Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 35, 28 August 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA

Ke Auiani Liilii oTciberma. KnkiLUla u C. 11. Ma<*iri&e. Hela 29.

MOEUNA VIII. Ke Kihapai pua o Eienale Ka Mahinaai i piha i ke aloha O! ooe anei ia eke aloha Auwe! I nehea oe i hiki mai ai e ke aloha. 1 KELA la mua loa i hooili ia ai ke kaua mawaena ō'Lmaholomae a me na Kiai Naue ole o Elenale; he la pihoihoi loa ia no Elenale; oiai/ua nlu ae la ka noonoo iloko ua komo mai la ke kapua iloko oko laua aina; a nolaila, ua ike ia akn la ua keiki nei e ho-lo-ke ana io a ianei, i waena ona alanui o kona Kihapai pua; a i kekahi manawa, aia ua keiki ala iluna o keka* hi kumu laau kiekie loa, ae ku aku ana oia a nana aku ika paio ana ana Kiai Naue ole o Elenale me ke Kupua ana i ike ole aka ai; aka, o ka inoa nae kai paanaau iaia ke Kilokilo Wahine o Poinikia; i kekahi manawa, e hoopuka aku ana ua keiki nei i kana olelo, OJ6 ka i ana ae, "E hele aku imua e na Kiai Naue ole o Elenale, mai hoopakele i kek*Uj Kupua ma kona ala hele, a ao!b hoi "kekahi mea e ae." A ma ia mau huaolelo e puana mau ai ua kew nei ina manawa a pau, a hoi aku !a oia 1 koi?a hale, me ka noonoo nui ana' no keia hooili kaua, I

Oiai ua keiki aja e nanea ana iloko 0 kona rumi liooluolu, a e kulou aka ana koua poo iluna o .kekahi noho e ku mai ana mamua ona, a iloko oia manawa i pauhia iho ai ua keiki ala eka hiamoe, a ia manawa hookahi no i hele aku ai kona uhane, a hoea aku la ina kapakahakai o kahi a Leinaala i pae oiulo mai ai, a ike iho la kona uhane 1 keia wahine e moe ana iluna o ka puu one; ia manawa i lele ae ai kona oili, me kaSSnao he kupua e moe hookananeo ana; ano ia mea i hele aoao ae ai kona uhaoe me ka nana mai i keia mea e moe la, a ike koke māi la oia i na heleheleūa nani loa o Leinaal», ka mea Uoi ana i ike ai he mau makahiki i hala ae, maloko oka hale alii oka Moi H«rouna Araeailai ia manawa no oia i puana ae ai i ka huaolelo,

"01 o oe anei īa e ke aloha f' A kukuli iho la kona- nhane ilalo me ka hapai ana ae ike poo o Leiaaala a puana hou īho la i ka huaoielo,

"Auwe 11 nahaa oo eke aīoha i hiki mai «ai ?"

Ia uiauawa i kaakaa ae ai na maka o Leinaala, aia manawa hookahi no hoi i puoho ae &i ua keiki ala, a puili ae !a i kona mau lima ma kona umauma, me ka i iho, "Kupanaha, o Leinaala no ka paiia kekahi iwaeua o na Kupua e hele mai uei," 'a ku ae la ua keiki nei iluna, a holoholo ae la iloko o kona rumi hooluolu, me na helehelena e hiki ai i ka inea e nana aku ana ke koho aku, he hana nui ka kona naau e haua ala, a me ia auo oia i hoopoluluhi la ai ēia mau uoonoo ahiki ika uhi ana mai o ka poeleeie.

I ka mauawa i uhi mai ai ka poeleele, maluua o ka aiua, aole i loaa iki he moo ipaikai aua i ua keiki ala maluna o kona wahi nioe, ahiki 1 ka wa i hoea hou mai ai ka malamalama o ka la, a e hoomauao iho kaua e ka mea heluheni,

o Leinaala iloko o kela iasu hibi, a kaaai haalele aka la e Lianoe ana.

lioko o keia kakah.aka i ulu ae ai ka maaao iloko oua keiki la, e liele aku oia ahiki nv. paka Hikina o kona Kihapai, a e aana aku i k§'kaua a kona poe kanaka.

Oiai ua keiki la e hele ana iwaena o na huina alanui, e kamoe ana na kaina a kona mau kapaai wawae ! na pnka Hikina okona Eihapai, a ala mahope ona e ukali ana kana manu Pikake aloha; ame ia ano i hoea aku af fka pnka waena ona ipuka Ekoln ma ka Hikina o ua pa la, a wehe ia ae fa oa pani oia puka ena Eiai, ama ia wahi iku iho ai ua keiki la, a naDa aku la imua a kena poe kanaka e- kiai ana; a iloko no hoi o ia manawa i hele loa aku ai kana manu Pikake a hoea loa aku la matyaho ona laina koa eku paai aua ike Kihapai pua, me ke kikokiko hele ana i na lau e like no me ke ano ipau o na manu.

No ka manawa loihi keia ku ana o uii kelki iK;i e naua, a huli ae la oia a lioi aku la iloko o kft huikau o na pua o kona Kihapai, meka ako ana aku i kelaa me keia pua aua o ike aku ai, a honi iho la i ko lakou aala.

