalakupua. E iwomauao e aa hoa kappa o keia moolalo, ua hoikeia ma ua helu mua iie keiU m ka Moi IWe mo k«ua aiii wahiue Meīma i hanau ai . O Walker Uare ka hauau mua, he ui opio oia, a he olu waijpahe hoi kona maU nanaiua, a ho aihuo maopopo hoi 1 ka naau o ka poe e nana aku ana i kona mau heielielena, a he opu hoi kona i piha 1 ke aloha a me ka lokomaikai, a noua hoi ka olelo ia ana, "ke Keiki' haawi puuwai o na Hilana o Wa le, he haku hoi maīuna o ke kīpuka ili, a he Moi hoi no na mea kaua." A nāua 1 papahi mua i k& hanohano o ke komo daimana iloko o ka hale aniani 0 ke k«ikamahine alii Ane Uilama «aa ka mokupuni Aeone. He keiki afii hoi 1 kaao nui ia e ka lahui Pelekane, a nona hoi ka inoa i hooheno ia, "Ka wewehi o na Mauna, Ka ohu kokolo o na kuahi vri" O kona hanau muli, oia no ka mea nona ka inoa mua i ike ia ma ke poo 'oko kakoa nei moolelo Eminh ka Nani, ma ka hoohalike ana he inoa m kekahī manu, oia ka kakou 0 ake sku nei o ka hiki koke aku i ka pahu hopu o kaoa mau hana maluna o liomiwo. K k*l*wti i»'u e hoa, a <; hookpu iki uw bm i*'u e boak«)ia jki aku uo a* mm e pUI &un. i ka taooldo o rxj«i kona haeau ana mni h hiki i keia wa a kako* n hooheno mi,' af mm. hoi e tß6fk»u af | mnopopo af ia kakoa buU;.(t j a mt a« kkUom o k«s« rmu M«i ka hatt"«ttis trja m0 <■ < k«i

kamahine Rusinia ka Naui mai ka opu mai o kona makuahine alii, ua kaa ajtu lti ka hanai ia anp ma)a!o o ka mea okoa, aole i hanai pouoi kona maif ma-ku-i iaia a hiki i kona nui an§. Aia kekahi alii kiekie, nona ka . inop i iapaia o Legina Ulaula, he he he Jkuhikuhi puuone a' he kahu akūa~māopopo oia."E "liōomana mau aua oia i na mea a pau o ka lewa}ani, e laa ka la t mahina, hoku, ua, makani ame m mea like, He jpoe alii okoa no ka poe nana e laweiawe kana mau inea a pau. He wahine aoo kahiko lo'a oia, a e ola ana oia no kekahi mau makahiki lehulehu, ua olelo ia, ua ike] ia oia mamua aku oke au o Heneri I, ! ke kupunakane kuaiwa o Kare. O keia wahine no hel, aohe mea liookahi i ike ika nui o kona mau makahikL—aola. , hoi he moolelo e hoike ana noua mai kona h'anau ia nna ma:, ua kapa aku kekahi poe iaia, He mua ahe hope, lie kumu a he welau, he makua alii oia mai ka po mai, a oia hookahi I e hiki ke kaao ika moolelo ona alii o Pelekane mai kahiko loa mai 4 ama ka inoa aia o keia wahiuo i ka-hiko ai na alii o Pelekaue i ka aahu ulaula a hi'ki i keia'la, a nana no hoi i hoike mai, mailoko mai o ka huluKulu ulaula i h.'opunana ai ka makamua o na alii o Pelekauo, a oia paha ka Homiano i kapa.ai ina alii o Pelekane he Kolaila, ua kaa eku malalo o keia wahiae na" malamaia ana o ka mea nona keia moolelo, ua pulama loa ia kona j hanai ia ana, a me ka maluhia oia I ma ■ lama ia ai, ao!e nui o |a p.ie i iko īala, t T a ao ia oia e koua fcihu hanai ina ike he nui, a o kona kul&na a me kana mau hana» me he moa la na ka Uhano. A.<)ieipaU.r