Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 40, 5 October 1889 — Pane a ka Aha Kuhina i na Komite. [ARTICLE]

Pane a ka Aha Kuhina i na Komite.

Ia A. Kosa, J. L. Kaulukou, J. F. Colburn a me kekahi poe e ae. E na Keonimana: Ma ko oakou ano he Komite mai kekahi haiawai akea o na makaainana Hawaii, ua ninau oukou i na Kuhina o ka Moi e hoike aku i kekahi mau mea e pili ana ika lakou hana e pili ana i na launa ana mawaena c keia Aupuni a me America Huipuia. No ko makou hoomaopopo he kuleana ko na makaainana e ike i ke kumuhana a na Luna Hooko o ke Aupuni, ua lilo i mea haaoli ina Kuhina ka hoike ana aku ua ioihi aenei ka manawa a lakou i noonop ai i ke kupono oka hoakea hou ana ae iko kakou lauua kuikahi ana me Atrerika i mea e kokua ai a e hoomahuehua ia ai na pomaikai pili kalepa a pili aupuni i loaa i na aupuni a elua i keia mauawa mamuli o na kuikahi e paa nei.

O ka hopena oka noonoo ana a ka Aha Kuhina \ keia mea, aoeano hookahi makahiki, ua kauoha ia ako nei ko k«koa Kohina ooho ma Wasinetona e hooponopono ina p»ha he a eke Aupuni o Amenka Huipuia e 1 kekahi mau kumuhana e loaa ai na mea i hoike ia aenei maluna, a ina e ike oia he ae ia no* ua kauoha īa oia 0 hooma ka i ke kuka ana me ia «upani no ka hana ana i Kuikahi e ai na mer. i hoike ia ma!alo iho nei. .Ma Ueia hoakaka ana ae la malnna e pili ana i keia kumuhaea ua akaka aole na mea 1 waiho ia mai a i ao ia e Amer':ka Haipuia a aole no he Kuikahi i.waiho ia aku imua o ka Moi no kona kakau inoa ana. He uui na kumu nana i koi mai i ka Aha Kuhina e hani e like me ka mea i heike īa malana, a ina e hoike pakahi ia aku ana īa maa kumuarpau me na wahewehe ana, e oi loa aku ana ia mauaua oka mea pono ma keia pane, penei ka hoakaka pokole anei ina kumu auo nui iwaena o īa mau kumu: Akahi,—Ua hoike maopopo mai ka moolelo 0 l<o kakou mau mea i hooulu nui ia iloko o na makahiki he 13 i hala aenei Ike ano nui maoli oka pono i loaa i ko kakou mau oihana. kalepa ma mali o ke Kuikahi e paa nei.

Oka hoomalu īa ana oto kakoa mau waiwai kalepa i hooihia Ina aiaa e mai ka $2,241,041.00 iloko o ka makahiki 1876, ahiki i ka $11,707,598 iloko o 1888, oiai e paa ana ia kaikahi. No na pomaikai i loaa i ko kakou poe kupa a me na mea 110 a pau e noho ana maaiiei, he mau hoike.no ia.o na kokua aaa o ua Kuikahi la i ko kakou mau oihaua a me ke kalepa aua, ame ua pomaikai i loaa ia kakou ma ka uoho aupuui aua, a he mau hoakaka ana no ia ika mea i ike mua ia >( oia hoi keia, aole no e loaa ana kekahi pomaikai i kekahi poe e hilinai ana maluna oka hana me ka loaa pu ole aku oia mau pouo i ka lehulehu a pau.. Mamuli o na olelo o ke Kuikahi Panailike me Amerika Huipuia e paa nei i keia jnanawa, ua hi{ii no e hoike īa ka manao e hoopau iloko o hookahi makahiki mahope īho oia lioike ana, ke pau na makahiki elima tuai keia manawa aku.,

oke kowa mawaena o 1883 a me 18S7, a iloko oia manawa ua hiki e hoopau ia ke Kuikahi ma ka hoike ana i ka manao e hana ppla iloko 0 hookahi makahiki, oia ka mea nana i hoike i ua iiope o ka m&ikai ole i loaa 1 ko kakou mau oihana kalepa, oke kaukai ana aku mai kekahi uiakahikī a 1 kekahi makahīki uo ka hoomau ia o ko .k&kou iauua kuikaUi hui, maluna oua muuao akaka ole o ka Ahaolelo o Ampnka.

