Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 23, 19 November 1873 — Hoohiehie ana i ka olele Hawaii. [ARTICLE]

Hoohiehie ana i ka olele Hawaii.

Honolulu, Nov. 16, 1873. ' I na Lun/i/iooponopono o Ko Hawaii Pono>: 1 ka iini ana i ka oielo Hawaii, ua kukuni; paa ia au mc kaavatiHO he poe ike pono loa j i>a Hawaii kalnko i keaoo maoii o ka lakoo oleio. E hoike ana na hoohuipu ia ana ooa ; Luaolelo a me na hopunaoleio i na> ano ma«ao. h.o iiiii loh. Ika noonoo ana, he umi kumauialua w:ile no liuaolelo kumu lioko o ka pi-a-pw, ke hoike nei oae ka olelo ī ka mana kupanaha ina ka hoopuka ana 1 na manao. He ano nahenahe a me ka ikaika ; ma ka wa hookahi. Maanei aole au e noo- I noo ana no na huaoielo haole leo-hui i hoo- j komo ia mai, oia o B. D. F. G. ft. S. V. Z., j aka. ua hoopaa ia kuu noonoo ana no na hua l kumu-mua kahjko, mailoko n>ai o keia i hoopuka m mai ai ka mea a'u i manaoio ai he oi nui ae ka maikai, oia hoi iloko o ka olelo ana o na nohoW kuloko iho. Ena Hawaii, o iioomnnao oukoo, he pono no ia kakou e apo i na uiea a pau i kupono e hoo-; iri&ata, a.e hookahuaia ma ke kumu io me ka nana ole i kahi i hiki mai a i ole. aole e hiki ia kakou, iloko a ma o ko kakoo iho, e lawe mai ī ka mana nui o ka hua o ka noho ana noonoo. Ano ika ninau. No ke kumu hana o keia, aia iloko o ka olelo Hawaii, aole a oukou olelo e puana ail na huaolelo Berifania no Mr., Mrs., a me Miss. ■ ■■■ ■ I ke kauiailio ana i ka inoa ponei o ke ka. ne, eia ka oukou olelo ana, Kalakaua ka,ne ; no ka wahine, Kalakaua wahine; ano ka lede opio i inare ole, Kalakaoa kaikamahine. O keia mau puana ana aole he hiehie a pananaiki boi, a aole no hoi i like ka maikai o Mr., Mrs., a me Miss., ke lawe ia mai ma ke kulana oia mau inoa Beritania he kalakala loa, a aole hoi e hiki ke hookomo ia ka olelo Hawaii me ka ikaika. Oiai ma ke ano mau ua kohu pono no lakou no ka pe. peiao e. ka Anegela-Sakona. a be kalakala hoi i ka hoolohe ana o na Hawaii. La nanu akahele au i na oielo Geremania, Farani, ltalia,a me ke Sepania no na huaolelo i kupono loa-ke kapaia no keia mau mea, aua ike au f oia iloko oka olelo hope kekahi mau huaolelo i ane like ka oluolu me ka olelo Hawaii. Aka hoi, ma o kekahi mau hoololi ana wale no, i hiki ai ke hooliloia i olelo Hawaii maopopo a oia hoi ka'u e waiho aku nei. Ona huaoleio iloko oka olelo Sepania i aaeane l.ke loa ia Kalakaua kwie, oia no o Sehor Kalakaua; ala Kalakaua wahine hoi, oia noo Sehora Kalaleeaia ; a ia h ulakaua kaikamakine o Sekorita Kalakaua : Ika hoike anas, mau mea iunahooponopnno o Ko Hawaii PoNoi. ua īnanao au, ua hiki ia makou ke hoololi ne i keia mau mapuna leo Sepania i kupono ai j ke elelo Hawaii. Mahope iho o na hoao kalakalai ana i ka mea kalakala, eia ka iqea faope, o ka hookomo ana mai i ka hua k o ka olelo Hawaii, no ka hua s o ke Sepania; a raa ka hoololi ana ae i kekahi mau hna e ae, ua loaa* iho la ia makou ka puana ana o Kenole Kalakaua no Kalakaua kane; a o Kenola Kaiakaua no Kalakaua wahine, a o Kenoliia Kalakaua no Kalakaua kaikamahine, He nat>.i inaoli ka puana ana i keia mau inoa o iia kama, a me na kapa inoa ana i pili i ka noho ana «na ka hoololi ruaoli ana ae i ka leo kahi hope, i 'kulike ai rae ka leo ona Hawnii. Healia ka mea ioi aku ka hiehie "a me ke kohupono mamna o ka ninau ana aku, ina aia i ka hale o'Kemle, KenoJa a o Kenolita Kalakaua. No keia inea hou, he mea pono e pakui hou mai i kekahi puaha ana no ke kulana o kela ame keia. O kekahi ona makaainana e kapa wale ia no ia o Kenole K., a o ke aiii hoi e kapaia no ma ke ano he haku, alii, a lani K. paha,- e like ms kona kulana; o ka wahine i mareia o na makaainana, he Kenola K. no ia, a o ke 'lii wahiue hoi i mareia he Kenola, haku, alii a lani K. hoi; oka wakiine opiopio i mare ole ia o na makaainana he Kenolita K. no ia, a o ka wahine alii opio i mare ole he Kenolita haku, alū, a Umi K. no ia. Penei e hoohui mai ai in& inoa | kapaia ma ka hanau ana : Kenole Davida Kalakaua, a iole Kenole Aln Davida Kaiakauaj Kenoīa Mele K.. a ī ole Kenala AIH Meie K.; Kenoliia Mele K.; a i ole KenoHtd Alii Mele K. Ua kapaia keia mamuli aka olelo Sepania Seoor, Senor Don; Seoor Dona, a pela aku, e hoopuka ana i na inoa kolike ole o na lii. I ke kakau ana penei e hoopakole ai; Ke., Ka., Kika. no Kenole, Kenola, Kenotita, a e hoomaa wale ia no ia ma ke kamaiiio ana ikawa e mau ana ka noho aloha ana. O Kika he hūa kupono no ia e kamailio ia malnlo o ia ano. Ua like ole nae ko pela ana mai ko na huaolelo Se{»nia mai, o ka leo nae i ka pepeiao; hp ane like a maikai. He inea pono ke oieloia ke ano o ke ao ana, o na inea i heluhelu i na olelo Boritania, Geremania. Farani, Sepania i ka wa kahiko, e haohao no lakou no ka loli ano e ana o keia mau olelo e like me ia e kamailio ia n<-i iteia wa. Ua hoano hou ia lakou a pau, a u» hoohiehie ia hoi, a pela iho la i koino huikau ai me kela a me keia ojelo, a ike oi oukou me he la mai ke kumu mai O ka nlelo Beretanis, im lawi» nui ia mai no ia niai ka olelo Gereinania inai, a me ka olelu Farani, o ka lulia a mo ko Sepania ii!t lawe ii mai uo ia noloko mai o kekahi a nie kekahi, a ua like nō hoi lakou a peu ma na mea he nui. Ma ia manawa pu he mau helehelena ku ka okoa no ko kela oleio a me keia olelo, e hooli'o ana i olelo kaawale loa. 1 ka waiho aua aku i keia tnau mea hou i« oukou e na keonimana ke hoouna aku nei »u i ke niohn o kuu piinwai i ka lahui Ha* wa«i y\ti, Rvron Ao9Nis. :