Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 12, 15 April 1835 — HE LIO. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE LIO.

He mea hanohano ka lio, «a nani kona helehelena, Ufi kiekie kona poo f ua pio maikai|»-ai, ua loihi ke kino, ua wiwi na wawae, ua ikaika nae a ua hinuhinu maikai kona oho. He mea haaheo ka Lio ua lokomaikai nae. Ua ikaika ia, i ke kauo i ke kaa, a ika lawe i ke kanaka ma kona kua. O kona mau kapuai, oia kona mea e pale aku ai ika hewa. Ua makemake ia i ka uluiaau. Ina i pulu i ka hou, alaila kaa no ia ma ka lepo, a e hea aku no ia i kona hoa ratf kona uwe ana. He umikumamīilua ona niho, eha ole, a he iwakakalua kui. He eleele kekahi Lio» he keokeo kekahi Lio, he ulaula kekahi, he kikokiko kekaiii, he olenalena kekahi, he ahinahina kekahi, a nui aku no ke ano. 0 ka pipi wale no ka mea ioi aku kona maikai mamua o ke ka lio. 1 ole ka lio, alaila, aole hiki na halekaa, a me na kaa, a meka holo wawe o ke kanaka kahi loihi. I ole ka ]io, aole hikiwawe na eke palapala ma na aina naauao, a e lohi no hoi na hana, a me ka mahiai ana, a me ka lawe ukana ana, a me ka holo ana o na waapa ma na inuliwai i eliia.' Ke ola la no ka Lio ma na aina a pau, kakaikahi na aina i koe. He

k&uwa maikai ka Lio; poiiu> na aina ke loaa ole. Ma na ulolaau ma Aferika, a ma Ameiika Akau, hbk> wale na lio hihiu he nui loa, he mau haneri no ma kahi hookahi. E hele pu no lakou, no ko lakou alohs£ekahi i kekahi,a i mea hoi e hiki Ui ke pale i ka hewa, ke kii mai kekahi iliohae ia lakou. O ka Elepani a me ka iliomaoli, o laua wale no na mea i oi aku ka lakou ike mamua o ka lio. E hiki no ke ao aku ia ia, e moe, a e ala mai q»a ka olelo ana a ke kahu, a e hele aku, a hoi mai, a e hana i na mea he nui loa. ! No Arabia na Lio maikai loa. Ua liilii no, aka, ua maikai, ua mama, ua- laka, a e holo no ma kahi loihi loa me ka hoomaha ole. j He poe Lio lokomaikai loa lakou, -aole paiy>auaho. Ua oleloia, he lokomaikai ko Arabia i ka lakou lio, a nolaila ka lokomaikai mai o kp 'liila lio. I ka wa i uuku ka no lakou, a olelo aku, a ao akii ia lakou e paani £ lelele pu me na kamalii. Aole lakou 'e hahau 1 ke kaula, e like me b Beritania . 'a me ko Amerika a me ko S«|)ania, e malama io e like me ka malama ana i kamakamaka. I kekahi manawa, moe 'pu no na keiki o ko Arabia me ka lakou Lio keiki, ma ka hale hookahi. r Ua manaoia ko Beritania Lio£ oia na Lio maikai o ko Europa a pau. A ua nui no ke anoo ko laila 1,0. He Lio hahai kekahi, he Lio holo, he Lio hale kaa, he I<io kauo, a he Lio eleele. Ma Beritania, ua hoohanaia kela

Lio keia Lio m«Tka hkna \ ko ia ia. "* He oolea, a he no hoi ka JLio |u|hai: bolo ai ktf Bahai dia hahai tf#puke, a me ka poe helwlw **. lojeal«BV''' O ka Lio Xiio^in»ksti; loa ia; ua mama Hnaaalama nui ia i mea e ' O poe lakou, he Huukū; nolailā, ua imaiiilaia lakou fmea kauo i na haleeaa. v c O ka Lio kauo, he Ko.kaumaha no ia, a he ōle. Oia' ka-« Lio mahiai a H ktiuo nohoi kaumaha, a. hana i kela hsnakeil£. hana. .. W O ka Lio be Lio koa, ua ua pono no ma kahlPipiM. . v ' Ua oi loa akii 'ka Lio^ liepa o'ka Lio no.' Ua kaponokoni jK>o, a me pepeiao k ipSe kona ai» kdjtahi i kekahi a Aainaikai. Aiea, o kahoJki/*iaa nui kona poo |tlSe, kona ai, aene i leupono, aole hoi i'pio maikai ka ai, e like pe ka Lio. He mama; oluolu maikai ka Lio. He lohi ka' hoki he ikaumaha, me he mea la i-hiamoe. f Hiki: wawe ka Lio ke ao, a e ;tißfeni maikai no. Aole . peui k|t n6ki ; he naaupo ia, He ookia, he paakiki, a ina i hoolakaiā, aole ia e mama, aole paani. Aole holoholona ck,ae a ke kanaka i hoolilo» nui ai i inea haaheo, a i mea leilea nona, e like me ka Lio. Maileahiko loa mai, ua makemake nui ia ke Lio, e na Bi a ae

ka ps»; waepai a {KWilii i īuea fch#fo ai a i leaiea ai a ūa hoonjahai no lioi ka poe *ne a me na kanāka e. I ka wa mai&ua, i ka wa aole i ikeia ka hale kaa, a me na kaa iu manawa.maluiia w«4e v no ihoio ai k< kanaka a ao no lakou i ke kaua. Qna Lio a ka poe alii a me ka poe koa.i hooholo ai i ke kaua, o na lio nui loa ia a me na lio inaikai. Aole manao lakou ikc kala i lilo ma ke kuai ana, a ma ka hoonani anai ka noholio,a me ke kaulawaha, a me iia kaula kala a mena kaula a«n£na mea e, e nani ai ka lio. Ua ao no lakou aua koa loa, aole loa i makau i kekahi mea. O ka uwalaau o ke kaua, he mea kani maikai la iloko o ko lakou pepeiao, a olioli lakou i ka holo mak>ko o ka make. HE MAi; He mea aha ka Lio? Pehea ke ano o koua kino? 4 H? oliiolu anei ka I,io? l'ehea ia i ka hana/ lihia niho? Ilookahi Snei ano o ka liu!ik Heaha ka inea oi aku ka inuikai nia- * mua o ka Lio? l'a maikai ka Lio i ke aha? Noho no ka Lio ma na aina heg? la lakou e noho liihiu ajr?, Mahiei kahi o na Lio maikai Ma kahi heai hoohanaia ka Lio? Maliea ka like ole o ka Lio a me ka lioUl.—iMinia lluieaii.