AlauiuU o k*s akaka ole & pih aua i ka hoouiau ia o ko Kuikahi, ua lilo īa 1 t&e& hookanalaa i ka maoao o ka poe UhU uoi, & lie mea hoi e kaohi ai 1 ka Uoohaua ia aoa o v ua puu dala aiHhuahud iloko o kekahi uiau oihaua o ka aiua e lilo aua i mea uiau, a he uui ia mau oihaua e aiauao ia uei ō Uapai ap i euakeiaako u a i kupouo e hoolilo ū ua lilo he uui i kiuohi o ka lioomaka aua ae. f iMe ka maopopo he elitua teale uiakahiki akaka i koo o ka hoouiau fw o ko Kuikahi, me ka ike uo hoi i |ā tuea i hala uo, a me ka hooiuaopc*jn> iho e hoala hou ia aua ua kue ikai|n »us o ka poe kuo ia knkou ma AuiericH liuipuU e hoopau i ke kuikshi i Phu Hua o ua elima, aolailn ho haua uaauao ka lioom&kaukavi e

ana īloko o ka la pomaikai no na la e hiki mai ana mahope. Elua: Ma ka Doho hope aua iho nei o ka Ahaolelo o America Huipuia, ua hoea ae he manno ikaika e hoemi i na dute mnluna ot a kopaa i hana ia ma Atnc j rika. J0 ka Jbopena t iua e haUa ia ana pela e hooemi; ia ana ka waiwai ona kopaa Hawaii a hoopomaikai xa na kopaa Amerika, a he mea hoi e hooemi nui ia ai ko kakou . pomaikai i ke kuikalii e paa nei i' keia mauawa me ba lōaa hou ole o pono mamuli o ia hana. ! Ke manao lo nei !makou o ka hana kupono i ke Aupuni| Hawaii gia no ka hooikaika aku a loqa mai i ko kakou man waiwei kalepa, Da pono i hke me ko na waiwai Amerika ma na uku kokua me na pomaikai e ae.

Ekolu: Ua haiki, ke Kuikahi e paa nei. He nui na waiwai Ameiika e uku nei i na dute ke kopao mai iloko o keia Fae Aine, a pela do hoi mo na waiwai 0 kakou e hookomo ia nei mamuli o ke. Kuikahi ilōleo o na awa ku moku o i Amerika Huipuia ua hoohaiki ia ma ka hana. ana i ke Kopan, Laiki, Maia, lli Bipi, a me Aila I3ipi. He nui na mea i hiki e hana ia maanei me ka holopono, malana o na aina 1 kopono ole no kb 'kano ana i na mea iae ia e hookomo aku malalo oke Kuikahi ina o loaa ana he makeke no ia mau mea. Ina e hiki ana e han.i ia kekahi aelike mawaena o na aoao elua, a mamuli oia mea o hookomo la ai na waiwai kaiepa o kekahi aupuni iloko o kekahi me ka uku ole i ko dute, e loaa ana he mea nana e hoala a e paipai ae i ka hoala ia ana o ha oihana hou he nui wale iloko o koia Pae Aina, a e loaa anu ka mahuahua nui o na waiwāi lawe ina aina ea me moku holo pili ains, a i aa aia i e; e mahi ia ana a me ka hoowaiwai ia kekahi maa aina e waiho wale mai nei'; a mamuli o keia man mea na pomaikai e loaa mai anai ! i na ano eihana a pāo, a he pomaikaī like no hoi ke loaa ana ia Amerika Huipoia mamuli o kn hoomahuahua ana o kakou i ko kakou hookomo ana 5 na waiwai Amerika'i mea e lawa ai na mea i makemake ia uo kakou.