E waiho iki iho kaua e ka mea heluhelu ia Elenale maanei, aenana ae hoi kaua i kann manu Pikake,

Iloko o keia a ua manu Pikake la i hala loa aku ai iwaho, aia oia ke hele la iluna o na mauu uliuli; a no ka manawa loihi, ua hookokoke akn la ua niauu nei ma kahi ona laau hihi hoi a Leinaala e pauhia ala o ka hiamoe.

Ika manawa i kaalo ae ai o ua mai nu ala ma kahi a T einftlla i komo nku ai, ike akn !a oia i keia kanakae moe ana; ia manawa i aea ne ai ke poo o ua manu la iluua, a kam ae la kona 3co me ka ikaika, e like no mo ke kani ana a ka mann Pikake a kakou e lohe nei, a me he mea la, o I.eia kani ikaika ana o ka leoo ua manu ia, e h&; aku ana paba oia ina kiai e hoopuni ana ika pa; aka, aole nae o lakou hoomaopopo mai, oiai, ua maa lakou i na kani ana a keia manu. Na ka ikaika o keia leo i hoopuiwa ae ia Leioaala mai kpna hiamoe ae, a

naou mai la mahope o kona mau wawae, ike mai la oia i keia mauu e ku aku aoa he mau auana ke kaawale mai iaia aku; he manu hoi nana i ike ole mai kona mau ia opio mai, a noua hoi na hulu naui ana e makahehi aku la.

Ika manawa i ike mai ai o ua manu ala ua ala o Leinaala iluna, ia manawa i aea hou ae ai kona poo iluna, a kani hou ae la kona leo me ka ikaika, aia manawa hookahi no hoi i pihoihoi loa ai ko Leinaala manao, a hoomaopopo koke ae la oia i ka hua kulina hookahi i koe iloko o kona poli, a lalau ae la oia me ka hikiwawe, a hoolei aku la imua oua mana la, a pane aku la oie, "Eia mai ko kanaenae a kamahele, e hati« iho on ia'a, a haia ae ka inaina o ka mea kue mai ia*u." .

Ika manawa i ike mai ai ua manu la i ka hua kulina, huli koke mai la oia a kiko iho la i ua hua kulina la, me he mea la o kana mea ai ono loa ia.

I ka manawa i komo aī ka hua kulina iloko o ka manu Pikake, ia manawa i aea hou ae ai kona poo ilana a pane mai la oia ma ka ieo kanaka, "E keia wahine nani iua ole, ka mea nona na helehelena ioi ae mamua o ka nani o ko'u mau hulu; Owai kou inoa? a mai heamaioe?

Oke k amailio ana mai o keia manh la LeinaalB, ua lilo ia he mea makau loa iaia, oiai akahi no oia a ike i kekahi manu kaneailio me he kanaka la, a no ia mea oia i pane aku ai me ka leo nawaliwali, "O Leinaala ko'n inoa, A mai ke aupuni mai au o Peresia—A, eka manu hulu nani loa, ua ai iho la oe i kuu hua kulina, n'u i haawi aku la me ka lokomaikai; a heaha kau e uku mai ai ia'u i kaa ai kou aie P"

Pane msi !a na maiiu §la, "Auwe ! ooekno Leinaala ka moa a ko'a haku i kue loa ai, a 110 kau noi e hookaa aku au i ko'u aie, ko hoohiki aku nei au imua ou nm ka inoa o Mari-orodo, O na mea a pau au e noi mai ai, e hooko akn no au."

Ia manawa, pane aku la o ī-ieinaala, "He elua wale iho no a'u mea e uoi aku ai ia oe; o ka uiua, E huna iho oe ia'a a hala ae ka iuaiua o MRri-oro-cto; Ao ka Ina, eao ?nai oe ia f u e moe aku iloko oka poli o kou mau eheu; a e lawe aku oe ia'u iloko oke Kihapai pua o Eleuale, kalu a'n e ako nui nei e ike aku 1 ka uani o na pua, a e makaikai aku hoi i »a hua oi o ka Mahinaai akou Uaku—Pehealaiai kou luauao?"

Pane mai la ua manu nla, "Ua olu ola loa au e lawe ia oe iloko olaila; aka malia paha he manao okoa ae no ko ko kaikamahine aKi.e pono e ha\ mai ia'u; o hoohihia aku auanei ka nani o kon mau heleheleua i kuu hakuopio, a kau mai ka hoahewn a kuu haku maluua o'n; oiai; ua oi aku ka enemi o kou haku ia oe. n I mai !n o Leinaala, "O kon H*ku

opio anei ke tae mai in'u, a lie mea e ae paha ?"

j Pane mai la ua manu ala, "Ae; ete kaikamahine alii, o kaq baku o Mariōrodo ponoi 110 ka mea kue ia oe, oiai, he mau la i hala aenei, itraena o "Ke Apo o ke iloko o ke Kihapai pna o Elenale i noho kokoolua iho ni o Mari-orodo me kuu Haku opio, a ua no ikaika aku o Mari-*jro<3o iaia, aola e lawe ia oe i vabiae nnna, a iia ae akn kuu haku ppio xae ka īioohiki pa ana alku, ao!e io no oia e lawe ia oe i T?&hlne nana, a ua lioohiki pn ao no hoi ota ; e kapaa ana oia ma iia aiio a pau. e hiki ole ai i kou nauike pahele-i kona naau, a uolaila au e makau ala ia oe ke lawe aku au ia oe iloko oke Kihapai pua o Ēlenale."

fPau ae la keia.j