Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 50, 11 December 1886 — He Hoike no Hawaii i ke akea [ARTICLE]

He Hoike no Hawaii i ke akea

He rna« manao kake Kanikela Amorika Mr PntDam o Honolula nei i kakau ai a waiho aku i koaa aupuei no Hawaii nei, Ua haawi nai keia, keonimaoa i kona manawa ma ka huli ana i ka oihaaa kalepa o ka aina nei a me ko na naau loaa. Ona uaanao i kakauia e keia keoniuiana, ua ike ia na hoakaka oia na mea e pili ana i ke Kuikahi Panaīlike me ko kakou nei aupuni, a pela pu uo lioi rae na kapakai o lia moana Pakipika, no ka hoomuu ia o ke ola o ke kaikahi. Malaloi o ke pōo manao 110 ke "kopaa," ua o M?. Putnam, penei:

"O ke kopaa -oia ke kumu waiwai loaa nui o ka aina. Me ka puu dala nui, ka ikaika ame ka noonoo knhohonu i hoololi ia ai ke dala no ka hoouee f-nii aku ika hana i mua, ao ka hopena i ohiia no ka luhi, oia ka pii mahuahua ana o ke oo £0 mai ka 12,000 tona 1 ka 1875 a i ke 75,000 a me ke 80,000 tona i ka makahiki 1885. He 75,000 eka aina kōpono Ika mahi ana 1 ke, ko, aka ina e pau loa keia mau eka i ka mahi ia me hookahi 00 ko ana iloko o elua makahiki e like me ka mea i ma|,mau, alaila o ka averiga lōaa o ka eka he ane ane e hapalua o ka huiua nui. Aia na mahiko ma na aina hapapa kahi iku ai me ka lawa mau i ka wai no ka hooma u ana i ke ko uiie ka momona, O ka elua hapakpln o ha mahiko, aia malalo 0 ka ona anu a me ka* hoolimaliuaa ana ana kanaka Amerika, aona ko a pau 1 wili ia, ua hoouna ia i na hale hoouiaemae ko o E apalakiko. Aole loa i īke ia ko na kaeaka Amerika makankau akea e like mo makaukau kuhohonu i loaa ma keia oihana mahiai. Iloko 0 ka nele ona paahtvna, ka loli aui\ 5 ,

ua Uioua e Uoopuw aua i ka aiua a ,u j kekahi uiau keakea e ae uo~ka hiki; Lawe ia ko lakou uiau okaua ma iia awa e hooili ai, ua hoolilo aku lakou i ua aina pauoa a ma aa kualoua i iiiau momona kauu ko waiwaī uui aaa ke ao iiei, mamuh o ka lioomauawauui a me ka ikaika kamahao laa ole uaua i liookaulaiia ae i ko kakou laliui mo ka lawe pu aua mai i oa aua meklui i imi is e ka ihmuoo a lae ke akamai o ke kauaka uo ko kokua ana i ka lakou Uaua. !> HeJe akn Ja kaua mau olelo uo ke «no o ko kakou lawekwo aelike wia-

a'ua oia ma ka moakaka lea,, olawe aiia ika aelike mawaeua o kakoa &me lopoioa i iioohalike. Ua \vehewehe me ka iaoakaka a ine ke kau!ike mi kaia uioau,- uao ka hoikeike ana imaa o ka lahui Auiei'ika i ua kunm oiaio ilaaoīi. 3Bte mea nui ka loaa [«ua ona kuma oiaio. He iiuī na manao haknepa i &akauie e piīi. ana no ka oihana paahana ma to kakon ueī aina ame na kln&'uaa'a i luwelaweia malalo aoa aelike paahana. sla hoakaka aoa a K&nikela Palnaoi c ike ia ai ka oiaio ole o ia mau olelu hakuepa. O keia hoakaka malalo iho he mea poao ke pai hoa ia. Alia ke kalana ona ioaa aupuni oka lahui Hawaii, ua boakoakoa ia īloko o ka:frri nia. "O ks aie "lahui o ke aupuui he $1,087,000 me ka uku panea mai ka 6 a hiki i ka X2 pa keneta e uku ia noa. "

" O na IHo o ke aupuni no ia imn-wa hookuhi he |>2*98b i 722.1i7. O nn lih> o ke aloalii lae ke komo pu oko l>a !Mos nku, ko ka Moiwahme ame $a Kama Aliiwahine, ho $127,921.315; na hlo Ahaolelo n me Ahn Kukamaln, ho f4O 4 3(K)j n« lilo Aha ho «246,934; lilo Keeua Kalniaino, he Keena Waiwai lie $723887.17; KeenaLpio #282,720! Hoonanuao $191,720; jPapa Ola $&(!£■ 500; kela a me keia lilo 11. " MaJcekahi wahi e manao, e hoakaka ana oia no ka mea pilī i ke Kuikahi PaUailike;

" O kem'walii aupuni aukn, ma kona ano a pao he Aflaerika ka lawelawe ana. O bsna kaawale • mai ia kakou aku nei, he 2100 mile ka mnmao; o ka l&una pili mao ona kanaka o Uein mau aapuni a elua, ko lakou lawelawo oihana ana ame na I hoaloha, oia kamea nana i houkomo aku i ka lahui kanaka holookoa ma na Isina a me na lawelawe ana a Ameilka. He aapuni alii knmakannwai nāe, ho ke ano ona lawelawe oihana ana ma ke iino deir.ocarata wale no i hoomoali ia e ka poe Ameiika. Ua ikeoiaikona ikaika iloko o kona nawaliwali, jlolaila.ua kau aka na | maka oka lahui, oea kamaaina ame , na lahui e maluna o Amei'ika lluīi'uia ko lakou hoopakele ,a me ka puuhonua. Ona papA hdlu i hoike ia, me ka moakaka e pili ana i na pomaikai o ke; Kuikahi Panailike, aole 1 ili wale aku~ maluna o na, kamaain# o ka aiiia. O na moku he 200 ka nui i holomai keia awa aku iloko o keia makahiki, 11 a kapiii ia- lakou e ka poe kapili moku Amerika ahe mau waiwai hoi 110 ua kamaaina Amerika. Oka L'oopau ia ke Kuikahi Panailike, he emi ami iho ia o ka pomaikai e loaa i keia poo moku ame ka pa kenetfi mahnahua oke kumawaiwai i hookomo ia ilokoolakou 0 ka elua hapakolu 6 ke kumhwaiwai i hoohana ia iloko o na mahiko no ka hoohna ana inai i fce ko he waiwai ia no ka poe Amerika, Oka ekolu hapaha o na dala i aie ia iwaho no ka hoohana ana i ka oihana mahiko iloko o ka aina maiioko aku ia ona hanako Amerika i laweia ai. No na kanaka Amerika na ! teaa mahoahua i hoohana ia Ilokp o na 1 hale hoomaemae ko nai eiaa o Kapaiakiko, Kanahiku kumamalima 'pa keneta O na ioaa panihakahaka maiiuna ona moku a me ka waiwai no na i hui Amerika ia. Oka ekol u hapaha o na waiwai komo mai a pau iloko oke anpuni, hje mau waiwai ia i hoohua ia ae e na aina mahiai o Amerika a me na wahi hana, a mahope iho oka uku ia ana ona lilo a pau; me ka loaa oka puka, aneane e pau holookoa ia mau loaa ike komo aku i Amerika no ka hoomahuahua hou ana ae. 0 keia waie no nae ca hoakuka uo ua dala a me na keneia ma keip niūau. "