Ke niaono io nei' makou o ka waiwai hou e lona aha i na ! Anpuui e oi loa aku iinn ia mamua o ke polio ma na dcte e kau in nei i 'Leia wa. Eha: I keia mapawa oiko Hawaii Pae Aiua wale no ka pae moku ma ka moaua Pakīpika kuokoa nei a e hooponopono uei iaia ibG. Ua ano oko kakou kulana, aole o kakou i'kaika mamnii oua kqa n manuwa palia e hiki ai ia kakou e hoomau aku i ko kakou kuokoa, ina e kue ia mai e kekahi aupuni unku loa i lako i na pono kaua moana; a i keia la nole i loaa ia kakou kekahi hooia la mai e hoomau ia ko kakou kuokoa, ina e kue ia mai kakou e kekahi aupuni e, mawaho ae oka hookuu ana mai ona mana nui ia kakou pela h nie ko lakou lili kekahi i kekahi. '

Iloko o.na makahiki i kaahope jaenei, ua ulu nui ae-ka manao hoohui aiua iwaena ona aupuni 'o EuroDa i kuleana nui ma ka Poliheeia, a mamuli o ia hana ua hikiwawe loa ka pau ana o ka hapa nui ona mokupuni oka moana Pakipika i ka hoohuiia. I!okoo ka makahiki i hala aenei, 'ua ike aku kakou i ko Samoa hoonele ia ana Ika mana liooponopono nona itio. O na hana ō kona aupuni 1 keia liianawa, aia 00 ia malalo oka apono ia anu ena aupuni o Amerika Huipui«J, Bevitania ame Oeremania, a ina aole i loaa na kokua maikai ana a ke aup'uui o Amerika īaia, he mea maopopo 1 kbia manawi ua lilo 0 Samoa i ka hoohiii ia me hookahi a 01 aku paha aupuni 6 Europa. īloko o ka makahiki i hala aeuei, ua lilo ka oinau e j}ili aua i ka hoolilo ana a me ka hoohui ana 'i ka Pae Aina Hawaii a me S*moa i uoouoo nui īa e kekahi rasu aupu'ui i kuleaua ma ka moana Pakipika. 1 Ke manao nei ka Aha Kuhiua, o ka hana pono a keia au|puni, a me ko kela ii me keia a me na oihaua a pau iloko 6 keia aopuni, eOl loa aku ana ko la koa pono ina e hopmau ia aku kona taoho kuokoa «na, nle be kau ole w&i 0 kekahi hoomalu a hooponopono aua.o kekahi «upuui e. |

i i Pel» ooi keia manawa, a pela uo a imaa loa «ku e hoeiikaika mau aua ua Lnna o ko Aupaui e hooma\i tna fee ano l.uokoa i keia kulaha o ke Aupou>, a hooikaika pu aoa lakou e loaa mai na 'iooia aua a mo ua auft mai n<% ia ni(4, i hoopau loa ia ai ke kamnilio «na o ua uiuau la iwaeua o ua kalai ho?poaopouo aupuui *ua o ke ao nei. 1 He loitn loa «enei ka mssiāwa o ka mas aua o na nupuui' o Euvopa e haua i na kuikahi pono ljke me ua aupaui e kokoke msi aua» i! moa e pale aku ai i ke kaua in mai a i Wā e loaa ai «oho maluhū aua a me na pouo kalepa»! l'a hiki mai k* mansn'a, ma ka uiauao o na Kuhui», e pouo o ti4hsi aku kakou

mahope o lseīa kumu alakniihana mau ia no ka loihf a e hao'a i kuikahi pono like me kekahi aupaui pui,. Iqs he mea pono e uana ia kuikahi o keia ano t alailo, he mea pono'o imi aku ma kabi i waiho ai o ko knkon pono nuī. 0 ke kokoko mai o Amei-ika Huipuia, oka launa oluolu a aloha p.na mm ka manawa mai o ko kakou hoonaauao is, oia kekaln mea nui iloko o.ko ka- ! kou lauua ana me na kanakH o Amevi-j | ka, a me na kukai kalepa nui ana i loaa mamuli oia noho ana, he mau mea keia e kuhikuhi moakaka juai ana i kela aupunī nuī, oia ko kakoa hoa kalepa. i.oi ae ka maika), a tae ko kak.ou hoa kalepa waiwai nui hoi raa ua mea hooponopoao aupuui. Ua alakai ia makou o ka makemake nui e hooi ae Ika iknikō n e hoakea nku i ua launa kalepa oluolu ana nana e kokua uui i ko kakou pomaikoi lahui,

