Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 17, 23 April 1887 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA

Ke Aniani Liilii o Tuberina, Kakauln v O. H, Maenme. Helu 4.3 ~ MOKUNA |SHI. Ka ama īloko o ka uahi eleele, Aohe e nalowale ua ikeia e ka m«goi; Ke maalo la iioko o na kukuna o Aohe e Dalowaīe ua ikeia e ke Kilokilo Ke huna iho la na lau nahelepahaohoo A kepaanā, mai la lakou he ''Olohe'" Katedea hele knewa. —

I ke Kalcdea liele kuewa i nalowalo aku ai, noho i!ioJa o Leinaala ma ke kae o ka lokowai me kana kumaiki alolia nona na maka uliuli e popohe ae la imua o kona alo a n«|Ju iho -la konu naau no na olelo a ke Kaleelea.

I ka mao iki ana ae o na kikiao a ke aloha, ku ae laoia a kaahele poai ao la ka lokowai, me ka naau mokumokuahua i ke aloha kane, e iho makawalu aiM na kuluwai o Kulanihakoi, e hoopnla ana i na lihilihi o ua o "Ka ui e hina ai ka manaoio '' me na lima e pea ana i ke kua, e lei ana hoi i ka opuu a ke aloha ma kona alo.

Kaahele ae la 0 Leinaala i ba Jokowai ina la ekola, e iike me ke kuhikuhi a ke Kaledea īaia, a i ka hala ana oia maa la noho iho la oia ma ko kae 0 ka lokowai a uwe ihola meka leonui 1 ka aa mea o ka hele a "kupouli ke aloha la Kanehoa."

A iaia e naauaua aha i ke- uloha ia Elenale, hikilele uo la oia i ka halulu a kokahi mea mahope ona, a 'mē lea Inulali nlawa &p la oia a nana aku )a i hope ike aku Ta oia 'i kēkehi kanaka opio e k«u ana iluna o, kekahi lio keo keo nani.

Ia Lemaala i ike aku ai i ua kauaka opio la, ka a« la oia mo ka liaalulu a kanou hoolnāikai aka"la i ke opio ma ke ano lede, k pela no hoi ke kanaka opio i panai mai ai i na hoomaikai ana ia Leinaalp, me ka ainau anamai: « "E aha ana oe o uwe nei ina keia kae lokowai?" ' * ~. "E naaaaua ana au 110 ke nloha kane ka mea hookahi a ko'u naau 1 awainulu ai a pae."

No keia mau olelo kuio i hoopukaia e Leinaala, ua komo i)io la ka welenia iloko o ke kanaka opio, n ninau mai la

"Ahe; ooe ka paha o Leiaaala, ka mea nana i kaihi mai i kela huaai inekohinia ika piko o ke Kihapai pua o Elenale, ka punahele hookahi a l:e kupua Mariorodo."

tl Owau no ia," wahi a Leiuaala i pane aku ai me ka leo! haalulu, no ku mea, ua loaā mai la kona Inoa i ke kanaka opio, a ua ike ia hoi iia raea pau i hala e pili ana iaia.

"Ua uianao anei oe' e ka wahine, o kou nolio ana ma ko kae o keia lokowai oia ka mea e loaa ai o ko kane?"

♦'Aole; aka ua hooholo iho au i ko'u naanao, e uoho iho lua keia kae lokowai e kumakeu», ae knuikau aku no ka'a mea i aloha ai a hiki ji ko'u make aua ma koia lokowai, iua aole oia e loaa e ana ia\i mamua o ko'iu īuake auo, M

"Auwet" wahi ā ua kauaka opi® la» me ka leha ana ae o kona mau' māka e nana ana i na ao e lele aun maiuna o laua, a puana la i keia mau hoaolelo, me he la e hiuioui aua: "Nani ka pauwai i aahuiae kekupaa Nani ka umauma i nohoia o ka >vi,wo ole fla Nani ka ui piae ole i ua kukuna o ka Nani ko kiuo ikaika maule ole Nani na kapuai mama e Hko me ka lb«oa A uani na make o ka m>va naua i hoohaule ua o Eleuale A, e Leiuaala' Auhea ka hoi ko Ani ani Liilii o Tubeliua ia o^T

"Eia iio i kuu poli uei k&hi i » aiho ai," wnhi a Leinaala. "E haawi mai ia inea iau/ v wahi « ke kanaka opio.

No keia noi a ke bnupka. ua auo kaaalua kw Leinaala mquiao uo \.i liaawi «kn i knua auiani liU\u a pauo la penei: . | "

"E hooliiki m«H mai oe ia'a mamna o kaa haawi una uka ia oe, aole o lawe lilo loa ?ika i keia ani«Di."

<4 E manao aba anei oe e kaili mai aua au i kau anīam? Aole; owau. ka

kuku u keUii waiwai: a, iua wau o luaaao nna e hoiJioi mai i kela aoiani me a'u, alaila, mamua o kou ike ana mai i ko'n mau helehelena, a;a oia ma Wu poli kahi i lplii ai."

