Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 16, 17 April 1886 — ULILI HOLOHOLO KAHAKAI [ARTICLE]

ULILI HOLOHOLO KAHAKAI

I ka ia 31 o Mar*ki, hora 9 kakahiaka, haalele ka Ulili i ka Iliili neho o Keouho» ma kona; a kau akn la ma ka mokuahi Malulani, e aloalo makawali' ana na kaiknono a me na makalae o u* mau lai la elua a Ēhu, 0 ka Malulani, he Manu Nunn lawf mea hou oia mai Honolulu a puni kon« mau awa, e hooipo mau ana te kupa kako kanlana Elena me ka nui o kon» poe hoaioha, he kanaka oia I hanau i» iloko oka olu ame ka waiolohia. E kaalo mau ana fea moku ma ua pili ka hakai, a e emi hope ana na wahi kanla na, na howe, na nīu a mena laau, ahiki ia& ulu a Ou, keli alii kaulana i k» Moemoe Kahaluu me na uhane o Kaolanamauna; a ma Kahikuolono ī rae mai ai no Keapapaunu a noho llaila. E ku mai ana he home hauai holoholona no ke ktiki aln Henry Martin, kela mau ilio na pau a pele, he mamao, a Ue wao ik« wahi kauaka ole, ilaila i olelo ia ai pale-kua, pale-kana, pale-hooilo. Huli aku la ka Olili Holoholo Kahakai nana ia luna o Maunaloa, ka palahaiahn mai a ka aina o Auaulele. ka moelolii ma! a ka pali o Molilele, ka laula o Pākinī ame ke kula o Kamaoa, llalla kahi oke ksiwila a ke 'lii Kaleīkiūi e waīho nei, a i panī aī a paa ke Puhikai o Kahio, a me kela wahi ohuku lepo kaulana. Ke kawa lele o Kaumaea malaila no e ponuhu mai ana na lau laau uliul; kaliio Kamano, o Kuhaimoa na paha, e anapanapa mai ana na puka makani o kona tug u home i ka la. 1 kai pono olaila o Kaīae, kahi a Kamehameha I i pao ai i na pohaku a puka, i uiau wahi e hoopaa ai i kona mau waa lawaia, mauka iho ka puka kai i loko o ka aina i kapaia Kauipalahemo, o ke kai a me ka moana oia aina, o Halaea, oka hora 6 ahiahi ia, he kau ana Ka Malulani ma ke awa o Ka-' alualu, noho pono aku ia ka Ulili uana ia Waiohinu i waena o ka aina, a rae ka

lauia o Kau; hoomanao ae 1» au i ke kanaeoae o na alii e mahalo ana i fea aina, ka makani a me ba owa o ka poo a ke kai, oia hoi Kiekie Kaa hanohano i ka makani He lpakaipohina ia na Ikeaeloa Makaoi, aina, owa ka poo a ke kai Pii ke kai iiona o Kohinahina Hina keoho o Jra matm holo i ba inakau», Hiolani ma ka moku, hora 4 kakahiaka, Apr, 1, holo ka moku no Punaīuu, nona ke kai kaahaa a ba maiihini, le!e ke eke lefca; hali no ka moka no Hoauapo hora 6 ia, ilaila boi ka alona o ka mikio), a xm ka imo i ka lete kowar.

Ēhi* D)«a «lob* 0 ko! V* k t kela ik* n&na k a <*** <««»' "w» k*. u Kwuwwi*» iit ui»u kapaai liohoou kooa ma Uiouna, rue !■£« tu»u l*«b ftiuftaa la, e puk kwa aos DH ale a me na oala mulalo i ba hiki ana 'ku © ka maa kakau» ike »ku )& a» he bemabeiQa nui kai īiaoa oleia i alapii no na obua kamahole» aka t he elaa wale no #abi kaula i hoopaaia i |itt laao kaa, i ka wa a ke kai e hapai ae ai) ka w»apa a ki«kie alaila hopQ aku i ke kaula, a emi iho ka wa&pa, lewa ae i» oe i looa a hppo mai la na lima kokaa, a haule aka la oe rue he okana la i ka ooeki, maia waapa pa no he pokiki, i kona lewa ana i oa mau kaula la, e pii ae ana ka waapa i ka hapai ia e na ale, anai pa ia koha kapuai wawae i ke km» o ka uapo, a pepe oia, kahe kona kokp, «we. oia me ka leo haalalo, pilikia, pilikia, wavrae hai no, paiahemo no, aupuni hewa no, nolaila, he leo kahea keia i ke aupani e nana i keia hemahema o na malihini kaahele. Nui na hoaloha i pohai inai, malaila pu no o Bi)a Eaaeamoku, a hookipanku ia ia maua, me ka Hon. J. K« Kahale a ūae kana Edena, a me ka lehalehu, e walea ana hoi i ke konane a ua keiki lalawai la oia aina,"kona pumehana a me kona Edena puuwai akea, ohaohu na kohikelekele o kona papaaina, ko laua puuwai ka mahalo o na meā a pau, kohu Hotele, hele no ka wai, hele no ka ala.

Poalima la 2 o Apenla, nana i na wahi kaulana a me ka Ponu i oleloia o Honuapo, me ke kai uM>i oleloia uina owa ka poo a ke kai, me ka wahine kau iana o Kawelohea, maia luna ae no ke pili holu i ka makani a me ka pali o Pohina. Nana ae ia, e holu mai ana no ka lau o ke ko, e moe mai ana no ka papawai mai uka loa mai o Auaulele a hiki i ka wiiiko o Honuapo, hoomanao ae la au no ka holomua o na oihana" mahiai ma keia apana, hookahi wale no mea i palahe ai ka lakou palu, o ka loaā ole oka wai o Uln ia lakou. E ana po no ai ka lakou hana; me ka hoomaoao pu ana ae i kela kanaenae a ka punahele a Keooa i kona make ana ma PuukohoU i Kawaihae, oia keia

Kuu Haku i ka ua haao K«» lele ap !a mauka o Aimnlel« Lele kaua lele pu no me ka makani Kuu Hwko i k» wai nauke poo. kakaolelo i hoike mai, aoV no he wai kahe o keia mau koahlwi, a nana no i oJe!o iho ua p*nipaniia e ka pobaku o Hanalet, a o kona kumu kaia i oobo ai ilona oke kuah?wi, e nana an» i ke kalohe, o wahi aunnei i na moopnna ana. Aia ka i oka o Kanakawa!, a oia wai ka ke hoea la i Punalou, aia nao» aku i ka moolelo o Ku a me Hina, a o Kone a me Lono loaa aku ana lie ws> o Kanakawai i uka pono o ke knahiw), f»ehea 1a i hanini ole ai & kahe m.i' roa ka ili honoa e Kaalaiki, Honuapo a me Punaluu, he puhaln palia, wahi a ka Pap» Kuaohao, he paiīio ia puha e Hanalei. No kahi wa ako, "Pau ne la keia." "Ulim." Honua}>o, Kao, A» r. 5,1586.