a e hoopaa loa a hoomau loa aku i ko kakou noho aupuni kuokou aun uinmu li o ka hana ana i kekahi kuikahi poaolike e loaa mai ai ka hooia maopopo a akaka ana o kekahi hoaloha ikaika aoie oia e kue mai, aole hoikekabi mea eae e kue mai i ko kakou noho. akoakoa ana, me ko kakou kuokoa a me ko kakou maaa e hana a hooponopono ia kakou t ua kauoha aku makou ! iko kakou Luna ma W&sinetoua e; hoomaopopo aku ina paha e ae mai fcna ke aupnni o Araerika Huipuia e hana i knikahi i mea e loaa ai keia mau. mea mahopo iho nei:

1, E hoomau aku ika mana o na kuikahi a pau e paa uei mawaena o na aupuni elua ahikiika manawa e īke like ai laua a eluahe mea pomaikai e hoopau, a i ole īa e hoololi pnha i ua mau koikehi nei, a o kekahi paba o lakou. 2. O na waiwai kalepa ona aopuni a elaa i hookomo ia aku iloko o kekahi mamuh o ke Kuikahi Panailike me ka dute ole e haawi ia i ua mau waiwai la na uku kokua, ua hookuu ana a me Da pono e ae me he mea la he mau waiwai ponoi no ia i hooulu ia a Liiua ia paha no ka aina i hookomo īp. aku ua waiwai ls.

3. E hoomaopopo no ka hookomo ana ilokc?o kela a me keia o na aapuni eiūa, me ka uku ole i ke date, i na wniwai a pau o kekahi, me ke koe no nae oko opiume, na waiona aiekohola i oi ae ka ikaika mamua o 18 pakeneka degerB al ekohola/ a ine na mea a pau ī paa īa ek& kanawai ma kekahi ona aoponi elua. 4. He hooia maopopo a akaka loa ana mai no ko ke aupuni o Amenka Huipuia, i ke kuokoe. kaokoa, me ka mana e hooponopono ke aupuni Hawaii iaia iho ma kona mau palena a pau loa, a me kona mana maluna o.ia msu palena a pau. I mea e hiki ai i ke aupuni o Amerika Huipuia e hanß pela me ka ulu ole ae ona hihia me na mana eae e ae kakou aole e hana i na_ kuikahi me na aupuni 6ae me ka ike ole o ke aupuni o Amerika Huipuia. Ua oi ae mamua o hookahi makahiki ka loihi oka maoawa i noonoo akahete ai na Kuhina i na kumu lehulehu e kokua ana a e kue ana i na kumu i w&iho iā aku ai e noonoo ia, a ua kusa pu lakou me kekahi poe e aku, i pili a 1 pih ole me ke aupuni, aua noonooi3 im mea i waiho ia mai, aua apono ia kekahi a ua aoono ole ia kekahi. Ona hoa&aka ana ina kumu a manao ame na kope o kekahi ku • ikahi i olelo ia v oia ke kuikahi ioi ae na mea i hoakaka ia, mamua o na mea i hoikeia maluna i pai ia lie oiaio aole he pololei. Ke manao paa a lokalii nei na kuliina ina eko ana na mea i hoike ia maluna aenei iie mea ia e hoomaliuahua nui ai ika waiwai oka aina, a o iioomau loa aku ai ike kuokoa o Hawaii, ame ka haua hooponopono aupuni kuokoa ana oka Moi ame kona mau hope ma ka noko Aiii maluua o kona Aupuni. Ua loaa ia'u ka hanohauo niamuli o ka Aha Kuhina, Owau no oka oakou Kauwa hooloiie JONA AUSTIN Kuhina no ko na Aina e. Keena o ko na aina e, Oct. 4,1559.