No keia mau olelo a ke kanaka opio ia Leinaala, haopu ae la oia aole keia he kanaka opio okoa, aka o ke kupua Mariorodo uo, ke kahu hanai o kaaa aloha, ana e uaaaaua helē nei. No keia mea, ua haawi aku !a oia i ke Amam Liilii, me ko kunou hoomaikai ana ak«, a lolau mai la ke kaoaka.opio,

Maanei « ka lstlubehi, e- hoakaka iki aku kon mea kakau oo oa mea e pill' anii 110 keie kanakn, a ine kana mau hana hooi.aliaohao ia Leinaala. 0 keia kanaku opio, aole ia h« mea okoa, aka, oke kupua Manoneh 110 ia, a na ke alolia i kono aku iaia e helemaie kokua 1 ka ineii i haule kulipolipo i ke aloha, a 0 Uana hnnoua hoi. A i-ka-ioaa-imaaku o ke-Aflitmi-Lli-lii o Tuberina i ua leauaka opio la, we--Ihe āe la" oia i ke pani a hooh uli ponō i'aku la i kona waha i ka Lokowai ā kai maiho ak\i la: "E ko Aniani Liilii o Toberina, e me ua oaoa a pau iloko o kou kiuo, a e t hoopaa mo ee i ka lualiine /Snwfihe i na -kanlaliao koleawe ehikn o N»boboIo(Ia. a malaila oia e noho ai i na mukahiki hookahi tauBani, a hiki mai i ka hoomaemae ana; a o Elenale ke aloha a ia nei, oia kau e liookuu ae īwaho e nolio pu me ia nei." j Ika pau ana oke kamailio ana aua kanaka opio uei, ia manawa no i niniū ae ai ka wai oua lokowai 10, a hoea mai la ka aina Anapaoapa mailoko mai 0 ua lokowai hookamani ls, ua paa oia 1 ka owili ia o like me ko ope moena, a e auamo ia ana oia e na kaoaka ekolu, wale no. I ka pa ann mai o mna o ka welau o ua ainaia mauawa koke no i moni ia • ia aioa la, a iloko o ka I hnpaha iiura wale no, ua pau loa aka IJa ke aupuni Anapanapa iloko o ua j Aniaui la, n pani iho la ua kanaka opio. liai ke pani oua Auiani la, a haawi i aku la oia ia LeiuaaU», mo ka pane ana : aku:

" O hoi a na ke Aniani Liilii o Tu* benna e hoiffc>i hou mai i kau kane iioko o kou haleaiii o ko'u~ uku ea, o kela mea au e paa 1». O! e lawe eke Aniam Liilii o Toberioa ia Leinaala i koiia halealii." .

la mauawa koke 00 i hao aku ai ua Aniani ia ia Leiuaala, u uoho jloko o kona lialealii, a e nolio ana koi kana kano uu kona aoao, u o kaua kamaiki aloba iioi iloko o kona mau lima, aole, ua lawo iu aku la e ke

" Koolauwahiue o Puakiī," a o ka lurihine Sa\valie a me kaiia mau moopuna mahoe, aia lakou iloko o ka halepaahao o Naboborotla iloko o ke Aniani Liiiii o Tuberina.

Oiai o Leiuaala a me kaua īpo aloha 6 hoplai anr» iloko o ka haleahi, uahoopuiwa ia ko laua mau paakua, ī ka ike ana e nolia aku aua laua, a he hora hoi ia 0 ke pahaohao, aka ua hoohauoli ia aae, uo ka niea ua hoi hou mai ka hooiliua uke aupuni, Aka ua hookaumaha hou ia ko Leinaala naau, uo .ka mea aole kona hoahele he keiki, a 0 Elenale pu hoi kekahi ma ia Ima-wina hookahi j kona wa i lohe ai ua loaa ia laua he keiki, a ua' lilo nae me ka ike ole ia 0 ka mea nana i īawe, Ua laha a panio Peresla no ka hoi hou ana mai o Leinaala me kana kane, ua aahu koke ilio ka lahui holookoa 0 Peresia i ka hauoli a hala na la he kanakola, a ua pii aela hoika kako'u mau I lei ma ka nohoalii o ko laua makuaka- } ne, a pela laua i noho ai me ka oluolu a me ke alolia ia e ko laua mau makaainana a hiki i ka hopena o feo laua mau la. Hopena, O keia ka Uppenn o ka kakou naneu, o kn hapa i Uoopuka ia ma ka Paeaika nei, mahope iho o ka apakee īa apa mai 0 kona mea kakau e na ona o ka nupepa "Ēlele," oiai ka hapa raua 0 keia moolelo 0 puka ana ma ua "Elele" la. A mauiuli o ka ike ana o ka mea kakau ia apakeo, ua hoōhuli ae !a oia 1 kaua e peni e noi aku i ka oluolu 0 ka Lunahooponopono a ona hoi o ka Paeaika, ma he mea pouo ke hoopau ia ka hapa 1 koe o keiu Leinaaia 0 pau uei ma kaua aupepu, ua ao mal oiu a ua pauoe pu mai i ka uku kupono no ka luhi o ka i mea kakau uo keia hapa e pau nei, 1 Noiaiia» ke haawi wka nei ka lue? W j kau i kona mahalo a me kē aloha i ua hoa I hoonauanea o ka ui Leiuaala, mai ka j hapa i hoopuka ia ma ka "Eiele" apai kee «11 k«ia hnpa o pau nei; ai ka Luj nahoo?>o >opono hoi a me n& limahaua l o ka J *\a ko'u uiahalo oi aku. I Mka EA^AU, | Waikele, l§wa Oahu, Oot, 3.1886. | rKo haawi akn nei ka PaEaika i to» |ua mahalo uui ika mea kak&u o ka A ke uoi aku nei hoi j i koun oluolu, īua ho enea hiki ied& ke ! kaksn hon mai i nanea e p&m ma { hakahaka o ī<einaala, alaila ua mak.auf k» Pakmna e pahoU «ku in& ko- | kua aua »ou 1 ua wa a pau e Uke QiQ ī Iwua huo mau» h* he*»hea & ike i& k«kou hoakanaU. L< H ] v